<title>雜阿含499經</title> # north 〖agama〗北傳:雜阿含499經〖nikaya〗南傳:增支部9集26經〖subject〗關涉主題:譬喻/風吹不動大石、穩固如因陀羅柱、穩固如長石柱、火燒已不復更燒 # agama ## 雜阿含499經[正聞本1555經/佛光本498經] (舍利弗相應/雜因誦/弟子記說)(莊春江標點) ᅟᅟ[[note0#001|如是我聞]]: ᅟᅟ[[note0#002|一時]],[[note0#003|佛]]住王舍城迦蘭陀竹園。 ᅟᅟ爾時,[[note2#200|尊者]]舍利弗在[[note2#258|耆闍崛山]]中。 ᅟᅟ時,有月子[[note0#031|比丘]],是提婆達多弟子,詣尊者舍利弗,共相[[note0#046|問訊]][[note0#097|慰勞]]已,退住一面。 ᅟᅟ退住一面已,尊者舍利弗問月子比丘言: ᅟᅟ「提婆達多比丘為諸比丘說法不?」 ᅟᅟ月子比丘答言:「說法。」 ᅟᅟ尊者舍利弗問月子比丘言: ᅟᅟ「提婆達多云何說法?」 ᅟᅟ月子比丘語尊者舍利弗言: ᅟᅟ「彼提婆達多如是說法言:『比丘心法修心[^1],是比丘能自[[note1#179|記說]]:「我已離欲,解脫[[note1#187|五欲功德]]。」』」 ᅟᅟ舍利弗語月子比丘言: ᅟᅟ「汝提婆達多何以不說法言:『比丘心法善修心,離欲心,離瞋恚心,離愚癡心,得無貪法[^2]、無恚法、無癡法,不轉還欲有、色有、[[note2#261|無色有]]法,彼比丘能自記說言:「[[note0#018|我生已盡]],[[note0#019|梵行已立]],[[note0#020|所作已作]],[[note0#021|自知不受後有]]。」』耶?」 ᅟᅟ月子比丘言: ᅟᅟ「彼不能也,尊者舍利弗!」 ᅟᅟ爾時,尊者舍利弗語月子比丘言: ᅟᅟ「若有比丘心法善修心者,能離貪欲心、瞋恚、愚癡心,得無貪法、無恚、無癡法,是比丘能自記說:『我生已盡,梵行已立,所作已作,自知不受後有。』 ᅟᅟ譬如:村邑近有大石山,不斷、不壞、不穿、厚密,正使東方風來,不能令動,亦復不能過至西方;如是南、西、北方、四維風來,不能傾動,亦不能過,如是,比丘心法善修心者,離貪欲心,離瞋恚心,離愚癡心,得無貪法、無恚法、無癡法,是比丘能自記說:『我生已盡,梵行已立,所作已作,自知不受後有。』 ᅟᅟ譬如:因陀銅鐵及銅柱深入地中,築令堅密,四方風吹不能傾動,如是,比丘心法善修心已,離貪欲心,離瞋恚心,離愚癡心,得無貪法、無恚法、無癡法,是比丘能自記說:『我生已盡,梵行已立,所作已作,自知不受後有。』 ᅟᅟ譬如:石柱長十六肘,八肘入地,四方風吹不能傾動,如是,比丘心法善修心已,悉離貪欲心,離瞋恚心,離愚癡心,得無貪法、無恚法、無癡法,能自記說:『我生已盡,梵行已立,所作已作,自知不受後有。』 ᅟᅟ譬如:火燒未燒者,燒已不復更燒,如是,比丘心法修心已,離貪欲心,離瞋恚心,離愚癡心,得無貪法、無恚法、無癡法,能自記說:『我生已盡,梵行已立,所作已作,自知不受後有。』」 ᅟᅟ舍利弗說此經已,諸比丘聞其所說,歡喜奉行。 # nikaya ## 增支部9集26經/石柱經 (莊春江譯) ᅟᅟ[[note0#002|有一次]],[[note2#200|尊者]]舍利弗與尊者月光子住在王舍城栗鼠飼養處的竹林中。在那裡,尊者月光子召喚[[note0#031|比丘]]們:「學友們!提婆達多為比丘們這麼教導法:『學友們!當比丘的心被累積[^1]時,那位比丘的這個記說是適當的:「我知道:『[[note0#018|出生已盡]],[[note0#019|梵行已完成]],[[note0#020|應該被作的已作]],[[note0#021|不再有此處[輪迴]的狀態]]。』」』」 ᅟᅟ在這麼說時,尊者舍利弗對尊者月光子說這個:「月光子[[note2#201|學友]]!提婆達多為比丘們不這麼教導法:『學友們!當比丘的心被累積時,那位比丘的這個記說是適當的:「我知道:『出生已盡,梵行已完成,應該被作的已作,不再有此處[輪迴]的狀態。』」』月光子學友!但,提婆達多為比丘們這麼教導法:『學友們!當比丘的心被善累積時,那位比丘的這個記說是適當的:「我知道:『出生已盡,梵行已完成,應該被作的已作,不再有此處[輪迴]的狀態。』」』」 ᅟᅟ第二次,尊者月光子又召喚比丘們:「學友們!提婆達多為比丘們這麼教導法:『學友們!當比丘的心被累積時,那位比丘的這個記說是適當的:「我知道:『出生已盡,梵行已完成,應該被作的已作,不再有此處[輪迴]的狀態。』」』」第二次,尊者舍利弗又對尊者月光子說這個:「月光子學友!提婆達多為比丘們不這麼教導法:『學友們!當比丘的心被累積時,那位比丘的這個記說是適當的:「我知道:『出生已盡,梵行已完成,應該被作的已作,不再有此處[輪迴]的狀態。』」』月光子學友!但,提婆達多為比丘們這麼教導法:『學友們!當比丘的心被善累積時,那位比丘的這個記說是適當的:「我知道:『出生已盡,梵行已完成,應該被作的已作,不再有此處[輪迴]的狀態。』」』」 ᅟᅟ第三次,尊者月光子又召喚比丘們:「學友們!提婆達多為比丘們這麼教導法:『學友們!當比丘的心被累積時,那位比丘的這個記說是適當的:「我知道:『出生已盡,梵行已完成,應該被作的已作,不再有此處[輪迴]的狀態。』」』」第三次,尊者舍利弗又對尊者月光子說這個:「月光子學友!提婆達多為比丘們不這麼教導法:『學友們!當比丘的心被累積時,那位比丘的這個記說是適當的:「我知道:『出生已盡,梵行已完成,應該被作的已作,不再有此處[輪迴]的狀態。』」』月光子學友!但,提婆達多為比丘們這麼教導法:『學友們!當比丘的心被善累積時,那位比丘的這個記說是適當的:「我知道:『出生已盡,梵行已完成,應該被作的已作,不再有此處[輪迴]的狀態。』」』 ᅟᅟ學友!而怎樣比丘的心被慧善累積?[知道:]『我的心是離貪的。』心被慧善累積;『我的心是離瞋的。』心被慧善累積;『我的心是離癡的。』心被慧善累積;『我的心是非有貪法的[^2]。』心被慧善累積;『我的心是非有瞋法的。』心被慧善累積;『我的心是非有癡法的。』心被慧善累積;『我的心是[[note2#261|欲有]]不還者。』心被慧善累積;『我的心是色有不還者。』心被慧善累積;『我的心是無色有不還者。』心被慧善累積。學友!對這樣完全解脫比丘的心,即使能被眼識知的強大諸色來到眼的範圍,也不佔據他的心,他的心仍是不混雜的、住立的、到達不動的,但隨看它的消散。\[[AN6.55](AN1186)] ᅟᅟ學友!猶如十六肘的石柱,它的八肘是在下面的基礎部分,八肘是在基礎上面,那時,即使暴風雨從東方到來,既不震動,也不大震動,也不大搖動;那時,即使從西方……(中略)那時,即使從北方……(中略)那時,即使暴風雨從南方到來,既不震動,也不大震動,也不大搖動,那是什麼原因?學友!石柱基礎深的狀態、善埋的狀態。同樣的,學友!對這樣完全解脫比丘的心,即使能被眼識知的強大諸色來到眼的範圍,也不佔據他的心,他的心仍是不混雜的、住立的、到達不動的,但隨看它的消散。\[[SN56.40](SN1737)] ᅟᅟ即使能被耳識知的強大諸聲音……能被鼻識知的諸氣味……能被舌識知的諸味道……能被身識知的諸[[note2#220|所觸]]……能被意識知的強大諸法來到意的範圍,也不佔據他的心,他的心仍是不混雜的、住立的、到達不動的,但隨看它的消散。」 # pali ## 巴利語經文 (台灣嘉義法雨道場流通的word版本) [AN9.26](AN1479)/ 6. Silāyūpasuttaṃ ᅟᅟ 26. Ekaṃ samayaṃ āyasmā ca sāriputto āyasmā ca candikāputto rājagahe viharanti veḷuvane kalandakanivāpe. Tatra kho āyasmā candikāputto bhikkhū āmantesi – “devadatto, āvuso, bhikkhūnaṃ evaṃ dhammaṃ deseti– ‘yato kho, āvuso, bhikkhuno cetasā citaṃ hoti, tassetaṃ bhikkhuno kallaṃ veyyākaraṇāya – ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’”ti. ᅟᅟ Evaṃ vutte āyasmā sāriputto āyasmantaṃ candikāputtaṃ etadavoca – “na kho, āvuso candikāputta, devadatto bhikkhūnaṃ evaṃ dhammaṃ deseti ‘yato kho, āvuso, bhikkhuno cetasā citaṃ hoti, tassetaṃ bhikkhuno kallaṃ veyyākaraṇāya– khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’ti. Evañca kho, āvuso, candikāputta, devadatto bhikkhūnaṃ dhammaṃ deseti – ‘yato kho, āvuso, bhikkhuno cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti, tassetaṃ bhikkhuno kallaṃ veyyākaraṇāya– khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’”ti. ᅟᅟ Dutiyampi kho āyasmā candikāputto bhikkhū āmantesi– “devadatto, āvuso, bhikkhūnaṃ evaṃ dhammaṃ deseti– ‘yato kho, āvuso, bhikkhuno cetasā citaṃ hoti, tassetaṃ bhikkhuno kallaṃ veyyākaraṇāya– khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’”ti. Dutiyampi kho āyasmā sāriputto āyasmantaṃ candikāputtaṃ etadavoca– “na kho, āvuso candikāputta, devadatto bhikkhūnaṃ evaṃ dhammaṃ deseti– ‘yato kho, āvuso, bhikkhuno cetasā citaṃ hoti, tassetaṃ bhikkhuno kallaṃ veyyākaraṇāya– khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’ti. Evañca kho, āvuso candikāputta, devadatto bhikkhūnaṃ dhammaṃ deseti– ‘yato kho, āvuso, bhikkhuno cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti, tassetaṃ bhikkhuno kallaṃ veyyākaraṇāya– khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’”ti. ᅟᅟ Tatiyampi kho āyasmā candikāputto bhikkhū āmantesi– “devadatto, āvuso, bhikkhūnaṃ evaṃ dhammaṃ deseti– ‘yato kho, āvuso, bhikkhuno cetasā citaṃ hoti, tassetaṃ bhikkhuno kallaṃ veyyākaraṇāya– khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’”ti. Tatiyampi kho āyasmā sāriputto āyasmantaṃ candikāputtaṃ etadavoca– “na kho, āvuso candikāputta, devadatto bhikkhūnaṃ evaṃ dhammaṃ deseti– ‘yato kho, āvuso, bhikkhuno cetasā citaṃ hoti, tassetaṃ bhikkhuno kallaṃ veyyākaraṇāya– khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’ti. Evañca kho, āvuso candikāputta, devadatto bhikkhūnaṃ dhammaṃ deseti– ‘yato kho, āvuso, bhikkhuno cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti, tassetaṃ bhikkhuno kallaṃ veyyākaraṇāya– khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyāti pajānāmī’”ti. ᅟᅟ “Kathañca, āvuso, bhikkhuno cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti? ‘Vītarāgaṃ me cittan’ti cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti; ‘vītadosaṃ me cittan’ti cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti; ‘vītamohaṃ me cittan’ti cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti; ‘asarāgadhammaṃ me cittan’ti cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti; ‘asadosadhammaṃ me cittan’ti cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti; ‘asamohadhammaṃ me cittan’ti cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti; ‘anāvattidhammaṃ me cittaṃ kāmabhavāyā’ti cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti; ‘anāvattidhammaṃ me cittaṃ rūpabhavāyā’ti cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti; ‘anāvattidhammaṃ me cittaṃ arūpabhavāyā’ti cetasā cittaṃ suparicitaṃ hoti. Evaṃ sammā vimuttacittassa kho, āvuso, bhikkhuno bhusā cepi cakkhuviññeyyā rūpā cakkhussa āpāthaṃ āgacchanti, nevassa cittaṃ pariyādiyanti; amissīkatamevassa cittaṃ hoti ṭhitaṃ āneñjappattaṃ, vayaṃ cassānupassati. ᅟᅟ “Seyyathāpi, āvuso, silāyūpo soḷasakukkuko. Tassassu aṭṭha kukkū heṭṭhā nemaṅgamā, aṭṭha kukkū upari nemassa. Atha puratthimāya cepi disāya āgaccheyya bhusā vātavuṭṭhi, neva naṃ saṅkampeyya na sampavedheyya; atha pacchimāya… atha uttarāya… atha dakkhiṇāya cepi disāya āgaccheyya bhusā vātavuṭṭhi, neva naṃ saṅkampeyya na sampavedheyya. Taṃ kissa hetu? Gambhīrattā, āvuso, nemassa, sunikhātattā silāyūpassa. Evamevaṃ kho, āvuso, sammā vimuttacittassa bhikkhuno bhusā cepi cakkhuviññeyyā rūpā cakkhussa āpāthaṃ āgacchanti, nevassa cittaṃ pariyādiyanti; amissīkatamevassa cittaṃ hoti ṭhitaṃ āneñjappattaṃ, vayaṃ cassānupassati. ᅟᅟ “Bhusā cepi sotaviññeyyā saddā… ghānaviññeyyā gandhā… jivhāviññeyyā rasā… kāyaviññeyyā phoṭṭhabbā… manoviññeyyā dhammā manassa āpāthaṃ āgacchanti, nevassa cittaṃ pariyādiyanti; amissīkatamevassa cittaṃ hoti ṭhitaṃ āneñjappattaṃ, vayaṃ cassānupassatī”ti. Chaṭṭhaṃ. # comp [^1]: ℃「心法修心」,南傳作「心被累積」(cetasā citaṃ hoti),菩提比丘長老依錫蘭本(cetasā cittaṃ paricitaṃ hoti)英譯為「心被心鞏固」(mind is consolidated by mind)。按:《滿足希求》以「一回心序(心的過程)的心被[另]一回心序增大」(cittavārapariyāyena cittavārapariyāyo cito vaḍḍhito hoti)解說,與錫蘭版paricitaṃ(累積;增加)相順。 [^2]: ℃「無貪法」,南傳作「非有貪法」(asarāgadhammaṃ),菩提比丘長老英譯為「不屬於慾望」(not subject to lust)。按:《滿足希求》以「不含污穢性」(na sarajjanasabhāvaṃ)解說。