<title>Theragāthā</title>
# north
長老偈 大集篇1. (10/13/2024初稿 )
# nikaya
21.大集篇
ᅟ1.婆耆舍\[↝[AN.1.212](AN0134)][[note1#135|長老]]偈
ᅟᅟ1218.
ᅟ「對確實已出離的我,對從在家成為非家者,
ᅟᅟ諸尋圍繞:這些從黑暗[來]的大膽者。
ᅟᅟ1219.
ᅟᅟ顯貴之子們、大弓箭手們,已學得者們、堅固法者們,
ᅟᅟ一千位不逃跑者,如果他們到處包圍。
ᅟᅟ1220.
ᅟᅟ即使如果比這更多的,女人們將到來,
ᅟᅟ確實將不使我動搖:對諸法在自己上住立者。
ᅟᅟ1221.
ᅟᅟ因為這個被我當面聽聞:對太陽族人的佛陀,
ᅟᅟ導向涅槃之道,在那裡我的意(心)喜好的。
ᅟᅟ1222.
ᅟᅟ如果對這樣住的我,波旬!你靠近,
ᅟᅟ死神!我將像這樣做,你甚至沒看見我的道。\[[SN8.1](SN0209)]
ᅟᅟ1223.
ᅟᅟ完全捨斷不喜樂與喜樂,以及掛慮家的尋後,
ᅟᅟ無論何處都不應該作欲林,無欲林者、不喜樂者他確實是比丘。
ᅟᅟ1224.
ᅟᅟ這裡凡大地與虛空,色之類與進入世界者,
ᅟᅟ無論什麼都衰損-一切是無常的,有所覺者們這麼知道後實行。
ᅟᅟ1225.
ᅟᅟ被繫縛在依著上的人們:在所見、所聞、有對與所覺上,
ᅟᅟ在這裡除去意欲後成為不動者,凡在這裡確實不沾染-他們說他是牟尼。
ᅟᅟ1226.
ᅟᅟ而依止六十的有尋者們:在人們中個個是非法的固執者,
ᅟᅟ但對無論在哪裡非入群者,又非粗惡執取者他是比丘。
ᅟᅟ1227.
ᅟᅟ有能力者、長久得定者,非詭計者、明智者、無熱望者,
ᅟᅟ緣於牟尼到達寂靜境界,般涅槃者等待死時。\[[SN8.2](SN0210)]
ᅟᅟ1228.
ᅟᅟ[[note0#080|喬達摩]]!請你捨斷慢,以及請你無殘餘地捨斷慢的道路,
ᅟᅟ在慢的道路上,癡迷的你長久是後悔者。
ᅟᅟ1229.
ᅟᅟ被詆毀塗污的人們,被慢殺害者們跌落地獄,
ᅟᅟ人們長久地憂愁:往生地獄的被慢殺害者們。
ᅟᅟ1230.
ᅟᅟ比丘任何時候確實都不憂愁:道的勝利者、正行者,
ᅟᅟ經驗名聲與安樂,他們說那位自我努力者是『法的看見者』。
ᅟᅟ1231.
ᅟᅟ因此這裡不頑固者、勤奮者,捨斷諸蓋後成為清淨者,
ᅟᅟ而無餘地捨斷慢後,成為以明作終結的寂靜者。\[[SN8.3](SN0211)]
ᅟᅟ1232.
ᅟᅟ我被欲貪燃燒,我的心被遍燃燒,
ᅟᅟ喬達摩!請你出於憐愍,說使之熄滅的事[[note0#044|那就好了]]。
ᅟᅟ1233.[阿難:]
ᅟᅟ以想的顛倒,你的心被遍燃燒,
ᅟᅟ請你避開相:淨的(美的)、伴隨貪的。
ᅟᅟ[請你視諸行為[[note4#431|另一邊的]],為苦的以及不要[視]為我,
ᅟᅟ請你使大貪熄滅,你不要一再地被燃燒。]
ᅟᅟ1234.
ᅟᅟ請你以不淨的[[note0#094|修習]]心:一境地、善得定地,
ᅟᅟ請你有[[note5#521|身至念]],請你成為多[[note0#015|厭]]者。
ᅟᅟ1235.
ᅟᅟ以及請你修習無相,請你捨棄[[note0#026|慢煩惱潛在趨勢]],
ᅟᅟ之後以慢的止滅,你將寂靜地行。\[[SN8.4](SN0212)]
ᅟᅟ1236.
ᅟᅟ只應該說那個言語:以該者不會使自己苦惱,
ᅟᅟ以及不會傷害他人,那確實是善說的言語。
ᅟᅟ1237.
ᅟᅟ只應該說可愛的言語:凡受歡迎的言語,
ᅟᅟ凡不取諸惡的後,說對他人可愛的。
ᅟᅟ1238.
ᅟᅟ真實確實是[[note1#123|不死]]的言語,這是永遠的法,
ᅟᅟ諸義理與諸法,善人們說被住立在真實上。
ᅟᅟ1239.
ᅟᅟ凡[[note0#003|佛陀]]說言語:為了安穩涅槃的到達,
ᅟᅟ為了[[note0#054|苦的作終結]],那確實是言語中最上的。\[[SN8.5](SN0213)]
ᅟᅟ1240.
ᅟᅟ深慧者、有智慧者,道非道的熟知者,
ᅟᅟ大慧的舍利弗,為比丘們教導法。
ᅟᅟ1241.
ᅟᅟ既簡要地教導,也詳細地說,
ᅟᅟ如九官鳥的聲音,他說辯才。
ᅟᅟ1242.
ᅟᅟ當他教導那個時,他們聽聞如蜜的話語,
ᅟᅟ以誘人的聲音,以悅耳的以可愛的,
ᅟᅟ踊躍心地、喜悅地,比丘們傾耳。\[[SN8.6](SN0214)]
ᅟᅟ1243.
ᅟᅟ在十五的今日為了清淨,五百位比丘已聚集:
ᅟᅟ結繫縛切斷的無惱亂的,再有已盡的仙人。
ᅟᅟ1244.
ᅟᅟ如轉輪王,被大臣圍繞,
ᅟᅟ繞著全部,海洋為邊界的這個大地走。
ᅟᅟ1245.
ᅟᅟ像這樣戰場勝利者,無上的商隊領袖,
ᅟᅟ弟子們侍奉:[[note1#133|三明]]者、死亡的捨棄者們。
ᅟᅟ1246.
ᅟᅟ全部是世尊之子,在這裡閒聊不被發現,
ᅟᅟ對渴愛刺箭的破壞者,對[[note6#662|太陽族人]]-我應該禮拜。\[[SN8.7](SN0215)]
ᅟᅟ1247.
ᅟᅟ超過一千位比丘,侍奉善逝:
ᅟᅟ離塵之法,哪裡都不害怕的涅槃教導者。
ᅟᅟ1248.
ᅟᅟ聽聞離垢之法:被[[note0#006|遍正覺者]]教導的,
ᅟᅟ[[note1#185|正覺者]]確實輝耀:被比丘僧團置於前面者。
ᅟᅟ1249.
ᅟᅟ世尊!你的名字是龍,仙人中第七仙人,
ᅟᅟ如大雨雲生成後,下雨到諸弟子。
ᅟᅟ1250.
ᅟᅟ從白天的住處出來後,想要看見大師者,
ᅟᅟ大英雄!弟子婆耆舍,禮拜在你的腳上。
ᅟᅟ1251.
ᅟᅟ征服魔的邪道之路後,破壞諸標柱後實行,
ᅟᅟ請你們看那位繫縛的令脫者,不依止者、部分地分別者。
ᅟᅟ1252.
ᅟᅟ為了暴流的渡過,告知各種的道,
ᅟᅟ{如果}[而]在那個[[note1#123|不死]]被告知時,法的看見者們成為不能被動搖的住立者。
ᅟᅟ1253.
ᅟᅟ光明的作者洞察後,看見一切住止的超越,
ᅟᅟ知道後與作證後,他對五位教導最上的。
ᅟᅟ1254.
ᅟᅟ在法被這麼善教導時,了知法者有什麼放逸?
ᅟᅟ因此確實在那位世尊的教說上,應該經常不放逸地、禮敬地[[note3#398|隨學]]。\[[SN8.8](SN0216)]
ᅟᅟ1255.
ᅟᅟ該位佛陀隨覺的上座,極精勤的憍陳如,
ᅟᅟ是安樂的住處,經常獨處的利得者。
ᅟᅟ1256.
ᅟᅟ凡應該被弟子達成的:以大師的教說作的,
ᅟᅟ那一切被他達到:對不放逸的學習者。
ᅟᅟ1257.
ᅟᅟ大威力者、三明者,知他心的熟練者,
ᅟᅟ憍陳如-佛陀的繼承者,在大師的腳上禮拜。\[[SN8.9](SN0217)]
ᅟᅟ1258.
ᅟᅟ對坐在山坡者,對到達苦的彼岸的[[note1#125|牟尼]],
ᅟᅟ弟子們侍奉:[[note1#133|三明]]者、死亡的捨棄者們。
ᅟᅟ1259.
ᅟᅟ以心繞著[他們]走:大神通力的目揵連,
ᅟᅟ他們的心探查者:解脫者、無依著者。
ᅟᅟ1260.
ᅟᅟ像這樣具足所有部分者:到達苦的彼岸的牟尼,
ᅟᅟ具足種種行相者:他們侍奉喬達摩。\[[SN8.10](SN0218)]
ᅟᅟ1261.
ᅟᅟ如月在雲被驅離的天空,如離垢的太陽照耀,
ᅟᅟ[[note6#662|放光者]]!也像這樣你是大[[note1#125|牟尼]],你以名聲極照耀一切世間。\[[SN8.11](SN0219)]
ᅟᅟ1262.
ᅟᅟ以前陶醉在詩中的我們走動,從村到村從城到城,
ᅟᅟ然後我們看見[[note1#185|正覺者]]:一切法到達彼岸者。
ᅟᅟ1263.
ᅟᅟ他為我教導法:到達苦的彼岸的牟尼,
ᅟᅟ聽聞法後我們變得明淨,我們的信生起。
ᅟᅟ1264.
ᅟᅟ我聽聞他的言語後:蘊與處,
ᅟᅟ以及知道界後,我出家成為非家者。
ᅟᅟ1265.
ᅟᅟ確實為了許多[眾生]的利益,諸如來出現,
ᅟᅟ為了女子們、男子們:凡那些遵循教說者。
ᅟᅟ1266.
ᅟᅟ確實為了他們的利益,[[note1#125|牟尼]]到達覺(菩提),
ᅟᅟ為了[[note0#031|比丘]]與比丘尼們:凡到達決定的看見者。
ᅟᅟ1267.
ᅟᅟ被有眼者善教導:太陽族人的佛陀,
ᅟᅟ四聖諦,對有生命者們出於憐愍。
ᅟᅟ1268.
ᅟᅟ苦、苦的生起,以及苦的超越,
ᅟᅟ以及八支聖道:導向苦的止息。
ᅟᅟ1269.
ᅟᅟ這樣這些像這樣所說的,那些真實地被我看見,
ᅟᅟ自己的利益被我抵達,佛陀的教說已做。
ᅟᅟ1270.
ᅟᅟ確實是我的善來到的:對我在佛陀的面前,
ᅟᅟ在諸善分別的法上,凡最勝的我到達那個。
ᅟᅟ1271.
ᅟᅟ最高位證智已到達,天耳界已淨化,
ᅟᅟ我是三明者、得到神通者,知他心的熟練者。\[≃[SN8.12](SN0220)]
ᅟᅟ1272.
ᅟᅟ我們詢問最高慧的大師,凡[[note0#042|當生]]疑惑的切斷者,
ᅟᅟ比丘在阿格羅婆命終:有名者、有名聲者、得到完全冷卻者。
ᅟᅟ1273.
ᅟᅟ他的名字是「尼拘律葛波」,世尊!被你為婆羅門取(作),
ᅟᅟ那位禮敬你者行解脫期待的,活力已被發動的、堅固法看見的。
ᅟᅟ1274.
ᅟᅟ釋迦族的一切眼者!我們也想要了知,那位弟子的一切,
ᅟᅟ我們的耳朵為聽聞已準備,你是我們的大師、你是無上者。
ᅟᅟ1275.
ᅟᅟ請你就切斷我們的疑惑、請你為我說這個:廣慧者!請你感知般涅槃者,
ᅟᅟ一切眼者!就在我們的中間說,如千眼的帝釋對天神們。
ᅟᅟ1276.
ᅟᅟ在這裡凡愚癡道的任何繫縛,無智側、疑惑處,
ᅟᅟ到達[[note0#004|如來]]後那些不存在,因為這位是人們中最上眼者。
ᅟᅟ1277.
ᅟᅟ確實!因為如果沒有男子[世尊-㊟]除去諸污染,如風對厚{財}[雲],
ᅟᅟ被覆蓋的全部世間就成為黑暗,有光輝的人們也不輝耀。
ᅟᅟ1278.
ᅟᅟ而明智者們是光的作者,英雄!我認為你就是那位像這樣者,
ᅟᅟ我們接近有毘婆舍那者、知道者,請你在群眾中為我們顯露葛波。
ᅟᅟ1279.
ᅟᅟ悅耳者!請你急速地說出悅耳的話語,如天鵝伸展[脖子-㊟]後柔和地叫,
ᅟᅟ以善整理的簡潔聲,我們就全部來到正直地聽聞你的。
ᅟᅟ1280.
ᅟᅟ無殘餘地捨斷生死者,懇求後我將使遣除者說法,
ᅟᅟ因為對一般人(凡夫)-不是隨心所欲者,但對如來-是作應該考量的者。
ᅟᅟ1281.
ᅟᅟ對你-是這個具足記說者,真正慧的緊把握者,
ᅟᅟ這個最後的合掌已善伸出,最高慧者!有知的你不要使[我]迷惑。
ᅟᅟ1282.
ᅟᅟ知道高低的聖法後,最高慧者!有知的你不要使[我]迷惑,
ᅟᅟ如水對在炎暑中被炎暑折磨者,我期待言語、請你落下聽聞的。
ᅟᅟ1283.
ᅟᅟ凡行有意義的[[note3#381|梵行]],尊敬的葛波是否他的那個是不空虛的?
ᅟᅟ他熄滅或者是[[note3#323|有殘餘的]],讓我們聽聞他是如解脫者。
ᅟᅟ1284.(像這樣世尊:)
ᅟᅟ在這裡他在名色上切斷渴愛:被長時間潛伏的黑流,
ᅟᅟ他無殘餘地越過生死,像這樣世尊說五個中最勝的[^5]。
ᅟᅟ1285.[婆耆舍:]
ᅟᅟ聽聞這個後我變得明淨:[[note9#989|第七仙]]!你的言語,
ᅟᅟ我尋問的確實是不空虛的,婆羅門沒欺瞞我。[Thag.112, 1272-1285]
ᅟᅟ1286.
ᅟᅟ行如其言者,他是佛陀的弟子,
ᅟᅟ他切斷死神的網:伸展的、偽詐的、堅固的。
ᅟᅟ1287.
ᅟᅟ世尊!尊敬的葛波看見,執取的開頭,
ᅟᅟ尊敬的葛波確實越過,極難越過的死亡領域。[Sn.24]
ᅟᅟ1288.
ᅟᅟ我禮拜你-天神中的天神,兩足最上者、你的兒子:
ᅟᅟ由大英雄所生的,龍象、龍象的親生的。」
ᅟ「尊者婆耆舍長老確實像這樣地說偈頌。」
ᅟᅟ大集篇終了。
ᅟᅟ其[[note0#035|攝頌]]:
ᅟ「在大集篇中,有辯才的婆耆舍,
ᅟᅟ只一位長老、沒有其他的,有七十一偈。」
ᅟᅟ長老偈終了。
ᅟᅟ其攝頌:
ᅟ「那些有一千,又三百六十偈,
ᅟᅟ二百六十,又四長老被說明。
ᅟᅟ吼獅子吼後:無漏的佛陀兒子們,
ᅟᅟ到達安穩終結後,如火聚已熄滅。」
ᅟᅟ長老偈經典終了。
# pali
21. Mahānipāto
ᅟᅟ1. Vaṅgīsattheragāthā
ᅟᅟ1218.
ᅟᅟ‘‘Nikkhantaṃ vata maṃ santaṃ, agārasmānagāriyaṃ;
ᅟᅟVitakkā upadhāvanti, pagabbhā kaṇhato ime.
ᅟᅟ1219.
ᅟᅟ‘‘Uggaputtā mahissāsā, sikkhitā daḷhadhammino [daḷhadhanvino (sī. aṭṭha.)];
ᅟᅟSamantā parikireyyuṃ, sahassaṃ apalāyinaṃ.
ᅟᅟ1220.
ᅟᅟ‘‘Sacepi ettakā [etato (saṃ. ni. 1.209)] bhiyyo, āgamissanti itthiyo;
ᅟᅟNeva maṃ byādhayissanti [byāthayissanti (?)], dhamme samhi [dhammesvamhi (syā. ka.)] patiṭṭhito.
ᅟᅟ1221.
ᅟᅟ‘‘Sakkhī hi me sutaṃ etaṃ, buddhassādiccabandhuno;
ᅟᅟNibbānagamanaṃ maggaṃ, tattha me nirato mano.
ᅟᅟ1222.
ᅟᅟ‘‘Evaṃ ce maṃ viharantaṃ, pāpima upagacchasi;
ᅟᅟTathā maccu karissāmi, na me maggampi dakkhasi.
ᅟᅟ1223.
ᅟᅟ‘‘Aratiñca [aratiṃ (bahūsu)] ratiñca pahāya, sabbaso gehasitañca vitakkaṃ;
ᅟᅟVanathaṃ na kareyya kuhiñci, nibbanatho avanatho sa [nibbanatho arato sa hi (saṃ. ni. 1.210)] bhikkhu.
ᅟᅟ1224.
ᅟᅟ‘‘Yamidha pathaviñca vehāsaṃ, rūpagataṃ jagatogadhaṃ kiñci;
ᅟᅟParijīyati sabbamaniccaṃ, evaṃ samecca caranti mutattā.
ᅟᅟ1225.
ᅟᅟ‘‘Upadhīsu janā gadhitāse, diṭṭhasute [diṭṭhe sute (sī.)] paṭighe ca mute ca;
ᅟᅟEttha vinodaya chandamanejo, yo hettha na limpati muni tamāhu [taṃ munimāhu (saṃ. ni. 1.210)].
ᅟᅟ1226.
ᅟᅟ‘‘Atha saṭṭhisitā savitakkā, puthujjanatāya [puthū janatāya (saṃ. ni. 1.210)] adhammā niviṭṭhā;
ᅟᅟNa ca vaggagatassa kuhiñci, no pana duṭṭhullagāhī [duṭṭhullabhāṇī (saṃ. ni. 1.210)] sa bhikkhu.
ᅟᅟ1227.
ᅟᅟ‘‘Dabbo cirarattasamāhito, akuhako nipako apihālu;
ᅟᅟSantaṃ padaṃ ajjhagamā muni, paṭicca parinibbuto kaṅkhati kālaṃ.
ᅟᅟ1228.
ᅟᅟ‘‘Mānaṃ pajahassu gotama, mānapathañca jahassu asesaṃ;
ᅟᅟMānapathamhi sa mucchito, vippaṭisārīhuvā cirarattaṃ.
ᅟᅟ1229.
ᅟᅟ‘‘Makkhena makkhitā pajā, mānahatā nirayaṃ papatanti;
ᅟᅟSocanti janā cirarattaṃ, mānahatā nirayaṃ upapannā.
ᅟᅟ1230.
ᅟᅟ‘‘Na hi socati bhikkhu kadāci, maggajino sammā paṭipanno;
ᅟᅟKittiñca sukhañcānubhoti, dhammadasoti tamāhu tathattaṃ.
ᅟᅟ1231.
ᅟᅟ‘‘Tasmā akhilo idha [akhilo (sī.), akhilodha (saṃ. ni. 1.211)] padhānavā, nīvaraṇāni pahāya visuddho;
ᅟᅟMānañca pahāya asesaṃ, vijjāyantakaro samitāvī.
ᅟᅟ1232.
ᅟᅟ‘‘Kāmarāgena ḍayhāmi, cittaṃ me pariḍayhati;
ᅟᅟSādhu nibbāpanaṃ brūhi, anukampāya gotama.
ᅟᅟ1233.
ᅟᅟ‘‘Saññāya vipariyesā, cittaṃ te pariḍayhati;
ᅟᅟNimittaṃ parivajjehi, subhaṃ rāgūpasaṃhitaṃ ( ) [(saṅkhāre parato passa, dukkhato mā ca attato; nibbāpehi mahārāgaṃ, mā dayhittho punappunaṃ;) (sī. saṃ. ni. 1.212) uddānagāthāyaṃ ekasattatītisaṅkhyā ca, theragāthāṭṭhakathā ca passitabbā].
ᅟᅟ1234.
ᅟᅟ‘‘Asubhāya cittaṃ bhāvehi, ekaggaṃ susamāhitaṃ;
ᅟᅟSati kāyagatā tyatthu, nibbidābahulo bhava.
ᅟᅟ1235.
ᅟᅟ‘‘Animittañca bhāvehi, mānānusayamujjaha;
ᅟᅟTato mānābhisamayā, upasanto carissasi.
ᅟᅟ1236.
ᅟᅟ‘‘Tameva vācaṃ bhāseyya, yāyattānaṃ na tāpaye;
ᅟᅟPare ca na vihiṃseyya, sā ve vācā subhāsitā.
ᅟᅟ1237.
ᅟᅟ‘‘Piyavācameva bhāseyya, yā vācā paṭinanditā;
ᅟᅟYaṃ anādāya pāpāni, paresaṃ bhāsate piyaṃ.
ᅟᅟ1238.
ᅟᅟ‘‘Saccaṃ ve amatā vācā, esa dhammo sanantano;
ᅟᅟSacce atthe ca dhamme ca, āhu santo patiṭṭhitā.
ᅟᅟ1239.
ᅟᅟ‘‘Yaṃ buddho bhāsati vācaṃ, khemaṃ nibbānapattiyā;
ᅟᅟDukkhassantakiriyāya, sā ve vācānamuttamā.
ᅟᅟ1240.
ᅟᅟ‘‘Gambhīrapañño medhāvī, maggāmaggassa kovido;
ᅟᅟSāriputto mahāpañño, dhammaṃ deseti bhikkhunaṃ.
ᅟᅟ1241.
ᅟᅟ‘‘Saṅkhittenapi deseti, vitthārenapi bhāsati;
ᅟᅟSālikāyiva nigghoso, paṭibhānaṃ udiyyati [udīrayi (sī.), udīyyati (syā.), udayyati (?) uṭṭhahatīti taṃsaṃvaṇṇanā].
ᅟᅟ1242.
ᅟᅟ‘‘Tassa taṃ desayantassa, suṇanti madhuraṃ giraṃ;
ᅟᅟSarena rajanīyena, savanīyena vaggunā;
ᅟᅟUdaggacittā muditā, sotaṃ odhenti bhikkhavo.
ᅟᅟ1243.
ᅟᅟ‘‘Ajja pannarase visuddhiyā, bhikkhū pañcasatā samāgatā;
ᅟᅟSaṃyojanabandhanacchidā, anīghā khīṇapunabbhavā isī.
ᅟᅟ1244.
ᅟᅟ‘‘Cakkavattī yathā rājā, amaccaparivārito;
ᅟᅟSamantā anupariyeti, sāgarantaṃ mahiṃ imaṃ.
ᅟᅟ1245.
ᅟᅟ‘‘Evaṃ vijitasaṅgāmaṃ, satthavāhaṃ anuttaraṃ;
ᅟᅟSāvakā payirupāsanti, tevijjā maccuhāyino.
ᅟᅟ1246.
ᅟᅟ‘‘Sabbe bhagavato puttā, palāpettha na vijjati;
ᅟᅟTaṇhāsallassa hantāraṃ, vande ādiccabandhunaṃ.
ᅟᅟ1247.
ᅟᅟ‘‘Parosahassaṃ bhikkhūnaṃ, sugataṃ payirupāsati;
ᅟᅟDesentaṃ virajaṃ dhammaṃ, nibbānaṃ akutobhayaṃ.
ᅟᅟ1248.
ᅟᅟ‘‘Suṇanti dhammaṃ vimalaṃ, sammāsambuddhadesitaṃ;
ᅟᅟSobhati vata sambuddho, bhikkhusaṅghapurakkhato.
ᅟᅟ1249.
ᅟᅟ‘‘‘Nāganāmo’si bhagavā, isīnaṃ isisattamo;
ᅟᅟMahāmeghova hutvāna, sāvake abhivassasi.
ᅟᅟ1250.
ᅟᅟ‘‘Divā vihārā nikkhamma, satthudassanakamyatā;
ᅟᅟSāvako te mahāvīra, pāde vandati vaṅgiso.
ᅟᅟ1251.
ᅟᅟ‘‘Ummaggapathaṃ mārassa, abhibhuyya carati pabhijja khīlāni;
ᅟᅟTaṃ passatha bandhapamuñcakaraṃ, asitaṃva bhāgaso pavibhajja.
ᅟᅟ1252.
ᅟᅟ‘‘Oghassa hi nitaraṇatthaṃ, anekavihitaṃ maggaṃ akkhāsi;
ᅟᅟTasmiñca amate akkhāte, dhammadasā ṭhitā asaṃhīrā.
ᅟᅟ1253.
ᅟᅟ‘‘Pajjotakaro ativijjha [ativijjha dhammaṃ (sī.)], sabbaṭhitīnaṃ atikkamamaddasa [atikkamamadda (sī. ka.)];
ᅟᅟÑatvā ca sacchikatvā ca, aggaṃ so desayi dasaddhānaṃ.
ᅟᅟ1254.
ᅟᅟ‘‘Evaṃ sudesite dhamme, ko pamādo vijānataṃ dhammaṃ;
ᅟᅟTasmā hi tassa bhagavato sāsane, appamatto sadā namassamanusikkhe.
ᅟᅟ1255.
ᅟᅟ‘‘Buddhānubuddho yo thero, koṇḍañño tibbanikkamo;
ᅟᅟLābhī sukhavihārānaṃ, vivekānaṃ abhiṇhaso.
ᅟᅟ1256.
ᅟᅟ‘‘Yaṃ sāvakena pattabbaṃ, satthu sāsanakārinā;
ᅟᅟSabbassa taṃ anuppattaṃ, appamattassa sikkhato.
ᅟᅟ1257.
ᅟᅟ‘‘Mahānubhāvo tevijjo, cetopariyakovido;
ᅟᅟKoṇḍañño buddhadāyādo, pāde vandati satthuno.
ᅟᅟ1258.
ᅟᅟ‘‘Nagassa passe āsīnaṃ, muniṃ dukkhassa pāraguṃ;
ᅟᅟSāvakā payirupāsanti, tevijjā maccuhāyino.
ᅟᅟ1259.
ᅟᅟ‘‘Cetasā [te cetasā (saṃ. ni. 1.218)] anupariyeti, moggallāno mahiddhiko;
ᅟᅟCittaṃ nesaṃ samanvesaṃ [samannesaṃ (saṃ. ni. 1.218)], vippamuttaṃ nirūpadhiṃ.
ᅟᅟ1260.
ᅟᅟ‘‘Evaṃ sabbaṅgasampannaṃ, muniṃ dukkhassa pāraguṃ;
ᅟᅟAnekākārasampannaṃ, payirupāsanti gotamaṃ.
ᅟᅟ1261.
ᅟᅟ‘‘Cando yathā vigatavalāhake nabhe, virocati vītamalova bhāṇumā;
ᅟᅟEvampi aṅgīrasa tvaṃ mahāmuni, atirocasi yasasā sabbalokaṃ.
ᅟᅟ1262.
ᅟᅟ‘‘Kāveyyamattā vicarimha pubbe, gāmā gāmaṃ purā puraṃ;
ᅟᅟAthaddasāma sambuddhaṃ, sabbadhammāna pāraguṃ.
ᅟᅟ1263.
ᅟᅟ‘‘So me dhammamadesesi, muni dukkhassa pāragū;
ᅟᅟDhammaṃ sutvā pasīdimha, saddhā [addhā (sī. aṭṭha.)] no udapajjatha.
ᅟᅟ1264.
ᅟᅟ‘‘Tassāhaṃ vacanaṃ sutvā, khandhe āyatanāni ca;
ᅟᅟDhātuyo ca viditvāna, pabbajiṃ anagāriyaṃ.
ᅟᅟ1265.
ᅟᅟ‘‘Bahūnaṃ vata atthāya, uppajjanti tathāgatā;
ᅟᅟItthīnaṃ purisānañca, ye te sāsanakārakā.
ᅟᅟ1266.
ᅟᅟ‘‘Tesaṃ kho vata atthāya, bodhimajjhagamā muni;
ᅟᅟBhikkhūnaṃ bhikkhunīnañca, ye nirāmagataddasā.
ᅟᅟ1267.
ᅟᅟ‘‘Sudesitā cakkhumatā, buddhenādiccabandhunā;
ᅟᅟCattāri ariyasaccāni, anukampāya pāṇinaṃ.
ᅟᅟ1268.
ᅟᅟ‘‘Dukkhaṃ dukkhasamuppādaṃ, dukkhassa ca atikkamaṃ;
ᅟᅟAriyaṃ caṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ, dukkhūpasamagāminaṃ.
ᅟᅟ1269.
ᅟᅟ‘‘Evamete tathā vuttā, diṭṭhā me te yathā tathā;
ᅟᅟSadattho me anuppatto, kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
ᅟᅟ1270.
ᅟᅟ‘‘Svāgataṃ vata me āsi, mama buddhassa santike;
ᅟᅟSuvibhattesu [savibhattesu (sī. ka.)] dhammesu, yaṃ seṭṭhaṃ tadupāgamiṃ.
ᅟᅟ1271.
ᅟᅟ‘‘Abhiññāpāramippatto, sotadhātu visodhitā;
ᅟᅟTevijjo iddhipattomhi, cetopariyakovido.
ᅟᅟ1272.
ᅟᅟ‘‘Pucchāmi satthāramanomapaññaṃ, diṭṭheva dhamme yo vicikicchānaṃ chettā;
ᅟᅟAggāḷave kālamakāsi bhikkhu, ñāto yasassī abhinibbutatto.
ᅟᅟ1273.
ᅟᅟ‘‘Nigrodhakappo iti tassa nāmaṃ, tayā kataṃ bhagavā brāhmaṇassa;
ᅟᅟSo taṃ namassaṃ acari mutyapekho, āraddhavīriyo daḷhadhammadassī.
ᅟᅟ1274.
ᅟᅟ‘‘Taṃ sāvakaṃ sakka mayampi sabbe, aññātumicchāma samantacakkhu;
ᅟᅟSamavaṭṭhitā no savanāya sotā [hetuṃ (sī. syā.) suttanipātaṭṭhakathā passitabbā], tuvaṃ no satthā tvamanuttarosi’’.
ᅟᅟ1275.
ᅟᅟChinda no vicikicchaṃ brūhi metaṃ, parinibbutaṃ vedaya bhūripañña;
ᅟᅟMajjheva no bhāsa samantacakkhu, sakkova devāna sahassanetto.
ᅟᅟ1276.
ᅟᅟ‘‘Ye keci ganthā idha mohamaggā, aññāṇapakkhā vicikicchaṭhānā;
ᅟᅟTathāgataṃ patvā na te bhavanti, cakkhuñhi etaṃ paramaṃ narānaṃ.
ᅟᅟ1277.
ᅟᅟ‘‘No ce hi jātu puriso kilese, vāto yathā abbhaghanaṃ vihāne;
ᅟᅟTamovassa nivuto sabbaloko, jotimantopi na pabhāseyyuṃ [na jotimantopi narā tapeyyuṃ (su. ni. 350)].
ᅟᅟ1278.
ᅟᅟ‘‘Dhīrā ca pajjotakarā bhavanti, taṃ taṃ ahaṃ vīra tatheva maññe;
ᅟᅟVipassinaṃ jānamupāgamimha, parisāsu no āvikarohi kappaṃ.
ᅟᅟ1279.
ᅟᅟ‘‘Khippaṃ giraṃ eraya vaggu vagguṃ, haṃsova paggayha saṇikaṃ nikūja;
ᅟᅟBindussarena suvikappitena, sabbeva te ujjugatā suṇoma.
ᅟᅟ1280.
ᅟᅟ‘‘Pahīnajātimaraṇaṃ asesaṃ, niggayha dhonaṃ vadessāmi [paṭivediyāmi (sī. ka.)] dhammaṃ;
ᅟᅟNa kāmakāro hi [hoti (sī. ka.)] puthujjanānaṃ, saṅkheyyakāro ca [va (bahūsu)] tathāgatānaṃ.
ᅟᅟ1281.
ᅟᅟ‘‘Sampannaveyyākaraṇaṃ tavedaṃ, samujjupaññassa samuggahītaṃ;
ᅟᅟAyamañjali pacchimo suppaṇāmito, mā mohayī jānamanomapañña.
ᅟᅟ1282.
ᅟᅟ‘‘Paroparaṃ ariyadhammaṃ viditvā, mā mohayī jānamanomavīriya;
ᅟᅟVāriṃ yathā ghammani ghammatatto, vācābhikaṅkhāmi sutaṃ pavassa.
ᅟᅟ1283.
ᅟᅟ‘‘Yadatthikaṃ brahmacariyaṃ acarī, kappāyano kaccissataṃ amoghaṃ;
ᅟᅟNibbāyi so ādu saupādiseso [anupādisesā (sī.), anupādiseso (ka.)], yathā vimutto ahu taṃ suṇoma.
ᅟᅟ1284.
ᅟᅟ‘‘‘Acchecchi taṇhaṃ idha nāmarūpe,
ᅟᅟ(Iti bhagavā) kaṇhassa sotaṃ dīgharattānusayitaṃ;
ᅟᅟAtāri jātiṃ maraṇaṃ asesaṃ’, iccabravi bhagavā pañcaseṭṭho.
ᅟᅟ1285.
ᅟᅟ‘‘Esa sutvā pasīdāmi, vaco te isisattama;
ᅟᅟAmoghaṃ kira me puṭṭhaṃ, na maṃ vañcesi brāhmaṇo.
ᅟᅟ1286.
ᅟᅟ‘‘Yathā vādī tathā kārī, ahu buddhassa sāvako;
ᅟᅟAcchecchi maccuno jālaṃ, tataṃ māyāvino daḷhaṃ.
ᅟᅟ1287.
ᅟᅟ‘‘Addasa bhagavā ādiṃ, upādānassa kappiyo;
ᅟᅟAccagā vata kappāno, maccudheyyaṃ suduttaraṃ.
ᅟᅟ1288.
ᅟᅟ‘‘Taṃ devadevaṃ vandāmi, puttaṃ te dvipaduttama;
ᅟᅟAnujātaṃ mahāvīraṃ, nāgaṃ nāgassa orasa’’nti.
ᅟᅟItthaṃ sudaṃ āyasmā vaṅgīso thero gāthāyo
ᅟᅟAbhāsitthāti.
ᅟᅟMahānipāto niṭṭhito.
ᅟᅟTatruddānaṃ –
ᅟᅟSattatimhi nipātamhi, vaṅgīso paṭibhāṇavā;
ᅟᅟEkova thero natthañño, gāthāyo ekasattatīti.
ᅟᅟNiṭṭhitā theragāthāyo.
ᅟᅟTatruddānaṃ –
ᅟᅟSahassaṃ honti tā gāthā, tīṇi saṭṭhisatāni ca;
ᅟᅟTherā ca dve satā saṭṭhi, cattāro ca pakāsitā.
ᅟᅟSīhanādaṃ naditvāna, buddhaputtā anāsavā;
ᅟᅟKhemantaṃ pāpuṇitvāna, aggikhandhāva nibbutāti.
ᅟᅟTheragāthāpāḷi niṭṭhitā.
# comp
## 註解
: