<title>雜阿含505經</title>
# north
〖agama〗北傳:雜阿含505經, 增壹阿含19品3經〖nikaya〗南傳:中部37經〖subject〗關涉主題:事蹟/目揵連震動天宮
# agama
## 雜阿含505經[正聞本1561經/佛光本504經]
(目犍連相應/雜因誦/弟子記說)(莊春江標點)
ᅟᅟ[[note0#001|如是我聞]]:
ᅟᅟ[[note0#002|一時]],[[note0#003|佛]]住王舍城。
ᅟᅟ時,[[note2#200|尊者]]大目揵連在[[note2#258|耆闍崛山]]中。
ᅟᅟ爾時,尊者大目揵連獨一靜處[[note0#092|禪思]],作是念:
ᅟᅟ「昔有時,[[note2#263|釋提桓因]]於界隔山石窟中問世尊[[note8#834|愛盡解脫]]之義,世尊為說,聞已[[note0#085|隨喜]],似欲更有所問義,我今當往,問其喜意。」
ᅟᅟ作是念已,如力士屈申臂頃,於耆闍崛山沒,至三十三天,去一[[note2#264|分陀利]]池不遠而住。
ᅟᅟ時,[[note2#263|天帝釋]]與五百婇女遊戲浴池,有諸天女音聲美妙。
ᅟᅟ爾時,帝釋遙見尊者大目揵連,語諸天女言:「莫歌!莫歌!」
ᅟᅟ時,諸天女即便默然。
ᅟᅟ天帝釋即詣尊者大目犍連所,[[note0#040|稽首禮足]],退住一面。
ᅟᅟ尊者大目揵連問帝釋言:
ᅟᅟ「汝先於界隔山中,問世尊愛盡解脫義,聞已隨喜,汝意云何?為聞說隨喜,為更欲有所問故隨喜耶?」
ᅟᅟ天帝釋語尊者大目揵連:
ᅟᅟ「我三十三天多著放逸樂,或憶先事,或時不憶。世尊今在王舍城迦蘭陀竹園,尊者欲知我先界隔山中所問事者,今可往問世尊,如世尊說,汝當[[note0#057|受持]],然我此處有好堂觀,新成未久,可入觀看。」
ᅟᅟ時,尊者大目揵連默然受請,即與天帝釋共入堂觀。
ᅟᅟ彼諸天女遙見帝釋來,皆作天樂,或歌、或舞。
ᅟᅟ諸天女輩著身瓔珞莊嚴之具,出妙音聲,合於五樂,如善作樂,音聲不異。
ᅟᅟ諸天女輩既見尊者大目揵連,悉皆[[note2#250|慚]][[note2#251|愧]],入室藏隱。
ᅟᅟ時,天帝釋語尊者大目揵連:
ᅟᅟ「觀此堂觀地好平正,其壁柱、梁、[[note2#213|重閣]]、牕牖、羅網、簾障,悉皆嚴好。」
ᅟᅟ尊者大目揵連語帝釋言:
ᅟᅟ「[[note2#263|憍尸迦]]!先修善法福德因緣,成此妙果。」
ᅟᅟ如是,帝釋三自稱歎,問尊者大目揵連,尊者大目揵連亦再三答。
ᅟᅟ時,尊者大目揵連作是念:
ᅟᅟ「今此帝釋極自放逸,著界神住,歎此堂觀,我當令彼心生[[note0#015|厭]]離。」
ᅟᅟ即入[[note1#182|三昧]],[[note4#425|以神通力]],以一足指撇其堂觀,悉令震動[^1]。
ᅟᅟ時,尊者大目揵連即沒不現。
ᅟᅟ諸天女眾見此堂觀震掉、動搖,顛沛恐怖,東西馳走,白帝釋言:
ᅟᅟ「此是憍尸迦[[note1#145|大師]],有此大功德力耶?」
ᅟᅟ時,天帝釋語諸天女:
ᅟᅟ「此非我師,是大師弟子大目揵連,梵行清淨,大德大力者。」
ᅟᅟ諸天女言:
ᅟᅟ「[[note0#044|善哉]]!憍尸迦!乃有如此梵行大德大力[[note1#138|同學]],大師德力,當復如何!」
## 增壹阿含19品3經[佛光本153經/2法]
(勸請品)(莊春江標點)
ᅟᅟ[[note0#001|聞如是]]:
ᅟᅟ[[note0#002|一時]],[[note0#003|佛]]在舍衛國祇樹給孤獨園。
ᅟᅟ爾時,[[note2#263|釋提桓因]]至世尊所。到已,[[note0#040|頭面禮足]],在一面住,白世尊曰:
ᅟᅟ「云何[[note0#031|比丘]][[note8#834|斷於愛欲心得解脫]],乃至[[note2#275|究竟]]安隱之處,無有諸患,天、人所敬?」
ᅟᅟ爾時,世尊告釋提桓因曰:
ᅟᅟ「於是,拘翼!若是比丘聞此空法解無所有,則得解了一切諸法如實知之。身所覺知苦樂之法,若不苦不樂之法,即於此身觀悉無常,皆歸於空。彼已觀此不苦不樂之變,亦不起想,以無有想,則無[[note4#436|恐怖]],以無恐怖,則[[note0#071|般涅槃]]:[[note0#018|生死已盡]],[[note0#019|梵行已立]],[[note0#020|所作已辦]],[[note0#021|更不復受有]],如實知之。是謂,釋提桓因!比丘斷於愛欲心得解脫,乃至究竟安隱之處,無有災患,天、人所敬。」
ᅟᅟ爾時,釋提桓因[[note0#040|禮世尊足]]已,繞三匝而退。
ᅟᅟ當於爾時,[[note2#200|尊者]]大目犍連去世尊不遠[[note2#240|結跏趺坐]],正身正意,[[note5#529|繫念在前]]。爾時,尊者大目犍連便作是念:
ᅟᅟ「向者,[[note2#263|帝釋]][[note0#053|得道跡]]而問事耶?為不得道跡而問義耶?我今當試之。」爾時,尊者大目犍連即以[[note5#503|神足]],如[人]屈伸臂頃,便至三十三天。
ᅟᅟ爾時,釋提桓因遙見大目犍連遠來,即起奉迎,並作是語:
ᅟᅟ「[[note1#132|善來]]!尊者大目犍連!尊自不至此,亦大久矣!願欲與尊論說法義,願在此處坐。」
ᅟᅟ是時,目犍連問釋提桓因曰:
ᅟᅟ「世尊與汝說斷愛欲之法,我欲聞之,今正是時,可與我說之。」
ᅟᅟ釋提桓因白言:
ᅟᅟ「我今諸天事猥多,或自有事,或復有諸天事,我所聞者即時而忘。昔者,目連,與諸阿須倫共鬪,當鬪之日,諸天得勝,阿須倫退。爾時,我身躬往自戰,尋復領諸天還上天宮,坐最勝講堂。因鬪勝故,故名為最勝講堂,階巷成行,陌陌相值,一一階頭七百樓閣,一一樓閣上各七玉女,一一玉女各有七使人,願尊目連在彼觀看。」
ᅟᅟ爾時,釋提桓因及毘沙門天王在尊者目連後,往至最勝講堂所。是時,釋提桓因及毘沙門天王白大目犍連曰:
ᅟᅟ「此是最勝講堂,悉可遊看。」
ᅟᅟ目犍連曰:
ᅟᅟ「天王!此處極為微妙,皆由前身所作福祐故,致此自然寶堂,猶如人間小有樂處,各自慶賀,如天宮無異,皆由前身作福所致。」
ᅟᅟ爾時,釋提桓因左右玉女各各馳走,莫知所如,猶如人間有所禁忌,皆懷[[note2#250|慚]][[note2#251|愧]],是時,釋提桓因所將玉女亦復如是,遙見大目犍連來,各各馳走,莫知所湊。
ᅟᅟ時,大目犍連便作是念:
ᅟᅟ「此釋提桓因意甚放逸,我{令}[今?]宜可使懷恐怖。」是時,尊者大目犍連即以右脚指案地,彼宮殿六變震動[^1]。是時,釋提桓因及毘沙門天王皆懷恐怖,[[note1#152|衣毛皆竪]]而作是念:
ᅟᅟ「此大目犍連有大神足,乃能使此宮殿六返震動,甚奇!甚特!未曾有是!」
ᅟᅟ是時,大目犍連便作是念:
ᅟᅟ「今此釋身以懷恐怖,我今宜可問其深義。」「云何,拘翼![[note0#004|如來]]所說除愛欲經者,今正是時,唯願與我等說。」
ᅟᅟ釋提桓因報言:
ᅟᅟ「目連!我前至世尊所,頭面禮足,在一面住。是時,我即白世尊曰:『云何比丘斷於愛欲心得解脫,乃至究竟至[[note0#090|無為處]],無有患苦,天、人所敬?』爾時,世尊便告我言:『於是,拘翼!諸比丘聞法已,都無所著,亦不著色,盡解一切諸法,了無所有。以知一切諸法已,若苦、若樂、若不苦不樂,觀了無常,滅盡無餘,亦無斷壞。彼以觀此,已都無所著,已不起世間想,復無恐怖,以無恐怖,便般涅槃:生死已盡,梵行已立,所作已辦,更不復受有,如實知之。是謂,釋提桓因!比丘斷欲心得解脫,乃至究竟無為之處,無有患苦,天、人所敬。』爾時,我聞此語已,便禮世尊足,遶三匝,即退而去,還歸天上。」
ᅟᅟ是時,尊者大目犍連以深法之語,向釋提桓因及向毘沙門具分別之。爾時,目犍連具說法已,猶如[[note1#163|士夫]]屈伸臂頃,從三十三天沒不現,便來至舍衛城祇樹給孤獨園,至世尊所,頭面禮足,在一面坐。
ᅟᅟ爾時,目犍連即於座上白世尊曰:
ᅟᅟ「如來前與釋提桓因說除欲之法,唯願世尊當與我說之。」
ᅟᅟ爾時,世尊告目犍連曰:
ᅟᅟ「汝當知之,釋提桓因來至我所,頭面禮足,在一面立。爾時,釋提桓因問我此義:『云何,世尊!比丘斷愛欲,心得解脫?』爾時,我告釋提桓因曰:『拘翼!若有比丘解知一切諸法空無所有,亦無所著,盡解一切諸法了無所有,以知一切諸法無常,滅盡無餘,亦無斷壞。彼已觀此,已都無所著,已不起世間想,復無恐怖,已無恐怖,便般涅槃:生死已盡,梵行已立,所作已辦,更不復受有,如實知之。是謂,釋提桓因,比丘斷欲心得解脫。』爾時,釋提桓因即從{坐}[座]起,頭面禮我足,便退而去。還歸天上。」
ᅟᅟ爾時,大目犍連聞佛所說,歡喜奉行。
# nikaya
## 中部37經/渴愛的滅盡小經
(雙大品)(莊春江譯)
ᅟᅟ[[note0#001|被我這麼聽聞]]:
ᅟᅟ[[note0#002|有一次]],[[note0#012|世尊]]住在舍衛城東園鹿母講堂。
ᅟᅟ那時,[[note2#263|天帝釋]]去見世尊。抵達後,向世尊[[note0#046|問訊]]後,在一旁站立。在一旁站立的天帝釋對世尊說這個:「大德!什麼情形,簡要地[說],是[[note8#834|渴愛之滅盡解脫的]]、[[note2#275|究竟終結的]]、究竟[[note1#192|軛安穩]]的、究竟[[note3#381|梵行]]的、[[note8#819|究竟完結的]]、天-人們中最上的[[note0#031|比丘]]呢?」
ᅟᅟ「天帝!這裡,被比丘聽聞:『一切法都是不足以為了執持的。』天帝!且這樣,這個被比丘聽聞:『一切法都是不足以為了執持的。』他[[note2#242|證知]]一切法,證知一切法後,[[note1#154|遍知]]一切法,遍知一切法後\[[SN35.80](SN0914)],凡感受任何受:或樂、或苦、或不苦不樂,他在那些受上住於隨看無常地、住於隨看[[note0#077|離貪]]地、住於[[note7#703|隨看滅地]]、住於[[note2#211|隨看斷念地]]。在那些受上住於隨看無常的、住於隨看離貪地的、住於隨看滅地的、住於隨看斷念地的他不執取世間中任何事物。不執取者不[[note4#436|戰慄]],不戰慄者[[note0#071|就自己證涅槃]],他知道:『[[note0#018|出生已盡]],[[note0#019|梵行已完成]],[[note0#020|應該被作的已作]],[[note0#021|不再有此處[輪迴]的狀態]]。』天帝!這個情形,簡要地,是渴愛之滅盡解脫的、究竟終結的、究竟軛安穩的、究竟梵行的、究竟完結的、天-人們中最上的比丘。」
ᅟᅟ那時,天帝釋歡喜、[[note0#085|隨喜]]世尊所說後,向世尊問訊、[[note0#047|作右繞]]後,就在那裡消失。(390)
ᅟᅟ當時,[[note2#200|尊者]]大目揵連坐在世尊的不遠處。
ᅟᅟ那時,尊者大目揵連想這個:「那位[[note1#126|夜叉]][[note0#053|現觀]]世尊所說後隨喜呢?或者不呢?讓我知道那位夜叉現觀世尊所說後隨喜,或者不。」
ᅟᅟ那時,尊者大目揵連就猶如有力氣的男子伸直彎曲的手臂,或彎曲伸直的手臂,就像這樣在東園鹿母講堂消失,出現在三十三天中。
ᅟᅟ當時,天帝釋在一白蓮園,賦有、擁有五百天的樂器自娛。
ᅟᅟ天帝釋看見正從遠處到來的尊者大目揵連。看見後,使那些五百天的樂器離開後,去見尊者大目揵連。抵達後,對尊者大目揵連說這個:「來,親愛的目揵連尊師!歡迎你,親愛的目揵連尊師!親愛的目揵連尊師!終於你作這個安排,即:這裡的到來。親愛的目揵連尊師!請坐,這座位已設置。」
ᅟᅟ尊者大目揵連在設置的座位坐下,天帝釋也取某個低的坐具後,在一旁坐下。尊者大目揵連對在一旁坐下的天帝釋說這個:
ᅟᅟ「憍尸迦!那麼,如怎樣世尊簡要地說渴愛之滅盡的解脫呢?如果我們也是對這個談論聽聞的[[note8#876|有分者]],[[note0#044|那就好了]]。」(391)
ᅟᅟ「親愛的目揵連尊師!我們有許多工作、許多應該被做的,不僅以應該被自己做的,此外還以屬於三十三天應該被做的,親愛的目揵連尊師!但只有善聞的、善把握的、善[[note1#114|作意]]的、善理解的,那個就不快速地消失。
ᅟᅟ親愛的目揵連尊師!從前,天神、阿修羅們的戰鬥已群集。親愛的目揵連尊師!又,在那場戰鬥中,天神們戰勝,阿修羅們挫敗。親愛的目揵連尊師!那個我打勝那場戰鬥後,從那個打勝的戰場返回後,建造名叫最勝殿的高樓。親愛的目揵連尊師!最勝殿高樓有一百座尖塔,在每座尖塔中一一有七百間重閣,在每間重閣中一一有七位天女,每位天女一一有七位侍者,親愛的目揵連尊師!你會想要看最勝殿高樓的美景嗎?」
ᅟᅟ尊者大目揵連以沈默狀態同意。(392)
ᅟᅟ那時,天帝釋與毘沙門大王安排尊者大目揵連在前面後,去最勝殿高樓。
ᅟᅟ天帝釋的侍者們看見正從遠處到來的尊者大目揵連,見了後,羞愧著一一進入自己的內室,猶如媳婦見到公公後羞愧。同樣的,天帝釋的侍者們看見尊者大目揵連後,羞愧著一一進入自己的內室。
ᅟᅟ那時,天帝釋與毘沙門大王使尊者大目揵連在最勝殿高樓中散步、漫步:「親愛的目揵連尊師!請看這個最勝殿高樓的美景,親愛的目揵連尊師!也請看這個最勝殿高樓的美景。」「這個尊者憍尸迦的輝耀,如他前世作福者的,人們看見任何美景後,也都這麼說:『先生!確實輝耀,如三十三天的。』這個輝耀,如他前世作福者的。」
ᅟᅟ那時,尊者大目揵連想這個:「這位夜叉極嚴重地住於放逸,讓我使這位夜叉[[note3#373|激起急迫感]]。」
ᅟᅟ那時,尊者大目揵連[[note4#425|造作像那樣的神通作為]]:依以腳拇指使最勝殿高樓震動[^1]、大震動、激烈震動的方式。
ᅟᅟ那時,天帝釋、毘沙門大王、三十三天天神們有[[note2#206|不可思議]]的、未曾有的心生起:「實在不可思議啊,先生!實在未曾有啊,先生!沙門的大神通力狀態、大威力狀態:確實是因為以腳拇指將會使天宮震動、大震動、激烈震動。」
ᅟᅟ那時,尊者大目揵連知道天帝釋驚慌、生起[[note1#152|身毛豎立]]後,對天帝釋說這個:
ᅟᅟ「憍尸迦!那麼,如怎樣世尊簡要地說渴愛之滅盡的解脫呢?如果我們也是對這個談論聽聞的有分者,那就好了。」(393)
ᅟᅟ「親愛的目揵連尊師!這裡,我去見世尊。抵達後,向世尊問訊後,在一旁站立。親愛的目揵連尊師!在一旁站立的我對世尊說這個:『大德!什麼情形,簡要地,是渴愛之滅盡解脫的、究竟終結的、究竟軛安穩的、究竟梵行的、究竟完結的、天-人們中最上的比丘呢?』親愛的目揵連尊師!在這麼說時,世尊對我說這個:『天帝!這裡,被比丘聽聞:「一切法都是不足以為了執持的。」天帝!這樣,如果這個被比丘聽聞:「一切法都是不足以為了執持的。」他證知一切法,證知一切法後,遍知一切法,遍知一切法後,凡感受任何受:或樂、或苦、或不苦不樂,他在那些受上住於隨看無常地、住於隨看離貪地、住於隨看滅地、住於隨看斷念地。在那些受上住於隨看無常的、住於隨看離貪地的、住於隨看滅地的、住於隨看斷念地的他不執取世間中任何事物。不執取者不戰慄,不戰慄者就自己證涅槃,他知道:「出生已盡,梵行已完成,應該被作的已作,不再有此處[輪迴]的狀態。」天帝!這個情形,簡要地,是渴愛之滅盡解脫的、究竟終結的、究竟軛安穩的、究竟梵行的、究竟完結的、天-人們中最上的比丘。』親愛的目揵連尊師!世尊對我這樣簡要地說渴愛之滅盡的解脫。」
ᅟᅟ那時,尊者大目揵連歡喜、隨喜天帝釋所說後,就猶如有力氣的男子伸直彎曲的手臂,或彎曲伸直的手臂,就像這樣在三十三天中消失,出現在東園鹿母講堂。
ᅟᅟ那時,天帝釋的侍者們在尊者大目揵連離開不久,對天帝釋說這個:
ᅟᅟ「[[note2#204|親愛的先生]]!這位是你的那位世尊[[note1#145|大師]]嗎?」
ᅟᅟ「親愛的先生!不是我的那位世尊大師,這位是我的[[note1#138|同梵行者]]尊者大目揵連。」
ᅟᅟ「親愛的先生!是你的利得,(親愛的先生![[note3#350|是你的善得的]],)凡你的同梵行者有這麼大神通力、這麼大威力!啊!你的那位世尊大師當然是。」(394)
ᅟᅟ那時,尊者大目揵連去見世尊。抵達後,向世尊問訊後,在一旁坐下。在一旁坐下的尊者大目揵連對世尊說這個:
ᅟᅟ「大德!世尊是否記得(證知)曾對某位著名的、大影響力的夜叉以簡要說的渴愛之滅盡的解脫呢?」
ᅟᅟ「目揵連!我記得。這裡,天帝釋曾來見我。抵達後,向我問訊後,在一旁站立。目揵連!在一旁站立的天帝釋對我說這個:『大德!什麼情形,簡要地,是渴愛之滅盡解脫的、究竟終結的、究竟軛安穩的、究竟梵行的、究竟完結的、天-人們中最上的比丘呢?』
ᅟᅟ在這麼說時,目揵連!我對天帝釋說這個:『天帝!這裡,被比丘聽聞:「一切法都是不足以為了執持的。」天帝!這樣,如果這個被比丘聽聞:「一切法都是不足以為了執持的。」他證知一切法,證知一切法後,遍知一切法,遍知一切法後,凡感受任何受:或樂、或苦、或不苦不樂,他在那些受上住於隨看無常地、住於隨看離貪地、住於隨看滅地、住於隨看斷念地。在那些受上住於隨看無常的、住於隨看離貪地的、住於隨看滅地的、住於隨看斷念地的他不執取世間中任何事物。不執取者不戰慄,不戰慄者就自己證涅槃,他知道:「出生已盡,梵行已完成,應該被作的已作,不再有此處[輪迴]的狀態。」天帝!這個情形,簡要地,是渴愛之滅盡解脫的、究竟終結的、究竟軛安穩的、究竟梵行的、究竟完結的、天-人們中最上的比丘。』目揵連!我這樣記得對天帝釋以簡要說的渴愛之滅盡的解脫。」
ᅟᅟ世尊說這個,悅意的尊者大目揵連歡喜世尊的所說。(395)
ᅟᅟ渴愛的滅盡小經第七終了。
# pali
## 巴利語經文
(台灣嘉義法雨道場流通的word版本)
[MN.37](MN037)/(7) Cūḷataṇhāsaṅkhayasuttaṃ
ᅟᅟ Evaṃ me sutaṃ– ekaṃ samayaṃ bhagavā sāvatthiyaṃ viharati pubbārāme migāramātupāsāde. Atha kho sakko devānamindo yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho sakko devānamindo bhagavantaṃ etadavoca– “kittāvatā nu kho, bhante, bhikkhu saṃkhittena taṇhāsaṅkhayavimutto hoti accantaniṭṭho accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussānan”ti?
ᅟᅟ “Idha, devānaminda, bhikkhuno sutaṃ hoti– ‘sabbe dhammā nālaṃ abhinivesāyā’ti. Evañcetaṃ, devānaminda, bhikkhuno sutaṃ hoti– ‘sabbe dhammā nālaṃ abhinivesāyā’ti. So sabbaṃ dhammaṃ abhijānāti; sabbaṃ dhammaṃ abhiññāya sabbaṃ dhammaṃ parijānāti; sabbaṃ dhammaṃ pariññāya yaṃ kiñci vedanaṃ vedeti– sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, so tāsu vedanāsu aniccānupassī viharati, virāgānupassī viharati, nirodhānupassī viharati, paṭinissaggānupassī viharati. So tāsu vedanāsu aniccānupassī viharanto, virāgānupassī viharanto, nirodhānupassī viharanto, paṭinissaggānupassī viharanto na kiñci loke upādiyati. Anupādiyaṃ na paritassati, aparitassaṃ paccattaññeva parinibbāyati ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti. Ettāvatā kho, devānaminda, bhikkhu saṃkhittena taṇhāsaṅkhayavimutto hoti accantaniṭṭho accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussānan”ti.
ᅟᅟ Atha kho sakko devānamindo bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā tatthevantaradhāyi.
ᅟᅟ 391. Tena kho pana samayena āyasmā mahāmoggallāno bhagavato avidūre nisinno hoti. Atha kho āyasmato mahāmoggallānassa etadahosi– “kiṃ nu kho so yakkho bhagavato bhāsitaṃ abhisamecca anumodi udāhu no; yaṃnūnāhaṃ taṃ yakkhaṃ jāneyyaṃ – yadi vā so yakkho bhagavato bhāsitaṃ abhisamecca anumodi yadi vā no”ti? Atha kho āyasmā mahāmoggallāno– seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya, evameva– pubbārāme migāramātupāsāde antarahito devesu tāvatiṃsesu pāturahosi. Tena kho pana samayena sakko devānamindo ekapuṇḍarīke uyyāne dibbehi pañcahi tūriyasatehi samappito samaṅgībhūto paricāreti. Addasā kho sakko devānamindo āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna tāni dibbāni pañca tūriyasatāni paṭippaṇāmetvā yenāyasmā mahāmoggallāno tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ etadavoca– “ehi kho, mārisa moggallāna, svāgataṃ, mārisa moggallāna! Cirassaṃ kho, mārisa moggallāna, imaṃ pariyāyaṃ akāsi yadidaṃ idhāgamanāya. Nisīda, mārisa moggallāna, idamāsanaṃ paññattan”ti. Nisīdi kho āyasmā mahāmoggallāno paññatte āsane. Sakkopi kho devānamindo aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho sakkaṃ devānamindaṃ āyasmā mahāmoggallāno etadavoca– “yathā kathaṃ pana kho, kosiya, bhagavā saṃkhittena taṇhāsaṅkhayavimuttiṃ abhāsi? Sādhu mayampi etissā kathāya bhāgino assāma savanāyā”ti.
ᅟᅟ 392. “Mayaṃ kho, mārisa moggallāna, bahukiccā bahukaraṇīyā– appeva sakena karaṇīyena, api ca devānaṃyeva tāvatiṃsānaṃ karaṇīyena. Api ca, mārisa moggallāna, sussutaṃyeva hoti suggahitaṃ sumanasikataṃ sūpadhāritaṃ, yaṃ no khippameva antaradhāyati. Bhūtapubbaṃ, mārisa moggallāna, devāsurasaṅgāmo samupabyūḷho ahosi. Tasmiṃ kho pana, mārisa moggallāna, saṅgāme devā jiniṃsu, asurā parājiniṃsu. So kho ahaṃ, mārisa moggallāna, taṃ saṅgāmaṃ abhivijinitvā vijitasaṅgāmo tato paṭinivattitvā vejayantaṃ nāma pāsādaṃ māpesiṃ. Vejayantassa kho, mārisa moggallāna, pāsādassa ekasataṃ niyyūhaṃ. Ekekasmiṃ niyyūhe satta satta kūṭāgārasatāni. Ekamekasmiṃ kūṭāgāre satta satta accharāyo Ekamekissā accharāya satta satta paricārikāyo. Iccheyyāsi no tvaṃ mārisa moggallāna, vejayantassa pāsādassa rāmaṇeyyakaṃ daṭṭhun”ti? Adhivāsesi kho āyasmā mahāmoggallāno tuṇhībhāvena.
ᅟᅟ 393. Atha kho sakko ca devānamindo vessavaṇo ca mahārājā āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ purakkhatvā yena vejayanto pāsādo tenupasaṅkamiṃsu. Addasaṃsu kho sakkassa devānamindassa paricārikāyo āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ dūratova āgacchantaṃ; disvā ottappamānā hirīyamānā sakaṃ sakaṃ ovarakaṃ pavisiṃsu. Seyyathāpi nāma suṇisā sasuraṃ disvā ottappati hirīyati, evameva sakkassa devānamindassa paricārikāyo āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ disvā ottappamānā hirīyamānā sakaṃ sakaṃ ovarakaṃ pavisiṃsu. Atha kho sakko ca devānamindo vessavaṇo ca mahārājā āyasmantaṃ mahāmoggallānaṃ vejayante pāsāde anucaṅkamāpenti anuvicarāpenti– “idampi, mārisa moggallāna, passa vejayantassa pāsādassa rāmaṇeyyakaṃ; idampi, mārisa moggallāna, passa vejayantassa pāsādassa rāmaṇeyyakan”ti. “Sobhati idaṃ āyasmato kosiyassa, yathā taṃ pubbe katapuññassa. Manussāpi kiñcideva rāmaṇeyyakaṃ disvā evamāhaṃsu– ‘sobhati vata bho yathā devānaṃ tāvatiṃsānan’ti. Tayidaṃ āyasmato kosiyassa sobhati, yathā taṃ pubbe katapuññassā”ti. Atha kho āyasmato mahāmoggallānassa etadahosi – “atibāḷhaṃ kho ayaṃ yakkho pamatto viharati. Yaṃnūnāhaṃ imaṃ yakkhaṃ saṃvejeyyan”ti. Atha kho āyasmā mahāmoggallāno tathārūpaṃ iddhābhisaṅkhāraṃ abhisaṅkhāsi yathā vejayantaṃ pāsādaṃ pādaṅguṭṭhakena saṅkampesi sampakampesi sampavedhesi Atha kho sakko ca devānamindo, vessavaṇo ca mahārājā, devā ca tāvatiṃsā acchariyabbhutacittajātā ahesuṃ– “acchariyaṃ vata, bho, abbhutaṃ vata, bho, samaṇassa mahiddhikatā mahānubhāvatā, yatra hi nāma dibbabhavanaṃ pādaṅguṭṭhakena saṅkampessati sampakampessati sampavedhessatī”ti! Atha kho āyasmā mahāmoggallāno sakkaṃ devānamindaṃ saṃviggaṃ lomahaṭṭhajātaṃ viditvā sakkaṃ devānamindaṃ etadavoca– “yathā kathaṃ pana kho, kosiya, bhagavā saṃkhittena taṇhāsaṅkhayavimuttiṃ abhāsi? Sādhu mayampi etissā kathāya bhāgino assāma savanāyā”ti.
ᅟᅟ 394. “Idhāhaṃ mārisa moggallāna, yena bhagavā tenupasaṅkamiṃ; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsiṃ. Ekamantaṃ ṭhito kho ahaṃ, mārisa moggallāna, bhagavantaṃ etadavocaṃ– ‘kittāvatā nu kho, bhante, bhikkhu saṃkhittena taṇhāsaṅkhayavimutto hoti accantaniṭṭho accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussānan’”ti?
ᅟᅟ “Evaṃ vutte, mārisa moggallāna, bhagavā maṃ etadavoca– ‘idha, devānaminda, bhikkhuno sutaṃ hoti– sabbe dhammā nālaṃ abhinivesāyā’ti. Evaṃ cetaṃ devānaminda bhikkhuno sutaṃ hoti ‘sabbe dhammā nālaṃ abhinivesāyā’ti. So sabbaṃ dhammaṃ abhijānāti, sabbaṃ dhammaṃ abhiññāya sabbaṃ dhammaṃ parijānāti, sabbaṃ dhammaṃ pariññāya yaṃ kiñci vedanaṃ vedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā. So tāsu vedanāsu aniccānupassī viharati, virāgānupassī viharati, nirodhānupassī viharati, paṭinissaggānupassī viharati. So tāsu vedanāsu aniccānupassī viharanto, virāgānupassī viharanto, nirodhānupassī viharanto, paṭinissaggānupassī viharanto na kiñci loke upādiyati, anupādiyaṃ na paritassati, aparitassaṃ paccattaññeva parinibbāyati– ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ, kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti. Ettāvatā kho, devānaminda, bhikkhu saṃkhittena taṇhāsaṅkhayavimutto hoti accantaniṭṭho accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussānanti. Evaṃ kho me, mārisa moggallāna, bhagavā saṃkhittena taṇhāsaṅkhayavimuttiṃ abhāsī”ti.
ᅟᅟ Atha kho āyasmā mahāmoggallāno sakkassa devānamindassa bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā– seyyathāpi nāma balavā puriso samiñjitaṃ vā bāhaṃ pasāreyya, pasāritaṃ vā bāhaṃ samiñjeyya evameva– devesu tāvatiṃsesu antarahito pubbārāme migāramātupāsāde pāturahosi. Atha kho sakkassa devānamindassa paricārikāyo acirapakkante āyasmante mahāmoggallāne sakkaṃ devānamindaṃ etadavocuṃ– “eso nu te, mārisa, so bhagavā satthā”ti? “Na kho me, mārisa, so bhagavā satthā. Sabrahmacārī me eso āyasmā mahāmoggallāno”ti. “Lābhā te, mārisa, (suladdhaṃ te, mārisa) yassa te sabrahmacārī evaṃmahiddhiko evaṃmahānubhāvo! Aho nūna te so bhagavā satthā”ti.
ᅟᅟ 395. Atha kho āyasmā mahāmoggallāno yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho āyasmā mahāmoggallāno bhagavantaṃ etadavoca– “abhijānāti no, bhante, bhagavā ahu ñātaññatarassa mahesakkhassa yakkhassa saṃkhittena taṇhāsaṅkhayavimuttiṃ bhāsitā”ti? “Abhijānāmahaṃ, moggallāna, idha sakko devānamindo yenāhaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā maṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho, moggallāna, sakko devānamindo maṃ etadavoca– ‘kittāvatā nu kho, bhante bhikkhu saṃkhittena taṇhāsaṅkhayavimutto hoti accantaniṭṭho accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussānan”ti.
ᅟᅟ Evaṃ vutte ahaṃ, moggallāna, sakkaṃ devānamindaṃ etadavocaṃ “idha devānaminda bhikkhuno sutaṃ hoti ‘sabbe dhammā nālaṃ abhinivesāyā’ti. Evaṃ cetaṃ devānaminda bhikkhuno sutaṃ hoti ‘sabbe dhammā nālaṃ abhinivesāyā’ti. So sabbaṃ dhammaṃ abhijānāti, sabbaṃ dhammaṃ abhiññāya sabbaṃ dhammaṃ parijānāti sabbaṃ dhammaṃ pariññāya yaṃ kiñci vedanaṃ vedeti sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā. So tāsu vedanāsu aniccānupassī viharati, virāgānupassī viharati, nirodhānupassī viharati, paṭinissaggānupassī viharati. So tāsu vedanāsu aniccānupassī viharanto, virāgānupassī viharanto, nirodhānupassī viharanto, paṭinissaggānupassī viharanto na kiñci loke upādiyati, anupādiyaṃ na paritassati, aparitassaṃ paccattaññeva parinibbāyati– ‘khīṇā jāti, vusitaṃ brahmacariyaṃ kataṃ karaṇīyaṃ, nāparaṃ itthattāyā’ti pajānāti. Ettāvatā kho, devānaminda, bhikkhu saṃkhittena taṇhāsaṅkhayavimutto hoti accantaniṭṭho accantayogakkhemī accantabrahmacārī accantapariyosāno seṭṭho devamanussānanti. Evaṃ kho ahaṃ, moggallāna, abhijānāmi sakkassa devānamindassa saṃkhittena taṇhāsaṅkhayavimuttiṃ bhāsitā”ti.
ᅟᅟ Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā mahāmoggallāno bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
ᅟᅟ Cūḷataṇhāsaṅkhayasuttaṃ niṭṭhitaṃ sattamaṃ.
# comp
[^1]: ℃《破斥猶豫》說,入水遍定後,[使]殿堂被住立的場所成為水(Āpokasiṇaṃ samāpajjitvā pāsādapatiṭṭhitokāsaṃ udakaṃ hotūti)。