ᅟ<span class="date">Updated: 2025-08-21 10:30</span>
# 俱舍頌梵藏漢對照
奘譯：校對參考藏要和大正藏中俱舍頌.俱舍論.頌疏.正理.顯宗諸論的頌文長行及校注、龍藏麗藏，並訂正了部分版本中被顯宗論改動的頌文。
陳譯：校對以大正藏的頌文長行及校注為主，參考麗藏/龍藏。
梵文：Vasubandhu, Abhidharmakośam (svopajñabhāṣyasahitaṃ sphuṭārthavyākhyopetaṃ ca), ed. Swāmī Dwārikādās Śāstri (Varanasi: Bauddha Bharati, 1998) (AKBh_Shastri_1998.pdf) 及 AKBh_Pradhan-1975.
科判：俱舍論頌疏(No. 1823)。
| ~~【梵】~~abhidharmakośakārikā | 【藏】TD4089 |
| ------------------------------------------- | ---------------------------------------------------------------------------------- |
| 【唐】No. 1560 | 【陳】No. 1559 |
| ~~【梵】~~abhidharmakośasya mūlapāṭhaḥ kārikāḥ | 【藏】༄༅ ། །ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་བཞུགས། ། |
| 【唐】阿毘達磨俱舍論本頌 | 【陳】阿毘達磨俱舍釋論 |
| 【唐】==（說一切有部）== | 【陳】==(頌文)== |
| ~~【梵】~~==Ācārya Vasubandhu== | 【藏】==སློབ་དཔོན་ཤཱཀྱའི་དགེ་སློང་དབྱིག་གཉེན་གྱིས་མཛད།== |
| | 【藏】==རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་ཛི་ན་མི་ཏྲ་དང༌།== |
| | 【藏】==ཞུ་ཆེན་གྱི་ལོ་ཙྪ་བ་བནྡེ་དཔལ་བརྩེགས་ཀྱིས་བསྒྱུར་ཅིང་ཞུས་ཏེ་གཏན་ལ་ཕབ་པའོ།། །།== |
| 【唐】==世親菩薩 造== | 【陳】==婆藪盤豆 造== |
| 【唐】==三藏法師玄奘奉 詔譯== | 【陳】==陳天竺三藏真諦 譯== |
| 【唐】(頌疏)==中大雲寺沙門圓暉 述== | |
| 頌數 | 梵598 | 藏598 | 陳600+7 | 唐600+7 |
| --- | ---- | ---- | ------ | ------ |
| 第1品 | 48 | 49- | 3+45 | 3+44 |
| 第2品 | 73 | 74- | 73 | 74 |
| 第3品 | 102 | 103- | 104- | 99 |
| 第4品 | 127 | 127 | 130 | 131 |
| 第5品 | 70 | 70 | 72 | 69 |
| 第6品 | 79 | 79 | 81 | 83 |
| 第7品 | 56 | 56 | 56 | 61 |
| 第8品 | 43 | 40 | 39+4 | 39+4 |
大科：[js29](俱舍論記疏29#科判)
＊1-1[^1]
[^1]: ＊1-1，表示唐譯卷數及本卷在自品排序，即：第一卷，界品之一。下同。
| ~~【梵】~~ | 【藏】༄༅།།ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ། |
| - | - |
| 阿毘達磨俱舍論本頌 | 【陳】釋論卷第一 |
| 【唐】==(說一切有部)== | |
# 分別界品第一
| ~~【梵】~~prathamaṃ kośasthānam (1.dhātunirdeśaḥ) | 【藏】༄༅༅།།རྒྱ་གར་སྐད་དུ། ཨ་བྷི་དྷརྨ་ཀོ་ཥཱ་ཀཱ་རི་ཀཱ། |
| - | - |
| ~~【梵】~~oṃ namo buddhāya | 【藏】བོད་སྐད་དུ། ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ། |
| | 【藏】འཇམ་དཔལ་གཞོན་ནུར་གྱུར་པ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ལོ། ། |
| | 【藏】==ཁམས་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་`[C—ཞེས་བྱ་བ]`སྟེ་གནས་དང་པོའོ། །== |
| 【唐】分別界品第一(44頌) | 【陳】分別界品第一 |
# 序分
# 1.正明序分
## 1.1.歸敬序
### 1.1.1.明佛三德
| ~~【梵】~~yaḥ sarvathāsarvahatāndhakāraḥ | 【藏】གང་ཞིག་ཀུན་ལ་མུན་པ་གཏན་བཅོམ་ཞིང་། ། |
| ------------------------------------- | ---------------------------------------- |
| 【唐】諸一切種諸冥滅==[a](AKBh01#〖01_0_a〗)== | 【陳】一切種智滅諸<font color="#C00000">冥</font>。 |
| ~~【梵】~~saṃsārapaṅkāj jagad ujjahāra/ | 【藏】འཁོར་བའི་འདམ་ལས་འགྲོ་བ་དྲངས་མཛད་པ། ། |
| 【唐】拔眾生出生死泥==[b](AKBh01#〖01_0_b〗)== | 【陳】拔出眾生生死泥。 |
### 1.1.2.指德歸敬
|~~【梵】~~tasmai namaskṛtya yathārthaśāstre |【藏】དོན་བཞིན་སྟོན་པ་དེ་ལ་ཕྱག་འཚལ་ནས། །|
|-|-|
|【唐】敬禮如是如理師|【陳】頂禮大師如理教。|
## 1.2.發起序
|~~【梵】~~śāstraṃ pravakṣyāmy abhidharmakośam//S01_1//|【藏】ཆོས་མངོན་མཛོད་ཀྱི་བསྟན་བཅོས་རབ་བཤད་བྱ། །B01_1|
|-|-|
|【唐】對法藏論我當說T01_0==[c](AKBh01#〖01_0_c〗)==|【陳】對法俱舍我當說。Z01_0|
# 2.隨難別解
## 2.1.出對法體
### 2.1.1.明勝義對法
|~~【梵】~~prajñāmalā sānucarābhidharmas |【藏】ཆོས་མངོན་ཤེས་རབ་དྲི་མེད་རྗེས་འབྲང་བཅས། །|
|-|-|
|【唐】淨慧隨行名對法==[a](AKBh01#〖02_0_a〗)==|【陳】淨智助伴名對法。|
### 2.1.2.明世俗對法
|~~【梵】~~tatprāptaye yāpi ca yac ca śāstram/ |【藏】དེ་ཐོབ་བྱ་ཕྱིར་གང་དང་བསྟན་བཅོས་གང་། །|
|-|-|
|【唐】及能得此諸慧論|【陳】能得此法諸智論。|
## 2.2.釋藏名
### 2.2.1.釋藏
|~~【梵】~~tasyārthato 'smin samanupraveśāt |【藏】འདིར་དེ་དོན་དུ་ཡང་དག་ཆུད་ཕྱིར་རམ། །|
|-|-|
|【唐】攝彼勝義依彼故|【陳】由義對法入此攝。|
### 2.2.2.釋名
|~~【梵】~~sa cāśrayo 'syety abhidharmakośaḥ//S02_1//|【藏】འདི་ཡི་གནས་དེ་ཡིན་པས་ཆོས་མངོན་མཛོད། །B02_1|
|-|-|
|【唐】此立對法俱舍名T02_0==[c](AKBh01#〖02_0_c〗)==|【陳】論依對法名俱舍。Z02_0|
## 2.3.明說意說人
### 2.3.1.明說論意
|~~【梵】~~dharmāṇāṃ pravicayamantareṇa nāsti |【藏】ཆོས་རྣམས་རབ་ཏུ་རྣམ་འབྱེད་མེད་པར་ཉོན་མོངས་རྣམས། །|
|-|-|
|【唐】若離擇法定無餘|【陳】離簡擇法更不有.|
|~~【梵】~~kleśānāṃ yata upaśāntaye 'bhyupāyaḥ/ |【藏】གང་ཕྱིར་ཉེ་བར་ཞི་བར་བྱ་བའི་ཐབས་མེད་ལ། །|
|【唐】能滅諸惑勝方便|【陳】為寂靜惑別方便.|
|~~【梵】~~kleśaiś ca bhramati bhavārṇave 'tra lokas |【藏】ཉོན་མོངས་པས་ཀྱང་འཇིག་རྟེན་སྲིད་མཚོ་འདིར་འཁྱམས་ཏེ། །|
|【唐】由惑世間漂有海|【陳】世間由惑轉有海.|
### 2.3.2.明說論人
|~~【梵】~~taddhetorata uditaḥ kilaiṣa śāstrā//S03_1//|【藏】དེ་བས་དེ་ཕྱིར་འདི་ནི་སྟོན་པས་གསུངས་སོ་ལོ། །B03_1|
|-|-|
|【唐】因此傳佛說對法T03_0==[a](AKBh01#〖03_0_a〗)== |【陳】為此傳佛說對法。Z03_0|
# 正宗分
# 分別界品第一
【唐】分別界品第一(44頌)
# 1.總標綱要
## 1.1.總明有漏無漏
|~~【梵】~~sāsravānāsravā dharmāḥ |【藏】ཟག་བཅས་ཟག་པ་མེད་ཆོས་རྣམས། །|
|-|-|
|【唐】有漏無漏法==[a](AKBh01#〖01_1_a〗)==|【陳】有流無流法。|
## 1.2.別明有漏無漏
### 1.2.1.明有漏法
| ~~【梵】~~saṃskṛtā mārgavarjitāḥ/ | 【藏】ལམ་མ་གཏོགས་པའི་འདུས་བྱས་རྣམས། ། |
| - | - |
| 【唐】除道餘有為__ | 【陳】有為除聖道. |
| ~~【梵】~~sāsravā āsravāsteṣu yasmāt samanuśerate//S04_1// | 【藏】ཟག་བཅས་གང་ཕྱིར་དེ་དག་ལ། །ཟག་རྣམས་ཀུན་ཏུ་རྒྱས་པར་འགྱུར། །B04_1 |
| 【唐】於彼漏隨增 故說名有漏T01_1 | 【陳】有流。於中流.由隨增眠故。Z01_1 |
### 1.2.2.明無漏法
#### 1.2.2.1.有為無漏
|~~【梵】~~anāsravā mārgasatyaṃ trividhaṃ cāpy asaṃskṛtam/ |【藏】ཟག་མེད་ལམ་གྱི་བདེན་པ་དང་། །|
|-|-|
|【唐】無漏謂道諦==[a](AKBh01#〖02_1_a〗)== |【陳】無流法聖道|
#### 1.2.2.2.無為無漏
|~~【梵】~~ākāśaṃ dvau nirodhau ca |【藏】འདུས་མ་བྱས་རྣམ་གསུམ་ཡང་སྟེ། །ནམ་མཁའ་དང་ནི་འགོག་པ་གཉིས། །|
|-|-|
|【唐】及三種無為 謂虛空二滅 |【陳】及三種無為。虛空及二滅。|
##### 1.2.2.2.1.釋虛空體
|~~【梵】~~tatrākāśam anāvṛtiḥ//S05_1//|【藏】དེ་ལ་ནམ་མཁའ་མི་སྒྲིབ་པའོ`[PNཔ།]`། །B05_1|
|-|-|
|【唐】此中空無礙T02_1==[d](AKBh01#〖02_1_d〗)==|【陳】此中空無礙。Z02_1|
##### 1.2.2.2.2.釋擇滅
|~~【梵】~~pratisaṅkhyānirodho yo visaṃyogaḥ pṛthak pṛthak/ |【藏】སོ་སོར་བརྟགས`[PNབཏགས།]`་པས་འགོག་པ་གང་། །བྲལ་བའོ་`[PNབ།]`སོ་སོ་སོ་སོ་ཡིན། །|
|-|-|
|【唐】擇滅謂離繫 隨繫事各別 |【陳】擇滅謂永離。各各對諸結。|
##### 1.2.2.2.3.釋非擇滅
|~~【梵】~~utpādātyantavighno 'nyo nirodho 'pratisaṅkhyayā//S06_1//|【藏】སྐྱེ་ལ་གཏན་དུ་གེགས་བྱེད་པ། །འགོག་གཞན་སོ་སོར་བརྟགས་མིན་པས། །B06_1|
|-|-|
|【唐】畢竟礙當生 別得非擇滅T03_1==[c](AKBh01#〖03_1_c〗)==|【陳】恒遮欲生生.別有非擇滅。Z03_1|
# 2.[別釋諸法體]別解釋
==▷d初二品總明.後六品別解。▷e初界品明體。==
## 2.1.辨諸法異名
### 2.1.1.明有為異名
#### 2.1.1.1.釋有為名
|~~【梵】~~te punaḥ saṃskṛtā dharmā |【藏】འདུས་བྱས་ཆོས་རྣམས་དེ་དག་ཀྱང་། །|
|-|-|
|【唐】又諸有為法|【陳】又諸有為法.|
#### 2.1.1.2.出有為體
|~~【梵】~~rūpādiskandhapañcakam/ |【藏】གཟུགས་ལ་སོགས་པའི་ཕུང་པོ་ལྔ། །|
|-|-|
|【唐】謂色等五蘊==[a](AKBh01#〖04_1_a〗)== |【陳】謂色等.五陰。|
#### 2.1.1.3.正辨異名
|~~【梵】~~ta evā'dhvā kathāvastu saniḥsārāḥ savastukāḥ//S07_1//|【藏】དེ་དག་ཉིད་དུས་གཏམ་གཞི་དང་། །ངེས་པར་འབྱུང་བཅས་གཞི་དང་བཅས། །B07_1|
|-|-|
|【唐】亦世路言依 有離有事等T04_1|【陳】說世路言依.有離及有類。Z04_1|
### 2.1.2.明有漏異名
|~~【梵】~~ye sāsravā upādānaskandhās te saraṇā api/ |【藏】གང་དག་ཟག་བཅས་ཉེར་ལེན་པའི། །ཕུང་པོའང་དེ་དག་འཐབ་བཅས་ཀྱང་། །|
|-|-|
|【唐】有漏名取蘊 亦說為有諍 |【陳】有流名取陰。或說有<font color="#C00000">鬪</font>爭。|
|~~【梵】~~duḥkhaṃ samudayo loko dṛṣṭisthānaṃ bhavaś ca te//S08_1//|【藏】སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་འཇིག་རྟེན་དང་། །ལྟ་གནས་སྲིད་པའང་དེ་དག་ཡིན། །B08_1|
|【唐】及苦集世間 見處三有等T05_1==[a](AKBh01#〖05_1_a〗)==|【陳】苦集諦世間。見處及三有。Z05_1|
## 2.2.正明諸法體性
### 2.2.1.總辨體性
#### 2.2.1.1.正出體
##### 2.2.1.1.1.明色蘊
###### 2.2.1.1.1.1.正立蘊
###### 2.2.1.1.1.1.1.開章
|~~【梵】~~rūpaṃ pañcendriyāṇy arthāḥ pañcâvijñaptireva ca/ |【藏】གཟུགས་ནི་དབང་པོ་ལྔ་དང་དོན། །ལྔ་དང་རྣམ་རིག་བྱེད་མིན་ཉིད། །|
|-|-|
|【唐】色者唯五根 五境及無表==[a](AKBh01#〖06_1_a〗)==|【陳】色陰謂五根.五塵及無教。|
###### 2.2.1.1.1.1.2.依章別釋
###### 2.2.1.1.1.1.2.1.釋五根
|~~【梵】~~tadvijñānāśrayā rūpaprasādāś cakṣurādayaḥ//S09_1//|【藏】དེ་དག་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་རྟེན། །མིག་ལ་སོགས་གཟུགས་དང་བ་རྣམས། །B09_1|
|-|-|
|【唐】彼識依淨色 名眼等五根T06_1==[c](AKBh01#〖06_1_c〗)==|【陳】此識依淨色.說名眼等根。Z06_1|
###### 2.2.1.1.1.1.2.2.釋五境
|~~【梵】~~rūpaṃ dvidhā viṃśatidhā śabdastvaṣṭavidho rasaḥ/ |【藏】གཟུགས་རྣམ་གཉིས་དང་རྣམ་ཉི་ཤུ། །སྒྲ་ནི་རྣམ་པ་བརྒྱད་ཡོད་དེ། །|
|-|-|
|【唐】色二或二十 聲唯有八種 |【陳】色二。或二十。聲塵有八種。|
|~~【梵】~~ṣoḍhā caturvidho gandhaḥ spṛśyamekādaśātmakam//S10_1//|【藏】རོ་ནི་རྣམ་དྲུག་དྲི་རྣམ་བཞི། །རེག་བྱ་བཅུ་གཅིག་བདག་ཉིད་དོ། །B10_1|
|【唐】味六香四種 觸十一為性T07_1==[a](AKBh01#〖07_1_a〗)==|【陳】味六。香有四。觸塵十一種。Z07_1|
###### 2.2.1.1.1.1.2.3.釋無表
###### 2.2.1.1.1.1.2.3.1.正明無表
|~~【梵】~~vikṣiptācittakasyāpi yo 'nubandhaḥ śubhāśubhaḥ/ |【藏】གཡེངས་དང་སེམས་མེད་པ་ཡི་ཡང་། །དགེ་དང་མི་དགེ་རྗེས་འབྲེལ་གང་། །|
|-|-|
|【唐】亂心無心等 隨流淨不淨__|【陳】亂心無心<font color="#C00000">耶</font>.隨流淨不淨.|
|~~【梵】~~mahābhūtāny upādāya sa(sā) hy avijñaptir ucyate//S11_1//|【藏】འབྱུང་བ་ཆེ་རྣམས་རྒྱུར་བྱས་པ། །དེ་ནི་རྣམ་རིག་བྱེད་མིན་བརྗོད། །B11_1|
|【唐】大種所造性 由此說無表T08_1==[a](AKBh01#〖08_1_a〗)==|【陳】依止於四大.何無教色說。Z08_1|
###### 2.2.1.1.1.1.2.3.2.明能造大種
###### 2.2.1.1.1.1.2.3.2.1.實四大種
|~~【梵】~~bhūtāni pṛthivīdhāturaptejovāyudhātavaḥ/ |【藏】འབྱུང་བ་དག་ནི་ས་ཁམས་དང་། །ཆུ་དང་མེ་དང་རླུང་ཁམས་རྣམས། །|
|-|-|
|【唐】大種謂四界 即地水火風 |【陳】諸大謂地界.及水火風界。|
|~~【梵】~~dhṛtyādikarmasaṃsiddhāḥ kharasnehoṣṇateraṇāḥ//S12_1//|【藏】འཛིན་པ་ལ་སོགས་ལས་སུ་གྲུབ། །སྲ་གཤེར་དྲོ་ཉིད་གཡོ་བ་རྣམས། །B12_1|
|【唐】能成持等業 堅濕煖動性T09_1==[a](AKBh01#〖09_1_a〗)==|【陳】於持等業成。堅濕熱動性。Z09_1|
###### 2.2.1.1.1.1.2.3.2.2.對假顯實
|~~【梵】~~pṛthivī varṇasaṃsthānam ucyate lokasaṃjñayā/ |【藏】འཇིག་རྟེན་གྱི་ནི་ཐ་སྙད་དུ། །ཁ་དོག་དབྱིབས་ལ་ས་ཞེས་བརྗོད། །|
|-|-|
|【唐】地謂顯形色 隨世想立名 |【陳】說地顯形色.由世立名想.|
###### 2.2.1.1.1.1.2.變礙名色之辯難
| ~~【梵】~~āpas tejaś ca vāyustu dhātur eva tathāpi ca//S13_1// | 【藏】ཆུ་མེ་ཡང་ངོ་རླུང་ཚོགས་ཁམས། །ཉིད་ཡིན་དེ་དང་འདྲ་བའང་ཡིན། །B13_1 |
| ----------------------------------------------------------- | ---------------------------------------------------------------- |
| 【唐】水火亦復然 風即界亦爾T10_1==[a](AKBh01#〖10_1_a〗)== | 【陳】水火亦復然。唯風界。亦爾。Z10_1 |
###### 2.2.1.1.1.2.正立處界
|~~【梵】~~indriyārthās ta eveṣṭā daśāyatanadhātavaḥ/ |【藏】དབང་དོན་དེ་དག་ཁོ་ན་ལ། །སྐྱེ་མཆེད་དང་ནི་ཁམས་བཅུར་འདོད། །|
|-|-|
|【唐】此中根與境 即說`(許即)`十處界==[a](AKBh01#〖11_1_a〗)==|【陳】此根塵復說.十入及十界。|
##### 2.2.1.1.2.明受等三蘊
|~~【梵】~~vedanā'nubhavaḥ saṃjñā nimittôdgrahaṇātmikā//S14_1//|【藏】ཚོར་བ་མྱོང་བའོ་འདུ་ཤེས་ནི། །མཚན་མར་འཛིན་པའི་བདག་ཉིད་དོ། །B14_1|
|-|-|
|【唐】受領納隨觸 想取像為體T11_1==[c](AKBh01#〖11_1_c〗)==|【陳】受陰領隨觸。想陰別執相。Z11_1|
|~~【梵】~~caturbhyo 'nye tu saṃskāraskandha ete punas trayaḥ/ |【藏】འདུ་བྱེད་ཕུང་པོ་བཞི་ལས་གཞན། །དེ་གསུམ་རྣམ་རིག་བྱེད་མིན་དང་། །|
|【唐】四餘名行蘊 如是受等三 |【陳】異四名行陰。是受等三陰。|
|~~【梵】~~dharmāyatanadhātvākhyāḥ sahāvijñaptyasaṃskṛtaiḥ//S15_1//|【藏】འདུས་མ་བྱས་རྣམས་བཅས་པ་ནི། །ཆོས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཁམས་ཞེས་བྱ། །B15_1|
|【唐】及無表無為 名法處法界T12_1|【陳】或名法入界.并無教無為。Z12_1|
##### 2.2.1.1.3.明識蘊
###### 2.2.1.1.3.1.明識蘊
|~~【梵】~~vijñānaṃ prativijñaptir mana-āyatanaṃ ca tat/ |【藏】རྣམ་ཤེས་སོ་སོར་རྣམ་རིག་པ། །ཡིད་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་ཀྱང་དེ་ཡིན། །|
|-|-|
|【唐】識謂各了別 此即名意處 |【陳】識陰對對視。或說為意入。|
|~~【梵】~~dhātavaḥ sapta ca matāḥ ṣaḍ vijñānāny atho manaḥ//S16_1//|【藏】ཁམས་བདུན་དག་ཏུའང་འདོད་པ་སྟེ། །རྣམ་པར་ཤེས་པ་དྲུག་དང་ཡིད། །B16_1|
|【唐】及七界應知 六識轉為意T13_1==[a](AKBh01#〖13_1_a〗)==|【陳】或說為七界。謂六識意根。Z13_1|
###### 2.2.1.1.3.2.釋妨難
###### 2.2.1.1.3.2.1.别立意難
|~~【梵】~~ṣaṇṇāmanantarātītaṃ vijñānaṃ yaddhi tanmanaḥ/ |【藏】དྲུག་པོ་འདས་མ་ཐག་པ་ཡི། །རྣམ་ཤེས་གང་ཡིན་དེ་ཡིད་དོ། །|
|-|-|
|【唐】由即六識身 無間滅為意==[a](AKBh01#〖14_1_a〗)==|【陳】六中無間謝.說識名意根。|
###### 2.2.1.1.3.2.2.十八界不成妨
|~~【梵】~~ṣaṣṭhāśrayaprasiddhyarthaṃ dhātavo 'ṣṭādaśa smṛtāḥ//S17_1//|【藏】དྲུག་པའི་རྟེན་ནི་རབ་བསྒྲུབ་`[PNསྒྲུབ།]`ཕྱིར། །ཁམས་ནི་བཅོ་བརྒྱད་དག་ཏུ་འདོད། །B17_1|
|-|-|
|【唐】成第六依故 十八界應知T14_1==[c](AKBh01#〖14_1_c〗)==|【陳】為成第六依.故界成十八。Z14_1|
#### 2.2.1.2.明總攝
|~~【梵】~~sarvasaṃgraha ekena skandhenāyatanena ca/ |【藏】ཕུང་པོ་དང་ནི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། །ཁམས་གཅིག་གིས་ནི་ཐམས་ཅད་བསྡུས། །|
|-|-|
|【唐】總攝一切法 由一蘊處界__|【陳】略攝一切法.由一陰入界。|
|~~【梵】~~dhātunā ca svabhāvena parabhāvaviyogataḥ//S18_1//|【藏】རང་གི་ངོ་བོ་ཉིད་ཀྱིས་ཏེ། །གཞན་གྱི་དངོས་དང་མི་ལྡན་ཕྱིར། །B18_1|
|【唐】攝自性非餘 以離他性故T15_1==[a](AKBh01#〖15_1_a〗)==|【陳】同自性類故。離餘法性類。Z15_1|
#### 2.2.1.3.顯數開合
##### 2.2.1.3.1.明數合
|~~【梵】~~jātigocaravijñānasāmānyād ekadhātutā/ |【藏】མིག་ལ་སོགས་པ་གཉིས་མོད་ཀྱི། །རིགས་དང་སྤྱོད་ཡུལ་རྣམ་པར་ཤེས། །|
|-|-|
|【唐】類境識同故 雖二界體一==[a](AKBh01#〖16_1_a〗)==|【陳】類境識同故.雖二成一界。|
##### 2.2.1.3.2.明數開
|~~【梵】~~dvitve 'pi cakṣurādīnāṃ śobhārthaṃ tu dvayodbhavaḥ//S19_1//|【藏】འདྲ་བའི་ཕྱིར་ན་ཁམས་གཅིག་ཉིད། །མཛེས་བྱའི་ཕྱིར་ན་གཉིས་བྱུང་`[PNའབྱུང་།]`ངོ། །B19_1|
|-|-|
|【唐】然為令端嚴 眼等各生二T16_1==[c](AKBh01#〖16_1_c〗)==|【陳】若爾云何二.為莊嚴生二。Z16_1|
### 2.2.2.別釋名義
#### 2.2.2.1.釋三名
|~~【梵】~~rāśyāyadvāragotrārthāḥ skandhāyatanadhātavaḥ/ |【藏】སྤུངས་དང་སྐྱེ་སྒོ་རིགས་ཀྱི་དོན། །ཕུང་པོ་སྐྱེ་མཆེད་ཁམས་རྣམས་ཡིན། །|
|-|-|
|【唐】聚生門種族 是蘊處界義==[a](AKBh01#〖17_1_a〗)==|【陳】聚來門性義.陰入界三名。|
#### 2.2.2.2.釋教起因
|~~【梵】~~mohendriyarucitraidhāt tisraḥ skandhādideśanāḥ//S20_1//|【藏】རྨོངས་དབང་འདོད་རྣམ་གསུམ་གྱི་ཕྱིར། །ཕུང་པོ་ལ་སོགས་གསུམ་བསྟན་ཏོ། །B20_1|
|-|-|
|【唐】愚根樂三故 說蘊處界三T17_1==[c](AKBh01#〖17_1_c〗)==|【陳】癡根樂三故.故說陰入界。Z17_1|
#### 2.2.2.3.明蘊廢立
##### 2.2.2.3.1.建立受想
|~~【梵】~~vivādamūlasaṃsārahetutvāt kramakāraṇāt/ |【藏】རྩོད་པའི་རྩ་བར་(འ)གྱུར་པ་དང་། །འཁོར་བའི་རྒྱུ་ཕྱིར་རིམ་རྒྱུའི་ཕྱིར། །|
|-|-|
|【唐】諍根生死因 及次第因故|【陳】爭根生死因.立次第因故.|
|~~【梵】~~caittebhyo vedanāsaṃjñe pṛthak skandhau niveśitau//S21_1//|【藏】སེམས་བྱུང་རྣམས་ལས་ཚོར་བ་དང་། །འདུ་ཤེས་ལོགས་ཤིག་ཕུང་པོར་གཞག `[PNབཞག]`།B21_1|
|【唐】於諸心所法 受想別為蘊T18_1==[a](AKBh01#〖18_1_a〗)==|【陳】心法中受想.分立為別陰。Z18_1|
##### 2.2.2.3.2.無為非蘊
|~~【梵】~~skandheṣv asaṃskṛtaṃ noktam arthāyogāt kramaḥ punaḥ/ |【藏】ཕུང་པོ་དག་ཏུ་འདུས་མ་བྱས། །དོན་དུ་མི་རུང་ཕྱིར་མ་བཤད། །|
|-|-|
|【唐】蘊不攝`(說)`無為 義不相應故==[a](AKBh01#〖19_1_a〗)==|【陳】陰中除無為.義不相應故。|
#### 2.2.2.4.明名次第
##### 2.2.2.4.1.蘊次第
|~~【梵】~~yathaudārikasaṃkleśabhājanādyarthadhātutaḥ//S22_1//|【藏】རིམ་ནི་རགས་དང་ཀུན་ཉོན་མོངས། །སྣོད་སོགས་དོན་ཁམས་ཇི་བཞིན་ནོ། །B22_1|
|-|-|
|【唐】隨麁染器等 界別次第立T19_1==[c](AKBh01#〖19_1_c〗)==|【陳】復次第如麁.染器等義界。Z19_1|
##### 2.2.2.4.2.處界次第
###### 2.2.2.4.2.1.約境明次第
|~~【梵】~~prāk pañca vārtamānārthyād bhautikārthyāc catuṣṭayam/ |【藏】ད་ལྟའི་དོན་ཕྱིར་དང་པོ་ལྔ། །འབྱུང་བ་ལས་གྱུར་དོན་ཕྱིར་བཞི། །|
|-|-|
|【唐】前五境唯現 四境唯所造|【陳】前五現塵故。四所造塵故。|
|~~【梵】~~dūrāśutaravṛttyā'nyad |【藏】གཞན་མི་ཆེས་`[Pནི་ཆེས།Nནི་ཆོས།]`རིང་མྱུར་འཇུག་ཕྱིར། །|
|【唐】餘用遠速明|【陳】餘遠急明事。|
###### 2.2.2.4.2.2.約處明次第
|~~【梵】~~yathāsthānaṃ kramo 'thavā//S23_1//|【藏】ཡང་ན་ཇི་ལྟར་གནས་བཞིན་རིམ། །B23_1|
|-|-|
|【唐】或隨處次第T20_1==[a](AKBh01#〖20_1_a〗)==|【陳】復隨處次第。Z20_1|
#### 2.2.2.5.明名廢立
|~~【梵】~~viśeṣaṇārthaṃ prādhānyād bahudharmāgrasaṃgrahāt/ |【藏】བྱེ་བྲག་དོན་དང་གཙོ་བོའི་ཕྱིར། །ཆོས་མང་བ་དང་མཆོག་བསྡུས་ཕྱིར། །|
|-|-|
|【唐】為差別最勝 攝多增上法|【陳】為簡別勝故.攝多勝法故.|
|~~【梵】~~ekamāyatanaṃ rūpamekaṃ dharmākhyamucyate//S24_1//|【藏】གཅིག་ནི་གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་དང་། །གཅིག་ནི་ཆོས་ཞེས་བྱ་བར་བརྗོད། །B24_1|
|【唐】故一處名色 一名為法處T21_1==[a](AKBh01#〖21_1_a〗)==|【陳】唯一入名色.及一入名法。Z21_1|
#### 2.2.2.6.明攝異名
|~~【梵】~~dharmaskandhasahasrāṇi yānyaśītiṃ jagau muniḥ/ |【藏】ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་བརྒྱད་ཁྲི་དག །གང་རྣམས་ཐུབ་པས་གསུངས་དེ་དག །|
|-|-|
|【唐】牟尼說法蘊 數有八十千__|【陳】如來說法陰.其數八十千.|
##### 2.2.2.6.1.略攝法蘊
###### 2.2.2.6.1.1.攝法蘊
|~~【梵】~~tāni vāṅ nāma vety eṣāṃ rūpasaṃskārasaṃgrahaḥ//S25_1//|【藏】ཚིག་གམ་མིང་ཡིན་དེ་དག་`[PNརྣམས།]`ནི། །གཟུགས་དང་འདུ་བྱེད་དག་ཏུ་འདུས། །B25_1|
|-|-|
|【唐】彼體語或名 此色行蘊攝T22_1==[a](AKBh01#〖22_1_a〗)==|【陳】此但言及名.色行陰所攝。Z22_1|
###### 2.2.2.6.1.2.明法蘊量
###### 2.2.2.6.1.2.1.約文定量
|~~【梵】~~śāstrapramāṇa ity |【藏】ཁ་ཅིག་བསྟན་བཅོས་ཚད་ཅེས་ཟེར། །|
|-|-|
|【唐】有言諸法蘊 量如彼論說|【陳】說如法陰量。|
###### 2.2.2.6.1.2.2.約義定量
|~~【梵】~~eke skandhādīnāṃ kathaikaśaḥ/ |【藏】ཕུང་པོ་ལ་སོགས་གཏམ་རེ་ཡིན། །|
|-|-|
|【唐】或隨蘊等言|【陳】陰等一一教。|
###### 2.2.2.6.1.2.3.約行定量
|~~【梵】~~caritapratipakṣastu dharmaskandho 'nuvarṇitaḥ//S26_1//|【藏】སྤྱོད་པ་རྣམས་ཀྱི་གཉེན་པོར་ནི། །ཆོས་ཀྱི་ཕུང་པོ་མཐུན་པར་གསུངས། །B26_1|
|-|-|
|【唐】如實行對治T23_1==[a](AKBh01#〖23_1_a〗)==|【陳】實判行對治.隨釋法陰爾。Z23_1|
##### 2.2.2.6.2.類攝餘蘊
|~~【梵】~~tathānye 'pi yathāyogaṃ skandhāyatanadhātavaḥ/|【藏】དེ་བཞིན་གཞན་ཡང་ཅི་རིགས་པར། །ཕུང་པོ་སྐྱེ་མཆེད་ཁམས་རྣམས་ནི། །|
|-|-|
|【唐】如是餘蘊等 各隨其所應|【陳】如此餘應理.陰入及界等.|
|~~【梵】~~pratipādyā yathokteṣu sampradhārya svalakṣaṇam//S27_1// |【藏】རང་གི་མཚན་ཉིད་ལེགས་དཔྱད་དེ། །ཇི་སྐད་བཤད་པར་བསྡུ་བར་བྱ། །B27_1|
|【唐】攝在前說中 應審觀自相T24_1==[a](AKBh01#〖24_1_a〗)==|【陳】於前說中攝.熟思彼性類。Z24_1|
##### 2.2.2.6.3.别明六界
|~~【梵】~~chidramākāśadhātvākhyam ālokatamasī kila/ |【藏】བུ་ག་ནམ་མཁའི་ཁམས་ཤེས་བྱ། །སྣང་དང་མུན་པ་དག་ཡིན་ལོ། །|
|-|-|
|【唐】空界謂竅隙 傳說是<font color="#C00000">明</font>闇|【陳】竅穴名空界。彼言謂光闇。|
|~~【梵】~~vijñānadhāturvijñānaṃ sāsravaṃ janmaniśrayāḥ//S28_1//|【藏】ཟག་དང་བཅས་པའི་རྣམ་ཤེས་ནི། །རྣམ་ཤེས་ཁམས་ཡིན་སྐྱེ་བའི་རྟེན། །B28_1|
|【唐】識界有漏識 有情生所依T25_1==[a](AKBh01#〖25_1_a〗)==|【陳】識界即是識.有流。生所依。Z25_1|
### 2.2.3.諸門分別
#### 2.2.3.1.有見無見門
|【唐】＊2-2| |
|-|-|
|~~【梵】~~sanidarśana eko 'tra rūpaṃ |【藏】བསྟན་ཡོད་འདིར་ནི་གཟུགས་གཅིག་པུ། །|
|【唐】一有見謂色|【陳】於中一有顯.謂色。|
#### 2.2.3.2.有對無對門
|~~【梵】~~sapratighā daśa/ rūpiṇo |【藏】ཐོགས་དང་བཅས་པ་གཟུགས་ཅན་བཅུ། །|
|-|-|
|【唐】十有色有對|【陳】十有礙有色。|
#### 2.2.3.3.三性分別門
|~~【梵】~~'vyākṛtā aṣṭau ta evārūpaśabdakāḥ//S29_1// tridhānye |【藏】ལུང་མ་བསྟན་བརྒྱད་དེ་དག་ཉིད། །གཟུགས་སྒྲ་མ་གཏོགས་གཞན་རྣམ་གསུམ། །B29_1|
|-|-|
|【唐】此<font color="#C00000">除</font>色聲八 無記餘三種T26_1==[a](AKBh02#〖26_1_a〗)==|【陳】八無記。是諸除色聲。Z26_1餘三性。|
#### 2.2.3.4.三界分別門
|~~【梵】~~kāmadhātvāptāḥ sarve rūpe caturdaśa/ |【藏】འདོད་ཁམས་གཏོགས་པ་ཐམས་ཅད་དོ། །གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་ན་བཅུ་བཞིའོ། །|
|-|-|
|【唐】欲界繫十八 色界繫十四|【陳】欲界.一切有。色界.十四。|
|~~【梵】~~vinā gandharasaghrāṇajihvāvijñānadhātubhiḥ//S30_1//|【藏】དྲི་དང་རོ་དང་སྣ་དང་ནི། །ལྕེ་ཡི་རྣམ་ཤེས་ཁམས་མ་གཏོགས། །B30_1|
|【唐】除香味二識|【陳】除香味.及鼻舌識故。Z27_1|
|~~【梵】~~ārūpyāptā manodharmamanovijñānadhātavaḥ/ |【藏】གཟུགས་མེད་གཏོགས་པ་ཡིད་དང་ནི། །ཆོས་དང་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ཁམས། །|
|【唐】無色繫後三T27_1==[a](AKBh02#〖27_1_a〗)==|【陳】無色界相應.意法意識界。|
#### 2.2.3.5.有漏無漏分別門
|~~【梵】~~sāsravānāsravā ete trayaḥ śeṣās tu sāsravāḥ//S31_1// |【藏】དེ་གསུམ་ཟག་བཅས་ཟག་པ་མེད། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་ཟག་བཅས་སོ། །B31_1|
|-|-|
|【唐】意法意識通 所餘唯有漏==[a](AKBh02#〖28_1_a〗)==|【陳】諸有流無流.是三。餘有流。Z28_1|
#### 2.2.3.6.有尋有伺門
##### 2.2.3.6.1.正分別
|~~【梵】~~savitarkavicārā hi pañcavijñānadhātavaḥ/ |【藏】རྟོག་དང་དཔྱོད་དང་བཅས་པ་ནི། །རྣམ་པར་ཤེས་པའི་ཁམས་ལྔ་ཡིན། །|
|-|-|
|【唐】五識唯`(有)`尋伺|【陳】有覺亦有觀.定是五識界。|
|~~【梵】~~antyāstrayastriprakārāḥ śeṣā ubhayavarjitāḥ//S32_1//|【藏】ཐ་མ་གསུམ་ནི་རྣམ་གསུམ་མོ། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་གཉིས་ཀ་སྤངས། །B32_1|
|【唐】後三<font color="#C00000">三</font>餘無T28_1==[c](AKBh02#〖28_1_c〗)==|【陳】後三有三義。餘界二所離。Z29_1|
##### 2.2.3.6.2.釋妨難
|~~【梵】~~nirūpaṇānusmaraṇavikalpenāvikalpakāḥ/ |【藏】ངེས་པར་རྟོག་དང་རྗེས་དྲན་པའི། །རྣམ་པར་རྟོག་པས་རྣམ་མི་རྟོག །|
|-|-|
|【唐】說五無分別 由計度隨念__|【陳】顯示及憶念.由二無分別。|
|~~【梵】~~tau prajñā mānasī vyagrā smṛtiḥ sarvaiva mānasī//S33_1//|【藏】དེ་དག་ཡིད་ཀྱི་ཤེས་རབ་གཡེང་`[Nགཡང་།]`། །ཡིད་ཀྱི་དྲན་པ་ཐམས་ཅད་ཉིད། །B33_1|
|【唐】以意地散慧 意<font color="#C00000">諸</font>念為體T29_1==[a](AKBh02#〖29_1_a〗)==|【陳】二是散心智.諸念唯心地。Z30_1|
#### 2.2.3.7.有所緣無所緣門
|~~【梵】~~sapta sālambanāś cittadhātavo 'rdhaṃ ca dharmataḥ/ |【藏】དམིགས་བཅས་སེམས་ཀྱི་ཁམས་བདུན་ནོ། །ཆོས་ཀྱི་ཕྱེད་`[Nབྱེད།]`ཀྱང་ མ་ཟིན་དགུ། །|
|-|-|
|【唐】七心法界半 有所緣餘無|【陳】七識有緣緣。法界中有半。|
#### 2.2.3.8.有執受無執受門
|~~【梵】~~navānupāttās te cāṣṭau śabdaś cānye nava dvidhā//S34_1//|【藏】བརྒྱད་པོ་དེ་དག་རྣམས་དང་སྒྲ། །དགུ་པོ་གཞན་ནི་རྣམ་པ་གཉིས། །B34_1|
|-|-|
|【唐】前八界及聲 無執受餘二T30_1==[a](AKBh02#〖30_1_a〗)==|【陳】九界非所執。八聲。餘有二。Z31_1|
#### 2.2.3.9.大種所造門
|~~【梵】~~spraṣṭavyaṃ dvividhaṃ śeṣā rūpiṇo nava bhautikāḥ/ |【藏】རེག་བྱ་རྣམ་པ་གཉིས་ཡིན་ཏེ། །ལྷག་མ་གཟུགས་ཅན་དགུ་པོ་ནི། །|
|-|-|
|【唐】觸界中有二 餘九色所造|【陳】觸界有二種。九有色所造。|
|~~【梵】~~dharmadhātvekadeśaś ca |【藏】འབྱུང་གྱུར་ཆོས་ཁམས་ཕྱོགས་གཅིག་ཀྱང་། །|
|【唐】法一分亦然|【陳】及法界一分。|
#### 2.2.3.10.積集非積集門
|~~【梵】~~sañcitā daśa rūpiṇaḥ//S35_1//|【藏】གཟུགས་ཅན་བཅུ་ནི་བསགས་པའོ། །B35_1|
|-|-|
|【唐】十色可積集T31_1==[a](AKBh02#〖31_1_a〗)==|【陳】十有色微聚。Z32_1|
#### 2.2.3.11.能斫所斫門
| |【陳】釋論卷第二 分別界品之二|
|-|-|
|~~【梵】~~chinatti chidyate caiva bāhyaṃ dhātucatuṣṭayam/ |【藏】གཅོད་བྱེད་གཅད་པར་བྱ་བ་ཉིད། །ཕྱི་རོལ་གྱི་ནི་ཁམས་བཞི་ཡིན། །|
|【唐】謂唯外四界 能斫及所斫|【陳】能斫及所斫.謂是外四界。|
#### 2.2.3.1213.能燒所燒門、能稱所稱門
|~~【梵】~~dahyate tulayatyevaṃ vivādo dagdhṛtulyayoḥ//S36_1// |【藏】དེ་བཞིན་བསྲེག་བྱ་འཇལ་བྱེད་པའོ། །སྲེག་དང་གཞལ་ལ་མི་མཐུན་སྨྲ། །B36_1|
|-|-|
|【唐】亦所燒能稱 能燒所稱諍T32_1==[a](AKBh02#〖32_1_a〗)==|【陳】所燒所稱爾。<font color="#C00000">爭</font>能燒所稱。Z33_1|
#### 2.2.3.14.五類分別門
|~~【梵】~~vipākajaupacayikāḥ pañcādhyātmaṃ vipākajāḥ/ |【藏】རྣམ་པར་སྨིན་ལས་བྱུང་བ་དང་། །རྒྱས་ལས་བྱུང་བ་ནང་གི་ལྔ། །|
|-|-|
|【唐】內五有熟養 聲無異熟生|【陳】果報增長生.五內。聲非報。|
|~~【梵】~~na śabdo 'pratighā aṣṭau naiṣyandikavipākajāḥ//S37_1//|【藏】སྒྲ་ནི་རྣམ་སྨིན་ལས་སྐྱེས་མིན། །རྒྱུ་མཐུན་ལས་བྱུང་རྣམ་སྨིན་སྐྱེས། །B37_1|
|【唐】八無礙等流 亦異熟生性T33_1==[a](AKBh02#〖33_1_a〗)==|【陳】八種無礙界.流生果報生。Z34_1|
|~~【梵】~~tridhānye dravyavānekaḥ kṣaṇikāḥ paścimās trayaḥ/ |【藏】ཐོགས་པ་མེད་བརྒྱད་ གཞན་རྣམ་གསུམ། །རྫས་དང་ལྡན་`[PNལྷན།]`གཅིག་ ཐ་མ་གསུམ། །|
|【唐】餘三實唯法 剎那唯後三|【陳】餘三。一有物。後三一剎那。|
#### 2.2.3.15.得成就門
|~~【梵】~~cakṣurvijñānadhātvoḥ syāt |【藏】སྐད་ཅིག་མ་སྟེ་ མིག་དང་ནི། །རྣམ་ཤེས་ཁམས་དག་སོ་སོ་དང་། །B38_1|
|-|-|
|【唐】眼與眼識界 |【陳】眼根與識界.|
|~~【梵】~~pṛthag lābhaḥ sahāpi ca//S38_1//|【藏】ལྷན་ཅིག་ཏུ་ཡང་འཐོབ་པ་ཡོད། །|
|【唐】獨俱得非等T34_1==[c](AKBh02#〖34_1_c〗)==|【陳】獨俱得復有。Z35_1|
#### 2.2.3.16.內外門
|~~【梵】~~dvādaśādhyātmikā hitvā rūpādīn |【藏】ནང་གི་བཅུ་གཉིས་གཟུགས་ལ་སོགས། །མ་གཏོགས་|
|-|-|
|【唐】內十二眼等 色等六為外==[a](AKBh02#〖35_1_a〗)==|【陳】十二界我依。除色等。|
#### 2.2.3.17.同分彼同分門
|~~【梵】~~dharmasaṃjñakaḥ/ sabhāgas|【藏】ཆོས་ཞེས་བྱ་བ་ནི། །སྟེན་`[PNབསྟེན།]`པ་དང་བཅས་ ལྷག་མ་`[PNཔ།]`ནི། །B39_1|
|-|-|
|【唐】法同分餘二|【陳】法界等分。|
|~~【梵】~~tatsabhāgāś ca śeṣā yo na svakarmakṛt//S39_1//|【藏】དེ་དང་མཚུངས་པ་དག་ཀྱང་ཡིན། །གང་ཞིག་རང་གི་`[PNགིས།]`ལས་མི་བྱེད། །|
|【唐】作不作自業T35_1==[c](AKBh02#〖35_1_c〗)==|【陳】非等分餘。不作自事。Z36_1|
#### 2.2.3.18.三斷門
|~~【梵】~~daśa bhāvanayā heyāḥ pañca cāntyās trayas tridhā/ |【藏】བཅུ་ནི་བསྒོམ་པས་སྤང་བྱ་ཡིན། །ལྔ་ཡང་ ཐ་མ་གསུམ་རྣམ་གསུམ། །B40_1|
|-|-|
|【唐】十五唯修斷 後三界通三__|【陳】十界修道滅.五亦。後三三。|
|~~【梵】~~na dṛṣṭiheyam akliṣṭaṃ na rūpaṃ nāpy aṣaṣṭhajam//S40_1//|【藏】ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་མཐོང་སྤང་མིན། །གཟུགས་མིན་ དྲུག་པ་མིན་སྐྱེས་མིན། །|
|【唐】不染非六生 色定非見斷T36_1==[a](AKBh02#〖36_1_a〗)==|【陳】非污非見滅.非色非六生。Z37_1|
#### 2.2.3.19.是見非見門
##### 2.2.3.19.1.正明
|~~【梵】~~cakṣuś ca dharmadhātoś ca pradeśo dṛṣṭir aṣṭadhā/ |【藏】མིག་དང་ཆོས་ཀྱི་ཁམས་ཕྱོགས་ནི། །ལྟ་བ་ཡིན་ཏེ་རྣམ་པ་བརྒྱད། །B41_1|
|-|-|
|【唐】眼法界一分 八種說名見|【陳】眼法界一分名見。有八種。|
|~~【梵】~~pañcavijñānasahajā dhīrna dṛṣṭir atīraṇāt//S41_1//|【藏】རྣམ་ཤེས་ལྔ་དང་མཚུངས་སྐྱེས་བློ། །ངེས་རྟོག་མེད་ཕྱིར་ལྟ་མ་ཡིན། །|
|【唐】五識俱生慧 非見不度故T37_1==[a](AKBh02#〖37_1_a〗)==|【陳】五識共生智.非見不度故。Z38_1|
|~~【梵】~~cakṣuḥ paśyati rūpāṇi sabhāgaṃ na tadāśritam/ |【藏】མིག་གིས་གཟུགས་རྣམས་མཐོང་སྟེན་`[བརྟེན།]`བཅས། །དེ་ལ་བརྟེན་པའི་རྣམ་ཤེས་མིན། །B42_1|
|【唐】眼見色同分 非彼能依識|【陳】眼見色。等分。非能依眼識。|
|~~【梵】~~vijñānaṃ dṛśyate rūpaṃ na kilāntaritaṃ yataḥ//S42_1//|【藏】གང་ཕྱིར་བར་དུ་ཆོད་པ་ཡི`[ནི།]`། །གཟུགས་ནི་མཐོང་བ་མིན་ཕྱིར་ལོ། །|
|【唐】傳說不能觀 <font color="#C00000">被</font>障諸色故T38_1|【陳】由色非可見.被障彼執爾。Z39_1|
##### 2.2.3.19.2.傍論
###### 2.2.3.19.2.1.兩眼見先後
|~~【梵】~~ubhābhyām api cakṣurbhyāṃ paśyati vyaktadarśanāt/ |【藏】མིག་ནི་གཉིས་ཀ་དག་གིས་ཀྱང་། །མཐོང་སྟེ་གསལ་བར་མཐོང་ཕྱིར་རོ། །B43_1|
|-|-|
|【唐】或二眼俱時 見色分明故==[a](AKBh02#〖39_1_a〗)==|【陳】或由二眼見.分明見色故。|
###### 2.2.3.19.2.2.六根境離合
|~~【梵】~~cakṣuḥ śrotramano 'prāptaviṣayaṃ trayam anyathā//S43_1//|【藏】མིག་དང་ཡིད་དང་རྣ་བ་ནི། །ཡུལ་དང་མ་ཕྲད་གསུམ་གཞན་དུ། །|
|-|-|
|【唐】眼耳意根境 不至三相違T39_1==[c](AKBh02#〖39_1_c〗)==|【陳】眼耳及意根.不至塵。三異。Z40_1|
###### 2.2.3.19.2.3.根境量大小
|~~【梵】~~tribhir ghrāṇādibhis tulyaviṣayagrahaṇaṃ matam/ |【藏】སྣ་ལ་སོགས་པ་གསུམ་གྱིས་ནི། །ཡུལ་ནི་མཉམ་པ་འཛིན་པར་འདོད། །B44_1|
|-|-|
|【唐】應知鼻等三 唯取等量境==[a](AKBh02#〖40_1_a〗)==|【陳】三根謂鼻等.許取如量塵。|
###### 2.2.3.19.2.4.六識依世攝
|~~【梵】~~caramasyāśrayo 'tītaḥ pañcānāṃ sahajaś ca taiḥ//S44_1// |【藏】ཐ་མའི་རྟེན་འདས་ལྔ་རྣམས་ཀྱི། །དེ་དག་ལྷན་ཅིག་སྐྱེས་པའང་ཡིན། །|
|-|-|
|【唐】後依唯過去 五識依或俱T40_1==[c](AKBh02#〖40_1_c〗)==|【陳】後界依過去。五界依亦共。Z41_1|
###### 2.2.3.19.2.5.眼等得依名
|~~【梵】~~tadvikāravikāritvād āśrayāś cakṣurādayaḥ/ |【藏】དེ་དག་གྱུར་པས་འགྱུར་ཉིད་ཕྱིར། །རྟེན་ནི་མིག་ལ་སོགས་པ་ཡིན། །B45_1|
|-|-|
|【唐】隨根變識異 故眼等名依==[a](AKBh02#〖41_1_a〗)==|【陳】隨根異識異.故眼等成依。|
###### 2.2.3.19.2.6.識隨根受稱
|~~【梵】~~ato 'sādhāraṇatvāc ca(-tvāddhi) vijñānaṃ tair nirucyate//S45_1//|【藏】དེ་ཕྱིར་ཐུན་མོང་མ་ཡིན་ཕྱིར། །དེ་དག་གིས་ནི་རྣམ་ཤེས་བསྟན། །|
|-|-|
|【唐】彼及不共因 故隨根說識T41_1==[c](AKBh02#〖41_1_c〗)==|【陳】由彼不共因.故約根說識。Z42_1|
###### 2.2.3.19.2.7.依地同異別
|~~【梵】~~na kāyasyādharaṃ cakṣur ūrdhvaṃ rūpaṃ na cakṣuṣaḥ/ |【藏】ལུས་ལ་འོག་མའི་མིག་མ་ཡིན། །མིག་གི་གོང་མའི་གཟུགས་མ་ཡིན། །B46_1|
|-|-|
|【唐】眼不下於身 色識非上眼|【陳】眼無下身義。上色非下境。|
|~~【梵】~~vijñānaṃ cāsya rūpaṃ tu kāyasyobhe ca sarvataḥ//S46_1//|【藏】རྣམ་པར་ཤེས་པའང་`[PNཔ།]`དེ་ཡི་གཟུགས། །ལུས་ཀྱིའང་གཉིས་ཀ་ཐམས་ཅད་དུ། །|
|【唐】色於識一切 二於身亦然T42_1==[a](AKBh02#〖42_1_a〗)==|【陳】識。於此色遍於身二一切。Z43_1|
|~~【梵】~~tathā śrotraṃ trayāṇāṃ tu sarvam eva svabhūmikam/ |【藏】རྣ་བའང་དེ་བཞིན་གསུམ་དག་ནི། །ཐམས་ཅད་རང་གི་ས་པ་ཉིད། །B47_1|
|【唐】如眼耳亦然 次三皆自地__|【陳】耳亦爾。餘三.一切屬自地。|
|~~【梵】~~kāyavijñānam adharasvabhūmy aniyataṃ manaḥ//S47_1//|【藏】ལུས་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་འོག་དང་ནི། །རང་གི་ས་ཡིད་མ་ངེས་ཏེ། །|
|【唐】身識自下地 意不定應知T43_1|【陳】身識下自地。意根地不定。Z44_1|
#### 2.2.3.20.幾識所識門
|~~【梵】~~pañca bāhyā dvivijñeyā |【藏】གཉིས་ཀྱིས་རྣམ་ཤེས་ཕྱི་ཡི་ལྔ། །|
|-|-|
|【唐】五外二所識|【陳】五外二所知。|
#### 2.2.3.21.幾常幾無常門
|~~【梵】~~nityā dharmā asaṃskṛtāḥ/ |【藏】འདུས་མ་བྱས་ཆོས་རྟག་པའོ། །B48_1|
|-|-|
|【唐】常法界無為|【陳】常住法無為。|
#### 2.2.3.22.幾根幾非根門
| ~~【梵】~~dharmārdha indriyaṃ ye ca dvādaśādhyātmikāḥ smṛtāḥ//S48_1// | 【藏】ཆོས་ཀྱི་ཕྱེད་དང་གང་དག་ནི། །བཅུ་གཉིས་ནང་གིར་བཤད་དབང་པོ། །B49_1 |
| - | - |
| 【唐】法一分是根 并內界十二T44_1==[a](AKBh02#〖44_1_a〗)== | 【陳】法界半名根.及十二我依。Z45_1 |
| ==~~【梵】~~abhidharmakośabhāṣye dhātunirdeśo nāma== | 【藏】ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་ལས། ། |
| ==~~【梵】~~prathamaṃ kośasthānaṃ samāptamiti/== | 【藏】ཁམས་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་གནས་དང་པོའོ།། །། |
| ==~~【梵】~~ye dharmā hetuprabhavā hetusteṣāṃ tathāgato hyavadat/== | |
| ==~~【梵】~~teṣāṃ ca yo nirodha evaṃ vādī mahāśramaṇaḥ//== | |
| ==~~【梵】~~likhāpitamidaṃ śrīlāmāvākeneti/== | |
# 分別根品第二
| ~~【梵】~~dvitīyaṃ kośasthānam (2.indriyanirdeśaḥ) | 【藏】==ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་ལས། །དབང་པོ་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་གནས་གཉིས་པ། །== |
| - | - |
| 【唐】分別根品第二(74頌) | 【陳】分別根品第二之一 |
| 【唐】＊3-1 | |
# 1.明二十二根
## 1.1.釋根義
### 1.1.1.述薩婆多宗
|~~【梵】~~caturṣv artheṣu pañcānām ādhipatyaṃ dvayoḥ kila/ |【藏】ལྔ་པོ་རྣམས་ནི་དོན་བཞི་ལ། །དབང་བྱེད་བཞི་རྣམས་གཉིས་ལ་ལོ`[PNལའོ།]`། །|
|-|-|
|【唐】傳說五於四 四根於二種|【陳】於四義五根.增上。於二二四根。|
|~~【梵】~~caturṇāṃ pañcakāṣṭānāṃ saṃkleśavyavadānayoḥ//S01_2//|【藏】ལྔ་དང་བརྒྱད་པོ་དེ་རྣམས་ནི། །ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་རྣམ་བྱང་ལ། །B01_2|
|【唐】五八染淨中 各別為增上T01_2==[a](AKBh03#〖01_2_a〗)==|【陳】五及八.於染污清淨。Z01_2|
### 1.1.2.敘異部
|~~【梵】~~svārthopalabdhyādhipatyāt sarvasya ca ṣaḍindriyam/ |【藏】རང་གི་དོན་དང་ཐམས་ཅད་ལ། །དམིགས་པར་དབང་བྱེད་ཕྱིར་དབང་དྲུག །|
|-|-|
|【唐】了自境增上 總立於六根|【陳】得自塵增上.得一切六根。|
|~~【梵】~~strītvapuṃstvādhipatyāt tu kāyāt strīpuruṣendriye//S02_2//|【藏】མོ་ཉིད་ཕོ་ཉིད་ལ་དབང་ཕྱིར། །།ལུས་ལས་མོ་དང་ཕོ་`[PNཕོའི།]`དབང་དག །།B02_2|
|【唐】從身立二根 女男性增上T02_2==[a](AKBh03#〖02_2_a〗)==|【陳】女男性增上.從身立二根。Z02_2|
|~~【梵】~~nikāyasthitisaṃkleśavyavadānādhipatyataḥ/ |【藏】རིགས་`[PNCརིས།]`གནས་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་དང་། །རྣམ་པར་བྱང་ལ་དབང་བྱེད་ཕྱིར། །|
|【唐】於同住雜染 清淨增上故|【陳】住同分染污.於清淨增上.|
|~~【梵】~~jīvitaṃ vedanāḥ pañca śraddhādyāś cendriyaṃ matāḥ//S03_2//|【藏】སྲོག་དང་ཚོར་བ་རྣམས་དང་ནི། །དད་སོགས་དབང་པོ་ལྔར་འདོད་དོ། །B03_2|
|【唐】應知命五受 信等立為根T03_2|【陳】壽命及五受.信等立為根。Z03_2|
|~~【梵】~~ājñāsyāmyākhyam ājñākhyam ājñātāvīndriyaṃ tathā/ |【藏】མྱ་ངན་འདས་སོགས་གོང་ནས་གོང་། །འཐོབ་པ་ལ་ནི་དབང་བྱེད་ཕྱིར། །|
|【唐】未當知已知 具知根亦爾|【陳】未知欲知知.知已立根爾.|
|~~【梵】~~uttarottarasamprāptinirvāṇādyādhipatyataḥ//S04_2//|【藏】ཀུན་ཤེས་བྱེད་དང་ཀུན་ཤེས་དང་། །དེ་བཞིན་ཀུན་ཤེས་ལྡན་དབང་པོ། །B04_2|
|【唐】於得後後道 涅槃等增上T04_2|【陳】至得後後道.涅槃等增上。Z04_2|
## 1.2.明根廢立
### 1.2.1.述自宗
|~~【梵】~~cittāśrayas tadvikalpaḥ sthitiḥ saṃkleśa eva ca/ |【藏】སེམས་ཀྱི་རྟེན་དང་དེའི་བྱེ་བྲག །གནས་དང་ཀུན་ནས་ཉོན་མོངས་ཉིད། །|
|-|-|
|【唐】心所依此別 此住此雜染|【陳】心依此差別.其住及染污.|
|~~【梵】~~sambhāro vyavadānaṃ ca yāvatā tāvad indriyam//S05_2//|【藏】ཚོགས་དང་རྣམ་བྱང་ཇི་སྙེད་པ། །དབང་པོ་དག་ཀྱང་དེ་སྙེད་དུ། །B05_2|
|【唐】此資糧此淨 由此量立根T05_2==[a](AKBh03#〖05_2_a〗)==|【陳】資糧并清淨.如此量立根。Z05_2|
### 1.2.2.敘異說
|~~【梵】~~pravṛtter āśrayotpattisthitipratyupabhogataḥ/ |【藏】ཡང་ན་འཇུག་པའི་རྟེན་དང་ནི། །སྐྱེ་དང་གནས་དང་ཉེར་སྤྱོད་ལས། །|
|-|-|
|【唐】或流轉所依 及生住受用|【陳】復有生依生.生住生受用.|
|~~【梵】~~caturdaśa tathānyāni nivṛtter indriyāṇi vā//S06_2//|【藏】བཅུ་བཞི་དེ་བཞིན་ལྡོག་པ་ལ། །དབང་པོ་རྣམས་ནི་གཞན་ཡིན་ནོ། །B06_2|
|【唐】建立前十四 還滅後亦然T06_2==[a](AKBh03#〖06_2_a〗)==|【陳】立十四後八.約解脫立根。Z06_2|
## 1.3.明根體
|~~【梵】~~duḥkhendriyam asātā yā kāyikī vedanā sukham/ (sātā=śātā)|【藏】ལུས་ཚོར་སིམ་པ་མ་ཡིན་གང་། །སྡུག་བསྔལ་དབང་པོའོ་སིམ་པ་ནི། །|
|-|-|
|【唐】身不悅名苦 即此悅名樂|【陳】苦根非所愛.身受。樂根者.|
|~~【梵】~~sātā dhyāne tṛtīye tu caitasī sā sukhendriyam//S07_2// |【藏】བདེ་བའོ་ བསམ་གཏན་གསུམ་པ་ན། །སེམས་ཀྱི་དེ་ནི་བདེ་དབང་པོ། །B07_2|
|【唐】及三定心悅 |【陳】所愛。 第三定.心受名樂根。Z07_2|
|~~【梵】~~anyatra sā saumanasyam |【藏】གཞན་ན་དེ་ཡིད་བདེ་བ་ཡིན། །|
|【唐】餘處此名喜T07_2==[a](AKBh03#〖07_2_a〗)==|【陳】此樂於餘處.喜根。|
|~~【梵】~~asātā caitasī punaḥ/ |【藏】སེམས་ཀྱི་སིམ་པ་མ་ཡིན་པ། །|
|【唐】心不悅名憂|【陳】心地苦.|
|~~【梵】~~daurmanasyam upekṣā tu madhyôbhayy avikalpanāt//S08_2//|【藏】ཡིད་མི་`[Pནི།]`བདེ་བའོ་བཏང་སྙོམས་ནི། །བར་མའོ་གཉིས་ཀའི་མི་རྟོག་ཕྱིར། །B08_2|
|【唐】中捨二無別|【陳】憂根。捨根者.中。二。無別故。Z08_2|
|~~【梵】~~dṛgbhāvanāśaikṣapathe nava trīṇy |【藏】མཐོང་བསྒོམ་མི་སློབ་ལམ་ལ་དགུ། །གསུམ་ཡིན་|
|【唐】見修無學道 依九立三根T08_2|【陳】見修無學道.九三。|
## 1.4.辨諸門‹約二十二根›
### 1.4.1.有漏無漏門
|~~【梵】~~amalaṃ trayam/ rūpīṇi jīvitaṃ duḥkhe sāsravāṇi |【藏】གསུམ་ནི་དྲི་མ་མེད། །གཟུགས་ཅན་སྲོག་དང་སྡུག་བསྔལ་དག །|
|-|-|
|【唐】唯無漏後三 有色命憂苦|【陳】無垢三。有色命二苦.有流。|
|~~【梵】~~dvidhā nava//S09_2//|【藏】ཟག་དང་བཅས་པ་ དགུ་རྣམ་གཉིས། །B09_2|
|【唐】當知唯有漏 通二餘九根T09_2==[a](AKBh03#〖09_2_a〗)==|【陳】九二種。Z09_2|
### 1.4.2.是異熟非異熟門
|~~【梵】~~vipāko jīvitaṃ dvedhā dvādaśântyāṣṭakād |【藏】སྲོག་ནི་རྣམ་སྨིན་བཅུ་གཉིས་གཉིས། །|
|-|-|
|【唐】命唯是異熟 憂及後八非|【陳】命果報。十二二種。|
|~~【梵】~~ṛte/ daurmanasyāc ca |【藏】ཐ་མ་བརྒྱད་དང་ཡིད་མི་བདེ། །མ་གཏོགས་པ་སྟེ་|
|【唐】色意餘四受 一一皆通<font color="#C00000">二</font>T10_2==[a](AKBh03#〖10_2_a〗)==|【陳】除後八.及憂根。|
### 1.4.3.有異熟無異熟門
|~~【梵】~~tat tv ekaṃ savipākaṃ |【藏】དེ་གཅིག་ནི། །རྣམ་པར་སྨིན་བཅས་|
|-|-|
|【唐】憂定有異熟 前八後三無|【陳】一定有報。|
|~~【梵】~~daśa dvidhā//S10_2//mano 'nyavittiśraddhādīny|【藏】བཅུ་རྣམ་གཉིས། །B10_2 ཡིད་དང་ཚོར་གཞན་དད་ལ་སོགས། །|
|【唐】意餘受信等 一一皆通二T11_2==[a](AKBh03#〖11_2_a〗)==|【陳】十二種。Z10_2意餘受信等。|
### 1.4.4.三性門
|~~【梵】~~aṣṭakaṃ kuśalaṃ dvidhā/ daurmanasyaṃ |【藏】དགེ་བ་བརྒྱད་ཡིད་མི་བདེ་བ། །རྣམ་གཉིས་|
|-|-|
|【唐】唯善後八根 憂通善不善|【陳】八根善。二種憂。|
|~~【梵】~~mano 'nyā ca vittis tredhānyad ekadhā//S11_2//|【藏】ཡིད་དང་ཚོར་གཞན་ནི། །རྣམ་གསུམ་གཞན་ནི་རྣམ་པ་གཅིག །B11_2|
|【唐】意餘受三種 前八唯無記T12_2==[a](AKBh03#〖12_2_a〗)==|【陳】意及餘受.三種。餘一種。Z11_2|
### 1.4.5.界繫門
|~~【梵】~~kāmāptam amalaṃ hitvā |【藏】དྲི་མེད་མ་གཏོགས་འདོད་པར་གཏོགས། །ཕོ་མོའི་དབང་དང་སྡུག་བསྔལ་དག །|
|-|-|
|【唐】欲色無色<font color="#C00000">繫`(界)`</font> 如次除後三|【陳】欲界有除淨。|
|~~【梵】~~rūpāptaṃ strīpumindriye/ duḥkhe ca |【藏】མ་གཏོགས་གཟུགས་གཏོགས་གཟུགས་ཅན་དང་། །|
|【唐】兼女男憂苦|【陳】色有除女男.二苦。|
|~~【梵】~~hitvā''rūpyāptaṃ sukhe cāpohya rūpi ca//S12_2//|【藏】བདེ་བའང་མ་གཏོགས་གཟུགས་མེད་གཏོགས། །B12_2|
|【唐】并<font color="#C00000">餘`(除)`</font>色喜樂T13_2==[a](AKBh03#〖13_2_a〗)==|【陳】無色有.除二樂及色。Z12_2|
### 1.4.6.三斷門
|~~【梵】~~mano vittitrayaṃ tredhā dviheyā durmanaskatā/ |【藏】ཡིད་དང་`[PNདག]`ཚོར་བ་གསུམ་རྣམ་གསུམ། །གཉིས་ཀྱིས་`[PNཡིད་ཀྱིས།Cགཉིས་ཀྱི།]`སྤང་བྱ་ཡིད་མི་བདེ། །|
|-|-|
|【唐】意三受通三 憂見修所斷|【陳】意三受三種。見修滅憂根。|
|~~【梵】~~nava bhāvanayā pañca tv aheyāny api na trayam//S13_2//|【藏】དགུ་ནི་བསྒོམ་པས་ལྔ་པོ་ནི། །སྤང་བར་བྱ་མིན་ཡང་གསུམ་མིན། །B13_2|
|【唐】九唯修所斷 五修非三非T14_2==[a](AKBh03#〖14_2_a〗)==|【陳】九修道滅。五或非滅。三非。Z13_2|
## 1.5.明雜分別
### 1.5.1.受生得異熟門
|~~【梵】~~kāmeṣv ādau vipākau dve labhyete nopapādukaiḥ/ |【藏】འདོད་པར་`[PNདང་།]`དང་པོར་རྣམ་སྨིན་གཉིས། །རྙེད་དེ་རྫུས་`[PNབརྫུས།]`ཏེ་སྐྱེ་བས་མིན། །|
|-|-|
|【唐】欲胎卵濕生 初得二異熟|【陳】欲中初得二.果報。非化生。|
|~~【梵】~~taiḥ ṣaḍ vā sapta vāṣṭau vā ṣaḍ rūpeṣv ekam uttare//S14_2//|【藏】དེ་ཡིས་དྲུག་གམ་བདུན་ནམ་བརྒྱད། །གཟུགས་ན་དྲུག་གོ་གོང་མར་གཅིག །B14_2|
|【唐】化生六七八 色六上唯命T15_2==[a](AKBh03#〖15_2_a〗)==|【陳】彼得六。七。八。色中六。餘一。Z14_2|
### 1.5.2.約死位滅根多少門
|~~【梵】~~nirodhayaty uparamann ārūpye jīvitaṃ manaḥ/ |【藏】གཟུགས་མེད་དག་ཏུ་འཆི་བ་ནི`[PNན།]`། །སྲོག་དང་ཡིད་དང་བཏང་སྙོམས་ཉིད། །|
|-|-|
|【唐】正死滅諸根 無色三色八|【陳】正死人棄捨.於無色命意.|
|~~【梵】~~upekṣā caiva rūpe 'ṣṭau kāme daśa navāṣṭa vā//S15_2//|【藏】འགག་པར་འགྱུར་རོ་གཟུགས་ན་བརྒྱད། །འདོད་པར་བཅུའམ་དགུའམ་བརྒྱད། །B15_2|
|【唐】欲頓十九八 |【陳】捨根。於色八。欲界十九八。Z15_2|
|~~【梵】~~kramamṛtyos tu catvāri śubhe sarvatra pañca ca/ |【藏】རིམ་གྱིས་འཆི་བ་དག་ལ་བཞི། །དགེ་ལ་ཐམས་ཅད་དག་ཏུ་ལྔ། །|
|【唐】漸四善增五T16_2==[a](AKBh03#〖16_2_a〗)==|【陳】次第死捨四。於善諸處五。|
### 1.5.3.得果用根多少門
|~~【梵】~~navāptir antyaphalayoḥ saptāṣṭanavabhir dvayoḥ//S16_2// |【藏】འབྲས་བུ་ཐ་མ་གཉིས་དགུས་འཐོབ། །གཉིས་ནི་བདུན་དང་བརྒྱད་དང་དགུས། །B16_2|
|-|-|
|【唐】九得邊二果 七八九中二|【陳】九得邊二果。七八九中二。Z16_2|
|~~【梵】~~ekādaśabhir arhattvam uktaṃ tv ekasya sambhavāt/ |【藏】བཅུ་གཅིག་དག་གིས་དགྲ་བཅོམ་ཉིད། །འགའ་ཞིག་སྲིད་ཕྱིར་བཤད་པ་ཡིན། །|
|【唐】十一阿羅漢 依一容有說T17_2==[a](AKBh03#〖17_2_a〗)==|【陳】十一得羅漢.說依一人成。|
### 1.5.4.成就諸根定量門
|~~【梵】~~upekṣājīvitamanoyukto 'vaśyaṃ trayānvitaḥ//S17_2// |【藏】བཏང་སྙོམས་དང་ནི་སྲོག་དང་ནི། །ཡིད་དང་ལྡན་ལ་ངེས་གསུམ་ལྡན། །B17_2|
|-|-|
|【唐】成就命意捨 各定成就三|【陳】捨命意相應.必與三相應。Z17_2|
|~~【梵】~~caturbhiḥ sukhakāyābhyāṃ |【藏】བདེ་ལུས་ལྡན་ལ་བཞི་དག་དང་། །|
|【唐】若成就樂身 各定成就四T18_2==[a](AKBh03#〖18_2_a〗)==|【陳】與四有樂身。|
|~~【梵】~~pañcabhiś cakṣurādimān/ saumanasyī ca |【藏】མིག་སོགས་ལྡན་ལ་ལྔ་དང་ལྡན། །ཡིད་བདེ་ལྡན་ཡང་|
|【唐】成眼等及喜 各定成五根|【陳】與五有眼等。有喜亦。|
|~~【梵】~~duḥkhī tu saptabhiḥ |【藏】སྡུག་བསྔལ་ལྡན། །བདུན་དང་|
|【唐】若成就苦根 彼定成就七T19_2|【陳】有苦.與七。|
|~~【梵】~~strīndriyādimān//S18_2//|【藏】མོ་ཡི་དབང་སོགས་ལྡན། །B18_2 བརྒྱད་དང་|
|【唐】若成女男憂 信等各成八|【陳】有女等.Z18_2與八。|
|~~【梵】~~aṣṭābhir ekādaśabhis tv ājñājñātendriyānvitaḥ/ |【藏】ཀུན་ཤེས་ལྡན་པ་ཡི། །དབང་པོ་ལྡན་ལ་བཅུ་གཅིག་ལྡན། །|
|【唐】二無漏十一 |【陳】與十一.有知知已根。|
|~~【梵】~~ājñāsyāmīndriyopetas trayodaśabhir anvitaḥ//S19_2//|【藏】ཀུན་ཤེས་བྱེད་པའི་དབང་ལྡན་ལ། །བཅུ་གསུམ་དག་དང་ལྡན་པ་ཡིན། །B19_2|
|【唐】初無漏十三T20_2|【陳】未知欲知根.與十三相應。Z19_2|
### 1.5.5.成根極少門
|~~【梵】~~sarvālpair niḥśubho 'ṣṭābhir vinmanaḥ kāyajīvitaiḥ/ |【藏】དགེ་མེད་ནང་ན་ཉུང་ལྡན་པ། །ལུས་ཚོར་སྲོག་ཡིད་བརྒྱད་དང་ལྡན། །|
|-|-|
|【唐】極少八無善 成受身命意|【陳】極少無善八.受意身命應。|
|~~【梵】~~yukto bālas tathārūpye upekṣāyurmanaḥśubhaiḥ//S20_2//|【藏】གཟུགས་མེད་བྱིས་པའང་དེ་བཞིན་ཏེ། །བཏང་སྙོམས་སྲོག་ཡིད་དགེ་རྣམས་དང་། །B20_2|
|【唐】愚生無色界 成善命意捨T21_2==[a](AKBh03#〖21_2_a〗)==|【陳】凡夫無色爾。捨命意信等。Z20_2|
### 1.5.6.成根極多門
|~~【梵】~~bahubhir yukta ekānnaviṃśatyā'malavarjitaiḥ/ |【藏】མང་པོར་ལྡན་ལ་བཅུ་དགུ་སྟེ། །དྲི་མ་མེད་རྣམས་མ་གཏོགས་སོ། །|
|-|-|
|【唐】極多成十九 二形除三淨|【陳】極多與十九.離三無流根.|
|~~【梵】~~dviliṅga āryo rāgy ekaliṅgadvyamalavarjitaiḥ//S21_2//|【藏】མཚན་གཉིས་འཕགས་པ་ཆགས་བཅས་ཏེ། །མཚན་གཅིག་དྲི་མེད་གཉིས་མ་གཏོགས། །B21_2|
|【唐】聖者未離欲 除二淨一形T22_2==[a](AKBh03#〖22_2_a〗)==|【陳】二根。有欲聖。一根除二淨。Z21_2|
# 2.明俱生諸法
## 2.1.正明俱起
### 2.1.1.明色法俱生
|【唐】＊4-2|【陳】釋論卷第三|
|-|-|
| |【陳】分別根品之二|
|~~【梵】~~kāme 'ṣṭadravyako 'śabdaḥ paramāṇur anindriyaḥ/ |【藏】འདོད་ན་དབང་པོ་མེད་པ་དང་། །སྒྲ་མེད་ཕྲ་རབ་རྡུལ་རྫས་བརྒྱད། །|
|【唐】欲微聚無聲 無根有八事|【陳】於欲界八物.無聲根隣虛。|
|~~【梵】~~kāyendriyī navadravyo daśadravyo 'parendriyaḥ//S22_2//|【藏】ལུས་དབང་ལྡན་ལ་རྫས་དགུའོ། །དབང་པོ་གཞན་ལྡན་རྫས་བཅུའོ། །B22_2|
|【唐】有身根九事 十事有餘根T23_2==[a](AKBh04#〖23_2_a〗)==|【陳】有身根九物。十物有餘根。Z22_2|
### 2.1.2.明四品同起
|~~【梵】~~cittacaittāḥ sahāvaśyaṃ sarvaṃ |【藏】སེམས་དང་སེམས་བྱུང་ངེས་ལྷན་ཅིག །ཐམས་ཅད་|
|-|-|
|【唐】心心所必俱==[a](AKBh04#〖24_2_a〗)== |【陳】心心法必俱。一切|
## 2.2.廣辨差別
|~~【梵】~~saṃskṛtalakṣaṇaiḥ/ prāptyā vā |【藏】འདུས་བྱས་མཚན་ཉིད་དང་། །ཐོབ་པའམ་|
|-|-|
|【唐】諸行相或得|【陳】共行相。與得。|
### 2.2.1.明心所有法
#### 2.2.1.1.明五地
##### 2.2.1.1.1.總標名數
|~~【梵】~~pañcadhā caittā mahābhūmyādibhedataḥ//S23_2//|【藏】སེམས་བྱུང་རྣམ་ལྔ་སྟེ། །ས་མང་ལ་སོགས་ཐ་དད་ཕྱིར། །B23_2|
|-|-|
|【唐】心所且有五 大地法等異T24_2==[c](AKBh04#〖24_2_c〗)==|【陳】心法五.大地等別故。Z23_2|
##### 2.2.1.1.2.別釋名體
###### 2.2.1.1.2.1.大地法
|~~【梵】~~vedanā cetanā saṃjñā chandaḥ sparśo matiḥ smṛtiḥ/ |【藏】ཚོར་དང་སེམས་པ་འདུ་ཤེས་དང་། །འདུན་དང་རེག་དང་བློ་གྲོས་དྲན`[Pདང་།]`། །|
|-|-|
|【唐】受想思觸欲 慧念與作意|【陳】受作意想欲.觸慧念思惟.|
|~~【梵】~~manaskāro 'dhimokṣaś ca samādhiḥ sarvacetasi//S24_2//|【藏】ཡིད་ལ་བྱེད་དང་མོས་པ་དང་། །ཏིང་ངེ་འཛིན་སེམས་ཐམས་ཅད་ལ། །B24_2|
|【唐】勝解三摩地 遍於一切心T25_2==[a](AKBh04#〖25_2_a〗)==|【陳】相了定十法.遍於一切心。Z24_2|
###### 2.2.1.1.2.2.大善地法
|~~【梵】~~śraddhā'pramādaḥ praśrabdhirupekṣā hrīrapatrapā/ |【藏】དད་དང་བག་ཡོད་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས། །བཏང་སྙོམས་ངོ་ཚ་ཤེས་ཁྲེལ་ཡོད། །|
|-|-|
|【唐】信及不放逸 輕安捨慚愧|【陳】信不放逸安.捨羞及慚愧.|
|~~【梵】~~mūladvayamahiṃsā ca vīryaṃ ca kuśale sadā//S25_2//|【藏】རྩ་བ་གཉིས་རྣམ་མི་འཚེ་དང་། །བརྩོན་འགྲུས་རྟག་ཏུ་དགེ་ལ་འབྱུང་། །B25_2|
|【唐】二根及不害 勤唯遍善心T26_2==[a](AKBh04#〖26_2_a〗)==|【陳】二根非逼惱.精進恒於善。Z25_2|
###### 2.2.1.1.2.3.大煩惱地法
|~~【梵】~~mohaḥ pramādaḥ kauśīdyamāśraddhyaṃ styānamuddhavaḥ/ |【藏】རྨོངས་དང་བག་མེད་ལེ་ལོ་དང་། །མ་དད་པ་དང་རྨུགས་དང་རྒོད། །|
|-|-|
|【唐】癡逸怠不信 惛掉恒唯染==[a](AKBh04#〖27_2_a〗)==|【陳】癡放逸懈怠.無信無安掉.|
###### 2.2.1.1.2.4.大不善地法
|~~【梵】~~kliṣṭe sadaivākuśale |【藏】ཉོན་མོངས་ཅན་ལ་རྟག་ཏུ་འབྱུང་། །མི་དགེ་ལ་ནི་ཁྲེལ་མེད་དང་། །B26_2|
|-|-|
|【唐】唯遍不善心 |【陳】恒在染。若惡.|
|~~【梵】~~tvāhrīkyamanapatrapā//S26_2//|【藏】ངོ་ཚ་མེད་པའོ་ཁྲོ་བ་དང་། །|
|【唐】無慚及無愧T27_2==[c](AKBh04#〖27_2_c〗)==|【陳】及無羞無慚。Z26_2|
###### 2.2.1.1.2.5.小煩惱地法
|~~【梵】~~krodhopanāha-śāṭhyerṣyā-pradāsa-mrakṣa-matsarāḥ/ |【藏】ཁོན་དུ་འཛིན་དང་གཡོ་དང་ནི། །ཕྲག་དོག་འཚིག་འཆབ་སེར་སྣ་དང་། །|
|-|-|
|【唐】忿覆慳嫉惱 害恨諂誑憍|【陳】嫌恨諂嫉妬.佷覆及慳悋.|
|~~【梵】~~māyā-mada-vihiṃsāś ca parīttakleśabhūmikāḥ//S27_2//|【藏】སྒྱུ་`[PNརྒྱུ།]`དང་རྒྱགས་དང་རྣམ་འཚེ་ནི། །B27_2 ཉོན་མོངས་ཆུང་ངུའི་ས་པ་རྣམས། །|
|【唐】如是類名為 小煩惱地法T28_2==[a](AKBh04#〖28_2_a〗)==|【陳】誑醉并逼惱.是十小惑地。Z27_2|
#### 2.2.1.2.明定俱生
##### 2.2.1.2.1.明欲界俱生
|~~【梵】~~savitarkavicāratvāt kuśale kāmacetasi/ |【藏】འདོད་པའི་དགེ་བའི་སེམས་ལ་ནི། །རྟོག་དང་དཔྱོད་`[PNསྤྱོད།]`དང་བཅས་པའི་ཕྱིར། །|
|-|-|
|【唐】欲有尋伺故 於善心品中|【陳】有覺有觀故.於欲界善心.|
|~~【梵】~~dvāviṃśatiś caitasikāḥ kaukṛtyamadhikaṃ kvacit//S28_2//|【藏】སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཉི་ཤུ་གཉིས། །B28_2 ལ་ལ་དག་ཏུ་འགྱོད་པ་`[PNཔས།]`བསྣན། །|
|【唐】二十二心所 有時增惡作T29_2==[a](AKBh04#〖29_2_a〗)==|【陳】二十二心法。或處長惡作。Z28_2|
|~~【梵】~~āveṇike tvakuśale dṛṣṭiyukte ca viṃśatiḥ/ |【藏】མི་དགེ་བ་ནི་མ་འདྲེས་དང་། །ལྟ་དང་ལྡན་ལའང་ཉི་ཤུ་འབྱུང་། །|
|【唐】於不善不共 見俱唯二十|【陳】於獨行惡心.見相應二十。|
|~~【梵】~~kleśaiś caturbhiḥ krodhādyaiḥ kaukṛtyenaikaviṃśatiḥ//S29_2//|【藏】ཉོན་མོངས་བཞི་དང་ཁྲོ་སོགས་དང་། །B29_2 འགྱོད་པ་དང་ནི་ཉི་ཤུ་གཅིག །|
|【唐】四煩惱忿等 惡作二十一T30_2|【陳】與四惑嫌等.惡作二十一。Z29_2|
|~~【梵】~~nivṛte 'ṣṭādaśānyatra dvādaśāvyākṛte matāḥ/ |【藏】བསྒྲིབས་ལ་བཅོ་བརྒྱད་ལུང་མ་བསྟན། །གཞན་ལ་བཅུ་གཉིས་དག་ཏུ་འདོད། །|
|【唐】有覆有十八 無覆許十二|【陳】有覆心十八。餘無記十二。|
|~~【梵】~~middhaṃ sarvāvirodhitvād yatra syādadhikaṃ hi tat//S30_2//|【藏】གཉིད་ནི་ཀུན་ལ་མི་འགལ་ཕྱིར། །B30_2 གང་ལ་ཡོད་པ་དེ་བསྣན་ནོ། །|
|【唐】睡眠遍不違 若有皆增一T31_2|【陳】睡遍不違故.若有唯此長。Z30_2|
##### 2.2.1.2.2.明上界俱生
|~~【梵】~~kaukṛtyamiddhākuśalānyādye dhyāne na santyataḥ/ |【藏】དེ་ལས་`[PNདེས་བསྟན་ཏོ། །དེ་ལ།]`འགྱོད་གཉིད་མི་དགེ་རྣམས། །བསམ་གཏན་དང་པོ་དག་ན་མེད། །|
|-|-|
|【唐】初定除不善 及惡作睡眠|【陳】惡作睡諸惡.於初定皆無。|
|~~【梵】~~dhyānāntare vitarkaś ca vicāraś cāpy ataḥ param//S31_2//|【藏】རྟོག་པའང་བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན། །B31_2 དེ་ཡི་གོང་ན་དཔྱོད་པ་ཡང་། །|
|【唐】中定又除尋 上兼除伺等T32_2==[a](AKBh04#〖32_2_a〗)==|【陳】於中定無覺。過此又無觀。Z31_2|
#### 2.2.1.3.明相似殊
##### 2.2.1.3.1.明無慚等
|~~【梵】~~ahrīragurutāvadye bhayādarśitvamatrapā/ |【藏】མ་གུས་ངོ་ཚ་མེད་ཁྲེལ་མེད། །ཁ་ན་མ་ཐོ་འཇིགས་མི་ལྟ། །|
|-|-|
|【唐】無慚愧不重 於罪不見怖|【陳】無羞不重德。非讚不見怖.|
|~~【梵】~~prema śraddhā gurutvaṃ hrīs te punaḥ kāmarūpayoḥ//S32_2//|【藏】དགའ་དང་གུས་ཉིད་ངོ་ཚ་ཤེས། །B32_2 དེ་གཉིས་འདོད་དང་གཟུགས་དག་ན། །|
|【唐】愛敬謂信慚 唯於欲色有T33_2==[a](AKBh04#〖33_2_a〗)==|【陳】無慚。樂名信。重羞。欲色有。Z32_2|
##### 2.2.1.3.2.明尋伺等
|~~【梵】~~vitarkacārāvaudāryasūkṣmate māna unnatiḥ/ |【藏】རྟོག་དང་དཔྱོད་པ་རྩིང་ཞིབ་ཉིད། ། ང་རྒྱལ་ཁེངས་པ་ རྒྱགས་པ་ནི། །|
|-|-|
|【唐】尋伺心麁細 慢對他心舉|【陳】覺觀謂麁細。心高說為慢.|
|~~【梵】~~madaḥ svadharme raktasya paryādānaṃ tu cetasaḥ//S33_2//|【藏】རང་གི་ཆོས་ལ་ཆགས་པ་ཡི། །B33_2 སེམས་ནི་ཡོངས་སུ་གཏུགས་པའོ། །|
|【唐】憍由染自法 心高無所顧T34_2==[a](AKBh04#〖34_2_a〗)==|【陳】醉愛著自法.心起變異亂。Z33_2|
#### 2.2.1.4.明衆名別
|~~【梵】~~cittaṃ mano 'tha vijñānamekārthaṃ cittacaitasāḥ/ |【藏】སེམས་དང་ཡིད་དང་རྣམ་ཤེས་ནི། །དོན་གཅིག་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་དང་། །|
|-|-|
|【唐】心意識體一 心心所有依|【陳】心意識一義。心及餘心法.|
|~~【梵】~~sāśrayālambanākārāḥ samprayuktāś ca pañcadhā//S34_2//|【藏】རྟེན་དང་དམིགས་དང་རྣམ་བཅས་དང་། །B34_2 མཚུངས་པར་ལྡན་པའང་རྣམ་པ་ལྔ། །|
|【唐】有緣有行相 相應義有五T35_2==[a](AKBh04#〖35_2_a〗)==|【陳】有依境界相.相應。義有五。Z34_2|
### 2.2.2.明不相應行
#### 2.2.2.1.總標名數
|~~【梵】~~viprayuktāstu saṃskārāḥ prāptyaprāptī sabhāgatā/ |【藏】མི་ལྡན་པ་ཡི་འདུ་བྱེད་རྣམས། ། ཐོབ་དང་མ་ཐོབ་སྐལ་མཉམ་དང་། །|
|-|-|
|【唐】心不相應行 得非得同分|【陳】不相應諸行.至非至同分.|
|~~【梵】~~āsaṃjñikaṃ samāpattī jīvitaṃ |【藏】འདུ་ཤེས་མེད་སྙོམས་འཇུག་པ་`[PNདག]`དང་། །B35_2 སྲོག་དང་མཚན་ཉིད་རྣམས་དང་ནི། །|
|【唐】無想二定命 |【陳】無想處二定.壽命及諸相.Z35_2|
#### 2.2.2.2.別牒解釋
|~~【梵】~~lakṣaṇāni ca//S35_2// nāmakāyādayaś ceti |【藏】མིང་གི་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་ཡང་། །|
|-|-|
|【唐】相名身等類T36_2==[a](AKBh04#〖36_2_a〗)==|【陳】名聚等.|
##### 2.2.2.2.1.明得非得
###### 2.2.2.2.1.1.明自性
|~~【梵】~~prāptir lābhaḥ{6. MS. prāptilābhaḥ } samanvayaḥ/ |【藏】ཐོབ་པ་རྙེད་དང་`[PNཔ།]`ལྡན་པའོ། །|
|-|-|
|【唐】得謂獲成就 非得此相違|【陳】於中.至得及同隨。|
|~~【梵】~~prāptyaprāptī svasantānapatitānāṃ nirodhayoḥ//S36_2//|【藏】ཐོབ་དང་མ་ཐོབ་རང་རྒྱུད་དུ། །B36_2 གཏོགས་པ་རྣམས་ཀྱིའོ་འགོག་གཉིས་ཀྱི། །|
|【唐】得非得唯於 自相續二滅T37_2==[a](AKBh04#〖37_2_a〗)==|【陳】至非至屬帶.自相續。二滅。Z36_2|
###### 2.2.2.2.1.2.明差別
###### 2.2.2.2.1.2.1.明得差别
###### 2.2.2.2.1.2.1.1.正辨差别
|~~【梵】~~traiyadhvikānāṃ trividhā śubhādīnāṃ śubhādikā/ |【藏】དུས་གསུམ་པ་ཡི་རྣམ་པ་གསུམ། ། དགེ་ལ་སོགས་ཀྱི་དགེ་ལ་སོགས། །|
|-|-|
|【唐】三世法各三 善等唯善等|【陳】於三世三種。於善等善等。|
|~~【梵】~~svadhātukā tadāptānāmanāptānāṃ caturvidhā//S37_2//|【藏】དེར་གཏོགས་རྣམས་ཀྱི་རང་ཁམས་པ། །B37_2 མ་གཏོགས་རྣམས་ཀྱི་རྣམ་པ་`[PNརྣམས་ནི།]`བཞི། །|
|【唐】有繫自界得 無繫得通四T38_2==[a](AKBh04#〖38_2_a〗)==|【陳】隨法界同界。離三界四種。Z37_2|
|~~【梵】~~tridhā naśaikṣāśaikṣāṇāmaheyānāṃ dvidhā matā/ |【藏】སློབ་དང་མི་སློབ་མིན་གྱི་གསུམ། །སྤང་བྱ་མིན་པའི་རྣམ་གཉིས་འདོད། །|
|【唐】非學無學三 非所斷二種|【陳】非學無學三。非所滅二種。|
###### 2.2.2.2.1.2.1.2.隨難別解
|~~【梵】~~avyākṛtāptiḥ sahajā'bhijñānair māṇikādṛte//S38_2//|【藏】ལུང་བསྟན་མིན་ཐོབ་ལྷན་ཅིག་སྐྱེ། །B38_2 མངོན་ཤེས་སྤྲུལ་པ་མ་གཏོགས་པ། །|
|-|-|
|【唐】無記得俱起 除二通變化T39_2==[c](AKBh04#〖39_2_c〗)==|【陳】無記至俱起。除二通變化。Z38_2|
|~~【梵】~~nivṛtasya ca rūpasya kāmarūpasya nāgrajā/ |【藏】བསྒྲིབས་པའི་གཟུགས་ཀྱིའང་འདོད་པ་ན། །གཟུགས་ཀྱི་སྔར་ནི་སྐྱེ་བ་མེད། །|
|【唐】有覆色亦俱 欲色無前起|【陳】又覆無記色。欲界色無前。|
###### 2.2.2.2.1.2.2.明非得差别
|~~【梵】~~akliṣṭāvyākṛtāprāptiḥ sātītājātayostridhā//S39_2//|【藏】མ་ཐོབ་མ་བསྒྲིབས་ལུང་མ་བསྟན། །B39_2 འདས་མ་སྐྱེས་ཀྱི་དེ་རྣམ་`[PNརྣམས།]`གསུམ། །|
|-|-|
|【唐】非得淨無記 去來世各三T40_2==[c](AKBh04#〖40_2_c〗)==|【陳】非至無污記。去來世三種。Z39_2|
|~~【梵】~~kāmādyāptāmalānāṃ ca mārgasyāprāptiriṣyate/ |【藏】འདོད་སོགས་གཏོགས་དང་དྲི་མེད་ཀྱིའང་། །ལམ་མ་ཐོབ་པ་སོ་སོ་ཡི། །|
|【唐】三界不繫三 許聖道非得|【陳】欲等無垢有。許聖道非至.|
|~~【梵】~~pṛthagjanatvaṃ tatprāptibhūsañcārād vihīyate//S40_2//|【藏】སྐྱེ་བོར་འདོད་དོ་དེ་ཐོབ་དང་། །B40_2 ས་འཕོས་ནས་ནི་རྣམ་ཉམས་འགྱུར། །|
|【唐】說名異生性 得法易地捨T41_2|【陳】凡夫性。由至度餘地則捨。Z40_2|
##### 2.2.2.2.2.明眾同分
|【唐】＊5-3| |
|-|-|
|~~【梵】~~sabhāgatā sattvasāmyam |【藏】སྐལ་མཉམ་སེམས་ཅན་འདྲ་བའོ། །|
|【唐】同分有情等==[a](AKBh05#〖42_2_a〗)==|【陳】同分眾生等。|
##### 2.2.2.2.3.明無想果
|~~【梵】~~āsaṃjñikamasaṃjñiṣu/ nirodhaścittacaitānāṃ |【藏】འདུ་ཤེས་མེད་པ་པ་འདུ་ཤེས། །མེད་པར་སེམས་དང་སེམས་བྱུང་རྣམས། །B41_2|
|-|-|
|【唐】無想無想中 心心所法滅|【陳】無想於彼天.能滅心心法。|
|~~【梵】~~vipākaste bṛhatphalāḥ//S41_2//|【藏】འགོག་པའོ་རྣམ་སྨིན་དེ་འབྲས་ཆེ། །|
|【唐】異熟居廣果T42_2==[b](AKBh05#〖42_2_b〗)==|【陳】果報。諸廣果。Z41_2|
##### 2.2.2.2.4.明二定
###### 2.2.2.2.4.1.明無想定
|~~【梵】~~tathāsaṃjñisamāpattirdhyāne 'ntye niḥsṛtīcchayā/ |【藏】དེ་བཞིན་འདུ་ཤེས་མེད་སྙོམས་འཇུག །བསམ་གཏན་ཐ་མར་འབྱུང་འདོད་པས། །|
|-|-|
|【唐】如是無想定 <font color="#C00000">後</font>靜慮求脫|【陳】如此無想定。後定。欲解脫。|
|~~【梵】~~śubhopapadyavedyaiva nāryasyaikādhvikāpyate//S42_2//|【藏】དགེ་བའོ་སྐྱེས་ནས་མྱོང་འགྱུར་ཉིད། །B42_2 འཕགས་པའི་མ་ཡིན་དུས་གཅིག་འཐོབ`[PNཅིག་ཐོབ།]`། །|
|【唐】善唯順生受 非聖得一世T43_2==[a](AKBh05#〖43_2_a〗)==|【陳】善。必有生報。非聖。一世得。Z42_2|
###### 2.2.2.2.4.2.明滅盡定
|~~【梵】~~nirodhākhyā tathaiveyaṃ vihārārthaṃ bhavāgrajā/ |【藏】འགོག་པ་ཞེས་པའང་དེ་བཞིན་ཉིད། །འདི་གནས་དོན་དུ་སྲིད་རྩེ་སྐྱེས། །|
|-|-|
|【唐】滅盡定亦然 為靜住有頂|【陳】滅定亦如此。為靜住。有頂。|
|~~【梵】~~śubhā dvivedyā'niyatā cāryasyāpyā prayogataḥ//S43_2//|【藏】དགེ་བའོ་གཉིས་སུ་མྱོང་འགྱུར་དང་། །B43_2 མ་ངེས་འཕགས་པའི་སྦྱོར་བས་འཐོབ། །|
|【唐】善二受不定 聖由加行得T44_2==[a](AKBh05#〖44_2_a〗)==|【陳】善。二報不定。唯聖。由修得。Z43_2|
|~~【梵】~~bodhilabhyā munerna prāk |【藏】ཐུབ་པའི་བྱང་ཆུབ་ཀྱིས་ཐོབ་བྱ`[Nབྱས།]`། །དང་པོར་མ་ཡིན་|
|【唐】成佛得非前|【陳】菩提得。非前。|
|~~【梵】~~catustriṃśatkṣaṇāptitaḥ/ |【藏】སྐད་ཅིག་མ། །སུམ་ཅུ་རྩ་བཞིས་ཐོབ་`[PNའཐོབ།]`ཕྱིར་རོ། །B44_2|
|【唐】三十四念故|【陳】三十四念得故。|
###### 2.2.2.2.4.3.明二定所依身
|~~【梵】~~kāmarūpāśraye tūbhe nirodhākhyādito nṛṣu//S44_2//|【藏】གཉིས་ཀ་འདོད་དང་གཟུགས་རྟེན་ཅན། །འགོག་པ་དང་པོར་མིའི་ནང་དུ། །|
|-|-|
|【唐】二定依欲色 滅定初人中T45_2==[c](AKBh05#〖45_2_c〗)==|【陳】二依欲色。滅定初人道。Z44_2|
##### 2.2.2.2.5.明命根
| |【陳】釋論卷第四 分別根品之三|
|-|-|
|~~【梵】~~āyurjīvitamādhāra ūṣmavijñānayorhi yaḥ/ |【藏】སྲོག་ནི་ཚེ་ཡིན་དྲོད་དང་ནི། །རྣམ་ཤེས་རྟེན་གང་ཡིན་པའོ། །B45_2|
|【唐】命根體即壽 能持煖及識==[a](AKBh05#〖46_2_a〗)==|【陳】壽即命。能持身暖及意識。|
##### 2.2.2.2.6.明四相
###### 2.2.2.2.6.1.正明四相
###### 2.2.2.2.6.1.1.明本相
|~~【梵】~~lakṣaṇāni punarjātirjarā sthitiranityatā//S45_2//|【藏】མཚན་ཉིད་དག་ནི་སྐྱེ་བ་དང་། །རྒ་དང་གནས་དང་མི་རྟག་ཉིད། །|
|-|-|
|【唐】相謂諸有為 生住異滅性T46_2==[c](AKBh05#〖46_2_c〗)==|【陳】復有有為相.生老住無常。Z45_2|
###### 2.2.2.2.6.1.2.明隨相
|~~【梵】~~jātijātyādayasteṣāṃ te 'ṣṭadharmaikavṛttayaḥ/ |【藏】དེ་དག་སྐྱེ་བའི་སྐྱེས་`[PNསྐྱེ།]`ལ་སོགས། །དེ་ཆོས་བརྒྱད་དང་གཅིག་ལ་འཇུག །B46_2|
|-|-|
|【唐】此有生生等 於八一有能==[a](AKBh05#〖47_2_a〗)==|【陳】生生等彼相。諸八一法事。|
###### 2.2.2.2.6.2.釋難
|~~【梵】~~janyasya janikā jātirna hetupratyayaivinā//S46_2//|【藏】རྒྱུ་དང་རྐྱེན་དག་མེད་པར་ནི། །སྐྱེ་བས་བསྐྱེད་བྱ་སྐྱེད་བྱེད་མིན། །|
|-|-|
|【唐】生能生所生 非離因緣合T47_2==[c](AKBh05#〖47_2_c〗)==|【陳】生能生應生.不離因及緣。Z46_2|
##### 2.2.2.2.7.明名身等
|~~【梵】~~nāmakāyādayaḥ saṃjñāvākyākṣarasamuktayaḥ/ |【藏】མིང་གི་ཚོགས་ལ་སོགས་པ་ནི། །མིང་དང་ངག་དང་ཡི་གེའི་ཚོགས། །B47_2|
|-|-|
|【唐】名身等所謂 想章字總說==[a](AKBh05#〖48_2_a〗)==|【陳】名句及字聚.號言文總集。|
#### 2.2.2.3.諸門分別
##### 2.2.2.3.1.辨名等
|~~【梵】~~kāmarūpāptasattvākhyā niḥṣyandāvyākṛtāstathā//S47_2//|【藏】འདོད་དང་གཟུགས་གཏོགས་སེམས་ཅན་སྟོན། །རྒྱུ་མཐུན་ལུང་བསྟན་མིན་དེ་བཞིན། །|
|-|-|
|【唐】欲色有情攝 等流無記性T48_2==[c](AKBh05#〖48_2_c〗)==|【陳】欲色眾生數.等流無記爾。Z47_2|
##### 2.2.2.3.2.明同分等
|~~【梵】~~sabhāgatā sā tu punarvipākāpy āptayo dvidhā/ |【藏】སྐལ་མཉམ་རྣམ་པར་སྨིན་པའང་ཡིན། །ཁམས་གསུམ་པ་སྟེ་`[PNདེ།]`ཐོབ་རྣམ་གཉིས། །B48_2|
|-|-|
|【唐】同分亦如是 并無色異熟|【陳】同分亦果報.三界有。至二。|
|~~【梵】~~lakṣaṇāni ca niṣyandāḥ samāpattyasamanvayāḥ//S48_2//|【藏】མཚན་ཉིད་རྣམས་ཀྱང་སྙོམས་འཇུག་དང་། །མི་ལྡན་པ་དག་རྒྱུ་མཐུན་པ། །|
|【唐】得相通三類 非得定等流T49_2==[a](AKBh05#〖49_2_a〗)==|【陳】諸相亦。二定非至亦.等流。Z48_2|
|==⑤°唐「三類」，梵藏陳「二」==| |
# 3.明六因四緣
## 3.1.明六因
### 3.1.1.正明因體
#### 3.1.1.1.總標名
| 【唐】＊6-4 | |
| ----------------------------------------------------------- | --------------------------------------------------------------------- |
| ~~【梵】~~kāraṇaṃ sahabhūś caiva sabhāgaḥ samprayuktakaḥ/ | 【藏】བྱེད་རྒྱུ་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་བ་དང་། །སྐལ་མཉམ་མཚུངས་པར་ལྡན་པ་དང་། །B49_2 |
| 【唐】能作及俱有 同類與相應 | 【陳】隨造及俱有.同類并相應. |
| ~~【梵】~~sarvatrago vipākākhyaḥ ṣaḍvidho heturiṣyate//S49_2// | 【藏】ཀུན་ཏུ་འགྲོ་དང་རྣམ་སྨིན་དང་། རྒྱུ་ནི་རྣམ་པ་དྲུག་ཏུ་འདོད། ། |
| 【唐】遍行并異熟 許因唯六種T50_2==[a](AKBh06#〖50_2_a〗)== | 【陳】遍行與果報.立因有六種。Z49_2 |
#### 3.1.1.2.別顯體
##### 3.1.1.2.1.能作因
|~~【梵】~~svato 'nye kāraṇaṃ hetuḥ |【藏】རང་ལས་གཞན་པ་བྱེད་རྒྱུའི་རྒྱུ། །|
|-|-|
|【唐】除自餘能作==[a](AKBh06#〖51_2_a〗)==|【陳】除自餘隨造。|
##### 3.1.1.2.2.俱有因
###### 3.1.1.2.2.1.正明俱有因
|~~【梵】~~sahabhūrye mithaḥphalāḥ/ |【藏】ལྷན་ཅིག་འབྱུང་གང་ཕན་ཚུན་འབྲས། །B50_2|
|-|-|
|【唐】俱有互為果|【陳】俱有互為果。|
|~~【梵】~~bhūtavac cittacaittānuvartilakṣaṇalakṣyavat//S50_2//|【藏】འབྱུང་བཞིན་སེམས་ཀྱི་རྗེས་འཇུག་དང་། །སེམས་དང་མཚན་ཉིད་མཚན་གཞི་བཞིན། །|
|【唐】如大相所相 心於心隨轉T51_2==[b](AKBh06#〖51_2_b〗)==|【陳】如大心心法.隨心相所相。Z50_2|
###### 3.1.1.2.2.2.明心隨轉
###### 3.1.1.2.2.2.1.明隨轉體
| ~~【梵】~~caittā dvau saṃvarau teṣāṃ cetaso lakṣaṇāni ca/ | 【藏】སེམས་ལས་བྱུང་དང་སྡོམ་གཉིས་དང་། །སེམས་དང་དེ་དག་གི་མཚན་ཉིད། །B51_2 |
| ------------------------------------------------------ | ------------------------------------------------------------------- |
| 【唐】心所二律儀 彼及心諸相 | 【陳】心法及二護.彼法心諸相. |
| ~~【梵】~~cittānuvartinaḥ | 【藏】སེམས་ཀྱི་རྗེས་འཇུག་དུས་དང་ནི། ། |
| 【唐】是心隨轉法==[a](AKBh06#〖52_2_a〗)== | 【陳】是名隨心法。 |
###### 3.1.1.2.2.2.2.明隨轉義
|~~【梵】~~kālaphalādiśubhatādibhiḥ//S51_2//|【藏】འབྲས་སོགས་དགེ་ལ་སོགས་པས་སོ། །|
|-|-|
|【唐】由時果善等T52_2==[d](AKBh06#〖52_2_d〗)==|【陳】時果善等故。Z51_2|
##### 3.1.1.2.3.同類因
|~~【梵】~~sabhāgahetuḥ sadṛśāḥ svanikāyabhuvo 'grajāḥ/ |【藏】སྐལ་མཉམ་རྒྱུ་ནི་འདྲ་བའོ། །རང་རིགས་`[PN-རིགས།]`ས་པའོ་སྔར་སྐྱེས་རྣམས། །B52_2|
|-|-|
|【唐】同類因相似 自部地前生|【陳】同類因相似。自部地。前生。|
|~~【梵】~~anyonyaṃ navabhūmistu mārgaḥ samaviśiṣṭayoḥ//S52_2//|【藏】ས་དགུའི་ལམ་ནི་ཕན་ཚུན་དུ། །མཉམ་དང་ཁྱད་པར་ཅན་གྱི་ཡིན། །|
|【唐】道展轉九地 唯等勝為果T53_2==[a](AKBh06#〖53_2_a〗)==|【陳】更互有九地道。於等勝果。Z52_2|
|~~【梵】~~prayogajāstayoreva śrutacintāmayādikāḥ/ |【藏】སྦྱོར་བྱུང་དེ་གཉིས་`[PNཉིད།]`ཁོ་ནའི་ཡིན། །ཐོས་དང་བསམས་`[PNབསམ།]`བྱུང་ལ་སོགས་པ། །B53_2|
|【唐】加行生亦然 聞思所成等|【陳】學得於二爾。聞思等諸法。|
##### 3.1.1.2.4.相應因
|~~【梵】~~samprayuktakahetustu cittacaittāḥ samānayāḥ//S53_2//|【藏】མཚུངས་ལྡན་རྒྱུ་ནི་སེམས་དག་དང་། །སེམས་བྱུང་རྟེན་མཚུངས་ཅན་རྣམས་སོ། །|
|-|-|
|【唐】相應因決定 心心所同依T54_2==[c](AKBh06#〖54_2_c〗)==|【陳】相應因何相心心法。同依。Z53_2|
##### 3.1.1.2.5.明遍行因
|~~【梵】~~sarvatragākhyaḥ kliṣṭānāṃ svabhūmau pūrvasarvagāḥ/ |【藏】ཀུན་འགྲོ་ཞེས་བྱ་ཉོན་མོངས་ཅན། །རྣམས་ཀྱི་རང་ས་`[PNསར།]`ཀུན་འགྲོ་སྔ`[PN ལྔ།]`། །B54_2|
|-|-|
|【唐】遍行謂前遍 為同地染因==[a](AKBh06#〖55_2_a〗)==|【陳】遍行染污因.自地前遍行。|
##### 3.1.1.2.6.明異熟因
|~~【梵】~~vipākaheturaśubhāḥ kuśalāś caiva sāsravāḥ//S54_2//|【藏】རྣམ་སྨིན་རྒྱུ་ནི་མི་དགེ་དང་། །དགེ་བ་ཟག་བཅས་རྣམས་ཁོ་ན། །|
|-|-|
|【唐】異熟因不善 及善唯有漏T55_2==[c](AKBh06#〖55_2_c〗)==|【陳】果報因非善.及以有流善。Z54_2|
#### 3.1.1.3.世分別
|~~【梵】~~sarvatragaḥ sabhāgaś ca dvyadhvagau tryadhvagāstrayaḥ/ |【藏】ཀུན་འགྲོ་སྐལ་མཉམ་དུས་གཉིས་པ། །གསུམ་པོ་དག་ནི་དུས་གསུམ་པ། །B55_2|
|-|-|
|【唐】遍行與同類 二世三世三==[a](AKBh06#〖56_2_a〗)==|【陳】遍行及同類.二世。三世三。|
### 3.1.2.明因得果
#### 3.1.2.1.總標果體
|~~【梵】~~saṃskṛtaṃ savisaṃyogaṃ phalaṃ nāsaṃskṛtasya te//S55_2//|【藏】འདུས་བྱས་བྲལ་བཅས་འབྲས་བུ་ཡིན། །འདུས་མ་བྱས་ལ་དེ་དག་མེད། །|
|-|-|
|【唐】果有為離繫 無為無因果T56_2==[c](AKBh06#〖56_2_c〗)==|【陳】有為擇滅果。無為非因果。Z55_2|
#### 3.1.2.2.對因配果
| |【陳】釋論卷第五 分別根品之四|
|-|-|
|~~【梵】~~vipākaphalamantyasya pūrvasyādhipajaṃ phalam/ |【藏】རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུ་ཐ་མའི་ཡིན། །བདག་པོའི་འབྲས་བུ་དང་པོའི་ཡིན། །B56_2|
|【唐】後因果異熟 前因增上果|【陳】後因果報果。前因增上果。|
|~~【梵】~~sabhāgasarvatragayorniṣyandaḥ pauruṣaṃ dvayoḥ//S56_2//|【藏】རྒྱུ་མཐུན་སྐལ་མཉམ་ཀུན་འགྲོ་བའི། །སྐྱེས་བུ་པ་ནི་གཉིས་ཀྱི་ཡིན། །|
|【唐】同類遍等流 俱相應士用T57_2==[a](AKBh06#〖57_2_a〗)==|【陳】同類及遍行.等流。二功力。Z56_2|
#### 3.1.2.3.別顯果相
|~~【梵】~~vipāko 'vyākṛto dharmaḥ sattvākhyo vyākṛtodbhavaḥ/ |【藏】རྣམ་སྨིན་ལུང་དུ་མ་བསྟན་ཆོས། །སེམས་ཅན་བརྗོད་ལུང་བསྟན་ཕྱིས་འབྱུང་། །B57_2|
|-|-|
|【唐】異熟無記法 有情有記生|【陳】果報無記法。眾生。有記生。|
|~~【梵】~~niṣyando hetusadṛśo visaṃyogaḥ kṣayo dhiyā//S57_2//|【藏】རྒྱུ་མཐུན་རྒྱུ་དང་འདྲ་བའོ། །བྲལ་བ་བློ་ཡིས་ཟད་པའོ། །|
|【唐】等流似自因 離繫由慧盡T58_2==[a](AKBh06#〖58_2_a〗)==|【陳】等流似自因。離滅由智盡。Z57_2|
|~~【梵】~~yadbalājjāyate yattat phalaṃ puruṣakārajam/ |【藏】གང་གི་སྟོབས་ཀྱིས་གང་སྐྱེས་པའི། །འབྲས་དེ་སྐྱེས་བུ་བྱེད་ལས་སྐྱེས། །B58_2|
|【唐】若因彼力生 是果名士用|【陳】若由法力生.是果名功力。|
|~~【梵】~~apūrvaḥ saṃskṛtasyaiva saṃskṛto 'dhipateḥ phalam//S58_2//|【藏】སྔོན་བྱུང་མ་ཡིན་འདུས་བྱས་ནི། །འདུས་བྱས་ཁོ་ནའི་བདག་པོའི་འབྲས། །|
|【唐】除前有為法 有為增上果T59_2|【陳】先未有有為.有為增上果。Z58_2|
#### 3.1.2.4.明因取與果
|~~【梵】~~vartamānāḥ phalaṃ pañca gṛhṇanti dvau prayacchataḥ/ |【藏】ལྔ་པོ་ད་ལྟར་འབྲས་བུ་འཛིན། །གཉིས་ནི་རབ་ཏུ་འབྱིན་པར་བྱེད། །B59_2|
|-|-|
|【唐】五取果唯現 二與果亦然|【陳】五現世取果。二是時與果。|
|~~【梵】~~vartamānābhyatītau dvāveko 'tītaḥ prayacchati//S59_2//|【藏】ད་ལྟར་གྱི་དང་འདས་པ་དག །གཅིག་ནི་འདས་པས་འབྱིན་པར་འགྱུར། །|
|【唐】過現與二因 一與唯過去T60_2==[a](AKBh06#〖60_2_a〗)==|【陳】二現世過去。一過去與果。Z59_2|
### 3.1.3.明法從因生
|~~【梵】~~kliṣṭā vipākajāḥ śeṣāḥ prathamāryā yathākramam/ |【藏】ཉོན་མོངས་ཅན་དང་རྣམ་སྨིན་སྐྱེས། །ལྷག་དང་དང་པོ་`[PNཔོར།]`འཕགས་རིམ་བཞིན། །B60_2|
|-|-|
|【唐】染污異熟生 餘初聖如次|【陳】染污果報餘.初無流次第.|
|~~【梵】~~vipākaṃ sarvagaṃ hitvā tau sabhāgaṃ ca śeṣajāḥ//S60_2//|【藏】རྣམ་སྨིན་ཀུན་འགྲོ་དེ་གཉིས་དང་། །སྐལ་མཉམ་མ་གཏོགས་ལྷག་ལས་སྐྱེས`[PNསྐྱེ།]`། །|
|【唐】除異熟遍二 及同類餘生T61_2==[a](AKBh06#〖61_2_a〗)==|【陳】除果報遍行.二同類餘生。Z60_2|
|~~【梵】~~cittacaittāstathānye 'pi samprayuktakavarjitā/ |【藏】སེམས་དང་སེམས་ལས་བྱུང་བ་ཡིན། །མཚུངས་ལྡན་མ་གཏོགས་གཞན་དེ་བཞིན། །B61_2|
|【唐】此謂心心所 餘及除相應 |【陳】心及心法。如餘相應所離。|
## 3.2.明四緣
### 3.2.1.明四緣
#### 3.2.1.1.明四緣體
|【唐】＊7-5| |
|-|-|
|~~【梵】~~catvāraḥ pratyayā uktā hetvākhyāḥ pañca hetavaḥ//S61_2//|【藏】རྐྱེན་ནི་བཞི་པོ་དག་ཏུ་གསུངས། །རྒྱུ་ཞེས་བྱ་བ་རྒྱུ་ལྔ་ཡིན། །|
|【唐】說有四種緣 因緣五因性T62_2==[c](AKBh07#〖62_2_c〗)==|【陳】說緣有四種。因緣是五因。Z61_2|
|~~【梵】~~cittacaittā acaramā utpannāḥ samanantaraḥ/ |【藏】སེམས་དང་སེམས་བྱུང་སྐྱེས་པ་རྣམས། །ཐ་མ་མིན་མཚུངས་དེ་མ་ཐག །B62_2|
|【唐】等無間非後 心心所已生|【陳】心心法非後.已生次第緣。|
|~~【梵】~~ālambanaṃ sarvadharmāḥ kāraṇākhyo 'dhipaḥ smṛtaḥ//S62_2//|【藏】དམིགས་པ་ཆོས་རྣམས་ཐམས་ཅད་དོ། །བྱེད་རྒྱུ་ཞེས་བྱ་`[PNབྱར།]`བདག་པོར་བཤད། །|
|【唐】所緣一切法 增上即能作T63_2|【陳】緣緣一切法。隨造增上緣。Z62_2|
#### 3.2.1.2.明緣作用
|~~【梵】~~nirudhyamāne kāritraṃ dvau hetū kurutastrayaḥ/ |【藏】རྒྱུ་གཉིས་པོ་དག་འགག་པ་ལ`[PNལས།]`། །བྱ་བ་བྱེད་དོ་གསུམ་པོ་ནི། །B63_2|
|-|-|
|【唐】二因於正滅 三因於正生|【陳】於正滅二因.作功能。三因.|
|~~【梵】~~jāyamāne tato 'nyau tu pratyayau tadviparyayāt//S63_2//|【藏】སྐྱེ་ལའོ་དེ་ལས་གཞན་པ་ཡི། །རྐྱེན་དག་དེ་ལས་བཟློག་པ་ཡིན། །|
|【唐】餘二緣相違 而興於作用T64_2==[a](AKBh07#〖64_2_a〗)==|【陳】於正生。二緣.翻前有功能。Z63_2|
#### 3.2.1.3.明法從緣生
##### 3.2.1.3.1.總明諸法
|~~【梵】~~caturbhiścittacaittā hi samāpattidvayaṃ tribhiḥ/ |【藏】བཞི་ཡིས་`[PNཡི།]`སེམས་དང་སེམས་བྱུང་རྣམས། །གསུམ་གྱིས་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་གཉིས། །B64_2|
|-|-|
|【唐】心心所由四 二定但由三|【陳】由四緣心法。二定由三緣。|
|~~【梵】~~dvābhyāmanye tu jāyante neśvarādeḥ kramādibhiḥ//S64_2//|【藏】གཞན་ནི་གཉིས་པོ་དག་ལས་སྐྱེ`[PNསྐྱེས།]`། །དབང་ཕྱུག་སོགས་མིན་རིམ་སོགས་ཕྱིར། །|
|【唐】餘由二緣生 非<font color="#C00000">天</font>次<font color="#C00000">等</font>故T65_2==[a](AKBh07#〖65_2_a〗)==|【陳】餘法由二生。非自在次故。Z64_2|
##### 3.2.1.3.2.隨難別解
|~~【梵】~~dvidhā bhūtāni taddhetur bhautikasya tu pañcadhā/ |【藏】དེའི་རྒྱུ་འབྱུང་བ་རྣམ་པ་གཉིས། །འབྱུང་ལས་གྱུར་པའི་རྣམ་པ་ལྔ། །B65_2|
|-|-|
|【唐】大為大二因 為所造五種|【陳】二種大大因。於所造五種。|
|~~【梵】~~tridhā bhautikamanyonyaṃ bhūtānāmekadhaiva tat//S65_2//|【藏】འབྱུང་གྱུར་རྣམ་གསུམ་ཕན་ཚུན་དུ། །འབྱུང་བ་རྣམས་ཀྱི་དེ་རྣམ་`[PNརྣམས།]`གཅིག །|
|【唐】造為造三種 為大唯一因T66_2==[a](AKBh07#〖66_2_a〗)==|【陳】所造互三種。所造大因一。Z65_2|
### 3.2.2.別明等無間
#### 3.2.2.1.明諸心相生
##### 3.2.2.1.1.明十二心
###### 3.2.2.1.1.1.列十二心
|~~【梵】~~kuśalākuśalaṃ kāme nivṛtānivṛtaṃ manaḥ/ |【藏】འདོད་ཡིད་དགེ་དང་མི་དགེ་དང་། །བསྒྲིབས་`[PNསྒྲིབ།]`པ་དང་ནི་མ་བསྒྲིབས་པ། །B66_2|
|-|-|
|【唐】欲界有四心 善惡覆無覆|【陳】欲界心善惡.有覆及無覆。|
|~~【梵】~~rūpārūpyeṣv akuśalād anyatrānāsravaṃ dvidhā//S66_2//|【藏】གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་པ་དག་ན། །མི་དགེ་ལས་གཞན་ཟག་མེད་གཉིས། །|
|【唐】色無色除惡 無漏有二心T67_2==[a](AKBh07#〖67_2_a〗)==|【陳】於二界除惡.餘有。無流二。Z66_2|
###### 3.2.2.1.1.2.正辨相生
|~~【梵】~~kāme nava śubhāccittāccittānyaṣṭābhya eva tat/ |【藏】འདོད་སེམས་དགེ་བ་ལས་སེམས་དགུ། །དེ་ནི་བརྒྱད་པོ་ཁོ་ན་ལས། །B67_2|
|-|-|
|【唐】欲界善生九 此復從八生|【陳】於欲從善九。此善從八生。|
|~~【梵】~~daśabhyo 'kuśalaṃ tasmāc catvāri nivṛtaṃ tathā//S67_2//|【藏】མི་དགེ་བ་ནི་བཅུ་དག་ལས། །དེ་ལས་བཞི་སྟེ་བསྒྲིབས་དེ་བཞིན། །|
|【唐】染從十生四 |【陳】從十惡心生。從此四。覆爾。Z67_2|
|~~【梵】~~pañcabhyo 'nivṛtaṃ tasmāt sapta cittānyanantaram/ |【藏】མ་བསྒྲིབས་པ་ནི་ལྔ་དག་ལས། །དེ་ལས་མཇུག་`[PNའཇུག]`ཐོགས་སེམས་བདུན་ནོ། །B68_2|
|【唐】餘從五生七T68_2==[a](AKBh07#〖68_2_a〗)==|【陳】從五無覆心。復從此七心。|
|~~【梵】~~rūpe daśaikaṃ ca śubhānnavabhyastadanantaram//S68_2//|【藏】གཟུགས་ན་དགེ་ལས་བཅུ་གཅིག་གོ །དེ་ནི་དགུ་ཡི་མཇུག་`[Pནི་མཇུགNནི་འཇུག]`ཐོགས་སུ། །|
|【唐】色善生十一 此復從九生|【陳】從色善十一。從九此復生。Z68_2|
|~~【梵】~~aṣṭābhyo nivṛtaṃ tasmāt ṣaṭ |【藏】བསྒྲིབས་པ་བརྒྱད་ལས་དེ་`[PNདྲུག]`ལས་དྲུག །|
|【唐】有覆從八生 此復生於六T69_2|【陳】從八有覆生。此六。|
|~~【梵】~~tribhyo 'nivṛtaṃ punaḥ/ tasmāt ṣaḍ|【藏】མ་བསྒྲིབས་པ་ནི་གསུམ་ལས་སོ། །B69_2དེ་ལས་དྲུག་སྟེ་|
|【唐】無覆從三生 此復能生六|【陳】三無覆。此六。|
|~~【梵】~~evam ārūpye tasya nītiḥ śubhāt punaḥ//S69_2//nava cittāni |【藏】གཟུགས་མེད་པའང་། །དེ་ཡི་ཚུལ་ལོ་`[Nལ།]`དགེ་བ་ལས། །སེམས་དགུ་དག་གོ་|
|【唐】無色善生九 |【陳】無色如是理。從善九。Z69_2|
|~~【梵】~~tat ṣaṇṇāṃ |【藏】དེ་དྲུག་ག(གི་) །|
|【唐】此復從六生T70_2|【陳】<font color="#C00000">(此)</font>從六。|
|~~【梵】~~nivṛtāt sapta tat tathā/ |【藏】བསྒྲིབས་པ་ལས་བདུན་དེ་དེ་བཞིན། །B70_2|
|【唐】有覆<font color="#C00000">生從七</font> |【陳】有覆七。此爾。|
|【唐】無覆如色<font color="#C00000">辯</font>|==⑤°唐+==|
|~~【梵】~~caturbhyaḥ śaikṣam asmāt tu pañcâśaikṣaṃ |【藏】སློབ་པ་བཞི་ལས་དེ་ལས་ལྔ། །|
|【唐】學從四生五 |【陳】從此四.有學。從此五。|
|~~【梵】~~tu pañcakāt//S70_2//tasmāc catvāri cittāni |【藏】མི་སློབ་པ་ནི་ལྔ་ལས་སོ། །དེ་ལས་སེམས་ནི་བཞི་དག་གོ །|
|【唐】餘從五生四T71_2|【陳】無學亦從五。Z70_2從無學四心。|
##### 3.2.2.1.2.明二十心
|~~【梵】~~dvādaśaitāni viṃśatiḥ/ |【藏】བཅུ་གཉིས་དེ་དག་ཉི་ཤུར་ཡང་། །B71_2 གསུམ་དུ་སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་དང་། །|
|-|-|
|【唐】十二為二十 謂三界善心|【陳】十二作二十。加行及生得.|
|~~【梵】~~prāyogikopapattyāptaṃ śubhaṃ bhittvā triṣu dvidhā//S71_2//|【藏】སྦྱོར་བྱུང་དགེ་རྣམ་གཉིས་ཕྱེ་ནས། །|
|【唐】分加行生得 |【陳】分三界善二。Z71_2|
|~~【梵】~~vipākajairyāpathikaśailpasthānikanairmitam/ |【藏】རྣམ་སྨིན་སྐྱེས་དང་སྤྱོད་ལམ་པ། །བཟོ་ཡི་གནས་དང་སྤྲུལ་པ་དང་། །B72_2|
|【唐】欲無覆分四T72_2==[a](AKBh07#〖72_2_a〗)==|【陳】果報及威儀.工巧并變化.|
|~~【梵】~~caturdhā'vyākṛtaṃ kāme |【藏】འདོད་ན་ལུང་བསྟན་མིན་རྣམ་བཞིར། །|
|【唐】異熟威儀路 工巧處通果|【陳】欲界四無記。|
|~~【梵】~~rūpe śilpavivarjitam//S72_2//|【藏】གཟུགས་ན་བཟོ་མ་གཏོགས་པའོ། །|
|【唐】色界除工巧 |【陳】色界除工巧。Z72_2|
|【唐】餘數如前說T73_2|==⑤°唐+==|
#### 3.2.2.2.明得心多少
| ~~【梵】~~kliṣṭe traidhātuke lābhaḥ ṣaṇṇāṃ ṣaṇṇāṃ dvayoḥ śubhe/ | 【藏】ཁམས་གསུམ་པ་ཡི་ཉོན་མོངས་ཅན། །དྲུག་དང་དྲུག་དང་གཉིས་རྙེད་དོ། །B73_2 |
| - | - |
| 【唐】三界染心中 得六六二種 | 【陳】三界染心中.得六六二心。 |
| ~~【梵】~~trayāṇāṃ rūpaje śaikṣe caturṇāṃ tasya śeṣite//S73_2// | 【藏】གཟུགས་སྐྱེས་དགེ་ལ་གསུམ་དག་གོ །སློབ་པ་ལ་བཞི་ལྷག་ལ་དེ། །B74_2 |
| 【唐】色善三學四 餘皆自可得T74_2==[a](AKBh07#〖74_2_a〗)== | 【陳】於色界善三。學四。餘<font color="#C00000">准</font>此。Z73_2 |
| 【唐】==[慧者說染心 現起時得九== | |
| 【唐】==善心中得六 無記唯無記== | |
| 【唐】==由託生入定 及離染退時== | |
| 【唐】==續善位得心 非先所成故]== | |
| ==~~【梵】~~abhidharmakośe indriyanirddeśo nāma== | 【藏】ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་ལས། ། |
| ==~~【梵】~~dvitīyaṃ kośasthānaṃ== | 【藏】དབང་པོ་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་གནས་གཉིས་པའོ། ། ། |
| ==~~【梵】~~samāptamiti/== | |
| ==~~【梵】~~śrīlāmāvākasya== | |
# 分別世間品第三
|~~【梵】~~tṛtīyaṃ kośasthānam (3 .lokadhātunirdeśaḥ) |【藏】==ཆོས་མངོན་པའི་`[PNཔ།]`མཛོད་ཀྱི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་ལས། །འཇིག་རྟེན་`[PN+པ།]`བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་གནས་གསུམ་པ། །== |
|-|-|
|【唐】分別世<font color="#FF0000">間</font>品第三(99頌)|【陳】釋論卷第六 分別世間品第三|
|【唐】＊8-1| |
|~~【梵】~~oṃ namo buddhāya/| |
# 1.明有情世間
## 1.1.總辨有情
### 1.1.1.明有情生
#### 1.1.1.1.明三界
|~~【梵】~~narakapretatiryañco mānuṣāḥ ṣaḍ divaukasaḥ/ |【藏】དམྱལ་བ་ཡི་དྭགས་དུད་འགྲོ་དང་། །མི་རྣམས་དང་ནི་ལྷ་དྲུག་དག །|
|-|-|
|【唐】地獄傍生鬼 人及六欲天__|【陳】地獄鬼畜生.人道及六天.|
|~~【梵】~~kāmadhātuḥ sa narakadvīpabhedena viṃśatiḥ//S01_3//|【藏】འདོད་པའི་ཁམས་ཡིན་དམྱལ་བ་དང་། །གླིང་དབྱེ་བ་ལས་དེ་ཉི་ཤུ། །B01_3|
|【唐】名欲界二十 由地獄洲異T01_3==[a](AKBh08#〖01_3_a〗)==|【陳】名欲界。二十.由地獄洲異。Z01_3|
|~~【梵】~~ūrdhvaṃ saptadaśasthāno rūpadhātuḥ pṛthak pṛthak/ |【藏】གོང་མའི་གནས་དག་བཅུ་བདུན་ནི། །གཟུགས་ཁམས་ཡིན་དེར་སོ་སོ་ཡི། །|
|【唐】此上十七處 名色界於中|【陳】向上十七處.名色界。|
|~~【梵】~~dhyānaṃ tribhūmikaṃ tatra caturthaṃ tvaṣṭabhūmikam//S02_3//|【藏】བསམ་གཏན་ས་ནི་གསུམ་པ་ཡིན། །བཞི་པ་ས་ནི་བརྒྱད་པ་ཡིན། །B02_3|
|【唐】三靜慮各三 第四靜慮八T02_3|【陳】各各定三地。於中四定有八地。Z02_3|
|~~【梵】~~ārūpyadhāturasthāna upapattyā caturvidhaḥ/ |【藏】གཟུགས་མེད་ཁམས་ན་གནས་མེད་དོ། །སྐྱེ་བ་ལས་ནི་རྣམ་པ་བཞི། །|
|【唐】無色界無處 由生有四種|【陳】無色界無處。由生有四種。|
|~~【梵】~~nikāyaṃ jīvitaṃ cātra niḥśritā cittasantatiḥ//S03_3//|【藏】དེར་ནི་རིས་དང་སྲོག་ལ་ཡང་། །སེམས་ཀྱི་རྒྱུད་ནི་རྟེན་`[PNབརྟེན།]`པ་ཡིན། །B03_3|
|【唐】依同分及命 令心等相續T03_3|【陳】聚同分及命.依此心相續。Z03_3|
#### 1.1.1.2.明五趣
|~~【梵】~~narakādisvanāmoktā gatayaḥ pañca teṣu tāḥ/ |【藏】དེར་ནི་དམྱལ་སོགས་འགྲོ་བ་ལྔ། །རང་གི་མིང་གིས་བསྟན་དེ་དག །|
|-|-|
|【唐】於中地獄等 自名說五趣|【陳】於中地獄等.名說有五道。|
|~~【梵】~~akliṣṭāvyākṛtā evaṃ sattvākhyā nāntarābhavaḥ//S04_3//|【藏】ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་ལུང་བསྟན་མིན། །སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་བར་སྲིད་མིན། །B04_3|
|【唐】唯無覆無記 有情非中有T04_3==[a](AKBh08#〖04_3_a〗)==|【陳】是無覆無記.眾生非中陰。Z04_3|
#### 1.1.1.3.明七識住
|~~【梵】~~nānātvakāyasaṃjñāś ca nānākāyaikasaṃjñinaḥ/ |【藏】ལུས་དང་འདུ་ཤེས་ཐ་དད་དང་། །ལུས་ཐ་དད་ཅིང་འདུ་ཤེས་གཅིག །|
|-|-|
|【唐】身異及想異 身異同一想|【陳】身異及想異.身異同一想.|
|~~【梵】~~viparyayāc caikakāyasaṃjñāś cārūpiṇas trayaḥ//S05_3//|【藏】བཟློག་དང་ལུས་དང་འདུ་ཤེས་གཅིག །གཟུགས་ཅན་མ་ཡིན་གསུམ་པོ་དག །B05_3|
|【唐】翻此身想一 并無色下三T05_3==[a](AKBh08#〖05_3_a〗)==|【陳】翻此身想一.復有三無色.Z05_3|
|~~【梵】~~vijñānasthitayaḥ sapta śeṣaṃ tatparibhedavat/ |【藏】རྣམ་ཤེས་གནས་པ་བདུན་ལྷག་མ། །དེ་འཇོམས་བྱེད་ལྡན་སྲིད་རྩེ་དང་། །|
|【唐】故識住有七 餘非有損壞|【陳】故識住有七。所餘有變異。|
#### 1.1.1.4.明九有情居
|~~【梵】~~bhavāgrāsaṃjñisattvāś ca sattvāvāsā nava smṛtāḥ//S06_3//|【藏】འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས། །སེམས་ཅན་གྱི་ནི་གནས་དགུར་བཤད། །B06_3|
|-|-|
|【唐】應知兼有頂 及無想有情T06_3==[c](AKBh08#〖06_3_c〗)==|【陳】有頂無想天.眾生居有九。Z06_3|
|~~【梵】~~anicchāvasanānnānye catasraḥ sthitayaḥ punaḥ/ |【藏】མི་འདོད་བཞིན་གནས་ཕྱིར་གཞན་མིན། །|
|【唐】是九有情居 餘非不樂住|【陳】不欲住餘非。|
#### 1.1.1.5.明四識住
|~~【梵】~~catvāraḥ sāsravāḥ skandhāḥ svabhūmāv eva kevalam//S07_3//|【藏】གནས་པ་དག་ནི་ཡང་བཞི་སྟེ། ། <font color="#C00000">ཟག་དང་བཅས་པ</font>འི་ཕུང་པོ་བཞི། །|
|-|-|
|【唐】四識住當知 四蘊唯自地T07_3==[c](AKBh08#〖07_3_c〗)==|【陳】復有四識住。謂有流四陰。|
|~~【梵】~~vijñānaṃ na sthitiproktaṃ catuṣkoṭi tu saṃgrahe/ |【藏】རང་གི་ས་པ་ཉིད་རྣམ་ཤེས། །B07_3 འབའ་ཞིག་གནས་པར་མ་བཤད་དོ། །|
|【唐】說獨識非住 |【陳】自地非餘地。Z07_3<font color="#FF0000">住等眾生名</font>。|
|~~【梵】~~|【藏】བསྡུ་ན་མུ་ནི་བཞི་ཡིན་ནོ། །|
|【唐】有漏四句攝_|【陳】<font color="#FF0000">各異</font>。四句攝。|
|==⑤陳：+住等眾生名。各異。==| |
#### 1.1.1.6.明四生
| ~~【梵】~~catasro yonayas tatra sattvānāmaṇḍajādayaḥ//S08_3// | 【藏】དེར་ནི་སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་སོགས། །སེམས་ཅན་སྐྱེ་གནས་བཞི་དག་ཏུ། །B08_3 |
| - | - |
| 【唐】於中有四生 有情謂卵等T08_3==[c](AKBh08#〖08_3_c〗)== | 【陳】於中有四雜.眾生謂卵等。Z08_3 |
| ~~【梵】~~caturdhā naratiryañco nārakā upapādukāḥ/ | 【藏】མི་དང་དུད་འགྲོ་རྣམ་པ་བཞི། །དམྱལ་བ་རྣམས་དང་ལྷ་རྣམས་དང་། ། |
| 【唐】人傍生具四 地獄及諸天 | 【陳】人畜具四生。地獄但化生. |
| ~~【梵】~~antarābhavadevāś ca pretā api jarāyujāḥ//S09_3// | 【藏】སྲིད་པ་བར་མ་རྫུས་ཏེ་སྐྱེ། །ཡི་དྭགས་མངལ་ནས་`[PNན།]`སྐྱེ་བའང་ཡིན། །B09_3 |
| 【唐】中有唯化生 鬼通胎化二T09_3 | 【陳】中陰及諸天。鬼神亦胎生。Z09_3 |
#### 1.1.1.7.明中有
##### 1.1.1.7.1.正明中有
###### 1.1.1.7.1.1.正明中有
|~~【梵】~~mṛtyūpapattibhavayorantarā bhavatīha yaḥ/ |【藏】འདིར་གང་འཆི་དང་སྐྱེ་བ་ཡི། །སྲིད་པའི་བར་དུ་འབྱུང་བའོ། །|
|-|-|
|【唐】死生二有中 五蘊名中有|【陳】死有及生有.在中間五陰。|
|~~【梵】~~gamyadeśānupetatvān nopapanno 'ntarābhavaḥ//S10_3//|【藏】བགྲོད་པའི་ཡུལ་དུ་མ་ཕྱིན་ཕྱིར། །སྲིད་པ་བར་མ་བྱུང་བ་མིན། །B10_3|
|【唐】未至應至處 故中有非生T10_3==[a](AKBh08#〖10_3_a〗)==|【陳】未至應至故.未生名中有。Z10_3|
###### 1.1.1.7.1.2.證有中有
|~~【梵】~~vrīhisantānasādharmyād avicchinnabhavodbhavaḥ/ |【藏】འབྲུ་ཡི་རྒྱུན་དང་ཆོས་མཐུན་ཕྱིར། །སྲིད་པ་ཆད་ལས་བྱུང་`[PNའབྱུང་།]`བ་མིན། །|
|-|-|
|【唐】如穀等相續 處無間續生|【陳】似穀相續故.無間於後生。|
|~~【梵】~~pratibimbamasiddhatvād asāmyāccānidarśanam//S11_3//|【藏】གཟུགས་བརྙན་མ་གྲུབ་ཕྱིར་པ་དང་། །མི་འདྲའི་ཕྱིར་ན་དཔེ་མ་ཡིན། །B11_3|
|【唐】像實有不成 不等故非譬T11_3==[a](AKBh08#〖11_3_a〗)==|【陳】影非成實故.不等故非譬。Z11_3|
|~~【梵】~~sahaikatra dvayābhāvād asantānād dvayodayāt/ |【藏】གཅིག་ན་`[Nནི།]`ལྷན་ཅིག་གཉིས་མེད་ཕྱིར། །རྒྱུན་མིན་ཕྱིར་གཉིས་ལས་བྱུང་`[PNའབྱུང་།]`ཕྱིར། །|
|【唐】一處無二並 非相續二生|【陳】共一處二無。無相續。二生。|
|~~【梵】~~kaṇṭhokteś cāsti gandharvāt pañcoktergatisūtrataḥ//S12_3//|【藏】མགུར་ནས་གསུངས་ཕྱིར་ཡོད་དྲི་ཟ། །ལྔར་གསུངས་`[PNསྔར་གསུང་།]`འགྲོ་མདོ་ལས་ཀྱང་གྲུབ། །B12_3|
|【唐】說有健達縛 及五七經故T12_3|【陳】由經。乾闥婆。說五。行經故。Z12_3|
###### 1.1.1.7.1.3.諸門分別
###### 1.1.1.7.1.3.1.明中有形狀
| 【唐】＊9-2 | |
| - | - |
| ~~【梵】~~ekākṣepād asāv aiṣyatpūrvakālabhavākṛtiḥ/ | 【藏】དེ་ནི་འཕེན་པ་གཅིག་པའི་ཕྱིར། །སྔོན་དུས་སྲིད་འབྱུང་ཤ་ཚུགས་ཅན། ། |
| 【唐】此一業引故 如當本有形 | 【陳】由一業引此.當先有相貌。 |
| ~~【梵】~~sa punarmaraṇāt pūrvaḥ upapattikṣaṇāt paraḥ//S13_3// | 【藏】དེ་ནི་འཆི་བའི་སྔོན་རོལ་ཏེ། །སྐྱེ་བའི་སྐད་ཅིག་ཕན་ཆད་དོ། །B13_3 |
| 【唐】本有謂死前 居生剎那後T13_3==[a](AKBh09#〖13_3_a〗)== | 【陳】復有先於死.後於生剎那。Z13_3 |
###### 1.1.1.7.1.3.2.明眼等九門
|~~【梵】~~sajātiśuddhadivyākṣidṛśyaḥ karmarddhivegavān/ |【藏】རིགས་མཐུན་ལྷ་མིག་དག་པས་མཐོང་། །ལས་ཀྱི་རྫུ་འཕྲུལ་ཤུགས་དང་ལྡན། །|
|-|-|
|【唐】同淨天眼見 業通疾具根|【陳】同生淨天眼.可見。業通疾。|
|~~【梵】~~sakalākṣo 'pratighavānanivartyaḥ sa gandhabhuk//S14_3//|【藏】དབང་པོ་ཀུན་ཚང་ཐོགས་མེད་ལྡན། །མི་ཟློག་དེ་ནི་དྲི་ཟའོ། །B14_3|
|【唐】無對不可轉 食香非久住T14_3==[a](AKBh09#〖14_3_a〗)==|【陳】具根無障礙。不轉。此食香。Z14_3|
|==⑤°非久住，唐+。==| |
|~~【梵】~~viparyastamatiryāti gatideśaṃ riraṃsayā/ |【藏】བློ་ནི་ཕྱིན་ཅི་ལོག་གྱུར་པས། །རྩེ་དགས་འགྲོ་བའི་ཡུལ་དུ་འགྲོ། །|
|【唐】倒心趣欲境 濕化染香處|【陳】顛倒心行彼.生處由欲戲。|
|~~【梵】~~gandhasthānābhikāmo 'nya ūrdhvapādastu nārakaḥ//S15_3//|【藏】དྲི་དང་གནས་ལ་མངོན་འདོད་གཞན། །དམྱལ་བ་ཡི་ནི་སྤྱིའུ་ཚུགས་ཡིན། །B15_3|
|【唐】天首上三橫 地獄頭歸下T15_3|【陳】餘愛樂香處。地獄脚向上。Z15_3|
|==⑤°天首上三橫，唐+。==| |
###### 1.1.1.7.1.3.3.明入胎門
|~~【梵】~~samprajānan viśatyekastiṣṭhatyapyaro 'paraḥ/ |【藏】གཅིག་ནི་ཤེས་བཞིན་དུ་འཇུག་གོ །གཞན་ནི་གནས་པ་ཡང་གཞན་ནི། །|
|-|-|
|【唐】一於入正知 二三兼住出|【陳】一正入有覺。餘住。復餘出。|
|~~【梵】~~niṣkrāmaty api sarvāṇi mūḍho 'nyo nityam aṇḍajaḥ//S16_3//|【藏】འབྱུང་བའང་གཞན་ནི་ཐམས་ཅད་རྨོངས། །སྒོ་ང་ལས་སྐྱེས་རྟག་ཏུའོ། །B16_3|
|【唐】四於一切位 及卵恒無知T16_3==[a](AKBh09#〖16_3_a〗)==|【陳】餘三位。一切卵生則無覺。Z16_3|
|~~【梵】~~garbhāvakrāntayastisraś cakravartisvayambhuvām/ |【藏】མངལ་དུ་འཇུག་པ་གསུམ་དག་སྟེ། །འཁོར་ལོས་སྒྱུར་དང་རང་བྱུང་གཉིས། །|
|【唐】前三種入胎 謂輪王二佛|【陳】說託胎有三.輪王及二佛。|
|~~【梵】~~karmajñānobhayeṣāṃ vā viśadatvād yathākramam//S17_3//|【藏】ལས་སམ་ཡེ་ཤེས་སམ་གཉིས་ཀ །རྒྱ་ཆེའི་ཕྱིར་ན་གོ་རིམས་བཞིན། །B17_3|
|【唐】業智俱勝故 如次四餘生T17_3|【陳】業智慧及二.次第勝能故。Z17_3|
##### 1.1.1.7.2.遮外道難
|~~【梵】~~nātmāsti skandhamātraṃ tu kleśakarmābhisaṃskṛtam/ |【藏】བདག་མེད་ཕུང་པོ་ཙམ་ཉིད་དོ། །ཉོན་མོངས་ལས་ཀྱིས་མངོན་འདུས་བྱས། །|
|-|-|
|【唐】無我唯諸蘊 煩惱業所為|【陳】無我。唯諸陰。煩惱業生起.|
|~~【梵】~~antarābhavasantatyā kukṣimeti pradīpavat//S18_3//|【藏】སྲིད་པ་བར་མའི་རྒྱུན་གྱིས་ན། །མར་མེ་བཞིན་དུ་མངལ་དུ་འགྲོ། །B18_3|
|【唐】由中有相續 入胎如燈焰T18_3==[a](AKBh09#〖18_3_a〗)==|【陳】由中陰相續.入母胎如燈。Z18_3|
| |【陳】釋論卷第七 分別世間品之二|
|~~【梵】~~yathākṣepaṃ kramād vṛddhaḥ santānaḥ kleśakarmabhiḥ/ |【藏】ཇི་ལྟར་འཕངས་`[PNཕངས།]`བཞིན་རིམ་གྱིས་`[PNགྱི།]`རྒྱུན། །སྐྱེས་ནས་ལས་དང་ཉོན་མོངས་ཀྱིས། །|
|【唐】如引次第增 相續由惑業|【陳】如引次第長.相續由惑業.|
|~~【梵】~~paralokaṃ punaryātîtyanādibhavacakrakam//S19_3//|【藏】འཇིག་རྟེན་ཕ་རོལ་དག་ཏུ་འགྲོ། །སྲིད་པའི་འཁོར་ལོ་ཐོག་མ་མེད། །B19_3|
|【唐】更趣於餘世 故有輪無初T19_3|【陳】更入於餘世。故有輪無初。Z19_3|
#### 1.1.1.8.明十二緣起
##### 1.1.1.8.1.廣明十二緣起
###### 1.1.1.8.1.1.總辨
###### 1.1.1.8.1.1.1.總判支位
|~~【梵】~~sa pratītyasamutpādo dvādaśāṅgastrikāṇḍakaḥ/ |【藏】དེ་ནི་རྟེན་ཅིང་འབྲེལ་འབྱུང་བའི། །ཡན་ལག་བཅུ་གཉིས་ཆ་གསུམ་མོ། །|
|-|-|
|【唐】如是諸緣起 十二支三際|【陳】如此緣生法.十二分三節。|
|~~【梵】~~pūrvāparāntayordve dve madhye 'ṣṭau paripūriṇaḥ//S20_3//|【藏】སྔོན་དང་ཕྱི་མཐར་གཉིས་གཉིས་དང་། །བར་དུ་བརྒྱད་ཡོངས་རྫོགས་ལྡན་ལ། །B20_3|
|【唐】前後際各二 中八據圓滿T20_3==[a](AKBh09#〖20_3_a〗)==|【陳】前後際二二.於中八。具生。Z20_3|
###### 1.1.1.8.1.1.2.別顯體性
|~~【梵】~~pūrvakleśadaśā'vidyā saṃskārāḥ pūrvakarmaṇaḥ/ |【藏】མ་རིག་ཉོན་མོངས་མངོན་`[PNསྔོན།]`གནས་སྐབས། །འདུ་བྱེད་དག་ནི་སྔོན་ལས་ཀྱི། །|
|-|-|
|【唐】宿惑位無明 宿諸業名行|【陳】宿惑位無明。及宿業名行。|
|~~【梵】~~sandhiskandhāstu vijñānaṃ nāmarūpamataḥ param//S21_3//|【藏】རྣམ་ཤེས་མཚམས་སྦྱོར་ཕུང་པོ་ཡིན། །མིང་དང་གཟུགས་ནི་དེ་ཕན་ཆད། །B21_3|
|【唐】識正結生蘊 六處前`(此後稱)`名色T21_3==[a](AKBh09#〖21_3_a〗)==|【陳】託生陰名識。此後稱名色.Z21_3|
|~~【梵】~~prāk ṣaḍāyatanotpādāt tatpūrvaṃ trikasaṃgamāt/ |【藏】སྐྱེ་མཆེད་དྲུག་དོད་ཚུན་ཆད་དོ། །དེ་ནི་གསུམ་འདུས་ཚུན་ཆད་དོ། །|
|【唐】從生眼等根 三和前六處_|【陳】先於六入生。此先三和合。|
|~~【梵】~~sparśaḥ prāk sukhaduḥkhādikāraṇajñānaśaktitaḥ//S22_3//|【藏】རེག་པ་བདེ་སྡུག་ལ་སོགས་ཀྱི། །རྒྱུ་ཤེས་ནུས་པ་ཚུན་ཆད་དོ། །B22_3|
|【唐】於三受因異 未了知名觸T22_3|【陳】觸先樂苦捨.能分別因智。Z22_3|
|~~【梵】~~vittiḥ prāṅmaithunāt tṛṣṇā bhogamaithunarāgiṇaḥ/ |【藏】ཚོར་འཁྲིག་ཚུན་ཆད་སྲེད་པ་ནི། །ལོངས་སྤྱོད་འཁྲིག་པ་ཆགས་ཅན་གྱི། །|
|【唐】在婬愛前受 貪資具婬愛|【陳】受先婬欲愛。求婬樂具愛。|
|~~【梵】~~upādānaṃ tu bhogānāṃ prāptaye paridhāvataḥ//S23_3//|【藏】ཉེ་བར་ལེན་པ་ལོངས་སྤྱོད་རྣམས། །ཐོབ་པར་བྱ་ཕྱིར་ཡོངས་རྒྱུག་པའི། །B23_3|
|【唐】為得諸境界`(資具)` 遍馳求名取T23_3|【陳】四取謂生具.為得故遍尋`(覓)`。Z23_3|
|~~【梵】~~sa bhaviṣyadbhavaphalaṃ kurute karma tadbhavaḥ/ |【藏】དེ་སྲིད་འབྲས་བུ་འབྱུང་འགྱུར་བའི། །ལས་བྱེད་དེ་ནི་སྲིད་པ་ཡིན། །|
|【唐】有謂正能造 牽當有果業|【陳】當來有果報.能造業名有。|
|~~【梵】~~pratisandhiḥ punarjātirjarāmaraṇamāvidaḥ//S24_3//|【藏】ཉིང་མཚམས་སྦྱོར་བ་སྐྱེ་བ་ཡིན། །ཚོར་བའི་བར་ནི་རྒ་ཤི་ཡིན། །B24_3|
|【唐】結當有名生 至當受老死T24_3|【陳】更接有名生。老死乃至受。Z24_3|
###### 1.1.1.8.1.1.3.明本說意
###### 1.1.1.8.1.1.3.1.正明說意
|~~【梵】~~āvasthikaḥ kileṣṭo 'yaṃ prādhānyāt tv aṅgakīrtanam/ |【藏】འདི་ནི་གནས་སྐབས་པར་འདོད་ལོ`[Nདོ།]`། །གཙོ་བོའི་ཕྱིར་ན་ཡན་ལག་བསྒྲགས། །|
|-|-|
|【唐】傳許約位說 從勝立支名==[a](AKBh09#〖25_3_a〗)==|【陳】此今約位說。由勝說為分。|
###### 1.1.1.8.1.1.3.2.遣他疑惑
|~~【梵】~~pūrvāparāntamadhyeṣu sammohavinivṛttaye//S25_3//|【藏】སྔོན་དང་ཕྱི་མཐའ་བར་དག་ལ། །རྨོངས་པ་རྣམ་པར་བཟློག་ཕྱིར་རོ། །B25_3|
|-|-|
|【唐】於前後中際 為遣他愚惑T25_3==[c](AKBh09#〖25_3_c〗)==|【陳】於前後中際.為除他無明。Z25_3|
###### 1.1.1.8.1.1.4.以略攝廣
|~~【梵】~~kleśāstrīṇi dvayaṃ karma sapta vastu phalaṃ tathā/ |【藏】ཉོན་མོངས་གསུམ་མོ་ལས་གཉིས་སོ། །གཞི་`[PNགཞན།]`བདུན་དེ་བཞིན་འབྲས་བུ་ཡིན། །|
|-|-|
|【唐】三煩惱二業 七事亦名果|【陳】三惑。二分業。七分類為果。|
|~~【梵】~~phalahetvabhisaṃkṣepo dvayormadhyānumānataḥ//S26_3//|【藏】གཉིས་ཀྱི་རྒྱུ་འབྲས་མདོར་བསྡུས་པ། །བར་མའི་རྗེས་སུ་དཔག་པ་ལས། །B26_3|
|【唐】略果及略因 由中可比二T26_3==[a](AKBh09#〖26_3_a〗)==|【陳】略果及略因.由中可比二。Z26_3|
###### 1.1.1.8.1.1.5.釋通疑難
|~~【梵】~~kleśāt kleśaḥ kriyā caiva tato vastu tataḥ punaḥ/ |【藏】ཉོན་མོངས་པ་ལས་ཉོན་མོངས་དང་། །བྱ་བ་ཉིད་དོ་དེ་ལས་གཞི། །|
|-|-|
|【唐】從惑生惑業 從業生於事|【陳】從惑惑業生.從業更果類.|
|~~【梵】~~vastu kleśāś ca jāyante bhavāṅgānāmayaṃ nayaḥ//S27_3//|【藏】དེ་ལས་གཞི་དང་ཉོན་མོངས་སྐྱེ། །འདི་ནི་སྲིད་པའི་ཡན་ལག་ལུགས། །B27_3|
|【唐】從事事惑生 有支理唯此T27_3==[a](AKBh09#〖27_3_a〗)==|【陳】從類類惑生.有分理如此。Z27_3|
###### 1.1.1.8.1.1.6.會釋經文
|~~【梵】~~heturatra samutpādaḥ samutpannaṃ phalaṃ matam/ |【藏】འདིར་ནི་འབྱུང་བ་རྒྱུ་ཡིན་ཏེ། །བྱུང་བ་འབྲས་བུ་ཡིན་པར་འདོད། །|
|-|-|
|【唐】此中意正說 因起果已生==[a](AKBh09#〖28_3_a〗)==|【陳】此中緣生因.所生已名果。|
###### 1.1.1.8.1.2.別明
###### 1.1.1.8.1.2.1.別明四法
###### 1.1.1.8.1.2.1.1.明無明
|【唐】＊10-3| |
|-|-|
|~~【梵】~~vidyāvipakṣo dharmo 'nyo 'vidyā'mitrānṛtādivat//S28_3//|【藏】རིག་པའི་མི་མཐུན་ཕྱོགས་ཆོས་གཞན། །མ་རིག་མི་མཛའ་རྫུན་`[PNབརྫུན།（ཆོས་ཚན་འདིའི་ནང་དུ་རྫུན་ཞེས་པ་རྣམས་PNལ་བརྫུན་ཞེས་འཁོད་ཀྱང་བསྡུར་མཆན་དུ་བཀོད་མེད།）]`སོགས་བཞིན། །B28_3|
|【唐】明所治無明 如非親實等T28_3==[c](AKBh10#〖28_3_c〗)==|【陳】明翻別無明.如非親實等。Z28_3|
|~~【梵】~~saṃyojanādivacanāt kuprajñā cenna darśanāt/ |【藏】ཀུན་སྦྱོར་སོགས་ཚིག་ཕྱིར་གལ་ཏེ། །ཤེས་རབ་ངན་པའོ་མིན་ལྟ་ཕྱིར། །|
|【唐】說為結等故 非惡慧見故__|【陳】由說為結等。非惡明見故。|
|~~【梵】~~dṛṣṭestatsamprayuktatvāt prajñopakleśadeśanāt//S29_3//|【藏】ལྟ་བ་དེ་དང་`[PNདག]`མཚུངས་ལྡན་ཕྱིར། །ཤེས་རབ་ཉོན་མོངས་བསྟན་ཕྱིར་རོ། །B29_3|
|【唐】與見相應故 說能染慧故T29_3==[a](AKBh10#〖29_3_a〗)==|【陳】見共相應故。說能染智故。Z29_3|
###### 1.1.1.8.1.2.1.2.明名色
|~~【梵】~~nāma tvarūpiṇaḥ skandhāḥ |【藏】མིང་ནི་གཟུགས་ཅན་མིན་`[PNམིང་།]`ཕུང་པོ། །|
|-|-|
|【唐】名無色四蘊==[a](AKBh10#〖30_3_a〗)==|【陳】名者無色陰。|
###### 1.1.1.8.1.2.1.3.明觸
###### 1.1.1.8.1.2.1.3.1.明六觸
|~~【梵】~~sparśāḥ ṣaṭ sannipātajāḥ/ |【藏】རེག་དྲུག་འདུས་ཏེ་བྱུང་བ་ཡིན། །|
|-|-|
|【唐】觸六三和生==[b](AKBh10#〖30_3_b〗)==|【陳】觸六。和合生。|
###### 1.1.1.8.1.2.1.3.2.明二觸
|~~【梵】~~pañca pratighasaṃsparśaḥ ṣaṣṭho 'dhivacanāhvayaḥ//S30_3//|【藏】ལྔ་ནི་ཐོགས་པའི་རེག་པ་ཡིན། །དྲུག་པ་བླ་དྭགས་ཚིག་ཅེས་བྱ། །B30_3|
|-|-|
|【唐】五相應有對 第六俱增語T30_3==[c](AKBh10#〖30_3_c〗)==|【陳】五是有礙觸.第六依言觸。Z30_3|
###### 1.1.1.8.1.2.1.3.3.明八觸
|~~【梵】~~vidyā'vidyetarasparśā amalakliṣṭaśeṣitāḥ/ |【藏】རིག་དང་མ་རིག་དང་གཞན་རེག །དྲི་མེད་ཉོན་མོངས་ཅན་ལྷག་མ། །|
|-|-|
|【唐】明無明非二 無漏染污餘|【陳】明無明餘觸。無流染污餘。|
|~~【梵】~~vyāpādānunayasparśau sukhavedyādayastrayaḥ//S31_3//|【藏】གནོད་སེམས་རྗེས་སུ་ཆགས་པའི་རེག །བདེ་བ་མྱོང་འགྱུར་`[PNགྱུར།]`ལ་སོགས་གསུམ། །B31_3|
|【唐】愛恚二相應 樂等順三受T31_3==[a](AKBh10#〖31_3_a〗)==|【陳】瞋恚貪欲觸。樂苦捨領三。Z31_3|
###### 1.1.1.8.1.2.1.4.明受
###### 1.1.1.8.1.2.1.4.1.總明
|~~【梵】~~tajjāḥ ṣaḍ vedanāḥ pañca kāyikī caitasī parā/ |【藏】དེ་ལས་བྱུང་བའི་ཚོར་བ་དྲུག །ལྔ་ནི་ལུས་ཀྱིའོ་སེམས་ཀྱི་གཞན། །|
|-|-|
|【唐】從此生六受 五屬身餘心==[a](AKBh10#〖32_3_a〗)==|【陳】從此生六受。五屬身餘心。|
###### 1.1.1.8.1.2.1.4.2.別明
###### 1.1.1.8.1.2.1.4.2.1.開定數
|~~【梵】~~punaś cāṣṭādaśavidhā sā manopavicārataḥ//S32_3//|【藏】དེ་ཡིད་`[PNཉིད།]`ཉེ་བར་རྒྱུ་བ་ལས། །རྣམ་པ་དག་ནི་ཡང་བཅོ་བརྒྱད། །B32_3|
|-|-|
|【唐】此復成十八 由意近行異T32_3==[c](AKBh10#〖32_3_c〗)==|【陳】此復成十八.由心分別行。Z32_3|
###### 1.1.1.8.1.2.1.4.2.2.義分別
###### 1.1.1.8.1.2.1.4.2.2.1.繫緣
|~~【梵】~~kāme svālambanāḥ sarve rūpī dvādaśagocaraḥ/ |【藏】འདོད་ན་ཐམས་ཅད་རང་དམིགས་ཅན། །སྤྱོད་ཡུལ་གཟུགས་ཅན་བཅུ་གཉིས་སོ། །|
|-|-|
|【唐】欲緣欲十八 色十二上三|【陳】一切緣欲界。有色十二境。|
|~~【梵】~~trayāṇāmuttaro dhyānadvaye dvādaśa kāmagāḥ//S33_3//|【藏】གོང་མ་གསུམ་གྱི་བསམ་གཏན་ནི། །གཉིས་ན་བཅུ་གཉིས་འདོད་འགྲོ་རྣམས། །B33_3|
|【唐】二緣欲十二|【陳】三後。於二定十二。行欲界。Z33_3|
|~~【梵】~~svo 'ṣṭālambanam ārūpyā dvayor |【藏】རང་ལ་དམིགས་བརྒྱད་གཟུགས་མེད་པ། ། གཉིས་ཀྱིའོ་|
|【唐】八自二無色T33_3==[a](AKBh10#〖33_3_a〗)==|【陳】自八境。無色二。|
|~~【梵】~~dhyānadvaye tu ṣaṭ/ kāmaḥ ṣaṇṇāṃ |【藏】བསམ་གཏན་གཉིས་ན་དྲུག །དྲུག་གི་འདོད་པའོ་|
|【唐】後二緣欲六 |【陳】於二定六。欲界六。|
|~~【梵】~~caturṇāṃ sva ekasyālambanaṃ paraḥ//S34_3//|【藏】རང་ནི་བཞིའི། །གོང་མ་གཅིག་གི་དམིགས་པ་ཡིན། །B34_3|
|【唐】四自一上緣|【陳】自四。餘界一境界。Z34_3|
|~~【梵】~~catvāro 'rūpisāmante rūpagā eka ūrdhvagaḥ/ |【藏】གཟུགས་མེད་ཉེ་བར་བསྡོགས་ན་བཞི། །གཟུགས་འགྲོ་གོང་མར་འགྲོ་བ་གཅིག །|
|【唐】初無色近分 緣色四自一T34_3|【陳】有四於色邊。行色。一行上。|
|~~【梵】~~eko maule svaviṣayaḥ |【藏】དངོས་གཞི་ན་གཅིག་རང་ཡུལ་ཅན། །|
|【唐】四本及三邊 唯一緣自境|【陳】一於本。自境。|
|==⑤°及三邊，唐+。==| |
###### 1.1.1.8.1.2.1.4.2.2.2.有漏
|~~【梵】~~sarve 'ṣṭādaśa sāsravāḥ//S35_3//|【藏】བཅོ་བརྒྱད་ཐམས་ཅད་ཟག་དང་བཅས། །B35_3|
|-|-|
|【唐】十八唯有漏==[c](AKBh10#〖35_3_c〗)==|【陳】諸十八有流。Z35_3|
###### 1.1.1.8.1.2.2.別指餘文
|~~【梵】~~uktaṃ ca vakṣyate cānyad |【藏】བཤད་དང་འཆད་པར་འགྱུར་བ་གཞན། །|
|-|-|
|【唐】餘已說當說T35_3==[d](AKBh10#〖35_3_d〗)==|【陳】由已說當說。|
##### 1.1.1.8.2.略攝喻顯
| |【陳】釋論卷第八 分別世間品之三 |
|-|-|
|~~【梵】~~atra tu kleśa iṣyate/ |【藏】འདིར་ནི་ཉོན་མོངས་ས་བོན་བཞིན། །ཀླུ་བཞིན་|
|【唐】此中說煩惱 如種復如龍_|【陳】於中<font color="#C00000">說諸`[愛取]`</font>惑.如種子及龍.|
|~~【梵】~~bījavannāgavanmūlavṛkṣavat tuṣavat tathā//S36_3//|【藏】རྩྭ་`[PNརྩ།]`བཞིན་ལྗོན་ཤིང་བཞིན། །དེ་བཞིན་ཤུན་པ་བཞིན་དུ་འདོད། །B36_3|
|【唐】如草根樹莖 及如糠<font color="#C00000">裹</font>米T36_3==[a](AKBh10#〖36_3_a〗)==|【陳】如根樹及糠。Z36_3|
|~~【梵】~~tuṣitaṇḍulavat karma tathaivauṣadhipuṣpavat/ |【藏】ལས་ནི་ཤུན་བཅས་འབྲས་དང་འདྲ། །དེ་བཞིན་སྨན་དང་མེ་ཏོག་བཞིན། །|
|【唐】業如有糠米 如草藥如花|【陳】如有糠米業.及如稻并花。|
|~~【梵】~~siddhānnapānavad vastu tasmin bhavacatuṣṭaye//S37_3//|【藏】གཞི་`[PNབཞི།]`ནི་བཟའ་བཏུང་གྲུབ་པ་བཞིན། །|
|【唐】諸異熟果事 如成熟飲食T37_3|【陳】如熟飲食類。|
#### 1.1.1.9.明四有
|~~【梵】~~upapattibhavaḥ kliṣṭaḥ sarvakleśaiḥ svabhūmikaiḥ/ |【藏】སྲིད་པ་བཞི་པོ་དེ་དག་ལས། །B37_3སྐྱེ་བའི་སྲིད་པ་ཉོན་མོངས་ཅན། །|
|-|-|
|【唐】於四種有中 生有唯染污|【陳】於四種有中.Z37_3生有必染污。|
|~~【梵】~~tridhānye traya ārūpye āhārasthitikaṃ jagat//S38_3//|【藏】རང་གི་ས་པའི་ཉོན་མོངས་ཀུན། །གཞན་རྣམ་གསུམ་པོ་`[PNརྣམས་གསུམ་མོ།]`གཟུགས་མེད་གསུམ། །|
|【唐】由自地煩惱 餘三無色三T38_3==[a](AKBh10#〖38_3_a〗)==|【陳】由自地諸惑。餘三。無色三。|
### 1.1.2.明有情住
|~~【梵】~~kavalīkāra āhāraḥ kāme |【藏】འགྲོ་བ་ཟས་ཀྱིས་གནས་པ་ཡིན། །B38_3 ཁམ་གྱི་ཟས་ནི་འདོད་པ་ན། །|
|-|-|
|【唐】有情由食住 段欲|【陳】世間以食住。Z38_3段食。於欲界。|
|~~【梵】~~tryāyatanātmakaḥ/ |【藏】སྐྱེ་མཆེད་གསུམ་གྱི་བདག་ཉིད་དོ། །|
|【唐】體唯三|【陳】以三入為體。|
|~~【梵】~~na rūpāyatanaṃ tena svākṣamuktānanugrahāt//S39_3//|【藏】གཟུགས་ཀྱི་སྐྱེ་མཆེད་མ་ཡིན་དེས། །རང་དབང་གྲོལ་ལ་མི་ཕན་ཕྱིར། །B39_3|
|【唐】非色不能益 自根解脫故T39_3==[a](AKBh10#〖39_3_a〗)==|【陳】非色入由此.不利自根脫。Z39_3|
|~~【梵】~~sparśasañcetanāvijñā āhārāḥ sāsravāstriṣu/ |【藏】རེག་དང་སེམས་པ་`[PNདཔལ།]`རྣམ་ཤེས་ནི། །ཟག་བཅས་ཟས་ཡིན་གསུམ་དག་ན། །|
|【唐】觸思識三食 有漏通三界|【陳】觸作意及識.三有流通<font color="#C00000">三</font>。|
|~~【梵】~~manomayaḥ sambhavaiṣī gandharvaś cāntarābhavaḥ//S40_3//|【藏】ཡིད་ལས་`[PNནི། །ཡིད་ལ།]`བྱུང་དང་སྲིད་ཚོལ་དང་། །དྲི་ཟ་སྲིད་པ་བར་མ་དང་། །B40_3|
|【唐】意成及求生 食香中有起T40_3|【陳】意生尋求生.乾闥婆中有.Z40_3|
|~~【梵】~~nirvṛttiś ceha puṣṭyartham āśrayāśritayor dvayam/ |【藏】འགྲུབ་པའོ་འདི་ལ་གནས་དང་ནི། །རྟེན་`[PNབསྟེན།]`པ་རྒྱས་པའི་དོན་དུ་གཉིས། །|
|【唐】前二益此世 所依及能依|【陳】<font color="#C00000">對有。為益此</font>.能依所依二.|
|~~【梵】~~dvayam anyabhavākṣepanirvṛttyarthaṃ yathākramam//S41_3//|【藏】སྲིད་གཞན་འཕེན་དང་འགྲུབ་པ་ཡི། །དོན་དུ་གཉིས་ཏེ་གོ་རིམས་བཞིན། །B41_3|
|【唐】後二於當有 引及起如次T41_3|【陳】能引生別有.次第說後二。Z41_3|
### 1.1.3.明有情沒
|~~【梵】~~chedasandhānavairāgyahānicyutyupapattayaḥ/ |【藏】འཆད་`[Nཆད།]`དང་མཚམས་སྦྱོར་འདོད་ཆགས་འབྲལ། །ཉམས་དང་འཆི་འཕོ་སྐྱེ་བ་རྣམས། །|
|-|-|
|【唐】斷善根與續 離染退死生|【陳】斷接善離欲.退及死託生.|
|~~【梵】~~manovijñāna eveṣṭā upekṣāyāṃ cyutodbhavau//S42_3//|【藏】ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ཁོ་ནར་འདོད། །འཆི་འཕོ་སྐྱེ་བ་བཏང་སྙོམས་ལ། །B42_3|
|【唐】許唯意識中 死生唯捨受T42_3==[a](AKBh10#〖42_3_a〗)==|【陳】此事於意識。於捨受死生。Z42_3|
|~~【梵】~~naikāgrācittayoretau nirvātyavyākṛtadvaye/ |【藏】རྩེ་གཅིག་སེམས་མེད་ལ་དེ་མེད། །མྱ་ངན་འདའ་ལུང་བསྟན་མིན་གཉིས། །|
|【唐】非定無心二 二無記涅槃_|【陳】非一無心二。涅槃二無記。|
|~~【梵】~~kramacyutau pādanābhihṛdayeṣu manaścyutiḥ//S43_3//|【藏】འོག་མི(འི)་`[PNམིན།]`ལྷར་འགྲོ་མི་སྐྱེ་རྣམས། །རིམ་གྱིས་འཆི་ན་རྐང་པ་དང་། །B43_3|
|【唐】漸死足臍`(齊/䐡)`心 最後意識滅T43_3|【陳】次第死脚臍.於心意識斷.Z43_3|
|~~【梵】~~adhonṛsuragājānāṃ marmacchedastvabādibhiḥ/ |【藏】ལྟེ་བ་སྙིང་གར་ཡིད་འཆི་འཕོ། །གནད་གཅོད་པ་ནི་ཆུ་སོགས་ཀྱིས། །|
|【唐】下人天不生 斷末摩水等|【陳】下人天不生。<font color="#C00000">斫</font>末摩水等。|
## 1.2.判聚差别
|~~【梵】~~samyaṅ mithyātvaniyatā āryānantaryakāriṇaḥ//S44_3//|【藏】འཕགས་དང་མཚམས་མེད་བྱེད་པ་དག །ཡང་དག་ལོག་པ་ཉིད་དུ་ངེས། །B44_3|
|-|-|
|【唐】<font color="#C00000">正</font>邪不定聚 聖造無間餘T44_3==[c](AKBh10#〖44_3_c〗)==|【陳】正定邪定聚.聖人無間作。Z44_3|
# 2.明器世間
## 2.1.明所居器
### 2.1.1.別明小器
#### 2.1.1.1.明三輪
|【唐】＊11-4| |
|-|-|
|~~【梵】~~tatra bhājanalokasya sanniveśamuśantyadhaḥ/ |【藏】དེ་ལ་སྣོད་ཀྱི་འཇིག་རྟེན་གྱི། །གནས་པར་འདོད་པའི་འོག་དག་ག(གི།) །|
|【唐】安立器世<font color="#C00000">間</font> 風輪最居下|【陳】此中器世界.說於下依住.|
|~~【梵】~~lakṣaṣoḍaśakodvedham asaṃkhyaṃ vāyumaṇḍalam//S45_3//|【藏】རླུང་གི་དཀྱིལ་འཁོར་རྔམས་སུ་ནི། །ས་ཡ་དྲུག་འབུམ་གྲངས་མེད་དོ། །B45_3|
|【唐】其量廣無數 厚十六洛叉T45_3==[a](AKBh11#〖45_3_a〗)==|【陳】深十六洛沙.風輪廣無數。Z45_3|
|~~【梵】~~apāmekādaśodvedhaṃ sahasrāṇi ca viṃśatiḥ/ |【藏】ཆུ་རྔམས་འབུམ་ཕྲག་བཅུ་གཅིག་དང་། །སྟོང་ཕྲག་དག་ནི་ཉི་ཤུའོ། །|
|【唐】次上水輪深 十一億二萬|【陳】水輪深十一復有二十千。|
|~~【梵】~~aṣṭalakṣocchrayaṃ paścāc cheṣaṃ bhavati kāñcanam//S46_3//|【藏】ཕྱིས་ནི་རྔམས་སུ་འབུམ་ཕྲག་བརྒྱད། །ལྷག་མ་དག་ནི་གསེར་དུ་འགྱུར། །B46_3|
|【唐】下八洛叉水 餘凝結成金T46_3|【陳】水厚八洛沙.所餘皆是金。Z46_3|
|~~【梵】~~tiryak trīṇi sahasrāṇi sārdhaṃ śatacatuṣṭayam/ |【藏】ཆུ་དང་གསེར་གྱི་དཀྱིལ་འཁོར་གྱི། །ཐད་ཀར་འབུམ་ཕྲག་བཅུ་གཉིས་དང་། །|
|【唐】此水金輪廣 徑十二洛叉|【陳】徑量有三千.復有四百半.|
|~~【梵】~~lakṣadvādaśakaṃ caiva jalakāñcanamaṇḍalam//S47_3//|【藏】སྟོང་ཕྲག་གསུམ་དང་བརྒྱ་ཕྲག་ནི། །ཕྱེད་དང་ལྔ་རྣམས་ཁོ་ནའོ། །B47_3|
|【唐】三千四百半|【陳】有十二洛沙.水金輪廣爾。Z47_3|
|~~【梵】~~samantatastu triguṇaṃ |【藏】ཁོར་ཡུག་ཏུ་ནི་སུམ་འགྱུར་རོ། །|
|【唐】周圍此三倍T47_3|【陳】若周圍三倍。|
#### 2.1.1.2.明九山
|~~【梵】~~tatra merur yugandharaḥ/ |【藏】དེ་ལ་ལྷུན་པོ་གཉའ་ཤིང་འཛིན། །|
|-|-|
|【唐】蘇迷盧處中 次踰健達羅|【陳】須彌婁山王.由乾陀羅山.|
|~~【梵】~~īṣādhāraḥ khadirakaḥ |【藏】གཤོལ་མདའ་འཛིན་དང་སེང་ལྡེང་ཅན། །|
|【唐】伊沙馱羅山 朅地洛迦山T48_3==[a](AKBh11#〖48_3_a〗)==|【陳】伊沙陀羅山.Z48_3佉特羅柯山.|
|~~【梵】~~sudarśanagiristathā//S48_3//|【藏】དེ་བཞིན་བལྟ་`[PNལྟ།]`ན་སྡུག་རི་དང་། །B48_3 རྟ་རྣ་དང་ནི་|
|【唐】蘇達梨舍那 頞濕縛羯拏|【陳】修騰<font color="#C00000">娑</font>那山.阿輸割那山.|
|~~【梵】~~aśvakarṇo vinatako nimindharagiristataḥ/ |【藏】རྣམ་འདུད་དང་། །མུ་ཁྱུད་འཛིན་རིའོ་དེ་ནས་ནི། །|
|【唐】毘那<font color="#C00000">怛</font>迦山 尼民達羅山T49_3|【陳】毘那多柯山.Z49_3尼旻陀羅山。|
|~~【梵】~~dvīpā bahiś cakravāḍaḥ |【藏】གླིང་རྣམས་ཡིན་ནོ་དེ་དག་ག །ཕྱི་རོལ་ན་ནི་ཁོར་ཡུག་སྟེ། །B49_3|
|【唐】於大洲等外 有鐵輪圍山_|【陳】於四大洲外.復有輪圍山。|
|~~【梵】~~sapta haimāḥ sa āyasaḥ//S49_3//catūratnamayo merur |【藏】བདུན་ནི་གསེར་ཡིན་དེ་ལྕགས་སོ། །ལྷུན་པོ་རིན་ཆེན་བཞིའི་རང་བཞིན། །|
|【唐】前七金所成 蘇迷盧四寶T50_3|【陳】七金此是鐵。Z50_3四寶須彌婁。|
|~~【梵】~~jale 'śītisahasrake/ magnā |【藏】ཆུ་ཡི་ནང་དུ་བརྒྱད་ཁྲི་དག །|
|【唐】入水皆八萬 |【陳】入水八十千。|
|~~【梵】~~ūrdhvaṃ jalānmerurbhūyo 'śītisahasrakaḥ//S50_3//|【藏】ནུབ་བོ་དེ་བཞིན་སྟེང་དུ་ཡང་། །B50_3 དཔག་ཚད་དག་ནི་བརྒྱད་ཁྲིའོ། །|
|【唐】妙高出亦然|【陳】此山出水上.亦八萬由旬。Z51_3|
|~~【梵】~~ardhārdhahāniraṣṭāsu samocchrāyaghanāś ca te/ |【藏】བརྒྱད་པོ་`[PNཔོའི།]`འཕང་དུ་ཕྱེད་ཕྱེད་དབྲི། །དེ་དག་རྔམས་སུའང་འཕང་དང་མཉམ། །|
|【唐】餘八半半下 廣皆等高量T51_3|【陳】八山半半下。高廣量平等。|
#### 2.1.1.3.明八海
|~~【梵】~~sītāḥ saptarāntarāṇyeṣāmādyāśītisahasrikāḥ//S51_3//|【藏】དེ་དག་བར་བདུན་རོལ་མཚོ་ཡིན། །B51_3 དང་པོ་སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུའོ། །|
|-|-|
|【唐】山間有八海 前七名為內|【陳】其中間七海。初海八十千。Z52_3|
|~~【梵】~~ābhyantaraḥ samudro 'sau triguṇaḥ sa tu pārśvataḥ/ |【藏】དེ་ནི་ནང་གི་རྒྱ་མཚོ་ཡིན། །དེ་ཡི་ངོས་ལ་སུམ་འགྱུར་རོ། །|
|【唐】最初廣八萬 四邊各三倍T52_3==[a](AKBh11#〖52_3_a〗)==|【陳】說此名內海。一一邊三倍。|
|~~【梵】~~ardhārdhenāparāḥ śītāḥ śeṣaṃ bāhyo mahodadhiḥ//S52_3//|【藏】རོལ་མཚོ་གཞན་ནི་ཕྱེད་ཕྱེད་དོ`[PNདབྲི།]`། །B52_3 ལྷག་མ་ཕྱི་ཡི་མཚོ་ཆེན་ཡིན། །|
|【唐】餘六半半<font color="#C00000">陿</font> 第八名為外|【陳】餘海半半狹。所餘名外海。Z53_3|
|~~【梵】~~lakṣatrayaṃ sahasrāṇi viṃśatirdve ca tatra tu/ |【藏】འབུམ་ཕྲག་གསུམ་དང་སྟོང་ཕྲག་ནི། །ཉི་ཤུ་གཉིས་སོ་|
|【唐】三洛叉二萬 二千踰繕那T53_3|【陳】三洛沙二萬及二千。|
#### 2.1.1.4.明四大洲
|~~【梵】~~jambūdvīpo dvisāhasrastripārśvaḥ śakaṭākṛtiḥ//S53_3//|【藏】དེ`[PNཔོ།]`་ལ་ནི། །འཛམ་བུའི་གླིང་སྟེ་ངོས་གསུམ་ལ། །B53_3|
|-|-|
|【唐】於中大洲相 南贍部如車|【陳】於中。剡浮洲二千.|
|~~【梵】~~sārdhatriyojanaṃ tvekaṃ |【藏】སྟོང་ཕྲག་གཉིས་སོ་ཤིང་རྟའི་དབྱིབས། །གཅིག་ལ་དཔག་ཚད་ཕྱེད་དང་བཞི། །|
|【唐】三邊各二千 南邊有三半T54_3==[a](AKBh11#〖54_3_a〗)==|【陳】三邊相如車。Z54_3一三由旬半。|
|~~【梵】~~prāgvideho 'rdhacandravat/ |【藏】ཤར་གྱི་ལུས་འཕགས་ཟླ་ཁམ་`[PNགམ།]`འདྲ། །|
|【唐】東毘提訶洲 其相如半月|【陳】東洲如半月。|
|~~【梵】~~pārśvatrayaṃ tathāsyaikaṃ sārdhaṃ triśatayojanam//S54_3//|【藏】ངོས་གསུམ་འདི་དང་`[PNདག]`འདྲ་གཅིག་ལ། །B54_3 དཔག་ཚད་སུམ་བརྒྱ་ལྔ་བཅུའོ། །|
|【唐】三邊如贍部 東邊三百半T55_3|【陳】三邊如。一邊.三百半由旬。Z55_3|
|~~【梵】~~godānīyaḥ sahasrāṇi |【藏】བ་ལང་སྤྱོད་གླིང་ཟླུམ་པོ་སྟེ། །|
|【唐】西瞿陀尼洲 其相圓無缺|【陳】瞿陀尼相圓.|
|~~【梵】~~sapta sārdhāni maṇḍalaḥ/ |【藏】སྟོང་ཕྲག་ཕྱེད་དང་བརྒྱད་ཡིན་ནོ། །དེའི་དབུས་སྟོང་ཕྲག་ཕྱེད་དང་གསུམ། །B55_3|
|【唐】徑二千五百 周圍此三倍T56_3|【陳】七千半由旬。徑量二千半。|
|~~【梵】~~sārdhe dve madhyamasyāṣṭau caturasraḥ kuruḥ samaḥ//S55_3// |【藏】སྒྲ་མི་སྙན་བརྒྱད་གྲུ་བཞིར་མཉམ། །|
|【唐】北俱盧畟方 面各二千等__|【陳】鳩婁八千等。Z56_3|
|~~【梵】~~dehā videhāḥ kuravaḥ kauravāś cāmarāvarāḥ/ |【藏】དེ་ཡི་བར་གྱི་གླིང་བརྒྱད་ནི། །|
|【唐】中洲復有八 |【陳】二.提訶.鳩婁.遮摩羅.遮羅.|
|~~【梵】~~aṣṭau tadantaradvīpāḥ gāṭhā uttaramantriṇaḥ//S56_3//|【藏】ལུས་དང་ལུས་འཕགས་སྒྲ་མི་སྙན། །སྒྲ་མི་སྙན་གྱི་ཟླ་དང་ནི། །B56_3|
|【唐】四洲邊各二T57_3|【陳】中間有八洲.捨訶.北<font color="#C00000">䐽</font>陀。Z57_3|
| |【藏】རྔ་ཡབ་དང་ནི་རྔ་ཡབ་གཞན། །གཡོ་ལྡན་དང་ནི་ལམ་མཆོག་འགྲོ། །|
#### 2.1.1.5.明黑山等
|~~【梵】~~ihottareṇa kīṭādrinavakāddhimavāṃstataḥ/ |【藏】འདི་ནས་བྱང་དུ་རི་ནག་པོ། །དགུ་འདས་གངས་རིའོ་དེ་ནས་ནི། །B57_3|
|-|-|
|【唐】此北九黑山 雪香醉山內|【陳】此中向北地.九山邊雪山。|
|~~【梵】~~pañcāśad vistṛtāyāmaṃ saro 'rvāg gandhamādanāt//S57_3//|【藏】སྤོས་ངད་ལྡང་བའི་`[PNལྡན་པའི།]`ཚུ་རོལ་ན། །ཆུ་ཞེང་ལྔ་བཅུ་ཡོད་པའི་མཚོ། །|
|【唐】無熱池縱廣 五十踰繕那T58_3==[a](AKBh11#〖58_3_a〗)==|【陳】香雪二山間.五十由旬池。Z58_3|
#### 2.1.1.6.明地獄
|~~【梵】~~adhaḥ sahasrairviṃśatyā tanmātro 'vīcirasya hi/ |【藏】འདི་འོག་སྟོང་ཕྲག་ཉི་ཤུ་ན། །མནར་མེད་པའོ་དེ་ཙམ་མོ། །B58_3|
|-|-|
|【唐】此下過二萬 無間深廣同|【陳】向下二十千.阿毘指廣爾。|
|~~【梵】~~tadūrdhvaṃ sapta narakāḥ sarve 'ṣṭau ṣoḍaśotsadāḥ//S58_3//|【藏】དེ་ཡི་སྟེང་ན་དམྱལ་བ་བདུན། །བརྒྱད་པོ་ཀུན་ལས་`[PNལ།]`ལྷག་བཅུ་དྲུག །|
|【唐】上七<font color="#C00000">㮈</font>落迦 八增皆十六T59_3==[a](AKBh11#〖59_3_a〗)==|【陳】上有七地獄。<font color="#C00000">此</font>八十六園。Z59_3|
|~~【梵】~~kukūlaṃ kuṇapaṃ cātha kṣuramārgādikaṃ nadī/ |【藏】དེ་དག་གི་ནི་ངོས་བཞི་ན། །མེ་མ་`[PNམར།]`མུར་དང་རོ་མྱགས་དང་། །B59_3|
|【唐】謂煻煨屍糞 鋒刃烈河增|【陳】熱灰及死屍.刃路等烈江.|
|~~【梵】~~teṣāṃ caturdiśaṃ śītā anye 'ṣṭāvarbudādayaḥ//S59_3//|【藏】སྤུ་གྲིའི་`[PNགྲི།]`ལམ་སོགས་ཆུ་བོ་ཡིན། །ཆུ་བུར་ཅན་སོགས་གྲང་བརྒྱད་གཞན། །|
|【唐】各住彼四方 餘八寒地獄T60_3|【陳】於彼四方異。八寒`[地獄]`頞浮等。Z60_3|
#### 2.1.1.7.明日月等
|~~【梵】~~ardhena meroś candrārkau pañcāśatsaikayojanau/ |【藏】ཉི་ཟླ་ལྷུན་པོའི་ཕྱེད་ནའོ། །དཔག་ཚད་ལྔ་བཅུ་གཅིག་དང་བཅས། །B60_3|
|-|-|
|【唐】日月迷盧半 五十一五十|【陳】日月彌婁半。五十一由旬。|
|~~【梵】~~ardharātro 'stagamanaṃ madhyāhna udayaḥ sakṛt//S60_3//|【藏】ནམ་ཕྱེད་ཉི་མ་ནུབ་པ་དང་། །ཉི་མ་ཕྱེད་དང་འཆར་དུས་གཅིག །|
|【唐】夜半日沒中 日出四洲等T61_3==[a](AKBh11#〖61_3_a〗)==|【陳】夜半日沒中.日出同一時。Z61_3|
|~~【梵】~~prāvṛṇmāse dvitīye 'ntyanavamyāṃ vardhate niśā/ |【藏】དབྱར་གྱི་ཟླ་བ་གཉིས་པ་ཡི། །ཐ་མའི་ཚེས་དགུ་ནས་མཚན་རིང་། །B61_3|
|【唐】雨際第二月 後九夜漸增|【陳】雨際二後九.夜則漸漸長。|
|~~【梵】~~hemantānāṃ caturthe tu hīyate 'harviparyayāt//S61_3//|【藏】དགུན་རྣམས་ཀྱི་ནི་བཞི་པ་ལ། །ཐུང་དུར་`[PNངུ་།]`འགྱུར་རོ་ཉིན་མོ་བཟློག`[PNལྡོག]` །|
|【唐】寒第四亦然 夜減晝翻此T62_3|【陳】寒際第四月夜短。日翻此。Z62_3|
|~~【梵】~~lavaśo rātryaharvṛddhī dakṣiṇottarage ravau/ |【藏】ཉིན་མཚན་རིང་བ་ཐང་ཅིག་གོ །ཉི་མ་ལྷོ་བྱང་འགྲོ་ཚེའོ། །B62_3|
|【唐】晝夜增臘縛 行南北路時|【陳】日夜長羅婆。日行南北時。|
|~~【梵】~~svacchāyayā'rkasāmīpyād vikalendusamīkṣaṇam//S62_3//|【藏】ཉི་མ་དང་ནི་ཉེ་བ་ལས། །རང་གི་གྲིབ་མས་འགྲིབ་པར་སྣང་། །|
|【唐】近日自影覆 故見月輪缺T63_3|【陳】由自影近日.故見月不圓。Z63_3|
#### 2.1.1.8.明天器
##### 2.1.1.8.1.明天所居器
###### 2.1.1.8.1.1.正明天器
###### 2.1.1.8.1.1.1.明四天王天器
|~~【梵】~~pariṣaṇḍāś catasro 'sya daśasāhasrikāntarāḥ/ |【藏】འདི་ལ་བང་རིམ་བཞི་ཡོད་དེ། །བར་གྱི་ཐག་ནི་སྟོང་ཕྲག་བཅུ། །B63_3|
|-|-|
|【唐】妙高層有四 相去各十千__|【陳】山王層有四.相去各十千。|
|~~【梵】~~ṣoḍaśāṣṭau sahasrāṇi catvāri dve ca nirgatāḥ//S63_3//|【藏】སྟོང་ཕྲག་དག་ནི་བཅུ་དྲུག་དང་། །བརྒྱད་དང་བཞི་དང་གཉིས་འཕགས་སོ། །|
|【唐】傍出十六千 八四二千量T64_3==[a](AKBh11#〖64_3_a〗)==|【陳】十六八四二千由旬傍出。Z64_3|
|~~【梵】~~karoṭapāṇayastāsu mālādhārāḥ sadāmadāḥ/ |【藏】དེ་ལ་ལག་ན་གཞོང་ཐོགས་དང་། །ཕྲེང་ཐོགས་དང་ནི་རྟག་མྱོས་དང་། །B64_3|
|【唐】堅手及持鬘 恒憍大王眾|【陳】俱盧多波尼.持鬘恒醉神.|
|~~【梵】~~mahārājikadevāś ca parvateṣv api saptasu//S64_3//|【藏】རྒྱལ་ཆེན་བཞི་པའི་ལྷ་རྣམས་གནས། །རི་ནི་བདུན་པོ་དག་ལ་ཡང་། །|
|【唐】如次居四級 亦住餘七山T65_3|【陳】諸四大王天。於餘山亦爾。Z65_3|
###### 2.1.1.8.1.1.2.明三十三天器
|~~【梵】~~merumūrdhni trayastriṃśāḥ sa cāśītisahasradik/ |【藏】ལྷུན་པོའི་རྩེ་ན་སུམ་ཅུ་གསུམ། །དེ་ཡི་ངོས་ལ་བརྒྱད་ཁྲིའོ། །B65_3|
|-|-|
|【唐】妙高頂八萬 三十三天居|【陳】三十三住頂.縱廣二十千。|
|==⑤°陳「縱廣二十千」，與梵藏唐不同==| |
|~~【梵】~~vidikṣu kūṭāś catvāraḥ uṣitā vajrapāṇibhiḥ//S65_3//|【藏】ཕྱོགས་མཚམས་བརྩེགས་པ་བཞི་ལ་ནི། །ལག་ན་རྡོ་རྗེ་གནས་དབུས་ན། །|
|【唐】四角有四峯 金剛手所住T66_3==[a](AKBh11#〖66_3_a〗)==|【陳】方角有四峯.金剛神所住。Z66_3|
|~~【梵】~~madhye sārdhadvisāhasrapārśvam adhyardhayojanam/ |【藏】གྲོང་ཁྱེར་བལྟ་`[PNལྟ།]`ན་སྡུག་ཅེས་པ། །ངོས་ལ་ཉིས་སྟོང་ལྔ་བརྒྱ་པ། །B66_3|
|【唐】中宮名善見 周萬踰繕那|【陳】中央二千半.高一由旬半.|
|~~【梵】~~puraṃ sudarśanaṃ nāma haimaṃ citratalaṃ mṛdu//S66_3//|【藏】དཔག་ཚད་ཕྱེད་དང་གཉིས་གསེར་གྱི། །རང་བཞིན་གཞི་`[PNབཞི།]`བཀྲ་མཉེན་པ་ཡོད། །|
|【唐】高一半金城 雜飾地柔<font color="#C00000">軟</font>T67_3|【陳】有城名善見.金軟多愛相。Z67_3|
|~~【梵】~~sārdhadviśatapārśvo 'tra vaijayanto bahiḥ punaḥ/ |【藏】དེ་ན་རྣམ་པར་རྒྱལ་བྱེད་དེ། །ངོས་ལ་ཉིས་བརྒྱ་ལྔ་བཅུའོ། །B67_3|
|【唐】中有殊勝殿 周千踰繕那|【陳】一邊二百半.皮闍延多殿。|
|~~【梵】~~tac caitrarathapāruṣya miśranandanabhūṣitam//S67_3//|【藏】ཕྱི་རོལ་ཤིང་རྟ་སྣ་ཚོགས་དང་། །རྩུབ་འགྱུར་འདྲེས་ཚལ་དགའ་བས་བརྒྱན། །|
|【唐】外四苑莊嚴 眾車麁雜喜T68_3|【陳】外眾車惡口.雜喜園莊嚴。Z68_3|
|~~【梵】~~viṃśatyantaritānyeṣāṃ subhūmīni caturdiśam/ |【藏】དེ་དག་གི་ནི་ཕྱོགས་བཞི་ན། །ཉི་ཤུས་བཅད་`[PNབཤད།]`ན་ས་གཞི་བཟང་། །B68_3|
|【唐】妙<font color="#C00000">地</font>居四方 相去各二十|【陳】中二十由旬.四善地四方。|
|~~【梵】~~pūrvottare pārijātaḥ sudharmā dakṣiṇāvare//S68_3//|【藏】བྱང་ཤར་མཚམས་ན་ཡོངས་འདུ་སྟེ། །ལྷོ་ནུབ་མཚམས་ན་ཆོས་བཟང་ངོ་། །|
|【唐】東北<font color="#C00000">圓</font>生樹 西南善法堂T69_3|【陳】東北波利園.西南善法堂。Z69_3|
###### 2.1.1.8.1.1.3.明空居天
|~~【梵】~~tata ūrdhvaṃ vimāneṣu devāḥ |【藏】དེ་སྟེང་ལྷ་རྣམས་གཞལ་མེད་ཁང་། །|
|-|-|
|【唐】此上有色天 住依空宮殿==[a](AKBh11#〖70_3_a〗)==|【陳】從此上宮殿.天住。|
###### 2.1.1.8.1.2.便顯餘義
###### 2.1.1.8.1.2.1.明六天行婬
|~~【梵】~~kāmabhujastu ṣaṭ/ |【藏】འདོད་པ་སྤྱོད་པ་དྲུག་ཡིན་ནོ། །B69_3|
|-|-|
|【唐】六受欲交抱 執手笑視<font color="#C00000">婬</font>T70_3==[c](AKBh11#〖70_3_c〗)==|【陳】六受欲。|
|~~【梵】~~dvandvāliṅganapāṇyāptihasitekṣaṇamaithunāḥ//S69_3//|【藏】གཉིས་གཉིས་འཁྱུད་དང་ལག་བཅངས་དང་། །དགོད་དང་བལྟས་པས་འཁྲིག་པ་ཡིན། །|
| |【陳】身交抱捉手.笑相視為婬。Z70_3|
###### 2.1.1.8.1.2.2.明諸天初生
|~~【梵】~~pañcavarṣopamo yāvad daśavarṣopamaḥ śiśuḥ/ |【藏】བྱིས་པ་ལོ་ལྔ་ལོན་པ་ནས། །ལོ་བཅུ་ལོན་པ་ལྟ་བུའི་བར། །B70_3|
|-|-|
|【唐】初如五至十|【陳】譬五年乃至.譬十年初生.|
|~~【梵】~~sambhavatyeṣu sampūrṇāḥ savastrāś caiva rūpiṇaḥ//S70_3//|【藏】དེ་དག་ཏུ་སྐྱེ་གཟུགས་ཅན་རྣམས། །ཀུན་རྫོགས་གོས་དང་བཅས་པ་ཉིད། །|
|【唐】色圓滿有衣__==[a](AKBh11#〖71_3_a〗)==|【陳】生中。皆具根.有衣色界爾。Z71_3|
###### 2.1.1.8.1.2.3.明欲生樂生
|~~【梵】~~kāmopapattayastisraḥ kāmadevāḥ samānuṣāḥ/ |【藏】འདོད་པ་སྐྱེ་བ་གསུམ་པོ་`[PNཔ།]`ནི། །འདོད་པའི་ལྷ་དང་མིར་བཅས་རྣམས། །B71_3|
|-|-|
|【唐】欲生三人天|【陳】於欲生有三.欲界天及人。|
|~~【梵】~~sukhopapattayastisro navatridhyānabhūmayaḥ//S71_3//|【藏】བདེ་བ་སྐྱེ་བ་གསུམ་པོ་ནི། །བསམ་གཏན་གསུམ་ལ་ས་དགུ་ཡིན། །|
|【唐】樂生三九處T71_3==[c](AKBh11#〖71_3_c〗)==|【陳】樂生亦有三.於三定九地。Z72_3|
##### 2.1.1.8.2.明天器近遠
###### 2.1.1.8.2.1.明天器近遠
|~~【梵】~~sthānāt sthānādadho yāvat tāvadūrdhvaṃ tatastataḥ/ |【藏】གནས་ནས་གནས་འོག་ཇི་སྲིད་`[PNསྙེད།]`པ། །དེ་ནས་དེ་ཡི་གོང་དེ་སྲིད། །B72_3|
|-|-|
|【唐】如彼去下量 去上數亦然==[a](AKBh11#〖72_3_a〗)==|【陳】如此至彼量.向上例皆爾。|
###### 2.1.1.8.2.2.明下見上天
|~~【梵】~~nordhvaṃ darśanam asty eṣām anyatrarddhiparāśrayāt//S72_3//|【藏】རྫུ་འཕྲུལ་གཞན་རྟེན་མ་གཏོགས་པ། །དེ་དག་གོང་མ་མཐོང་བ་མེད། །|
|-|-|
|【唐】離通力依<font color="#C00000">他</font> 下無<font color="#C00000">昇</font>見上T72_3==[c](AKBh11#〖72_3_c〗)==|【陳】下天無能昇.離通慧依他。Z73_3|
### 2.1.2.總辨大千
| |【陳】釋論卷第九 分別世間品之四|
|-|-|
|~~【梵】~~caturdvīpakacandrārka merukāmadivaukasām/ |【藏】གླིང་བཞི་པ་དང་ཉི་ཟླ་དང་། །རི་རབ་དང་ནི་འདོད་ལྷ་དང་། །B73_3|
|【唐】四大洲日月 蘇迷盧欲天|【陳】四洲及月日.須彌婁欲界.|
|~~【梵】~~brahmalokasahasraṃ ca sāhasraścūḍiko mataḥ//S73_3//|【藏】ཚངས་པའི་འཇིག་རྟེན་སྟོང་ལ་ནི། །སྟོང་ནི་སྤྱི་ཕུད་ཡིན་པར་འདོད། །|
|【唐】梵世各一千 名一小千界T73_3==[a](AKBh11#〖73_3_a〗)==|【陳】梵處各一千.名小千世界。Z74_3|
|~~【梵】~~tat sahasraṃ dvisāhasro lokadhātustu madhyamaḥ/ |【藏】དེ་སྟོང་ལ་ནི་སྟོང་གཉིས་པ། །བར་མའི་འཇིག་རྟེན་ཁམས་ཡིན་ནོ། །B74_3|
|【唐】此小千千倍 說名一中千|【陳】千倍此小千.`[名]`二千中世界。|
|~~【梵】~~tat sahasraṃ trisāhasraḥ samasaṃvartasambhavaḥ//S74_3//|【藏】དེ་སྟོང་ལ་ནི་སྟོང་གསུམ་མོ། །མཉམ་དུ་འཇིག་ཅིང་འབྱུང་བ་ཡིན། །|
|【唐】此千倍大千 皆同一成壞T74_3|【陳】千倍三大千。共同一壞成。Z75_3|
## 2.2.明能居量
### 2.2.1.明身量
|~~【梵】~~jāmbūdvīpāḥ pramāṇena catuḥsārdhatrihastakāḥ/ |【藏】འཛམ་བུ་`[PNབུའི།]`གླིང་པ་རྣམས་ཀྱི་ཚད། །ཁྲུ་བཞི་པ་དང་ཕྱེད་དང་བཞི། །B75_3|
|-|-|
|【唐】贍部洲人量 三肘半四肘|【陳】剡浮洲人量.四肘三肘半。|
|~~【梵】~~dviguṇottaravṛddhyā tu pūrvagodottarāhvayāḥ//S75_3//|【藏】ཤར་དང་བ་ལང་སྤྱོད་དང་ནི། །བྱང་ཞེས་བྱ་བ་ཉིས་འགྱུར་བསྐྱེད། །|
|【唐】東西北洲人 倍倍增如次T75_3==[a](AKBh11#〖75_3_a〗)==|【陳】後後倍倍增.東西北洲人。Z76_3|
|~~【梵】~~pādavṛddhyā tanuryāvat sārdhakrośo divaukasām/ |【藏】འདོད་དང་ལྡན་པའི་ལྷ་ཡི་ལུས། །བཞི་ཆ་ནས་ནི་རྒྱང་གྲགས་དག །B76_3|
|【唐】欲天俱盧舍 四分一一增|【陳】身量四分增.乃至俱<font color="#C00000">盧</font>舍半.|
|~~【梵】~~kāmināṃ rūpiṇāṃ tvādau yojanārdhaṃ tataḥ param//S76_3//|【藏】ཕྱེད་དང་གཉིས་ཀྱི་བར་དུ་བསྐྱེད། །གཟུགས་ཅན་དང་པོ་དཔག་ཚད་ཕྱེད། །|
|【唐】色天踰繕那|【陳】欲界。色界.初<font color="#C00000">長</font>半由旬Z77_3|
|~~【梵】~~ardhārdhavṛddhirūrdhvaṃ tu parīttābhebhya āśrayaḥ/ |【藏】དེ་ཡི་གོང་མ་ཕྱེད་ཕྱེད་བསྐྱེད། །འོད་ཆུང་རྣམས་ཀྱི་ལྟག་ཡན་ཆད། །B77_3|
|【唐】初四增半半T76_3|【陳】次第。半半增。向上從少光.|
|~~【梵】~~dviguṇadviguṇo hitvā'nabhrakebhyastriyojanam//S77_3//|【藏】ལུས་ནི་ཉིས་འགྱུར་ཉིས་འགྱུར་ཏེ། །སྤྲིན་མེད་དཔག་ཚད་གསུམ་དོར་`[PNའདོར།]`རོ། །|
|【唐】此上增倍倍 唯無雲減三|【陳】上身倍倍增.唯<font color="#C00000">無雲減三`[除無雲三由旬]`</font>。Z78_3|
### 2.2.2.明壽量
#### 2.2.2.1.明善趣壽量
|~~【梵】~~sahasramāyuḥ kuruṣu dvayorardhārdhavarjitam/ |【藏】སྒྲ་མི་སྙན་ན་ཚེ་སྟོང་སྟེ། །གཉིས་ན་ཕྱེད་ཕྱེད་སྤངས་པའོ། །B78_3|
|-|-|
|【唐】北洲定千<font color="#C00000">年</font> 西<font color="#C00000">東</font>半半減T77_3==[c](AKBh11#〖77_3_c〗)==|【陳】北鳩婁千年.於二離半半。|
|~~【梵】~~ihāniyatam ante tu daśābdā ādito 'mitam//S78_3//|【藏】འདི་ན་མ་ངེས་ཐ་མར་ནི། །ལོ་བཅུ་དང་པོ་དཔག་ཏུ་མེད། །|
|【唐】此洲壽不定 後十初叵量__|【陳】此不定。最後十歲。初叵量。Z79_3|
|~~【梵】~~nṛṇāṃ varṣāṇi pañcāśadahorātrau divaukasām/ |【藏】མི་རྣམས་ཀྱི་ལོ་ལྔ་བཅུ་ལ། །འདོད་པ་དག་གི་ལྷ་རྣམས་`[Pརྣམ།]`ལས། །B79_3|
|【唐】人間五十年 |【陳】人中五十年.彼天一日夜.|
|~~【梵】~~kāme 'dharāṇāṃ tenāyuḥ pañcavarṣaśatāni tu//S79_3//|【藏】འོག་མ་དག་གི་ཉིན་ཞག་གཅིག །དེས་ན་ཚེ་ལོ་ལྔ་བརྒྱའོ། །|
|【唐】下天一晝夜T78_3 乘斯壽五百|【陳】欲下天。以此彼壽五百年。Z80_3|
|~~【梵】~~dviguṇottaramūrdhvānāmubhayaṃ |【藏】གོང་མ་གཉིས་ཀ་ཉིས་འགྱུར་རོ། །|
|【唐】上五倍倍增|【陳】向上後倍增。|
|~~【梵】~~rūpiṇāṃ punaḥ/ |【藏】གཟུགས་ཅན་ཉིན་མཚན་མེད་ཚེ་ནི། །B80_3|
|【唐】色無晝夜殊|【陳】色界無日月.由劫判彼壽.|
|~~【梵】~~nāstyahorātramāyustu kalpaiḥ svāśrayasammitaiḥ//S80_3//|【藏】རང་ལུས་གཞལ་བའི་བསྐལ་པ་ཡིས། །|
|【唐】劫數等身量T79_3|【陳】劫數如身量。Z81_3|
|~~【梵】~~ārūpye viṃśatiḥ kalpasahasrāṇyadhikādhikam/ |【藏】གཟུགས་མེད་བསྐལ་པ་སྟོང་ཕྲག་ནི། །ཉི་ཤུ་`[PNཤུས།]`ལྷག་པས་ལྷག་པ་`[Nཔས།]`ཡིན། །|
|【唐】無色初二萬 後後二二增|【陳】無色二十千.劫後二二增。|
|~~【梵】~~mahākalpaḥ parīttābhāt prabhṛtyardhamadhastataḥ//S81_3//|【藏】འོད་ཆུང་ནས་བཟུང་བསྐལ་ཆེན་ཏེ། །B81_3 དེ་ཡི་འོག་མ་ཕྱེད་ཡིན་ནོ། །|
|【唐】少光上下天 大全半為劫T80_3|【陳】從少光大劫.從此下半劫。Z82_3|
#### 2.2.2.2.明惡趣壽量
|~~【梵】~~kāmadevāyuṣā tulyā ahorātrā yathākramam/ |【藏】ཡང་སོས་ལ་སོགས་དྲུག་རིམ་བཞིན། །འདོད་ལྷའི་ཚེ་དང་ཉིན་ཞག་མཉམ། །|
|-|-|
|【唐】等活等上六 如次以欲天|【陳】與欲界天壽.日夜次第等.|
|~~【梵】~~sañjīvādiṣu ṣaṭsvāyustaisteṣāṃ kāmadevavat//S82_3//|【藏】དེས་ན་དེ་དག་རྣམས་ཀྱི་ཚེ། །B82_3 འདོད་པའི་ལྷ་དང་འདྲ་བ་ཡིན། །|
|【唐】壽為一晝夜 壽量亦同彼T81_3==[a](AKBh11#〖81_3_a〗)==|【陳】於更活等六.壽量如欲天。Z83_3|
|~~【梵】~~ardhaṃ pratāpane 'vīcāvantaḥ kalpaṃ paraṃ punaḥ/ |【藏】རབ་ཏུ་ཚ་ཕྱེད་མནར་མེད་ནི། །བར་གྱི་བསྐལ་པའོ་དུད་འགྲོ་རྣམས། །|
|【唐】極熱半中劫 無間中劫全|【陳】於大燒半劫.阿毘指別劫。|
|~~【梵】~~kalpaṃ tiraścāṃ pretānāṃ māsāhnā śatapañcakam//S83_3//|【藏】མཆོག་རིང་བསྐལ་པའོ་ཡི་དྭགས་རྣམས། །B83_3 ཟླ་བ་ཉིན་ཞག་གི་ལྔ་བརྒྱ། །|
|【唐】傍生極一中 鬼<font color="#C00000">月日</font>五百T82_3|【陳】畜生極別劫。鬼日月五百。Z84_3|
|~~【梵】~~vāhād varṣaśatenaikatiloddhārakṣayāyuṣaḥ/ |【藏】ཏིལ་སྦྱངས་`[PNརྫངས།]`ནང་ནས་ལོ་བརྒྱ་ཞིང་། །ཏིལ་གཅིག་ཕྱུང་བས་ཟད་གྱུར་པ། །|
|【唐】頞部陀壽量 如一婆訶麻|【陳】從婆訶百年.除麻盡為壽.|
|~~【梵】~~arbudā viṃśatiguṇaprativṛddhāyuṣaḥ pare//S84_3//|【藏】ཆུ་བུར་ཅན་གྱི་ཚེ་ཡིན་ཏེ། །B84_3 གཞན་གྱི་ཚེ་ནི་ཉི་ཤུས་བསྒྱུར། །|
|【唐】百年除一<font color="#C00000">盡</font> 後後倍二十T83_3|【陳】頞浮陀二十.倍倍後餘壽。Z85_3|
#### 2.2.2.3.明中夭不中夭
|~~【梵】~~kurubāhyo 'ntarā mṛtyuḥ paramāṇvakṣarakṣaṇāḥ/ |【藏】སྒྲ་མི་སྙན་མ་གཏོགས་པར་འཆི། །|
|-|-|
|【唐】諸處有中夭 除北俱盧洲==[a](AKBh11#〖84_3_a〗)==|【陳】除鳩婁中夭。|
## 2.3.明三分齊
### 2.3.1.明三極少
|【唐】＊12-5| |
|-|-|
|~~【梵】~~rūpanāmādhvaparyantāḥ paramāṇuraṇustathā//S85_3//|【藏】གཟུགས་མིང་དུས་མཐའ་རྡུལ་ཡིག་དང་། །སྐད་ཅིག་ཕྲ་རབ་`[PNརབས།]`རྡུལ་དང་ནི། །B85_3|
|【唐】極微字剎那 色名時極少T84_3==[c](AKBh12#〖84_3_c〗)==|【陳】隣虛字剎那.色名時最極。|
### 2.3.2.明二量
#### 2.3.2.1.明踰繕那等
|~~【梵】~~lohāpśaśāvigocchidrarajolikṣā tadudbhavāḥ/ |【藏】རྡུལ་ཕྲན་དང་ནི་དེ་བཞིན་དུ། །ལྕགས་ཆུ་རི་བོང་ལུག་དང་གླང་། །|
|-|-|
|【唐】極微微金水 兔羊牛隙塵__|【陳】七隣虛阿羺Z86_3`[塵]`.鐵塵水兔羊.|
|~~【梵】~~yavastathāṅgulīparva jñeyaṃ saptaguṇottaram//S86_3//|【藏】ཉི་ཟེར་རྡུལ་དང་སྲོ་`[Nསོ།]`མ་དང་། །དེ་ལས་བྱུང་དང་ དེ་བཞིན་དུ། །B86_3|
|【唐】<font color="#C00000">蟣虱</font>麥指節 |【陳】牛隙塵蟣虱.麥指節應知.|
|~~【梵】~~caturviṃśatiraṅgulyo hasto hastacatuṣṭayam/ |【藏】སོར་ཚིགས་ ཞེས་བྱ་གོང་བདུན་བསྒྱུར`[PNའགྱུར།]`། །སོར་མོ་ཉི་ཤུ་བཞི་ལ་ཁྲུ། །|
|【唐】後後增七倍T85_3==[a](AKBh12#〖85_3_a〗)== 二十四指肘|【陳】後後七倍增。Z87_3二十四指`[量一]`肘.|
|~~【梵】~~dhanuḥ pañcaśatānyeṣāṃ krośo 'raṇyaṃ ca tanmatam//S87_3//|【藏】ཁྲུ་བཞི་ལ་ནི་གཞུ་གང་ངོ་། །དེ་དག་ལྔ་བརྒྱ་རྣམས་ལ་ནི། །B87_3|
|【唐】四肘為弓量 五百俱盧舍|【陳】四肘<font color="#C00000">名</font>一弓.五百`[弓]`俱盧舍.|
|~~【梵】~~te 'ṣṭau yojanam ity āhur |【藏】རྒྱང་གྲགས་དེ་ལ་དགོན་པར་འདོད། །དེ་བརྒྱད་དཔག་ཚད་ཅེས་བྱའོ། །|
|【唐】此八踰繕那T86_3|【陳】此名阿練若。Z88_3此八一由旬。|
#### 2.3.2.2.明年等
##### 2.3.2.2.1.明剎那至年
|~~【梵】~~viṃśaṃ kṣaṇaśataṃ punaḥ/ tatkṣaṇas |【藏】སྐད་ཅིག་མ་བརྒྱ་ཉི་ཤུ་ལ། །དེ་ཡི་སྐད་ཅིག་དེ་དག་ཀྱང་། །B88_3|
|-|-|
|【唐】百二十剎那 為怛剎那量|【陳】百二十剎那.怛剎那。|
|~~【梵】~~te punaḥ paṣṭirlavas triṃśad guṇottarāḥ//S88_3//|【藏】དྲུག་ཅུ་ལ་ནི་ཐང་ཅིག་གོ །ཡུད་ཙམ་ཉིན་ཞག་ཟླ་གསུམ་ནི། །|
|【唐】臘縛此六十 此三十須臾T87_3==[a](AKBh12#〖87_3_a〗)==|【陳】六十說名一羅婆。Z89_3後三三十增.|
|~~【梵】~~trayo muhūrtāhorātramāsā |【藏】གོང་ནས་གོང་དུ་སུམ་ཅུ་འགྱུར། །|
|【唐】此三十晝夜 三十晝夜月|【陳】是一牟休多.及一日夜月。|
|~~【梵】~~dvādaśamāsakaḥ/ saṃvatsaraḥ sonarātraḥ |【藏】ཞག་མི་ཐུབ་དང་བཅས་པ་ཡི`[PNནི།]`། །B89_3ཟླ་བ་བཅུ་གཉིས་ལ་ལོ་གཅིག །|
|【唐】十二月為年 於中半減夜T88_3|【陳】十二月一年.Z90_3一年共減夜。|
|【唐】==[寒熱雨際中 一月半已<font color="#C00000">度</font>]==| |
|【唐】==[於所餘半月 智者知夜減]==| |
##### 2.3.2.2.2.明劫量
###### 2.3.2.2.2.1.明劫數
|~~【梵】~~kalpo bahuvidhaḥ smṛtaḥ//S89_3//|【藏】བསྐལ་པ་རྣམ་པ་མང་བཤད་པ། །|
|-|-|
|【唐】應知有四劫 謂壞成中大|【陳】說劫有多種。|
|==⑤°謂壞成中大，唐+==| |
|~~【梵】~~saṃvartakalpo narakāsambhavād bhājanakṣayaḥ/ |【藏】འཇིག་པའི་བསྐལ་པ་དམྱལ་བ་ཡི། །སྲིད་པ་མེད་ནས་སྣོད་ཟད་པ། །B90_3|
|【唐】壞從獄不生 至外器都盡T89_3==[a](AKBh12#〖89_3_a〗)==|【陳】壞劫地獄盡.乃至器世滅。Z91_3|
|~~【梵】~~vivartakalpaḥ prāg vāyoryāvannārakasambhavaḥ//S90_3//|【藏】འཆགས་པ་དང་པོའི་རླུང་ནས་ནི། །དམྱལ་བའི་སྲིད་པའི་བར་དུའོ། །|
|【唐】成劫從風起 至地獄<font color="#C00000">初</font>生|【陳】成劫先於風.乃至地獄有。|
|~~【梵】~~antaḥkalpo 'mitād yāvad daśavarśāyuṣastataḥ/ |【藏】བར་གྱི་བསྐལ་པ་དཔག་མེད་ནས། །ཚེ་ལོ་བཅུ་པའི་བར་དུའོ། །B91_3|
|【唐】中劫從無量 減至壽唯十T90_3|【陳】別劫從無量.乃至成十歲。Z92_3|
|~~【梵】~~utkarṣā apakarṣāś ca kalpā aṣṭādaśāpare//S91_3//|【藏】དེ་ནས་ཡར་སྐྱེ་མར་འབྲི་བའི། །བསྐལ་པ་གཞན་ནི་`[PNགྱི།]`བཅོ་བརྒྱད་དང་། །|
|【唐】次增減十八|【陳】初下一別劫.次上下十八。|
|~~【梵】~~utkarṣa ekaste 'śītisahasrād yāvadāyuṣaḥ/ |【藏】ཡར་སྐྱེ་བ་ནི་གཅིག་ཡིན་ཏེ། །དེ་དག་ཚེ་ནི་བརྒྱད་ཁྲིའི་བར། །B92_3|
|【唐】後增至八萬|【陳】後上一別劫。乃至壽八萬。Z93_3|
|~~【梵】~~iti loko vivṛtto 'yaṃ kalpāṃstiṣṭhati viṃśatim//S92_3//|【藏】དེ་ལྟར་འཇིག་རྟེན་ཆགས་`[PNའཆགས།]`པ་འདི། །བར་གྱི་བསྐལ་པ་ཉི་ཤུར་གནས། །|
|【唐】如是成已住 名中二十劫T91_3|【陳】世間如此成.住經二十劫。|
|~~【梵】~~vivartate 'tha saṃvarta āste saṃvartate samam/ |【藏】འཆགས་པ་དང་ནི་འཇིག་པ་དང་། །ཞིག་ནས་འདུག་པ་དག་མཉམ་མོ། །B93_3|
|【唐】成壞壞已空 時皆等住劫__|【陳】劫成及破壞.壞住皆平等。Z94_3|
|~~【梵】~~te hyaśītirmahākalpastadasaṅkhyatrayodbhavam//S93_3//|【藏】དེ་དག་བརྒྱད་ཅུ་ལ་བསྐལ་ཆེན། །དེ་གྲངས་མེད་གསུམ་ལ་སངས་རྒྱས། །|
|【唐】八十中大劫 大劫三無數T92_3|【陳】八十名大劫。大劫三僧祇。|
###### 2.3.2.2.2.2.明劫中人
###### 2.3.2.2.2.2.1.明佛獨覺
|~~【梵】~~buddhatvam apakarṣe tu śatād yāvat tadudbhavaḥ/ |【藏】འབྱུང་ངོ་མར་ནི་འགྲིབ་པ་ཡི། །བརྒྱ་ཡི་བར་ལ་དེ་དག་འབྱུང་། །B94_3|
|-|-|
|【唐】減八萬至百 諸佛現世間|【陳】成佛於劫下.減八萬至百。Z95_3|
|~~【梵】~~dvayoḥ pratyekabuddhānāṃ khaḍgaḥ kalpaśatānvayaḥ//S94_3//|【藏】རང་སངས་རྒྱས་རྣམས་གཉིས་ཀ་ལ། །བསེ་རུ་བསྐལ་པ་བརྒྱ་ཡི་`[Pཔ་བརྒྱ་ཡིས།Nབརྒྱ་ཡིས།]`རྒྱུས། །|
|【唐】獨覺增減時 麟角喻百劫T93_3==[a](AKBh12#〖93_3_a〗)==|【陳】上下時獨覺。犀角喻百劫。|
###### 2.3.2.2.2.2.2.明輪王出現
|~~【梵】~~cakravartisamutpatti rnādho 'śītisahasrakāt/ |【藏】འཁོར་ལོས་སྒྱུར་བ་འབྱུང་བ་ནི། །སྟོང་ཕྲག་བརྒྱད་ཅུ་ལས་མི་འཕྱི`[Nཕྱི]`། །B95_3|
|-|-|
|【唐】輪王八萬上|【陳】減八萬歲時.無轉輪王生。Z96_3|
|~~【梵】~~suvarṇarūpyatāmrāyaś cakriṇas te 'dharakramāt//S95_3//|【藏】གསེར་དངུལ་ཟངས་ལྕགས་འཁོར་ལོ་ཅན། །དེ་དག་གླིང་གཅིག་གླིང་གཉིས་དང་། །|
|【唐】金銀銅鐵輪|【陳】金銀銅鐵輪。四隨下次第.|
|~~【梵】~~ekadvitricaturdvīpā na ca dvau saha buddhavat/ |【藏】གསུམ་དང་བཞི་ལས་`[PNལ།]`མས་རིམ་བཞིན། །ལྷན་ཅིག་གཉིས་མིན་སངས་རྒྱས་བཞིན། །B96_3|
|【唐】一二三四洲 逆次獨如佛T94_3==[a](AKBh12#〖94_3_a〗)==|【陳】一二三四洲。非二俱如佛。Z97_3|
|~~【梵】~~pratyudyānasvayaṃyānakalahāstrajito 'vadhāḥ//S96_3//|【藏】ཕས་བསུ་རང་འགྲོ་གཡུལ་བཤམས་དང་། །མཚོན་བརྩམས་`[Nབརྩེམས།]`པས་རྒྱལ་གནོད་པ་མེད། །|
|【唐】他迎自往伏 諍陣勝無害|【陳】他迎自往彼.爭伏勝。無害。|
|~~【梵】~~deśasthottaptapūrṇatvair lakṣaṇātiśayo muneḥ/ |【藏】ཐུབ་མཚན་ཡུལ་ན་གནས་པ་དང་། །གསལ་ལ་རྫོགས་པས་འཕགས་པ་ཡིན། །B97_3|
|【唐】相不正<font color="#FF0000">圓明</font> 故與佛非等T95_3|【陳】處正明了圓.佛相餘無等。Z98_3|
###### 2.3.2.2.2.2.3.明劫初有王
|~~【梵】~~prāgāsan rūpivat sattvā rasarāgāt tataḥ śanaiḥ//S97_3//|【藏】སྔར་བྱུང་སེམས་ཅན་གཟུགས་ཅན་བཞིན། །དེ་ནས་རིམ་གྱིས་རོ་ལ་ཆགས། །|
|-|-|
|【唐】劫初如色天 後漸增貪味|【陳】初生如色界。眾生漸貪味.|
|~~【梵】~~ālasyāt sannidhiṃ kṛtvā sāgrahaiḥ kṣetrapo bhṛtaḥ/ |【藏】ལེ་ལོས་སོག་`[PNབསོགས།]`འཇོག་བྱས་ནས་ནི། །འཛིན་བཅས་རྣམས་ཀྱིས་ཞིང་དཔོན་བསྟབས། །B98_3|
|【唐】由<font color="#C00000">惰</font>貯賊起 為防雇守田T96_3==[a](AKBh12#〖96_3_a〗)==|【陳】為嬾惰儲畜.由財雇守田。Z99_3|
###### 2.3.2.2.2.3.明劫中災
###### 2.3.2.2.2.3.1.明小三災
|~~【梵】~~tataḥ karmapathādhikyādapahrāse daśāyuṣaḥ//S98_3//|【藏】དེ་ནས་ལས་ཀྱི་ལམ་ལྷག་པས། །ཚེ་ཐུང་ལོ་ནི་བཅུ་ཡིན་ནོ། །|
|-|-|
|【唐】業道增壽減 至十三災現|【陳】次由十惡增.壽減至十歲。|
|~~【梵】~~kalpasya śastrarogābhyāṃ durbhikṣeṇa ca nirgamaḥ/ |【藏】བསྐལ་པ་མཚོན་དང་ནད་དང་ནི། །མུ་གེ་དག་གིས་ཚར་ཕྱིན་ཏོ། །B99_3|
|【唐】刀疾<font color="#C00000">饑`(飢)`</font>如次 |【陳】是劫由杖疾.及餓災故出。Z100_3|
|~~【梵】~~divasān sapta māsāṃś ca varṣāṇi ca yathākramam//S99_3//|【藏】ཞག་རྣམས་`[PNརྣམ།]`དང་ནི་ཟླ་བ་དང་། །ལོ་བདུན་དག་ཏུ་གོ་རིམས་`[PNརིམ།]`བཞིན། །|
|【唐】七日月年止T97_3==[a](AKBh12#〖97_3_a〗)==|【陳】七日及七月.七年次第盡。|
###### 2.3.2.2.2.3.2.明大三災
| ~~【梵】~~saṃvartanyaḥ punastisro bhavantyagnyambuvāyubhiḥ/ | 【藏】མེ་དང་ཆུ་དང་རླུང་དག་གིས། །འཇིག་པ་དག་ནི་ཡང་གསུམ་ཡིན། །B100_3 |
| - | - |
| 【唐】三災<font color="#C00000">火水</font>風 | 【陳】散集劫有三.由火水風起。Z101_3 |
| ~~【梵】~~dhyānatrayaṃ dvitīyādi śīrṣaṃ tāsāṃ yathākramam//S100_3// | 【藏】བསམ་གཏན་གཉིས་སོགས་གསུམ་པོ་ནི། །དེ་དག་གི་རྩེ་གོ་རིམས་བཞིན། ། |
| 【唐】上三定為頂 | 【陳】三定二定等.次第三災頭。 |
| ~~【梵】~~tadapakṣālasādharmyānna caturthe 'styaniñjanāt/ | 【藏】དེ་ཡི་སྐྱོན་དང་ཆོས་མཐུན་ཕྱིར། །བཞི་པ་ན་མེད་མི་གཡོའི་ཕྱིར། །B101_3 |
| 【唐】如次內災等 四無不動故T98_3==[a](AKBh12#〖98_3_a〗)== | 【陳】由等彼內災。四無不動故。Z102_3 |
| ~~【梵】~~na nityaṃ saha sattvena tadvimānodayavyayāt//S101_3// | 【藏】མི་རྟག་དེ་ཡི་གཞལ་མེད་ཁང་། །སེམས་ཅན་བཅས་ཏེ་འབྱུང་འཇིག་ཕྱིར། ། |
| 【唐】然彼器非常 情俱生滅故__ | 【陳】無常眾生共.宮殿生滅故。 |
| ~~【梵】~~saptāgninādbhir ekaivaṃ | 【藏】མེ་ཡིས་བདུན་ནོ་ཆུ་ཡིས་གཅིག ། |
| 【唐】要七火一水 | 【陳】七火一水災。 |
| ~~【梵】~~gate 'dbhiḥ saptake punaḥ/ tejasā saptakaḥ | 【藏】དེ་ལྟར་ཆུ`[ས]`་བདུན་ཐལ་ནས་ཀྱང་། །B102_3 མེ་ཡིས་བདུན་ནོ་དེ་ནས་ནི`[PNཀྱང་།]`། ། |
| 【唐】七水火後風T99_3 | 【陳】七水災已度.Z103_3後復七火災。 |
| ~~【梵】~~pañcād vāyusaṃvartanī tataḥ//S102_3// | 【藏】མཇུག་ཏུ་རླུང་གིས་འཇིག་པ་ཡིན། །B103_3 |
| | 【陳】然後風災起。-Z104_3 |
| ==~~【梵】~~abhidharmakośabhāṣye lokanirdeśo nāma== | 【藏】ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་ལས། ། |
| ==~~【梵】~~tṛtīyaṃ kośasthānam samāptamiti/== | 【藏】འཇིག་རྟེན་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་གནས་གསུམ་པའོ།། །། |
| ==~~【梵】~~śrīlāmāvākasya yad atra puṇyam/== | |
# 分別業品第四
|~~【梵】~~caturthaṃ kośasthānam (4. karmanirdeśaḥ)|【藏】==ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་ལས། ། ལས་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་གནས་བཞི་པ། །== |
|-|-|
|【唐】分別業品第四(131頌)|【陳】釋論卷第十 分別業品第四|
|【唐】＊13-1| |
|~~【梵】~~oṃ namo buddhāya/| |
# 1.明業體性
## 1.1.正明業體
### 1.1.1.明所造業
#### 1.1.1.1.明二三業
|~~【梵】~~karmajaṃ lokavaicitryaṃ, cetanā tatkṛtaṃ ca tat/ |【藏】ལས་ལས་འཇིག་རྟེན་སྣ་ཚོགས་སྐྱེས། །དེ་ནི་སེམས་པ་དང་དེས་བྱས། །|
|-|-|
|【唐】世別由業生 思及思所作|【陳】業生世多異。故意及所作。|
|~~【梵】~~cetanā mānasaṃ karma, tajje vākkāyakarmaṇī//S01_4//|【藏】སེམས་པ་ཡིད་ཀྱི་ལས་ཡིན་ནོ། །དེས་བསྐྱེད་`[PNསྐྱེས།]`ལུས་དང་ངག་གི་ལས། །B01_4|
|【唐】思即是意業 所作謂身語T01_4==[a](AKBh13#〖01_4_a〗)==|【陳】故意即心業。故意生身口。Z01_4|
#### 1.1.1.2.明五業
##### 1.1.1.2.1.明表無表
|~~【梵】~~te tu vijñaptyavijñaptī |【藏】དེ་དག་རྣམ་རིག་རྣམ་རིག་མིན། །|
|-|-|
|【唐】此身語二業 俱表無表性==[a](AKBh13#〖02_4_a〗)==|【陳】二有教無教.|
##### 1.1.1.2.2.明身語表
|~~【梵】~~kāyavijñaptiriṣyate/ saṃsthānaṃ na gatir |【藏】ལུས་རྣམ་རིག་བྱེད་དབྱིབས་སུ་འདོད། །འགྲོ་མིན་|
|-|-|
|【唐】身表許別形 非行動為體T02_4==[c](AKBh13#〖02_4_c〗)==|【陳】說身有教相。非動|
|~~【梵】~~yasmāt saṃskṛtaṃ kṣaṇikaṃ vyayāt//S02_4//|【藏】གང་ཕྱིར་འདུས་བྱས་ནི། ། སྐད་ཅིག་མ་`[PNཔ།]`ཡིན་འཇིག་ཕྱིར་རོ། །B02_4|
|【唐】以諸有為法 有剎那盡故|【陳】剎那故。最後滅盡故。Z02_4|
|~~【梵】~~na kasyacidahetoḥ syād dhetuḥ syāc ca vināśakaḥ/ |【藏】རྒྱུ་མེད་པ་ལས་འགའ་མི་འབྱུང་། །རྒྱུ་ཡང་འཇིག་པ་པོར་འགྱུར་རོ། །|
|【唐】應無無因故 生因應能滅T03_4|【陳】無不從因生。生因成能滅。|
| |【陳】於決無證故。於地等寧有。Z03_4|
|【唐】形亦非實有|【陳】向一方聚生.執色假說此.|
| |【陳】相貌由比量.約色相決判。Z04_4|
|==⑤°陳+==| |
|~~【梵】~~dvigrāhyaṃ syān |【藏】གཉིས་གཟུང་འགྱུར་ཏེ་`[PNདེ།]`|
|【唐】應二根取故|【陳】<font color="#C00000">二根取無入</font>.決是意塵故。|
| |【陳】由分別堅等.長等智生故。Z05_4|
| |【陳】於大聚集有.復決定相貌.|
|~~【梵】~~na cā'ṇau tad |【藏】རྡུལ་ལ་མེད། །|
|【唐】無別極微故 |【陳】不同相違故。|
|~~【梵】~~vāgvijñaptistu vāgdhvaniḥ//S03_4//|【藏】ངག་རྣམས་`[PNརྣམ།]`རིག་བྱེད་ནི་ངག་སྒྲ། །B03_4|
|【唐】語表許言聲T04_4|【陳】言教語音聲。Z06_4|
##### 1.1.1.2.3.證有無表
|~~【梵】~~trividhāmalarūpoktivṛddhyakurvatpathādibhiḥ/ |【藏】རྣམ་གསུམ་དྲི་མེད་གཟུགས་གསུངས་དང་། །འཕེལ་དང་མ་བྱས་ལམ་སོགས་ཕྱིར། །|
|-|-|
|【唐】說三無漏色 增非作等故==[a](AKBh13#〖05_4_a〗)==|【陳】三無流色長.不作說道等。|
### 1.1.2.明能造大種
#### 1.1.2.1.明表無表大種異
|【唐】此能造大種 異於表所依T05_4==[c](AKBh13#〖05_4_c〗)==|【陳】|
|-|-|
|==⑤°唐+(依長行)==| |
#### 1.1.2.2.明能造時同異
|~~【梵】~~kṣaṇādūrdhamavijñaptiḥ kāmāptātītabhūtajā//S04_4//|【藏】འདོད་གཏོགས་རྣམ་རིག་མིན་སྐད་ཅིག །ཕྱིན་ཆད་འདས་པའི་འབྱུང་ལས་སྐྱེ། །B04_4|
|-|-|
|【唐】欲後念無表 依過大種生==[a](AKBh13#〖06_4_a〗)==|【陳】剎那後無教.欲過去大生。Z07_4|
#### 1.1.2.3.明能造地別生
|~~【梵】~~svāni bhūtānyupādāya kāyavākkarma sāsravam/ |【藏】ཟག་བཅས་ལུས་དང་ངག་གི་ལས། །རང་གི་འབྱུང་བ་དག་རྒྱུར་བྱས། །|
|-|-|
|【唐】有漏自地<font color="#C00000">依</font>|【陳】依止自四大.身口業有流。|
|~~【梵】~~anāsravaṃ yatra jāto |【藏】ཟག་མེད་གང་དུ་སྐྱེས་པའི་`[PNཔ།]`ཡིན། །|
|【唐】無漏隨生處T06_4==[c](AKBh13#〖06_4_c〗)==|【陳】無流隨生處。|
## 1.2.諸門分別
### 1.2.1.約類以明
|~~【梵】~~ 'vijñaptir anupāttikā//S05_4//naiṣyandikī ca sattvākhyā |【藏】རྣམ་རིག་བྱེད་མིན་མ་ཟིན་དང་། །B05_4རྒྱུ་མཐུན་ལས་བྱུང་སེམས་ཅན་སྟོན། །|
|-|-|
|【唐】無表無執受 亦等流情數|【陳】無教非心取.Z08_4流果眾生名.|
|~~【梵】~~niṣyandopāttabhūtajā/ |【藏】རྒྱུ་མཐུན་ཟིན་པའི་འབྱུང་ལས་སྐྱེ། །|
|【唐】散依等流性 有受異大生T07_4==[a](AKBh13#〖07_4_a〗)==|【陳】流心取大生。|
|==⑤°異：唐+==| |
|~~【梵】~~samādhijau pacayikā nupāttābhinnabhūtajā//S06_4//|【藏】ཏིང་འཛིན་སྐྱེས་འབྱུང་མ་ཟིན་དང་། །རྒྱས་བྱུང་ཐ་དད་མིན་ལས་སྐྱེས`[PNསྐྱེ།]`། །B06_4|
|【唐】定生依長養 無受無異大|【陳】定生增長果.無取異大生。Z09_4|
|【唐】表唯等流性 屬身有執受T08_4|==⑤°唐+==|
### 1.2.2.約明性界地辨
#### 1.2.2.1.明性界地
|~~【梵】~~nāvyākṛtāsty avijñaptis tridhā'nyad aśubhaṃ punaḥ/ |【藏】རྣམ་རིག་མིན་ལུང་བསྟན་མིན་མེད། །གཞན་ནི་རྣམ་གསུམ་མི་དགེ་ནི། །|
|-|-|
|【唐】無表記餘三 不善唯在欲|【陳】無無記無教。餘三。復不善欲中。|
|~~【梵】~~kāme rūpe 'pyavijñaptirvijñaptiḥ savicārayoḥ//S07_4//|【藏】འདོད་ནའོ་`[PNན།]`གཟུགས་ནའང་རྣམ་རིག་མིན། །རྣམ་རིག་དཔྱོད་དང་བཅས་དག་ན། །B07_4|
|【唐】無表<font color="#C00000">遍</font>欲色 表唯有伺二T09_4==[a](AKBh13#〖09_4_a〗)==|【陳】色無教。有教有觀二。Z10_4|
|~~【梵】~~kāme 'pi nivṛtā nāsti samutthānamasad yataḥ/ |【藏】འདོད་པ་ན་ཡང་བསྒྲིབས་པ་མེད། །གང་ཕྱིར་ཀུན་སློང་མེད་`[PNམེ།]`ཐར་པ། །|
|【唐】欲無有覆表 以無等起故|【陳】欲無無記教。緣起無有故。|
#### 1.2.2.2.明三性
##### 1.2.2.2.1.明三性所由
|~~【梵】~~paramārthaśubho mokṣaḥ svato mūlahryapatrapā//S08_4//|【藏】དམ་པའི་དོན་དུ་དགེ་རྩ་བ། །ངོ་ཚ་ཁྲེལ་ཡོད་བདག་ཉིད་ཀྱིས། །B08_4|
|-|-|
|【唐】勝義善解脫 自性慚愧根T10_4==[c](AKBh13#〖10_4_c〗)==|【陳】解脫真實善。自性根慚羞。Z11_4|
|~~【梵】~~samprayogeṇa tadyuktā samutthānāt kriyādayaḥ/ |【藏】དེ་དག་དང་ལྡན་མཚུངས་ལྡན་གྱིས། །བྱ་བ་`[Nབྱས་པ།]`ལ་སོགས་ཀུན་སློང་བས། །|
|【唐】相應彼相應 等起色業等|【陳】相應彼雜故。發起有教等。|
|~~【梵】~~viparyayeṇākuśalaṃ paramāvyākṛte dhruve//S09_4//|【藏】བཟློག་པ་མི་དགེ་དོན་དམ་པར། །ལུང་མ་བསྟན་པ་བསྟན་པ་དག །B09_4|
|【唐】翻此名不善 勝無記二常T11_4|【陳】翻此四名惡。實無記二常。Z12_4|
##### 1.2.2.2.2.明等起義
|~~【梵】~~samutthānaṃ dvidhā hetutatkṣaṇotthānasaṃjñitam/ |【藏】ཀུན་སློང་རྣམ་གཉིས་རྒྱུ་དང་ནི། །དེ་ཡི་དུས་ཀྱི་སློང་ཞེས་བྱ། །|
|-|-|
|【唐】等起有二種 因及彼剎那|【陳】緣起有二種.生因剎那起。|
|~~【梵】~~pravartakaṃ tayorādyaṃ, dvitīyamanuvartakam//S10_4//|【藏】གཉིས་ལས་དང་པོ་རབ་འཇུག་བྱེད། །གཉིས་པ་རྗེས་སུ་འཇུག་བྱེད་ཡིན། །B10_4|
|【唐】如次第應知 名轉名隨轉T12_4==[a](AKBh13#〖12_4_a〗)==|【陳】於二初能生.第二隨彼起。Z13_4|
|~~【梵】~~pravartakaṃ dṛṣṭiheyaṃ vijñānam, ubhayaṃ punaḥ/ |【藏】མཐོང་བས་སྤང་བྱའི་རྣམ་ཤེས་ནི། །རབ་ཏུ་འཇུག་བྱེད་ཡིན་ ཡིད་ནི། །|
|【唐】見斷識唯轉 唯隨轉五識|【陳】能生見諦滅意識。|
|~~【梵】~~mānasaṃ bhāvanāheyaṃ, pañcakaṃ tv anuvartakam//S11_4//|【藏】བསྒོམ་པས་སྤང་བྱ་གཉིས་ཀ་ཡིན། །ལྔ་ནི་རྗེས་སུ་འཇུག་བྱེད་ཡིན། །B11_4|
|【唐】修斷意通<font color="#C00000">二</font> |【陳】修道滅.生隨起具能。五識唯隨起。Z14_4|
|【唐】<font color="#C00000">無漏異熟非</font>T13_4|==⑤°唐依長行及下頌增改==|
|~~【梵】~~pravartake śubhādau hi syāt tridhāpyanuvartakam/ |【藏】རབ་ཏུ་འཇུག་བྱེད་དགེ་སོགས་ལས། །རྗེས་འཇུག་བྱེད་ཀྱང་རྣམ་གསུམ་འགྱུར། །|
|【唐】於轉善等性 隨轉各容三|【陳】於能生善等.隨起有三種。|
|~~【梵】~~tulyaṃ muneḥ śubhaṃ yāvat nobhayaṃ tu vipākajam//S12_4//|【藏】ཐུབ་པའི་འདྲ་བའམ་དེ་དགེ་བ། །རྣམ་སྨིན་ལས་སྐྱེས་གཉིས་ཀ་མིན། །B12_4|
|【唐】牟尼善必同 無記隨<font color="#C00000">或</font>善T14_4|【陳】於佛等或善。果報生無二。Z15_4|
## 1.3.廣明表無表
### 1.3.1.明三無表
|【唐】＊14-2| |
|-|-|
|~~【梵】~~avijñaptistridhā jñeyā saṃvarāsaṃvaretarā/ |【藏】རྣམ་རིག་མིན་རྣམ་གསུམ་ཤེས་`[PNཞེས།]`བྱ། །སྡོམ་དང་སྡོམ་པ་མིན་དང་གཞན། །|
|【唐】無表三律儀 不律儀非二==[a](AKBh14#〖15_4_a〗)==|【陳】無教應知三.護不護異二。|
### 1.3.2.依三別解
#### 1.3.2.1.別解律儀
##### 1.3.2.1.1.明三善律儀
|~~【梵】~~saṃvaraḥ prātimokṣākhyo dhyānajo 'nāsravastathā//S13_4//|【藏】སྡོམ་པ་སོ་སོར་ཐར་ཞེས་བྱ། །དེ་བཞིན་ཟག་མེད་བསམ་གཏན་སྐྱེས། །B13_4|
|-|-|
|【唐】律儀別解脫 靜慮及道生T15_4==[c](AKBh14#〖15_4_c〗)==|【陳】護波羅`[提]`木叉.定生及無流。Z16_4|
##### 1.3.2.1.2.別明初律儀
###### 1.3.2.1.2.1.明初律儀
|~~【梵】~~aṣṭadhā prātimokṣākhyo dravyatastu caturvidhaḥ/ |【藏】སོ་སོར་ཐར་ཞེས་བྱ་རྣམ་བརྒྱད། །རྫས་སུ་རྣམ་པ་བཞི་ཡིན་ནོ། །|
|-|-|
|【唐】初律儀八種 實體唯有四|【陳】木叉戒八種。由實物有四。|
|~~【梵】~~liṅgato nāmasañcārāt pṛthak te cāvirodhinaḥ//S14_4//|【藏】མཚན་ལས་མིང་ནི་འཕོ་བའི་ཕྱིར། །ཐ་དད་དེ་དག་འགལ་བ་མེད། །B14_4|
|【唐】形轉名異故 各別不相違T16_4==[a](AKBh14#〖16_4_a〗)==|【陳】由根名異故。彼各。不相違。Z17_4|
###### 1.3.2.1.2.2.安立四律儀
|~~【梵】~~pañcāṣṭadaśasarvebhyo varjyebhyo viratigrahāt/ |【藏】སྤང་བྱ་ལྔ་བརྒྱད་བཅུ་དང་ནི། །ཐམས་ཅད་སྤོང་བ་མནོས་པ་ལས། །|
|-|-|
|【唐】受離五<font color="#C00000">八十</font> 一切所應離|【陳】五八十一切.惡處受離故.|
|~~【梵】~~upāsakopavāsasthaśramaṇoddeśabhikṣutā//S15_4//|【藏】དགེ་བསྙེན་དང་ནི་བསྙེན་གནས་དང་། །དགེ་ཚུལ་ཆེད་དང་དགེ་སློང་ཉིད། །B15_4|
|【唐】立近事近住 勤策及苾芻T17_4==[a](AKBh14#〖17_4_a〗)==|【陳】優婆塞布薩.沙彌及比丘。Z18_4|
###### 1.3.2.1.2.3.別釋異名
|~~【梵】~~śīlaṃ sucaritaṃ karma-saṃvaraścocyate punaḥ/ |【藏】ཚུལ་ཁྲིམས་དང་ནི་ལེགས་སྤྱད་དང་། །ལས་དང་སྡོམ་པ་ཞེས་བྱའོ། །|
|-|-|
|【唐】俱得名尸羅 妙行業律儀|【陳】尸羅善行業.或說守護等。|
|~~【梵】~~ādye vijñaptyavijñaptī prātimokṣaḥ kriyāpathaḥ//S16_4//|【藏】དང་པོའི་རྣམ་རིག་རྣམ་རིག་མིན། །སོ་སོར་ཐར་དང་བྱ་བའི་ལམ། །B16_4|
|【唐】唯初表無表 名別解業道T18_4==[a](AKBh14#〖18_4_a〗)==|【陳】初有教無教.波木叉業道。Z19_4|
|==⑤俱得名：唐依意加==| |
#### 1.3.2.2.總明成就
##### 1.3.2.2.1.總明成就
###### 1.3.2.2.1.1.明成三戒
|~~【梵】~~prātimokṣānvitā cāṣṭau dhyānajena tadanvitaḥ/ |【藏】སོ་སོར་ཐར་དང་ལྡན་པ་བརྒྱད། །བསམ་གཏན་སྐྱེས་`[PNསྐྱེ།]`དང་དེ་ལྡན་པ། །|
|-|-|
|【唐】八成別解脫 得靜慮聖者|【陳】應波<font color="#C00000">木叉`[羅木叉.羅提]`</font>八。定生護得定。|
|~~【梵】~~anāsraveṇāryasattvā antyau cittānuvartinau//S17_4//|【藏】ཟག་མེད་འཕགས་པའི་སེམས་ཅན་དང་། །ཐ་མ་གཉིས་ནི་སེམས་རྗེས་འབྲང་། །B17_4|
|【唐】成靜慮道生 後二隨心轉T19_4==[a](AKBh14#〖19_4_a〗)==|【陳】無流護聖人。後二隨心起。Z20_4|
###### 1.3.2.2.1.2.明斷律儀
|~~【梵】~~anāgamye prahāṇākhyau tāvānantaryamārgajau/ |【藏】བར་ཆད་མེད་ལམ་སྐྱེས་དེ་གཉིས། །མི་ལྕོགས་མེད་ལ་སྤོང་ཞེས་བྱ། །|
|-|-|
|【唐】未至九無間 俱生二名斷==[a](AKBh14#〖20_4_a〗)==|【陳】於未來二滅.九次第道生。|
###### 1.3.2.2.1.3.會經二律儀
|~~【梵】~~samprajānasmṛtī dve tu manaindriyasaṃvarau//S18_4//|【藏】ཤེས་བཞིན་དང་ནི་དྲན་དག་གཉིས། །ཡིད་དང་དབང་པོའི་`[PNཔོ།]`སྡོམ་པ་ཡིན། །B18_4|
|-|-|
|【唐】正知正念合 名意根律儀T20_4==[c](AKBh14#〖20_4_c〗)==|【陳】合善慧正念.各說意根護。Z21_4|
##### 1.3.2.2.2.約世明成就
###### 1.3.2.2.2.1.成就無表
###### 1.3.2.2.2.1.1.約世成善惡
|~~【梵】~~prātimokṣasthito nityamātyāgād vartamānayā/ |【藏】སོ་སོར་ཐར་གནས་ཇི་སྲིད་དུ། །མ་བཏང་བར་དག་`[PNབརྟག]`ད་ལྟར་གྱི། །|
|-|-|
|【唐】住別解無表 未捨恒成現|【陳】若住波木叉.與現應至捨.|
|~~【梵】~~avijñaptyānvitaḥ pūrvāt kṣaṇādūrdhvamatītayā//S19_4//|【藏】རྣམ་རིག་མིན་`[Nམི།]`ལྡན་སྐད་ཅིག་མ། །དང་པོ་ཕྱིན་ཆད་འདས་པ་དང་། །B19_4|
|【唐】剎那後成過 |【陳】與無教相應。前念後與過。Z22_4|
|~~【梵】~~tathaivāsaṃvarastho 'pi dhyānasaṃvaravān sadā/ |【藏】སྡོམ་མིན་གནས་པའང་དེ་དང་འདྲ། ། བསམ་གཏན་སྡོམ་དང་ལྡན་པ་ནི། །|
|【唐】不律儀亦然T21_4==[a](AKBh14#〖21_4_a〗)==|【陳】住不護亦爾。有定護相應.|
|~~【梵】~~atītājātayā''ryas tu prathame nābhyatītayā//S20_4//|【藏】རྟག་ཏུ་འདས་དང་མ་འོངས་དང་། །འཕགས་ནི་དང་པོ་འདས་དང་མིན། །B20_4|
|【唐】得靜慮律儀 恒成就過未|【陳】與過去未來。聖初非與過。Z23_4|
|~~【梵】~~samāhitāryamārgasthau tau yukto vartamānayā/ |【藏】མཉམ་གཞག་འཕགས་ལམ་གནས་དེ་གཉིས། །ད་ལྟར་དང་ལྡན་བར་གནས་ལ། །|
|【唐】聖初除過去 住定道成中T22_4|【陳】住定及聖道.與現世相應。|
###### 1.3.2.2.2.1.2.約世成處中
|~~【梵】~~madhyasthasyāsti cedādau madhyayordhvaṃ dvikālayā//S21_4//|【藏】ཡོད་ན་དང་པོ་བར་གྱི་དང་། །ཕྱིན་ཆད་དུས་ནི་གཉིས་དང་ངོ་། །B21_4|
|-|-|
|【唐】住中有無表 初成中後二==[a](AKBh14#〖23_4_a〗)==|【陳】中住若有二初中。後二時。Z24_4|
###### 1.3.2.2.2.1.3.明住善惡成中
|~~【梵】~~asaṃvarasthaḥ śubhayā'śubhayā saṃvare sthitaḥ/ |【藏】སྡོམ་མིན་གནས་པ་དགེ་བ་དང་། །སྡོམ་ལ་གནས་པ་མི་དགེ་བའི། །|
|-|-|
|【唐】住律不律儀 起染淨無表T23_4==[c](AKBh14#〖23_4_c〗)==|【陳】住不護與善.住護復與惡.|
|~~【梵】~~avijñaptyānvito yāvat prasādakleśavegavān//S22_4//|【藏】རྣམ་རིག་མིན་ལྡན་ཇི་སྲིད་དུ། །རབ་དང་ཉོན་མོངས་ཤུགས་ལྡན་པར། །B22_4|
|【唐】初成中後二 至染淨勢終|【陳】與無教相應.乃至淨污疾。Z25_4|
###### 1.3.2.2.2.2.成就表
| |【陳】釋論卷第十一 分別業品之二|
|-|-|
|~~【梵】~~vijñaptyā tu yutāḥ sarve kurvanto madhyayānvitāḥ/ |【藏】རྣམ་རིག་བྱེད་ནི་ཐམས་ཅད་ལ། །བྱེད་པ་དག་ལ་ད་ལྟར་ལྡན། །|
|【唐】表正作成中|【陳】復一切與教.正作與中應。|
|~~【梵】~~atītayā kṣaṇādūrdhvamātyāgān nāsty ajātayā//S23_4//|【藏】མ་བཏང་བར་དུ་སྐད་ཅིག་མ། །ཕྱིན་ཆད་འདས་ལྡན་མ་འོངས་མེད། །B23_4|
|【唐】後成過非未T24_4==[c](AKBh14#〖24_4_c〗)==|【陳】剎那後與過.至捨。非來應。Z26_4|
|~~【梵】~~nivṛtānivṛtābhyāṃ ca nātītābhyāṃ samanvitaḥ/ |【藏】བསྒྲིབས་`[Pབསྒྲིབ།]`པ་དང་ནི་མ་བསྒྲིབས་པ། །འདས་པ་དག་དང་ལྡན་པའང་མེད། །|
|【唐】有覆及無覆 唯成就現在|【陳】與有覆無覆.過去不相應。|
###### 1.3.2.2.2.3.明惡戒異名
|~~【梵】~~asaṃvaro duścaritaṃ dauḥśīlyaṃ karma tatpathaḥ//S24_4//|【藏】སྡོམ་པ་མིན་དང་ཉེས་སྤྱད་དང་། །འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་ལས་དེའི་ལམ། །B24_4|
|-|-|
|【唐】惡行惡戒業 業道不律儀T25_4==[c](AKBh14#〖25_4_c〗)==|【陳】不護及惡行.惡戒或業道。Z27_4|
###### 1.3.2.2.2.4.成表及無表
|~~【梵】~~vijñaptyaivānvitaḥ kurvan madhyastho mṛducetanaḥ/ |【藏】བར་མ་དོར་གནས་སེམས་ཞན་`[Nགཞན]`པས། །བྱེད་ན་རྣམ་རིག་ཉིད་དང་ལྡན། །|
|-|-|
|【唐】成表非無表 住中劣思作|【陳】但與教相應.中住下心作。|
|~~【梵】~~tyaktānutpannavijñaptiḥ avijñaptyāryapudgalaḥ//S25_4//|【藏】རྣམ་རིག་བཏང་དང་མ་སྐྱེས་པའི། །འཕགས་པའི་གང་ཟག་རྣམ་རིག་མིན། །B25_4|
|【唐】捨未生表聖 成無表非表T26_4==[a](AKBh14#〖26_4_a〗)==|【陳】捨未生有教.餘無教聖人。Z28_4|
#### 1.3.2.3.明得戒因緣
##### 1.3.2.3.1.明得三律儀
|~~【梵】~~dhyānajo dhyānabhūmyaiva labhyate 'nāsravastayā/ |【藏】བསམ་གཏན་ལས་སྐྱེས་བསམ་གཏན་གྱི། །ས་ཉིད་ཀྱིས་འཐོབ་`[PNཐོབ།]`ཟག་མེད་ནི`[Pགྱི།]`། །|
|-|-|
|【唐】定生得定地 彼聖得道生|【陳】定生由定地得。由聖依此無流。|
|~~【梵】~~āryayā prātimokṣākhyaḥ paravijñapanādibhiḥ//S26_4//|【藏】འཕགས་དེས་སོ་སོར་ཐར་ཞེས་པ། །གཞན་གྱི་རྣམ་རིག་བྱེད་སྩོགས(སོགས)་ཀྱིས`[Pཀྱི།]`། །B26_4|
|【唐】別解脫律儀 得由他教等T27_4==[a](AKBh14#〖27_4_a〗)==|【陳】波木叉.由<font color="#C00000">互</font>令他等。Z29_4|
##### 1.3.2.3.2.明戒時分齊
###### 1.3.2.3.2.1.明別解脫戒
|~~【梵】~~yāvajjīvaṃ samādānamahorātraṃ ca saṃvṛteḥ/ |【藏】ཇི་སྲིད་འཚོ་དང་ཉིན་ཞག་ཏུ། །སྡོམ་པ་ཡང་དག་བླང་བར་བྱ། །|
|-|-|
|【唐】別解脫律儀 盡壽或晝夜==[a](AKBh14#〖28_4_a〗)==|【陳】隨有命善受.正護<font color="#C00000">或</font>日夜。|
###### 1.3.2.3.2.2.明惡戒時
|~~【梵】~~nāsaṃvaro 'styahorātraṃ na kilaivaṃ pragṛhyate//S27_4//|【藏】ཉིན་ཞག་པ་ཡི་སྡོམ་མིན་མེད། །དེ་དེ་ལྟར་ནོད་མེད་ཅེས་གྲག །B27_4|
|-|-|
|【唐】惡戒無晝夜 謂非如善受T28_4==[c](AKBh14#〖28_4_c〗)==|【陳】無日夜不護。由<font color="#C00000">不</font>受如此。Z30_4|
##### 1.3.2.3.3.明近住戒
###### 1.3.2.3.3.1.明受方法
|~~【梵】~~kālyaṃ grāhyo 'nyato nīcaiḥ sthitenoktānuvādinā/ |【藏】དམའ་བར་འདུག་སྨྲས་བཟླས་པ་ཡིས། །མི་བརྒྱན་ནམ་ནི་ནང་`[PNནངས།]`བར་དུ། །|
|-|-|
|【唐】近住於晨旦 下座從師受|【陳】晨朝從他受.下坐隨後說.|
|~~【梵】~~upavāsaḥ samagrāṅgo nirbhūṣeṇāniśākṣayāt//S28_4//|【藏】བསྙེན་གནས་ཡན་ལག་ཚང་བར་ནི། །ནང་པར་གཞན་ལས་ནོད་པར་བྱ། །B28_4|
|【唐】隨教說具支 離嚴飾晝夜T29_4==[a](AKBh14#〖29_4_a〗)==|【陳】布薩護具分.離莊飾<font color="#C00000">晝</font>夜。Z31_4`盡`|
###### 1.3.2.3.3.2.明具八支
|~~【梵】~~śīlāṅgānyapramādāṅgaṃ vratāṅgāni yathākramam/ |【藏】ཚུལ་ཁྲིམས་ཡན་ལག་བག་ཡོད་པའི། །ཡན་ལག་བརྟུལ་ཞུགས་ཡན་ལག་སྟེ། །|
|-|-|
|【唐】戒不逸禁支 四一三如次|【陳】戒分無放逸.分修分次第.|
|~~【梵】~~catvāryekaṃ tathā trīṇi smṛtināśo madaś ca taiḥ//S29_4//|【藏】བཞི་གཅིག་དེ་བཞིན་གསུམ་རིམ་བཞིན། །དེ་ཡིས་དྲན་ཉམས་དྲེགས་པར་འགྱུར། །B29_4|
|【唐】為防諸性罪 失念及憍逸T30_4==[a](AKBh14#〖30_4_a〗)==|【陳】前四一後三。由此失念醉.Z32_4|
###### 1.3.2.3.3.3.明不受近事得近住
|~~【梵】~~anyasyāpy upavāso 'sti śaraṇaṃ tv agatasya na/ |【藏】གཞན་ལའང་བསྙེན་གནས་ཡོད་མོད་ཀྱི། །སྐྱབས་སུ་མ་སོང་བ་ལ་མེད། །|
|-|-|
|【唐】近住餘亦有 不受三歸無==[a](AKBh14#〖31_4_a〗)==|【陳】餘人有布薩.若無三歸無。|
##### 1.3.2.3.4.明近事戒
###### 1.3.2.3.4.1.明發戒時
|~~【梵】~~upāsakatvopagamāt saṃvṛd uktistu bhikṣuvat//S30_4//|【藏】དགེ་བསྙེན་ཉིད་དུ་ཁས་བླངས་པས། །སྡོམ་པ་བསྟན་པ་དགེ་སློང་བཞིན། །B30_4|
|-|-|
|【唐】稱近事發戒 說如苾芻等T31_4==[c](AKBh14#〖31_4_c〗)==|【陳】由稱優婆塞`[護]`。說如比丘護。Z33_4|
###### 1.3.2.3.4.2.會經文
|~~【梵】~~sarve cet saṃvṛtā ekadeśakāryādayaḥ katham/ |【藏】གལ་ཏེ་ཐམས་ཅད་བསྡམས་ཡིན་ན། །སྣ་གཅིག་སྤྱོད་སོགས་ཇི་ལྟ་བུ། །|
|-|-|
|【唐】若皆具律儀 何言一分等==[a](AKBh14#〖32_4_a〗)==|【陳】一切若有護.一處等云何。|
|~~【梵】~~tatpālanāt kila proktā |【藏】དེ་སྲུང་`[PNབསྲུང་།]`བ་ལ་གསུངས་ཞེས་གྲག །|
|【唐】謂約能持說|【陳】能持故說爾。|
###### 1.3.2.3.4.3.明三品戒
|~~【梵】~~mṛdvāditvaṃ yathā manaḥ//S31_4//|【藏】ཆུང་ངུ་ལ་སོགས་ཡིད་ཇི་བཞིན། །B31_4|
|-|-|
|【唐】下中上隨心T32_4==[d](AKBh14#〖32_4_d〗)==|【陳】下中上如意。Z34_4|
###### 1.3.2.3.4.4.明三歸體
|~~【梵】~~buddhasaṅghakarān dharmān aśaikṣānubhayāṃś ca saḥ/ |【藏】གང་ཞིག་གསུམ་ལ་སྐྱབས་འགྲོ་དེ། །སངས་རྒྱས་དགེ་འདུན་བྱེད་པའི་ཆོས། །|
|-|-|
|【唐】歸依成佛僧 無學二種法|【陳】能成佛僧法.無學及二種.|
|~~【梵】~~nirvāṇaṃ caiti śaraṇaṃ yo yāti śaraṇatrayam//S32_4//|【藏】མི་སློབ་པ་དང་གཉིས་ཀ་དང་། །མྱ་ངན་འདས་ལ་སྐྱབས་སུ་འགྲོ། །B32_4|
|【唐】及涅槃擇滅 是說具三歸T33_4==[a](AKBh14#〖33_4_a〗)==|【陳】歸依及涅槃.歸依佛法僧。Z35_4|
###### 1.3.2.3.4.5.明離邪行
|~~【梵】~~mithyācārātigarhyatvāt saukaryādakriyāptitaḥ/ |【藏】ལོག་གཡེམ་ཤིན་ཏུ་སྨད་ཕྱིར་དང་། །སླ་ཕྱིར་མི་བྱེད་ཐོབ་ཕྱིར་རོ། །|
|-|-|
|【唐】邪行最可<font color="#C00000">訶</font> 易離得不作==[a](AKBh14#〖34_4_a〗)==|【陳】邪婬最可訶.易作得不作。|
###### 1.3.2.3.4.6.明娶妻不犯
|~~【梵】~~yathābhyupagamaṃ lābhaḥ saṃvarasya na santateḥ//S33_4//|【藏】སྡོམ་པ་ཇི་ལྟར་ཁས་བླངས་བཞིན། །འཐོབ་ཀྱི་རྒྱུད་ལས་མ་ཡིན་ནོ། །B33_4|
|-|-|
|【唐】得律儀如誓 非總<font color="#C00000">於</font>相續T34_4==[c](AKBh14#〖34_4_c〗)==|【陳】如受意得護.非於相續得。Z36_4|
###### 1.3.2.3.4.7.明離虛誑語
|~~【梵】~~mṛṣāvādaprasaṅgāc ca sarvaśikṣāvyatikrame/ |【藏】བསླབ་པ་ཐམས་ཅད་འདས་གྱུར་ན། །རྫུན་དུ་ཐལ་བར་འགྱུར་བའི་ཕྱིར། །|
|-|-|
|【唐】以開虛誑語 便越諸學處==[a](AKBh14#〖35_4_a〗)==|【陳】通起妄語故.過一切學處。|
###### 1.3.2.3.4.8.明離飲酒
|~~【梵】~~pratikṣepaṇasāvadyāt madyādevānyaguptaye//S34_4//|【藏】བཅས་པའི་ཁ་ན་མ་ཐོ་བ། །མྱོས་འགྱུར་ལས་གཞན་བསྲུང་ཕྱིར་རོ། །B34_4|
|-|-|
|【唐】遮中唯離酒 為護餘律儀T35_4==[c](AKBh14#〖35_4_c〗)==|【陳】假制罪中唯.離酒。為護餘。Z37_4|
##### 1.3.2.3.5.明得三律儀別
###### 1.3.2.3.5.1.明得處時同異
|【唐】＊15-3| |
|-|-|
|~~【梵】~~sarvobhayebhyaḥ kāmāpto vardhamānebhya āpyate/ |【藏】འདོད་གཏོགས་ཐམས་ཅད་གཉིས་ཀ་དང་། །ད་ལྟར་དག་ལས་འཐོབ་པར་འགྱུར། །|
|【唐】從一切二現 得欲界律儀|【陳】欲從一切二.現得木叉護。|
|~~【梵】~~maulebhyaḥ sarvakālebhyo dhyānānāsravasaṃvarau//S35_4//|【藏】བསམ་གཏན་ཟག་མེད་སྡོམ་པ་ནི། །དངོས་དང་དུས་ནི་ཐམས་ཅད་ལས། །B35_4|
|【唐】從根本恒時 得靜慮無漏T36_4==[a](AKBh15#〖36_4_a〗)==|【陳】從根本恒時.得定無流護。Z38_4|
###### 1.3.2.3.5.2.明有情支因
|~~【梵】~~saṃvaraḥ sarvasattvebhyo vibhāṣā tvaṅgakāraṇaiḥ/ |【藏】སྡོམ་པ་སེམས་ཅན་ཐམས་ཅད་ལས། །ཡན་ལག་རྒྱུ་ལ་དབྱེ་བ་ཡོད། །|
|-|-|
|【唐】律從諸有情 支因說不定|【陳】於眾生得護.由分因不定。|
|~~【梵】~~asaṃvarastu sarvebhyaḥ sarvāṅgebhyo na kāraṇaiḥ//S36_4//|【藏】སྡོམ་པ་མིན་པ་ཐམས་ཅད་དང་། །ཡན་ལག་ཀུན་ལས་རྒྱུས་མིན་ནོ། །B36_4|
|【唐】不律從一切 有情支非因T37_4==[a](AKBh15#〖37_4_a〗)==|【陳】不護<font color="#C00000">從</font>一切.一切分非因。Z39_4|
###### 1.3.2.3.5.3.明得惡處中
|~~【梵】~~asaṃvarasya kriyayā lābho 'bhyupagamena vā/ |【藏】སྡོམ་པ་མིན་པ་བྱ་བའམ། །ཁས་ལེན་པ་ལས་འཐོབ་`[PNཐོབ།]`པར་འགྱུར། །|
|-|-|
|【唐】諸得不律儀 由作及誓受|【陳】得不護由二.自作及求受。|
|~~【梵】~~śeṣāvijñaptilābhastu kṣetrādānādarehaṇāt//S37_4//|【藏】ལྷག་མའི་རྣམ་རིག་མིན་ཞིང་དང་། །ལེན་དང་གུས་པར་བྱེད་པས་འཐོབ། །B37_4|
|【唐】得所餘無表 由田受重行T38_4==[a](AKBh15#〖38_4_a〗)==|【陳】得所餘無教.由田受重行。Z40_4|
#### 1.3.2.4.明捨差別
##### 1.3.2.4.1.捨別解脫
|~~【梵】~~prātimokṣadamatyāgaḥ śikṣānikṣepaṇāccyuteḥ/ |【藏】བསླབ་པ་ཕུལ་དང་ཤི་འཕོས་དང་། །མཚན་གཉིས་དག་ནི་བྱུང་བ་དང་། །|
|-|-|
|【唐】捨別解調伏 由故捨命終|【陳】捨護木叉調.由捨學處死.|
|~~【梵】~~ubhayavyañjanotpattermūlocchedānniśātyayāt//S38_4//|【藏】རྩ་བ་ཆད་དམ་`[PNདང་།]`མཚན་འདས་ལས། །སོ་སོར་ཐར་པའི་འདུལ་བ་གཏོང་། །B38_4|
|【唐】及二形俱生 斷善根夜<font color="#C00000">盡</font>T39_4==[a](AKBh15#〖39_4_a〗)==|【陳】由二根轉生.由根斷時盡。Z41_4|
|~~【梵】~~patanīyena cety eke saddharmāntardhito 'pare/ |【藏】ཁ་ཅིག་ལྟུང་བར་འགྱུར་ལས་སྨྲ། །གཞན་དག་དམ་ཆོས་ནུབ་པ་ལས། །|
|【唐】有說由犯重 餘說由法滅|【陳】餘記感大燒。或由正法盡。|
|~~【梵】~~dhanarṇavat tu kāśmīrair āpannasyeṣyate dvayam//S39_4//|【藏】ཁ་ཆེ་རྣམས་ནི་བྱུང་བ་ལ། །བུ་ལོན་ནོར་བཞིན་གཉིས་སུ་འདོད། །B39_4|
|【唐】<font color="#C00000">迦</font>濕彌羅說 犯二如負財T40_4|【陳】罽賓師說犯.有二如負財。Z42_4|
##### 1.3.2.4.2.捨定道戒
|~~【梵】~~bhūmisañcārahānibhyāṃ dhyānāptaṃ tyajyate śubham/ |【藏】བསམ་གཏན་གཏོགས་པའི་དགེ་བ་ནི། །ས་འཕོས་ཉམས་པ་དག་གིས་གཏོང་། །|
|-|-|
|【唐】捨定生善法 由易地退等|【陳】由度地及退.棄捨定得善。|
|~~【梵】~~tathārūpyāptamāryaṃ tu phalāptyuttaptihānibhiḥ//S40_4//|【藏】དེ་བཞིན་གཟུགས་མེད་གཏོགས་འཕགས་པ། །འབྲས་བུ་ཐོབ་སྦྱངས་ཉམས་པ་ལས། །B40_4|
|【唐】捨聖由得果 練根及退失T41_4==[a](AKBh15#〖41_4_a〗)==|【陳】無色亦爾。聖得果練根退。Z43_4|
##### 1.3.2.4.3.捨不律儀
|~~【梵】~~asaṃvaraḥ saṃvarāptimṛtyudvivyañjanodayaiḥ/ |【藏】སྡོམ་མིན་སྡོམ་པ་ཐོབ་པ་དང་། །ཤི་དང་མཚན་གཉིས་བྱུང་བ་ལས། །|
|-|-|
|【唐】捨惡戒由死 得戒二形生==[a](AKBh15#〖42_4_a〗)==|【陳】捨不護得護.死二根生故。|
##### 1.3.2.4.4.捨處中無表
|~~【梵】~~vegādānakriyārthāyurmūlacchedaistu madhyamā//S41_4//|【藏】བར་མ་ཤུགས་བླངས་བྱ་བ་དང་། །དོན་ཚེ་རྩ་བ་ཆད་པ་ལས། །B41_4|
|-|-|
|【唐】捨中由受勢 作事壽根斷T42_4==[c](AKBh15#〖42_4_c〗)==|【陳】疾心受行物.命根斷捨中。Z44_4|
##### 1.3.2.4.5.捨非色善染
|~~【梵】~~kāmāptaṃ kuśalārūpaṃ mūlacchedordhvajanmataḥ/ |【藏】འདོད་གཏོགས་དགེ་བ་གཟུགས་མིན་ནི། །རྩ་ཆད་གོང་དུ་སྐྱེས་པ་ལས། །|
|-|-|
|【唐】捨欲非色善 由根斷上生|【陳】欲界無色善.根斷上生捨。|
|~~【梵】~~pratipakṣodayāt kliṣṭamarūpaṃ tu vihīyate//S42_4//|【藏】ཉོན་མོངས་པ་ཅན་གཟུགས་མིན་ནི། །གཉེན་པོ་སྐྱེས་པས་རྣམ་ཉམས་འགྱུར། །B42_4|
|【唐】由對治道生 捨諸非色染T43_4==[a](AKBh15#〖43_4_a〗)==|【陳】由對治生故.捨無色染污。Z45_4|
#### 1.3.2.5.約處明成就善惡律儀
|~~【梵】~~nṛṇāmasaṃvaro hitvā ṣaṇḍhapaṇḍadvidhākṛtīn/ |【藏】ཟ་མ་མ་ནིང་སྒྲ་མི་སྙན། །མཚན་གཉིས་མ་གཏོགས་མི་རྣམས་ལ། །|
|-|-|
|【唐】惡戒人除北 二黃門二形|【陳】人道不護除.二黃門二根.|
|~~【梵】~~kurūṃś ca saṃvaro 'pyevaṃ devānāṃ ca nṛṇāṃ trayaḥ//S43_4//|【藏】སྡོམ་མིན་སྡོམ་པའང་དེ་བཞིན་ནོ`[PNལ།]`། །ལྷ་ལའང་མི་རྣམས་ལ་གསུམ་མོ`[Nཔ།]`། །B43_4|
|【唐】律儀亦在天 唯人<font color="#C00000">具</font>三種T44_4==[a](AKBh15#〖44_4_a〗)==|【陳】鳩婁。護亦爾.天亦。人具三。Z46_4|
|~~【梵】~~kāmarūpajadevānāṃ dhyānajo 'nāsravaḥ punaḥ/ |【藏】འདོད་དང་གཟུགས་སྐྱེས་ལྷ་རྣམས་ལ། །བསམ་གཏན་སྐྱེས་ཡོད་ཟག་མེད་ནི། །|
|【唐】生欲天色界 有靜慮律儀|【陳】生欲色界天.定護。復無流.|
|~~【梵】~~dhyānāntarāsaṃjñisattvavarjyānāmapyarūpiṇām//S44_4//|【藏】བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་འདུ་ཤེས་མེད། །སེམས་ཅན་མ་གཏོགས་གཟུགས་མེད་ནའང་། །B44_4|
|【唐】無漏并無色 除中定無想T45_4|【陳】除中定無想.天及無色界。Z47_4|
# 2.釋經諸業
## 2.1.明三性業
|~~【梵】~~kṣemākṣemetarat karma kuśalākuśaletarat/ |【藏】ལས་བདེ་མི་བདེ་དང་གཞན་ནི། །དགེ་དང་མི་དགེ་དང་གཞན་ཡིན། །|
|-|-|
|【唐】安不安非業 名善惡無記==[a](AKBh15#〖46_4_a〗)==|【陳】平不平異業.善不善異二。|
## 2.2.明福等三業
|~~【梵】~~puṇyāpuṇyamaniñjyaṃ ca sukhavedyādi ca trayam//S45_4//|【藏】བསོད་ནམས་བསོད་ནམས་མིན་མི་གཡོ། །བདེ་བ་མྱོང་འགྱུར་ལ་སོགས་གསུམ། །B45_4|
|-|-|
|【唐】福非福不動 欲善業名福T46_4==[c](AKBh15#〖46_4_c〗)==|【陳】福非福不動.苦受等復三。Z48_4|
|~~【梵】~~kāmadhātau śubhaṃ karma puṇyamāniñjyamūrdhvajam/ |【藏】བསོད་ནམས་འདོད་ཁམས་དགེ་བའི་ལས། །མི་གཡོ་གོང་མ་ལས་སྐྱེས་པའི། །|
|【唐】不善名非福 上界善不動|【陳】欲善業福德。上界善不動。|
|~~【梵】~~tadbhūmiṣu yataḥ karma vipākaṃ prati neñjati//S46_4//|【藏】གང་ཕྱིར་ས་ནི་དེ་དག་ཏུ། །ལས་རྣམས་`[PNརྣམ།]`སྨིན་ཕྱིར་མི་གཡོའི་ཕྱིར། །B46_4|
|【唐】約自地處所 業果無動故T47_4|【陳】由業於自地.約報不可動。Z49_4|
## 2.3.明三受業
|~~【梵】~~sukhavedyaṃ śubhaṃ dhyānādātṛtīyādataḥ param/ |【藏】བསམ་གཏན་གསུམ་པའི་བར་དགེ་བ། །བདེ་བ་མྱོང་འགྱུར་དེ་ཡན་ཆད། །|
|-|-|
|【唐】順樂苦非二 善至三順樂|【陳】樂善至三定。向上善非二。|
|~~【梵】~~aduḥkhāsukhavedyaṃ tu duḥkhavedyamihāśubham//S47_4//|【藏】སྡུག་མིན་བདེ་མིན་མྱོང་འགྱུར་བ། །སྡུག་བསྔལ་མྱོང་འགྱུར་འདིའི་`[PNའདི།]`མི་དགེ །B47_4|
|【唐】諸不善順苦 上善順非二T48_4==[a](AKBh15#〖48_4_a〗)==|【陳】於欲界惡業.立名有苦受。Z50_4|
|~~【梵】~~adho 'pi madhyamastyeke dhyānāntaravipākataḥ/ |【藏】འོག་ནའང་བར་མ་ཡོད་དོ་ཞེས། །ཁ་ཅིག་ཟེར་ཏེ་གང་གི་ཕྱིར། །|
|【唐】餘說下亦有 由中招異熟|【陳】餘說下有中。中間定報故。|
|~~【梵】~~apūrvācaramaḥ pākastrayāṇāṃ ceṣyate yataḥ//S48_4//|【藏】བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་རྣམ་སྨིན་ལས། །སྔ་ཕྱི་མེད་གསུམ་སྨིན་འདོད་ཕྱིར། །B48_4|
|【唐】又許此三業 非前後熟故T49_4|【陳】無前後報熟.由佛說三業。Z51_4|
|~~【梵】~~svabhāvasamprayogābhyāmālambanavipākataḥ/ |【藏】ངོ་བོ་ཉིད་དང་མཚུངས་ལྡན་དང་། །དམིགས་པ་དང་ནི་རྣམ་སྨིན་དང་། །|
|【唐】順受總有五 謂自性相應|【陳】自性及相應.境界與果報.|
|~~【梵】~~sammukhībhāvataś ceti pañcadhā vedanīyatā//S49_4//|【藏】མངོན་སུམ་དུ་ནི་གྱུར་པ་ལས། །མྱོང་འགྱུར་`[PNགྱུར།]`རྣམ་པ་ལྔ་ཡིན་ནོ། །B49_4|
|【唐】及所緣異熟 現前差別故T50_4|【陳】或由令現前.受義有五種。Z52_4|
## 2.4.明三時業
### 2.4.1.明四種業
|~~【梵】~~niyatāniyataṃ tac ca niyataṃ trividhaṃ punaḥ/ |【藏】དེ་ཡང་ངེས་དང་མ་ངེས་དང་`[PNཔ།]`། །|
|-|-|
|【唐】此有定不定 |【陳】此或定不定。|
|~~【梵】~~dṛṣṭadharmādivedyatvāt pañcadhā karma kecana//S50_4//|【藏】མཐོང་བའི་ཆོས་ལ་སོགས་པ་ལ། །མྱོང་འགྱུར་ཕྱིར་ན་ངེས་རྣམ་གསུམ། །|
|【唐】定三順現等|【陳】復定受有三.現等受報故。|
| |【陳】釋論卷第十二 分別業品之三|
|~~【梵】~~catuṣkoṭikamityanye |【藏】ཁ་ཅིག་ལས་རྣམ་`[PNརྣམས།]`ལྔ་ཞེས་ཟེར། །B50_4 གཞན་དག་མུ་ནི་བཞི་ཞེས་ཟེར། །|
|【唐】或說業有五 餘<font color="#C00000">師</font>說四句T51_4==[a](AKBh15#〖51_4_a〗)==|【陳】復有五種業。Z53_4餘師說四句。|
### 2.4.2.明差別
|~~【梵】~~nikāyākṣepaṇaṃ tribhiḥ/ |【藏】གསུམ་གྱིས་རིགས་`[PNརིས།]`ནི་འཕེན་པར་བྱེད། །|
|-|-|
|【唐】四善容俱作 引同分唯三|【陳】引聚同分<font color="#C00000">三</font>。|
|==⑤四善容俱作：唐+(依長行)==| |
|~~【梵】~~sarvatra caturākṣepaḥ śubhasya narake tridhā//S51_4//|【藏】ཐམས་ཅད་ན་ནི་འཕེན་པ་བཞི། །དམྱལ་བ་ན་ནི་དགེ་བའི་གསུམ། །B51_4|
|【唐】諸處造四種 地獄善除現T52_4==[a](AKBh15#〖52_4_a〗)==|【陳】一切處四引。地獄引善三。Z54_4|
|~~【梵】~~yadviraktaḥ sthiro bālas tatra notpadya vedyakṛt/ |【藏】གང་ལས་འདོད་ཆགས་བྲལ་བརྟེན་`[PNབརྟན།]`པའི། །བྱིས་པ་དེར་སྐྱེས་མྱོད(མྱོང)་མི་བྱེད། །|
|【唐】堅於離染地 異生不造生|【陳】凡於離欲處.堅不引生報。|
|~~【梵】~~nānyavedyakṛdapyāryaḥ kāme 'gre vāsthiro 'pi na//S52_4//|【藏】འཕགས་པ་གཞན་དུའང་མྱོང་མི་བྱེད། །འདོད་རྩེའི་མི་བརྟན་པ་ཡང་མིན། །B52_4|
|【唐】聖不造生後 并欲有頂退T53_4|【陳】聖不造餘報。欲頂退不造。Z55_4|
### 2.4.3.明中有造業
|~~【梵】~~dvāviṃśatividaṃ kāmeṣv ākṣipaty antarābhavaḥ/ |【藏】སྲིད་པ་བར་མ་འདོད་ཁམས་སུ། །འཕེན་པ་རྣམ་པ་ཉི་ཤུ་གཉིས། །|
|-|-|
|【唐】欲中有能造 二十二種業|【陳】二十二種業.於欲中陰引。|
|~~【梵】~~dṛṣṭadharmaphalaṃ tac ca nikāyo hyeka eva saḥ//S53_4//|【藏】དེ་ནི་མཐོང་ཆོས་འབྲས་བུ་ཡིན། །དེ་ནི་རིགས་`[PNརིས།]`གཅིག་ཁོ་ན་ཡིན། །B53_4|
|【唐】皆順現受攝 類同分一故T54_4==[a](AKBh15#〖54_4_a〗)==|【陳】此業但現報。彼是一果報。Z56_4|
### 2.4.4.明定業相
|~~【梵】~~tīvrakleśaprasādena sātatyena ca yatkṛtam/ |【藏】ཉོན་མོངས་རབ་དང་དྲག་པོ་དང་། །ཡོན་ཏན་ཞིང་དང་རྒྱུན་ཆགས་སུ། །|
|-|-|
|【唐】由重惑淨心 及是恒所造|【陳】重惑及淨心.或是恒所行.|
|~~【梵】~~guṇakṣetre ca niyataṃ tat pitrorghātakaṃ ca yat//S54_4//|【藏】བྱས་པ་གང་ཞིག་ཡིན་པ་དང་། །ཕ་མ་གསོད་གང་དེ་`[PNདང་།]`ངེས་སོ། །B54_4|
|【唐】於功德田起 害父母業定T55_4==[a](AKBh15#〖55_4_a〗)==|【陳】於功德田定.能損自父母。Z57_4|
### 2.4.5.明現法果業
|~~【梵】~~dṛṣṭadharmaphalaṃ karma kṣetrāśayaviśeṣataḥ/ |【藏】མཐོང་ཆོས་འབྲས་བུ་ཅན་གྱི་ལས། །ཞིང་དང་བསམ་པའི་ཁྱད་པར་ལས། །|
|-|-|
|【唐】由田意<font color="#C00000">殊</font>勝 及定招異熟|【陳】此業成現報.由田意勝異。|
|~~【梵】~~tadbhūmyatyantavairāgyād vipāke niyataṃ hi yat//S55_4//|【藏】ས་དེའི་འདོད་ཆགས་གཏན་བྲལ་ཕྱིར། །རྣམ་སྨིན་ངེས་པ་`[ PNཔར།]`གང་ཡིན་པའོ། །B55_4|
|【唐】得永離地業 定招現法果T56_4==[a](AKBh15#〖56_4_a〗)==|【陳】永離欲地故。若業於報定。Z58_4|
### 2.4.6.明業即受
|~~【梵】~~ye nirodhāraṇāmaitrīdarśanārhatphalotthitāḥ/ |【藏】གང་དག་འགོག་བྱམས་ཉོན་མོངས་མེད། །མཐོང་དང་དགྲ་བཅོམ་འབྲས་ལངས་པ། །|
|-|-|
|【唐】於佛上首僧 及滅定無諍|【陳】滅定無諍慈.見羅漢果起.|
|~~【梵】~~teṣu kārāpakārāṇāṃ phalaṃ sadyo 'nubhūyate//S56_4//|【藏】དེ་ལ་ཕན་གནོད་བྱས་པ་ཡི། །འབྲས་བུ་འཕྲལ་དུ་མྱོང་བར་འགྱུར། །B56_4|
|【唐】慈見修道出 損益業即受T57_4==[a](AKBh15#〖57_4_a〗)==|【陳】於彼損益業.果於現法受。Z59_4|
## 2.5.明身心受
### 2.5.1.明二受
|~~【梵】~~kuśalasyāvitarkasya karmaṇo vedanā matā/ |【藏】རྣམ་པར་རྟོག་པ་མེད་པ་ཡི། །དགེ་བའི་ལས་ཀྱི་`[PNནི།]`རྣམ་སྨིན་ནི། །|
|-|-|
|【唐】諸善無尋業 許唯感心受|【陳】若善業無覺.許受為果報.|
|~~【梵】~~vipākaś caitasiky eva kāyiky evāśubhasya tu//S57_4//|【藏】སེམས་ཀྱི་ཚོར་བ་ཁོ་ནར་འདོད། །མི་དགེ་བའི་ནི`[PNབ།]`་ལུས་ཀྱི་ཡིན། །B57_4|
|【唐】惡唯感身受 是感受業異T58_4==[a](AKBh15#〖58_4_a〗)==|【陳】此受是心法。若惡唯身受。Z60_4|
### 2.5.2.明心狂等
|~~【梵】~~cittakṣepo manaścitte sa ca karmavipākajaḥ/ |【藏】གཡེངས་པའི་སེམས་ནི་ཡིད་སེམས་ལ`[PNཔ།]`། །དེ་ནི་ལས་ཀྱི་རྣམ་སྨིན་སྐྱེས། །|
|-|-|
|【唐】心狂唯意識 由業異熟生|【陳】心<font color="#C00000">癲</font>於心心。此從業報生。|
|~~【梵】~~bhayopaghātavaiṣamyaśokaiś cākurukāminām//S58_4//|【藏】སྐྲག་གནོད་མ་མཉམ་མྱ་ངན་གྱིས། །སྒྲ་མི་སྙན་མིན་འདོད་ལྡན་རྣམས། །B58_4|
|【唐】及怖害違憂 除北洲在欲T59_4==[a](AKBh15#〖59_4_a〗)==|【陳】怖打不平憂。欲界除鳩婁。Z61_4|
## 2.6.明曲穢濁
|~~【梵】~~vaṅkadoṣakaṣāyoktiḥ śāṭhyadveṣajarāgaje/ |【藏】ཡོན་སྐྱོན་སྙིགས་མར་གསུངས་པ་ནི། །གཡོ་དང་ཞེ་སྡང་འདོད་ཆགས་སྐྱེས། །|
|-|-|
|【唐】說曲穢濁業 依諂瞋貪生==[a](AKBh15#〖60_4_a〗)==|【陳】說曲麁澁業.諂曲瞋欲生。|
## 2.7.明黑黑等
### 2.7.1.明四業
|【唐】＊16-4| |
|-|-|
|~~【梵】~~kṛṣṇaśuklādibhedena punaḥ karma caturvidham//S59_4//|【藏】དཀར་ནག་ལ་སོགས་བྱེ་བྲག་གིས། །ལས་ནི་རྣམ་པ་བཞི་ཡིན་ནོ། །B59_4|
|【唐】依黑黑等殊 所說四種業T60_4==[c](AKBh16#〖60_4_c〗)==|【陳】黑白等差別.復說業四種。Z62_4|
|~~【梵】~~aśubhaṃ rūpakāmāptaṃ śubhaṃ caiva yathākramam/ |【藏】མི་དགེ་གཟུགས་དང་འདོད་གཏོགས་པའི། །དགེ་བ་ཉིད་ནི་རིམ་བཞིན་དུ། །|
|【唐】惡色欲界善 能盡彼無漏|【陳】非善欲色有.善次第應知.|
|~~【梵】~~kṛṣṇaśuklobhayaṃ karma tatkṣayāya nirāsravam//S60_4//|【藏】གནག་དང་དཀར་དང་གཉིས་ཀའི་ལས། །དེ་ཟད་བྱེད་པ་ཟག་མེད་ཡིན། །B60_4|
|【唐】應知如次第 名黑白俱非T61_4|【陳】黑白有二業.能滅彼無流。Z63_4|
### 2.7.2.明無漏斷
|~~【梵】~~dharmakṣāntiṣu vairāgye cānantaryapathāṣṭake/ |【藏】ཆོས་བཟོད་འདོད་ཆགས་བྲལ་བ་ཡི`[PNའབྲལ་བ་ཡི།Cབྲལ་བ་ཡིན།]`། །བར་ཆད་མེད་ལམ་བརྒྱད་ཀྱི་གང་། །|
|-|-|
|【唐】四法忍離欲 前八無間俱|【陳】於法忍離欲.於八次第道.|
|~~【梵】~~yā cetanā dvādaśadhā karma kṛṣṇakṣayāya tat//S61_4//|【藏】སེམས་པ་རྣམ་པ་བཅུ་གཉིས་དེ། །ནག་པོ་ཟད་པར་བྱེད་པའི་ལས། །B61_4|
|【唐】十二無漏思 唯盡純黑業T62_4==[a](AKBh16#〖62_4_a〗)==|【陳】十二種故意.此能滅黑業。Z64_4|
|~~【梵】~~navame cetanā yā sā kṛṣṇaśuklakṣayāya ca/ |【藏】དགུ་པའི་སེམས་པ་གང་ཡིན་པ། །དེ་ནི་དཀར་ནག་ཟད་བྱེད་ཡིན། །|
|【唐】離欲四靜慮 第九無間思|【陳】於第九故意.能滅黑白業。|
|~~【梵】~~śuklasya dhyānavairāgyeṣv ānantaryamārgajā//S62_4//|【藏】དཀར་པོ་བསམ་གཏན་ཆགས་བྲལ་`[PNའབྲལ།]`བའི། །བར་ཆད་མེད་ལམ་སྐྱེས་ཐ་མས། །B62_4|
|【唐】一盡雜純黑 四令純白盡T63_4|【陳】白業離欲定.後次第道生。Z65_4|
### 2.7.3.敘異說
|~~【梵】~~anye narakavedyānyakāmavedyaṃ dvayaṃ viduḥ/ |【藏】གཞན་ནི་དམྱལ་བ་མྱོང་འགྱུར་དང་། །འདོད་གཞན་མྱོང་འགྱུར་གཉིས་སུ་རིག །|
|-|-|
|【唐】有說地獄受 餘欲業黑雜|【陳】餘說地獄報.及欲受報二。|
|~~【梵】~~dṛggheyaṃ kṛṣṇamanye 'nyat kṛṣṇaśuklaṃ tu kāmajam//S63_4//|【藏】གཞན་ནི་མཐོང་བས་སྤང་བྱ་གནག །འདོད་པ་ལས་སྐྱེས་གཞན་དཀར་གནག །B63_4|
|【唐】有說欲見滅 餘欲業黑俱T64_4==[a](AKBh16#〖64_4_a〗)==|【陳】餘說見滅黑。餘欲業黑白。Z66_4|
## 2.8.明三牟尼等
|~~【梵】~~aśaikṣaṃ kāyavākkarma mānaś caiva yathākramam/ |【藏】མི་སློབ་ལུས་ངག་ལས་ཡིད་ཉིད། །ཐུབ་པའི་གསུམ་སྟེ་གོ་རིམས་བཞིན། །|
|-|-|
|【唐】無學身語業 即意三牟尼|【陳】無學身口業.意應知次第.|
|~~【梵】~~maunatrayaṃ tridhā śaucaṃ sarvaṃ sucaritatrayam//S64_4//|【藏】ལེགས་སྤྱད་`[Pདཔྱད།Nདབྱེད།]`གསུམ་པོ་ཐམས་ཅད་ནི། །གཙང་བྱེད་རྣམ་པ་གསུམ་ཡིན་ནོ། །B64_4|
|【唐】三清淨應知 即諸三妙行T65_4==[a](AKBh16#〖65_4_a〗)==|【陳】三牟那。三淨。一切三善行。Z67_4|
## 2.9.明三惡行等
|~~【梵】~~aśubhaṃ kāyakarmādi mataṃ duścaritaṃ trayam/ |【藏】ལུས་ཀྱི་ལ་སོགས་མི་དགེ་བ། །ཉེས་པར་སྦྱད(སྤྱད)་པ་གསུམ་དུ་འདོད། །|
|-|-|
|【唐】惡身語意業 說名三惡行|【陳】惡身口意業.說名三惡行。|
|~~【梵】~~akarmāpi tvabhidhyādi manoduścaritaṃ tridhā//S65_4//|【藏】བརྣབ་སེམས་ལ་སོགས་ལས་མིན་ཡང་། །ཡིད་ཀྱི་ཉེས་སྤྱད་རྣམ་གསུམ་མོ། །B65_4|
|【唐】及貪瞋邪見 |【陳】非業貪瞋等.說意惡行三。Z68_4|
|~~【梵】~~viparyayāt sucaritaṃ |【藏】བཟློག་པ་ལེགས་པར་སྦྱད(སྤྱད)་པ་ཡིན། །|
|【唐】三妙行翻此T66_4==[a](AKBh16#〖66_4_a〗)==|【陳】翻此名善行。|
## 2.10.明十業道
### 2.10.1.明業道體性
#### 2.10.1.1.明業道體
|~~【梵】~~tadaudārikasaṃgrahāt/ |【藏】དེ་ལས་ཆེ་ལོང་བསྡུས་ནས་ནི། །|
|-|-|
|【唐】所說十業道 攝惡妙行中|【陳】由攝彼麁品.故說十業道.|
|~~【梵】~~daśa karmapathā uktā yathāyogaṃ śubhāśubhāḥ//S66_4//|【藏】དགེ་དང་མི་དགེ་ཅི་རིགས་པར། །ལས་ཀྱི་ལམ་ནི་བཅུར་གསུངས་སོ། །B66_4|
|【唐】麁品為其性 如應成善惡T67_4==[a](AKBh16#〖67_4_a〗)==|【陳】如理謂善惡。Z69_4|
#### 2.10.1.2.明業道差別
##### 2.10.1.2.1.明表無表
###### 2.10.1.2.1.1.約根本明
|~~【梵】~~aśubhāḥ ṣaḍavijñaptirdvidhaikaste 'pi kurvataḥ/ |【藏】མི་དགེ་དྲུག་ནི་རྣམ་རིག་མིན། །གཅིག་རྣམ་གཉིས་སོ་དེ་དག་ཀྱང་། །|
|-|-|
|【唐】惡六定無表 彼自作婬二|【陳】六惡有無教。一二種。<font color="#C00000">自</font>作。|
|~~【梵】~~dvividhāḥ sapta kuśalā avijñaptiḥ samādhijāḥ//S67_4//|【藏】བྱེད་ན་དགེ་བ་བདུན་རྣམ་`[Nརྣམས།]`གཉིས། །ཏིང་འཛིན་ལས་སྐྱེས་རྣམ་རིག་མིན`[PNབྱེད།]`། །B67_4|
|【唐】善七受生二 定生唯無表T68_4==[a](AKBh16#〖68_4_a〗)==|【陳】七二種唯善。無教從定生。Z70_4|
###### 2.10.1.2.1.2.據前後辨
|~~【梵】~~sāmantakāstu vijñaptiravijñaptirbhavenna vā/ |【藏】ཉེར་བསྡོགས་རྣམས་ནི་རྣམ་རིག་བྱེད། །རྣམ་རིག་བྱེད་མིན་འགྱུར་བའམ། །|
|-|-|
|【唐】加行定有表 無表或有無==[a](AKBh16#〖69_4_a〗)==|【陳】近方便有教。無教或有無。|
|~~【梵】~~viparyayeṇa pṛṣṭhāni |【藏】མ་ཡིན་བཟློག་པ་མཇུག་`[PNའཇུག]`ཡིན་ནོ། །|
|【唐】後起此相違 |【陳】後分則翻此.|
##### 2.10.1.2.2.約三根以辨
###### 2.10.1.2.2.1.明惡加行
|~~【梵】~~prayogastu trimūlajaḥ//S68_4//|【藏】སྦྱོར་བ་རྩ་བ་གསུམ་ལས་སྐྱེས། །B68_4|
|-|-|
|【唐】加行三根起T69_4==[d](AKBh16#〖69_4_d〗)==|【陳】前分三根生。Z71_4|
|~~【梵】~~tadanantarasambhūterabhidhyādyāstrimūlajāḥ/ |【藏】དེ་ཡི་མཇུག་ཐོགས་ལས་བྱུང་ཕྱིར། །བརྣབ་སེམས་སོགས་རྩ་གསུམ་ལས་སྐྱེས། །|
|【唐】彼無間生故 貪等三<font color="#C00000">根</font>生|【陳】從彼次第生.貪等三根生。|
###### 2.10.1.2.2.2.明生善三位
|~~【梵】~~kuśalāḥ saprayogāntā alobhadveṣamohajāḥ//S69_4//|【藏】དགེ་བ་སྦྱོར་དང་མཇུག་`[PNའཇུག]`བཅས་རྣམས། །ཆགས་སྡང་གཏི་མུག་མེད་ལས་སྐྱེས`[N+སོ།]`། །B69_4|
|-|-|
|【唐】善於三位中 皆三善根起T70_4==[c](AKBh16#〖70_4_c〗)==|【陳】善業道前後.無貪瞋癡生。Z72_4|
###### 2.10.1.2.2.3.明究竟業道
|~~【梵】~~vadhavyāpādapāruṣyaniṣṭhā dveṣeṇa lobhataḥ/ |【藏】གསོད་དང་གནོད་སེམས་ཚིག་རྩུབ་པོ། །ཞེ་སྡང་གིས་ནི་མཐར་ཕྱིན་བྱེད། །|
|-|-|
|【唐】殺麁語瞋恚 究竟皆由瞋|【陳】殺生瞋惡口.成就皆由瞋。|
|~~【梵】~~parastrīgamanābhidhyā'dattādānasamāpanam//S70_4//|【藏】ལོག་གཡེམ་བརྣབ་སེམས་མ་བྱིན་ལེན། །ཆགས་པ་ཡིས་ནི་རྫོགས་པར་བྱེད། །B70_4|
|【唐】盜邪行及貪 皆由貪究竟T71_4==[a](AKBh16#〖71_4_a〗)==|【陳】邪婬貪欲盜.由貪故究竟。Z73_4|
|~~【梵】~~mithyādṛṣṭestu mohena śeṣāṇāṃ tribhir iṣyate/ |【藏】ལོག་པར་ལྟ་བ་གཏི་མུག་གིས། །ལྷག་མ་གསུམ་གྱིས་རྫོགས་པར་འདོད། །|
|【唐】邪見癡究竟 許所餘由三|【陳】邪見由無明。許所餘由三。|
##### 2.10.1.2.3.明業道依處
|~~【梵】~~sattvabhogāvadhiṣṭhānaṃ nāmarūpaṃ ca nāma ca//S71_4//|【藏】གཞི་ནི་སེམས་ཅན་ལོངས་སྤྱོད་དང་། །མིང་དང་གཟུགས་ནི་`[PNདང་།]`མིང་ཡིན་ནོ། །B71_4|
|-|-|
|【唐】有情具名色 名身等處起T72_4==[c](AKBh16#〖72_4_c〗)==|【陳】眾生受用依.名色及名聚。Z74_4|
##### 2.10.1.2.4.問答分別
###### 2.10.1.2.4.1.殺已非業道
|~~【梵】~~samaṃ prāk ca mṛtasyāsti na maulo 'nyāśrayodayāt/ |【藏】སྔ་དང་མཉམ་དུ་ཤི་བ་ལ། །དངོས་མེད་ལུས་གཞན་སྐྱེས་ཕྱེར་རོ། །|
|-|-|
|【唐】俱死及前死 無根依別故==[a](AKBh16#〖73_4_a〗)==|【陳】俱死及前死.無根。別依生。|
###### 2.10.1.2.4.2.他殺成業道
| ~~【梵】~~senādiṣv ekakāryatvāt sarv<font color="#ff0000">e</font> kartṛvad anvitāḥ//S72_4// | 【藏】དམག་ལ་སོགས་པར་དོན་གཅིག་ཕྱིར། །ཐམས་ཅད་བྱེད་པ་པོ་བཞིན་ལྡན། །B72_4 |
|-|-|
| 【唐】軍等若同事 皆成如作者T73_4==[c](AKBh16#〖73_4_c〗)== | 【陳】軍等同事故.悉得如作者。Z75_4 |
##### 2.10.1.2.5.明業道相
###### 2.10.1.2.5.1.明殺
|~~【梵】~~prāṇātipātaḥ sañcintya parasyābhrāntimāraṇam/ |【藏】སྲོག་གཅོད་པ་ནི་བསམས་བཞིན་དུ། །མ་ནོར་བར་ནི་གཞན་གསད་`[PNབསད།]`པའོ། །|
|-|-|
|【唐】殺生由故思 他想不誤殺==[a](AKBh16#〖74_4_a〗)==|【陳】殺生有故意.他想不亂殺。|
###### 2.10.1.2.5.2.明盜
|~~【梵】~~adattādānam anyasvasvīkriyā balacauryataḥ//S73_4//|【藏】མ་བྱིན་ལེན་པ་གཞན་གྱི་ནོར། །མཐུ་དང་འཇབ་བུས་བདག་གིར་བྱེད། །B73_4|
|-|-|
|【唐】不與取他物 力竊取屬己T74_4==[c](AKBh16#〖74_4_c〗)==|【陳】偷盜於他物.力闇取屬己。Z76_4|
###### 2.10.1.2.5.3.明婬
|~~【梵】~~agamyagamanaṃ kāmamithyācāraś caturvidhaḥ/ |【藏】བགྲོད་མིན་འགྲོ་བ་`[PNབགྲོད་པར།]`འདོད་པ་ཡིས། །ལོག་པར་གཡེམ་པ་རྣམ་པ་བཞི། །|
|-|-|
|【唐】欲邪行四種 行所不應行==[a](AKBh16#〖75_4_a〗)==|【陳】行非行邪婬.說此有四種。|
###### 2.10.1.2.5.4.明誑語
###### 2.10.1.2.5.4.1.明誑語
|~~【梵】~~anyasaṃjñoditaṃ vākyamarthābhijñe mṛṣāvacaḥ//S74_4//|【藏】རྫུན་ཚིག་འདུ་ཤེས་གཞན་སྒྱུར་བའི། །ཚིག་དོན་མངོན་པར་གོ་བའོ། །B74_4|
|-|-|
|【唐】染異想發言 解義虛誑語T75_4==[c](AKBh16#〖75_4_c〗)==|【陳】別想說此言.於解義妄語。Z77_4|
###### 2.10.1.2.5.4.2.明見聞等
|~~【梵】~~cakṣuḥśrotramanaś cittair anubhūtaṃ tribhiś ca yat/ |【藏】མིག་རྣ་ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་དང་། །གསུམ་གྱིས་ཉམས་སུ་མྱོང་གང་དེ། །|
|-|-|
|【唐】由眼耳意識 并餘三所證|【陳】眼耳及意識所證并餘三.|
|~~【梵】~~tad dṛṣṭaśrutavijñāta(ṃ)mataṃ coktaṃ yathākramam//S75_4//|【藏】མཐོང་ཐོས་རྣམ་པར་ཤེས་པ་དང་། །རྟོགས་པ་ཡིན་ཏེ་རིམ་བཞིན་བཤད། །B75_4|
|【唐】如次第名為 所見聞知覺T76_4==[a](AKBh16#〖76_4_a〗)==|【陳】此名見聞知.次第或說覺。Z78_4|
###### 2.10.1.2.5.5.明離間等三語
|~~【梵】~~paiśunyaṃ kliṣṭacittasya vacanaṃ parabhedane/ |【藏】ཕྲ་མ་ཕ་རོལ་དབྱེ་བའི་ཕྱིར། །ཉོན་མོངས་ཅན་གྱེ(གྱི)་སེམས་ཀྱི་ཚིག །|
|-|-|
|【唐】染心壞他語 說名離間語|【陳】破語有染心.所說壞他愛。|
|~~【梵】~~pāruṣyamapriyaṃ sarvaṃ kliṣṭaṃ bhinnapralāpitā//S76_4//|【藏】ཚིག་རྩུབ་པོ་ནི་མི་སྙན་པ། །ཉོན་མོངས་ཅན་ཀུན་ཀྱལ་`[PNབཀྱལ།]`པ་ཉིད། །B76_4|
|【唐】非愛麁惡語 諸染雜穢語T77_4==[a](AKBh16#〖77_4_a〗)==|【陳】惡語非他愛。諸染非應語。Z79_4|
|~~【梵】~~ato 'nyat kliṣṭam ity anye lapanāgītanāṭyavat/ |【藏】གཞན་ནི་དེ་ལས་གཞན་ཉོན་མོངས། །ཁ་གསག་`[Nབསག]`གླུ་དང་ཟློས་གར་བཞིན། །|
|【唐】餘說異三染 佞歌邪論等|【陳】餘說異三染。佞悲歌舞曲.|
###### 2.10.1.2.5.6.明意業道
|~~【梵】~~kuśāstravac cābhidhyā tu parasvaviṣamaspṛhā//S77_4//|【藏】བསྟན་བཅོས་ངན་བཞིན་<font color="#31869B">བརྣབ་སེམས་</font>ནི། །ལོག་པས་`[PNཔ།]`གཞན་གྱི་ནོར་ལ་ཆགས། །B77_4|
|-|-|
|【唐】惡欲他財貪 |【陳】邪論。貪欲者.他財不平欲。Z80_4|
|~~【梵】~~vyāpādaḥ sattvavidveṣo |【藏】གནོད་སེམས་སེམས་ཅན་ལ་སྡང་`[PNལྡང་།]`བ། །|
|【唐】憎有情瞋恚T78_4==[c](AKBh16#〖78_4_c〗)==|【陳】瞋恚捨眾生。|
|~~【梵】~~nāstidṛṣṭiḥ śubhāśubhe/ mithyādṛṣṭis |【藏】དགེ་དང་མི་དགེ་མེད་ལྟ་བ། །ལོག་པར་ལྟ་བ་ཡིན་|
|【唐】撥善惡等見 名邪見業道|【陳】於善惡無見.邪見。|
### 2.10.2.釋業道名義
|【唐】＊17-5| |
|-|-|
|~~【梵】~~trayo hyatra panthānaḥ sapta karma ca//S78_4//|【藏】འདི་ལ། །གསུམ་ལམ་`[PNལས།]`བདུན་ནི་ལས་ཀྱང་ཡིན། །B78_4|
|【唐】此中三唯道 七業亦道故T79_4==[c](AKBh17#〖79_4_c〗)==|【陳】此後三.唯道七業道。Z81_4|
### 2.10.3.義便明斷善
|~~【梵】~~mūlacchedastvasaddṛṣṭyā kāmāptotpattilābhinām/ |【藏】མེད་པར་ལྟ་བས་རྩ་བ་གཅོད། །འདོད་གཏོགས་སྐྱེས་ནས་ཐོབ་པ་རྣམས། །|
|-|-|
|【唐】唯邪見斷善 所斷欲生得|【陳】斷根由邪見。欲界生得善。|
|~~【梵】~~phalahetvapavādinyā sarvayā kramaśo nṛṣu//S79_4//|【藏】རྒྱུ་དང་འབྲས་ལ་སྐུར་འདེབས་པས། །ཀུན་གྱིས་རིམ་གྱིས་མིའི་ནང་དུ། །B79_4|
|【唐】撥因果一切 漸斷二俱捨T80_4==[a](AKBh17#〖80_4_a〗)==|【陳】謂撥無因果。一切次。|
|~~【梵】~~chinatti strī pumān dṛṣṭicaritaḥ so 'samanvayaḥ/ |【藏】སྐྱེས་པ་བུད་མེད་ཀྱིས་གཅོད་དོ། །ལྟ་སྤྱད་དེ་ནི་མི་ལྡན་པའོ། །|
|【唐】人三洲男女 見行斷非得|【陳】<font color="#C00000">人道</font>。Z82_4能斷唯男女。見行。此非得。|
|~~【梵】~~sandhiḥ kāṃkṣāstidṛṣṭibhyāṃ nehānantaryakāriṇaḥ//S80_4//|【藏】མཚམས་ནི་ཐེ་ཚོམ་ཡོད་ལྟ་བས། །མཚམས་མེད་བྱེད་པའི་འདི་ལ་མིན། །B80_4|
|【唐】續善疑有見 頓現除逆者T81_4|【陳】接善疑有見。今非作無間。Z83_4|
### 2.10.4.明業道與思俱轉
| |【陳】釋論卷第十三 分別業品之四|
|-|-|
|~~【梵】~~yugapad yāvad aṣṭabhir aśubhaiḥ saha vartate/ |【藏】མི་དགེ་བརྒྱད་ཀྱི་བར་དག་དང་། །སེམས་པ་ཅིག་ཅར་ལྷན་ཅིག་འབྱུང་། །|
|【唐】業道思俱轉 不善一至八|【陳】故意俱乃至.與八惡業道。|
|~~【梵】~~cetanā daśabhir yāvac chubhair naikāṣṭapañcabhiḥ//S81_4//|【藏】དགེ་བ་བཅུ་ཡི་བར་དག་དང་། །གཅིག་དང་བརྒྱད་དང་ལྔ་དང་མིན། །B81_4|
|【唐】善總開至十 別遮一八五T82_4==[a](AKBh17#〖82_4_a〗)==|【陳】若善乃至十。不共一八五。Z84_4|
### 2.10.5.約處成善惡
|~~【梵】~~sambhinnālāpa-pāruṣya-vyāpādā narake dvidhā/ |【藏】དམྱལ་བ་ན་ནི་ཀྱལ་`[PNབཀྱལ།]`པ་དང་། །ཚིག་རྩུབ་གནོད་སེམས་རྣམ་གཉིས་སོ། །|
|-|-|
|【唐】不善地獄中 麁雜瞋通二|【陳】非應語惡語.瞋於地獄二。|
|~~【梵】~~samanvāgamato 'bhidhyāmithyādṛṣṭī kurau trayaḥ//S82_4//|【藏】བརྣབ་སེམས་ལོག་ལྟ་ལྡན་པས་སོ། །སྒྲ་མི་སྙན་ན་གསུམ་ཡོད་དེ`[PNདོ།]`། །B82_4|
|【唐】貪邪見成就 北洲成後三T83_4==[a](AKBh17#〖83_4_a〗)==|【陳】由至得貪欲.邪見。北洲三。Z85_4|
|~~【梵】~~saptamaḥ svayamapyatra kāme 'nyatra daśāśubhāḥ/ |【藏】དེ་ན་བདུན་པ་དངོས་སུ་ཡང་། །འདོད་པ་གཞན་ན་མི་དགེ་བཅུ། །|
|【唐】雜語通現成 餘欲十通二|【陳】第七彼自有。於餘欲十惡。|
|~~【梵】~~śubhāstrayastu sarvatra sammukhībhāvalābhataḥ//S83_4//|【藏】དགེ་བ་གསུམ་ནི་ཐམས་ཅད་ན། །རྙེད་དང་མངོན་དུ་གྱུར་སྒོ་ནས། །B83_4|
|【唐】善於一切處 後三通現成T84_4|【陳】<font color="#C00000">後</font>三一切有.現前至得故。Z86_4|
|~~【梵】~~ārūpyāsaṃjñisattveṣu lābhataḥ sapta śeṣite/ |【藏】གཟུགས་མེད་འདུ་ཤེས་མེད་སེམས་ཅན། །རྙེད་པས་བདུན་ཡོད་ལྷག་བྱས་ན། །|
|【唐】無色無想天 前七唯成就|【陳】無色無想天.由至得七。餘.|
|~~【梵】~~sammukhībhāvataś cāpi hitvā sanarakān kurun//S84_4//|【藏】མངོན་དུ་གྱུར་པའི་སྒོ་ནས་ཀྱང་། །དམྱལ་བཅས་སྒྲ་མི་སྙན་མ་གཏོགས། །B84_4|
|【唐】餘處通成現 除地獄北洲T85_4|【陳】由現前亦有.除地獄北洲。Z87_4|
### 2.10.6.明業道三果
|~~【梵】~~sarve 'dhipatiniṣyandavipākaphaladā matāḥ/ |【藏】ཐམས་ཅད་བདག་པོ་རྒྱུ་མཐུན་དང་། །རྣམ་སྨིན་འབྲས་བུ་འབྱིན་པར་འདོད། །|
|-|-|
|【唐】皆能招異熟 等流增上果|【陳】一切皆能與.增上流報果。|
|~~【梵】~~duḥkhanānmāraṇādojonāśanāt trividhaṃ phalam//S85_4//|【藏】སྡུག་བསྔལ་ཕྱིར་དང་བསད་ཕྱིར་དང་། །གཟི་བྱིན་མེད་ཕྱིར་འབྲས་རྣམ་`[Nརྣམས།]`གསུམ། །B85_4|
|【唐】此令他受苦 斷命壞威故T86_4==[a](AKBh17#〖86_4_a〗)==|【陳】由困苦除命.滅勢味果三。Z88_4|
## 2.11.別明邪命
|~~【梵】~~lobhajaṃ kāyavākkarma mithyājīvaḥ pṛthak kṛtaḥ/ |【藏】ལུས་དང་ངག་ལས་ཆགས་ལས་སྐྱེས། །ལོག་འཚོ་སྦྱང་དཀའི་ཕྱིར་ལོགས་ཤིག །|
|-|-|
|【唐】貪生身語業 邪命難除故|【陳】貪生身口業.別立為邪命。|
|~~【梵】~~duḥśodhatvāt pariṣkāralobhotthaṃ cenna sūtrataḥ//S86_4//|【藏】བསྟན་ཏོ་གལ་ཏེ་ཡོ་བྱད་ལ། །ཆགས་བསླང་`[PNསླང་།]`མདོ་དང་འགལ་ཕྱིར་མིན། །B86_4|
|【唐】執命資貪生 違經故非理T87_4==[a](AKBh17#〖87_4_a〗)==|【陳】難治。資貪生.若執。非經故。Z89_4|
# 3.雜明諸業
## 3.1.明業得果
### 3.1.1.總明諸業果
|~~【梵】~~prahāṇamārge samale saphalaṃ karma pañcabhiḥ/ |【藏】དྲིར་བཅས་སྤོང་བའི་ལམ་དག་གི`[PNགིས།]`། །ལས་ནི་ལྔ་ཡི་`[PNཡིས།]`འབྲས་བུར་བཅས། །|
|-|-|
|【唐】斷道有漏業 具足有五果|【陳】於滅道有垢.業有果由五。|
|~~【梵】~~caturbhir amale 'nyac ca sāsravaṃ yacchubhāśubham//S87_4//|【藏】དྲི་མེད་བཞི་ཡི་`[PNཡིས།]`ཟག་བཅས་གཞན། །དགེ་དང་མི་དགེ་གང་ཡིན་པའང་། །B87_4|
|【唐】無漏業有四 謂唯除異熟T88_4==[a](AKBh17#〖88_4_a〗)==|【陳】於無垢由四。有流餘善惡。Z90_4|
|~~【梵】~~anāsravaṃ punaḥ śeṣaṃ tribhir avyākṛtaṃ ca yat/ |【藏】ཟག་པ་མེད་པ་ལྷག་མ་དང་། །ལུང་བསྟན་མིན་གང་གསུམ་གྱིས་སོ། །|
|【唐】餘有漏善惡 亦四除離繫|【陳】所餘無流業.由三無記爾。|
|~~【梵】~~catvāri dve tathā trīṇi kuśalasya śubhādayaḥ//S88_4//|【藏】དགེ་བའི་དགེ་ལ་སོགས་པ་ནི། །བཞི་དང་གཉིས་དང་དེ་བཞིན་གསུམ། །B88_4|
|【唐】餘無漏無記 三除前所除T89_4|【陳】四二及餘三.善業善等果。Z91_4|
### 3.1.2.三性相對果
|~~【梵】~~aśubhasya śubhādyā dve trīṇi catvāryanukramam/ |【藏】མི་དགེའི་དགེ་སོགས་གཉིས་དང་ནི། །གསུམ་དང་བཞི་སྟེ་རིམ་པ་བཞིན། །|
|-|-|
|【唐】善等於善等 初有四二三|【陳】若惡善等二.三四如次第。|
|~~【梵】~~avyākṛtasya dve trīṇi trīṇi caite śubhādayaḥ//S89_4//|【藏】ལུང་བསྟན་མིན་གྱི་དགེ་ལ་སོགས། །དེ་དག་གཉིས་དང་གསུམ་དང་གསུམ། །B89_4|
|【唐】中有<font color="#C00000">二</font>三四 後二三<font color="#C00000">三</font>果T90_4==[a](AKBh17#〖90_4_a〗)==|【陳】無記有二三.三復於善等。Z92_4|
### 3.1.3.明三世果
|~~【梵】~~sarve 'tītasya catvāri madhyamasyāpyanāgatāḥ/ |【藏】འདས་པའི་ཐམས་ཅད་བཞི་ཡིན་ནོ། །བར་མ་ཡི་ནི་མ་འོངས་པའང་། །|
|-|-|
|【唐】過於三各四 現於未亦爾|【陳】過去一切四。中業來果爾。|
|~~【梵】~~madhyamā dve ajātasya phalāni trīṇyanāgatāḥ//S90_4//|【藏】བར་མ་གཉིས་སོ་མ་སྐྱེས་པའི། །འབྲས་བུ་མ་འོངས་གསུམ་ཡིན་ནོ། །B90_4|
|【唐】現於現二果 未於未果三T91_4==[a](AKBh17#〖91_4_a〗)==|【陳】中.果二。來業.未來果有三。Z93_4|
### 3.1.4.明諸地果
|~~【梵】~~svabhūmikasya catvāri trīṇi dve vānyabhūmikāḥ/ |【藏】རང་གི་ས་པ་བཞི་ཡིན་ནོ། །གཞན་གྱི་ས་པ་གསུམ་དང་གཉིས། །|
|-|-|
|【唐】同地有四果 異地二或三==[a](AKBh17#〖92_4_a〗)==|【陳】同地法有四。三二若異地。|
### 3.1.5.明學等三果
|~~【梵】~~śaikṣasya trīṇi śaikṣādyā aśaikṣasya tu karmaṇaḥ//S91_4//|【藏】སློབ་པའི་སློབ་ལ་སོགས་པ་གསུམ། །མི་སློབ་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུ་ནི། །B91_4|
|-|-|
|【唐】學於三各三 |【陳】有學三學等。無學業學等.Z94_4|
|~~【梵】~~dharmāḥ śaikṣādikā ekaṃ phalaṃ trīṇy api ca dvayam/ |【藏】སློབ་པ་ཡི་ནི་ཆོས་ལ་སོགས། །གཅིག་དང་གསུམ་དང་གཉིས་`[PNགཉིས་དང་གསུམ།]`ཡིན་ནོ། །|
|【唐】無學一三二T92_4==[c](AKBh17#〖92_4_c〗)==|【陳】諸法但一果.或三果及二。|
|~~【梵】~~tābhyāmanyasya śaikṣādyā dve dve pañca phalāni ca//S92_4//|【藏】དེ་ལས་གཞན་པའི་འབྲས་བུ་ནི། །སློབ་སོགས་གཉིས་དང་གཉིས་དང་ལྔ། །B92_4|
|【唐】非學非無學 有二二五果|【陳】異此二學等.二二及五果。Z95_4|
### 3.1.6.明見斷等三果
|~~【梵】~~trīṇi catvāri caikaṃ dṛggheyasya tadādayaḥ/ |【藏】མཐོང་བས་སྤང་བྱའི་དེ་ལ་སོགས། །གསུམ་དང་བཞི་དང་གཅིག་ཡིན་ནོ། །|
|-|-|
|【唐】見所斷業等 一一各於三T93_4==[c](AKBh17#〖93_4_c〗)==|【陳】三四果及一.見滅業彼等。|
|~~【梵】~~te dve catvāryatha trīṇi bhāvanāheyakarmaṇaḥ//S93_4//|【藏】བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་ལས་ཀྱི། །དེ་དག་གཉིས་དང་བཞི་དང་གསུམ། །B93_4|
|【唐】初有三四一 中二四三果|【陳】二果四及三.修道所滅業。Z96_4|
|~~【梵】~~apraheyasya te tvekaṃ dve catvāri yathākramam/ |【藏】སྤང་བྱ་མིན་པའི་དེ་དག་གཅིག །གཉིས་དང་བཞེ་སྟེ་གོ་རིམས་བཞེན(བཞིན)། །|
|【唐】後有一二四 皆如次應知T94_4|【陳】非滅業彼一.二四果次第。|
## 3.2.釋本論所說三業
|~~【梵】~~ayogavihitaṃ kliṣṭaṃ vidhibhraṣṭaṃ ca kecana//S94_4//|【藏】རིགས`[Nརིམས།]`7མིན་བསྐྱེད་པ་ཉོན་མོངས་ཅན། །ཁ་ཅིག་ཆོ་ག་ཉམས་པའང་ཞེའོ`[PNཞེས།]`། །B94_4|
|-|-|
|【唐】染業不應作 有說亦壞軌|【陳】非理作有染.餘說非方次。Z97_4|
|【唐】應作業翻此 俱相違第三T95_4==[a](AKBh17#〖95_4_a〗)==|==⑤°唐+==|
## 3.3.明引滿因
### 3.3.1.明業感多少
|~~【梵】~~ekaṃ janmākṣipatyekam anekaṃ paripūrakam/ |【藏】གཅིག་གིས་སྐྱེ་བ་གཅིག་འཕེན་ཏོ། །ཡོངས་རྫོགས་ཕྱེད་`[PNབྱེད།]`པ་དུ་མ་ཡིན། །|
|-|-|
|【唐】一業引一生 多業能圓滿==[a](AKBh17#〖96_4_a〗)==|【陳】一業引一生。多業能圓滿。|
### 3.3.2.明引滿因體
|~~【梵】~~nākṣepike samāpattī acitte prāptayo na ca//S95_4//|【藏】སེམས་མེད་སྙོམས་པར་འཇུག་པ་དག །འཕེན་བྱེད་མ་ཡིན་ཐོབ་པའང་མིན། །B95_4|
|-|-|
|【唐】二無心定得 不能引餘通T96_4==[c](AKBh17#〖96_4_c〗)==|【陳】二定非能引.無心及至得。Z98_4|
## 3.4.明三重障
### 3.4.1.正明三障
#### 3.4.1.1.明障體
|~~【梵】~~ānantaryāṇi karmāṇi tīvrakleśo 'tha durgatiḥ/ |【藏】མཚམས་མེད་པ་ཡི་ལས་རྣམས་དང་། །ཉོན་མོངས་ཤས་ཆེན་ངན་འགྲོ་དང་། །|
|-|-|
|【唐】三障無間業 及數行煩惱|【陳】無間等重業.染住惑惡道.|
|~~【梵】~~kauravāsaṃjñisattvāś ca matamāvaraṇatrayam//S96_4//|【藏】འདུ་ཤེས་མེད་པའི་སེམས་ཅན་དང་། །སྒྲ་མི་སྙན་སྒྲིབ་གསུམ་དུ་འདོད། །B96_4|
|【唐】并一切惡<font color="#C00000">趣</font> 北洲無想天T97_4==[a](AKBh17#〖97_4_a〗)==|【陳】北洲無想天.說此名三障。Z99_4|
#### 3.4.1.2.約處辨
|~~【梵】~~triṣu dvīpeṣv ānantaryaṃ ṣaṇḍhādīnāṃ tu neṣyate/ |【藏】མཚམས་མེད་གླིང་གསུམ་དག་ན་ཡོད`[PNའདོད།]`། །ཟ་མ་`[N+ལ།]`སོགས་ལ་མི་འདོད་དོ། །|
|-|-|
|【唐】三洲有無間 非餘扇搋等|【陳】於三洲無間。黃門等不許。|
|~~【梵】~~alpopakārālajjitvāccheṣe gatiṣu pañcasu//S97_4//|【藏】ཕན་དང་ངོ་ཚ་ཆུང་བའི་ཕྱིར། །ལྷག་མ་འགྲོ་བ་ལྔ་དག་ན། །B97_4|
|【唐】少恩少羞恥 餘障通五趣T98_4==[a](AKBh17#〖98_4_a〗)==|【陳】少恩少慚羞。餘障於五道。Z100_4|
### 3.4.2.別明業障
#### 3.4.2.1.明業障體
|【唐】＊18-6| |
|-|-|
|【唐】此五無間中 四身一語業| |
|【唐】三殺一誑語 一殺生加行T99_4==[a](AKBh18#〖99_4_a〗)==|==⑤°唐+==|
#### 3.4.2.2.明破僧
##### 3.4.2.2.1.明破僧體及成
|~~【梵】~~saṅghabhedastvasāmagrī svabhāvo viprayuktakaḥ/ |【藏】དགེ་འདུན་དབྱེན་ནི་མི་འཕྲོད་པའི། །རང་བཞིན་ལྡན་པ་མ་ཡིན་ཆོས། །|
|-|-|
|【唐】僧破不和合 心不相應行|【陳】僧破非和合.性非相應法.|
|~~【梵】~~akliṣṭāvyākṛto dharmaḥ saṅghastena samanvitaḥ//S98_4//|【藏】ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་ལུང་བསྟན་མིན། །དེ་དག་དགེ་འདུན་ཡང་དག་ལྡན། །B98_4|
|【唐】無覆無記性 所破僧所成T100_4==[a](AKBh18#〖100_4_a〗)==|【陳】無染無記法。眾與此相應。Z101_4|
##### 3.4.2.2.2.明能破成時處
|~~【梵】~~tadavadyamṛṣāvādastena bhettā samanvitaḥ/ |【藏】དེ་ཡི་ཁ་ན་མ་ཐོ་རྫུན། །དེ་དང་`[Pདག]`འབྱེད་པོ་ཡང་དག་ལྡན། །|
|-|-|
|【唐】能破者唯成 此虛誑語罪|【陳】依此妄語罪.能破與相應。|
|~~【梵】~~avīcau pacyate kalpam adhikair adhikā rujaḥ//S99_4//|【藏】བསྐལ་པར་མནར་མེད་པར་སྨིན་འགྱུར། །ལྷག་པས་གནོད་པ་ལྷག་པར་འགྱུར། །B99_4|
|【唐】無間一劫熟 隨罪增苦增T101_4==[a](AKBh18#〖101_4_a〗)==|【陳】毘指一劫熟。如增苦受增。Z102_4|
##### 3.4.2.2.3.明具緣成破僧
|~~【梵】~~bhikṣurdṛkcarito vṛttī bhinattyanyatra baliśān/ |【藏】དགེ་སློང་ལྟ་སྤྱད་ཚུལ་ལྡན་པས། །འབྱེད་དོ་གཞན་དུའོ་བྱིས་པ་རྣམས། །|
|-|-|
|【唐】苾芻見淨行 破異處愚夫|【陳】比丘見好行.破。餘處。凡夫。|
|~~【梵】~~śāstṛmārgāntarakṣāntau bhinno na vivasatyasau//S100_4//|【藏】སྟོན་དང་ལམ་གཞན་ལ་བཟོད་པ། །བྱེ་བའོ་`[Nབྱེད་པའོ།]`དེ་ནི་མི་གནས་སོ། །B100_4|
|【唐】忍異師道時 名破不經宿T102_4==[a](AKBh18#〖102_4_a〗)==|【陳】別師道忍時.已破。不宿住。Z103_4|
##### 3.4.2.2.4.明破二僧別
|~~【梵】~~cakrabhedaḥ sa ca mato jambūdvīpe navādibhiḥ/ |【藏】དེ་ནི་འཁོར་ལོའི་དབྱེན་`[PNདབེན།]`དུ་འདོད། །འཛམ་བུའི་གླིང་ནའོ་དགུ་སོགས་ཀྱི`[PNཀྱིས།]`། །|
|-|-|
|【唐】<font color="#C00000">贍</font>部洲九等 方破法輪僧|【陳】說此名破輪。剡浮洲。九等。|
|~~【梵】~~karmabhedastriṣu dvīpeṣv aṣṭābhir adhikaiś ca saḥ//S101_4//|【藏】ལས་ཀྱི་དབྱེན་ནི་གླིང་གསུམ་ན། །དེ་ནི་བརྒྱད་དག་ཡན་ཆད་ཀྱིས། །B101_4|
|【唐】唯破羯<font color="#C00000">磨</font>僧 通三洲八等T103_4==[a](AKBh18#〖103_4_a〗)==|【陳】三洲有破業。此由八及餘。Z104_4|
##### 3.4.2.2.5.明無破法輪時
|~~【梵】~~ādāvante 'rbudāt pūrvaṃ yugāccoparate munau/ |【藏】དང་པོ་མཐའ་`[Pམཐའི།]`སྐྱོན་ཟུང་གཅིག་ག(གི།) །སྔ་རོལ་ཐུབ་པ་ནོངས་པ་དང་། །|
|-|-|
|【唐】初後皰雙前 佛滅未結界|【陳】初後頞浮前.雙前師滅時.|
|~~【梵】~~sīmāyāṃ cāpy abaddhāyāṃ cakrabhedo na jāyate//S102_4//|【藏】མཚམས་མ་བཅད་པ་དག་ཏུ་ཡང་། །འཁོར་ལོའི་དབྱེན་ནི་མི་འབྱུང་ངོ། །B102_4|
|【唐】於如是六位 無破法輪僧T104_4==[a](AKBh18#〖104_4_a〗)==|【陳】未結別住時.破輪不得成。Z105_4|
#### 3.4.2.3.明成逆緣
|~~【梵】~~upakāriguṇakṣetranirākṛtivipādanāt/ |【藏】ཕན་འདོགས་པ་དང་ཡོན་ཏན་ཞིང་། །སྤངས་དང་མེད་པར་བྱས་ཕྱིར་རོ། །|
|-|-|
|【唐】棄壞恩德田 轉形亦成逆|【陳】有恩功德田.由捨離除故。|
|~~【梵】~~vyañjanāntarite 'pi syānmātā yacchoṇitodbhavaḥ//S103_4//|【藏】མཚན་ནི་གཞན་དུ་གྱུར་ཀྱང་`[PNདང་།]`འགྱུར། །གང་གི་`[PNཞིག]`ཟླ་མཚན་ལས་བྱུང་མ`[Pབ།]`། །B103_4|
|【唐】母謂因彼血 誤等無或有T105_4==[a](AKBh18#〖105_4_a〗)==|【陳】<font color="#C00000">別</font>根障亦有。從血生是母。Z106_4|
|==⑤°「誤等無或有」，唐+==| |
|~~【梵】~~buddhe na tāḍanecchasya prahārānnordhvamarhati/ |【藏】སངས་རྒྱས་བརྡེག་པར་སེམས་ལ་མིན། །བསྣུན་འོག་དགྲ་བཅོམ་པ་ལ་མིན། །|
|【唐】打心出佛血 害後無學無|【陳】於佛打意無。害後無學無。|
#### 3.4.2.4.明加行定無間
|~~【梵】~~nānantaryaprayuktasya vairāgyaphalasambhavaḥ//S104_4//|【藏】མཚམས་མེད་སྦྱོར་བ་བྱས་པ་ལ། །འདོད་ཆགས་བྲལ་འབྲས་མི་སྲིད་དོ། །B104_4|
|-|-|
|【唐】造逆定加行 無離染得果T106_4==[c](AKBh18#〖106_4_c〗)==|【陳】行無間前人.無離欲及果。Z107_4|
#### 3.4.2.5.明罪重大果
|~~【梵】~~saṅghabhede mṛṣāvādo mahāvadyatamo mataḥ/ |【藏】དགེ་འདུན་དབྱེ་ཕྱིར་རྫུན་སྨྲ་བ། །ཁ་ན་མ་ཐོ་རབ་ཆེར་འདོད། །|
|-|-|
|【唐】破僧虛誑語 於罪中最大|【陳】破僧<font color="#C00000">和`[合]`</font>妄語.許最大重罪。|
|~~【梵】~~bhavāgracetanā loke mahāphalatamā śubhe//S105_4//|【藏】འཇིག་རྟེན་པ་ཡི་དགེ་བ་ལ། །སྲིད་རྩེའི་སེམས་པ་འབྲས་རབ་ཆེ། །B105_4|
|【唐】感第一有思 世善中大果T107_4==[a](AKBh18#〖107_4_a〗)==|【陳】世有頂故意善中最大果。Z108_4|
#### 3.4.2.6.明無間同類
|~~【梵】~~dūṣaṇaṃ māturarhantyā niyatisthasya māraṇam/ |【藏】མ་དགྲ་བཅོམ་མ་སུན་བྱས་དང་། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ངེས་གནས་དང་། །|
|-|-|
|【唐】污母無學尼 殺住定菩薩|【陳】污母阿羅漢.殺定地菩薩.|
|~~【梵】~~bodhisattvasya śaikṣasya saṅghāyadvārahārikā//S106_4//|【藏】སློབ་པ་གསོད་དང་དགེ་འདུན་གྱི། །འདུ་བའི་སྒོ་ནི་འཕྲོག་པ་དག །B106_4|
|【唐】及有學聖者 奪僧和合緣T108_4==[a](AKBh18#〖108_4_a〗)==|【陳】及有學聖人.奪僧和合緣.Z109_4|
|~~【梵】~~ānantaryasabhāgāni pañcamaṃ stūpabhedanam/ |【藏】མཚམས་མེད་པ་དང་ཆ་འདྲ་སྟེ། །ལྔ་པ་མཆོད་རྟེན་འཇིག་པ་ཡིན། །|
|【唐】破壞窣堵波 是無間同類|【陳】是無間同類.五破佛支提。|
## 3.5.明三時障
|~~【梵】~~kṣāntyanāgāmitārhattvaprāptau karmātivighnakṛt//S107_4//|【藏】བཟོད་དང་ཕྱིར་མི་འོང་དགྲ་བཅོམ། །འཐོབ་ལ་ལས་གེགས་`[PNབགེགས།]`ཤིན་ཏུ་བྱེད། །B107_4|
|-|-|
|【唐】將得忍不還 無學業為障T109_4==[c](AKBh18#〖109_4_c〗)==|【陳】忍那含羅漢.位中業起障。Z110_4|
## 3.6.明菩薩相
### 3.6.1.明住定位
|~~【梵】~~bodhisattvaḥ kuto yāvad yato lakṣaṇakarmakṛt/ |【藏】གང་ནས་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡིན། །གང་ནས་མཚན་གྱི་ལས་བྱེད་པ། །|
|-|-|
|【唐】從修妙相業 菩薩得定名|【陳】菩薩從何位。從作相業時。|
|~~【梵】~~sugatiḥ kulajo 'vyakṣaḥ pumān jātismaro 'nivṛt//S108_4//|【藏】བདེ་འགྲོ་རིགས་མཐོར་སྐྱེ་དབང་ཚང་། །ཕོར་`[PNཕོ།]`འགྱུར་ཚེ་རབས་དྲན་མི་ལྡོག །B108_4|
|【唐】生善趣貴家 具男<font color="#C00000">念</font>堅<font color="#C00000">固`[故]`</font>T110_4==[a](AKBh18#〖110_4_a〗)==|【陳】善道貴家具.男憶宿不退。Z111_4|
### 3.6.2.明修相業
|~~【梵】~~jambūdvīpe pumāneva sammukhaṃ buddhacetanaḥ/ |【藏】དེ་ནི་འཛམ་གླིང་ཕོ་གྱུར་`[PNའགྱུར།]`ཉིད། །མངོན་སུམ་སངས་རྒྱས་ལ་སེམས་པ། །|
|-|-|
|【唐】贍部男對佛 佛思思所成|【陳】剡浮洲丈夫.對佛佛故意.|
|~~【梵】~~cintāmayaṃ kalpaśate śeṣa ākṣipate hi tat//S109_4//|【藏】བསམས་པ་ལས་བྱུང་བསྐལ་པ་བརྒྱ། །ལུས་པ་དག་ཏུ་འཕེན་པར་བྱེད། །B109_4|
|【唐】餘百劫方修|【陳】思慧類百劫.於餘得引此。Z112_4|
|~~【梵】~~ekaikaṃ puṇyaśatajam|【藏】རེ་རེའང་བསོད་ནམས་བརྒྱ་ལས་སྐྱེ`[PNསྐྱེས།]`། །|
|【唐】各<font color="#C00000">百</font>福嚴飾T111_4==[a](AKBh18#〖111_4_a〗)==|【陳】一一百福生。|
### 3.6.3.明供養佛
#### 3.6.3.1.明佛數
|【唐】於三無數劫 各供養七萬| |
|-|-|
|【唐】又如次供養 五六七千佛T112_4==[a](AKBh18#〖112_4_a〗)==|==⑤°唐+==|
#### 3.6.3.2.明所逢佛
|~~【梵】~~asaṃkhyeyatrayāntajāḥ/ |【藏】རྣམ་གཟིགས་མར་མེ་རིན་ཆེན་གཙུག །|
|-|-|
|【唐】三無數劫滿 逆次逢勝觀|【陳】三僧祇後出.|
|~~【梵】~~vipaśyī dīpakṛd ratnaśikhī śākyamuniḥ purā//S110_4//|【藏】གྲངས་མེད་གསུམ་གྱི་ཐ་མར་བྱུང་། །དང་པོ་ཤཱཀྱ་ཐུབ་པ་ཡིན། །B110_4|
|【唐】<font color="#C00000">然</font>燈寶髻佛 初釋迦牟尼T113_4==[a](AKBh18#〖113_4_a〗)==|【陳】毘婆尸燃燈.寶光。先釋迦。Z113_4|
### 3.6.4.明六度圓
|~~【梵】~~sarvatra sarvaṃ dadataḥ kāruṇyād dānapūraṇam/ |【藏】ཀུན་ལ་ཐམས་ཅད་སྙིང་རྗེ་ཡིས`[Pཡིན།]`། །སྦྱིན་པར་བྱེད་པས་སྦྱིན་པ་རྫོགས། །|
|-|-|
|【唐】但由悲普施|【陳】遍處施一切.由大悲施滿。|
|~~【梵】~~aṅgacchede 'pyakopāt tu rāgiṇaḥ kṣāntiśīlayoḥ//S111_4//|【藏】ཆགས་བཅས་ཡན་ལག་བཅད་ཀྱང་ནི། །མི་འཁྲུགས་`[PNའཁྲུག]`བཟོད་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཀྱི། །B111_4|
|【唐】被<font color="#C00000">析</font>身無忿|【陳】分斫身無怪.有欲戒忍成。Z114_4|
|~~【梵】~~tiṣyastotreṇa vīryasya dhīsamādhyoranantaram/ |【藏】སྐར་`[Pསྐལ།]`རྒྱལ་བསྟོད་པས་བརྩོན་འགྲུས་ཀྱི། །དེ་མ་ཐག་ལ་ཏིང་འཛིན་བློའི། །|
|【唐】讚歎底沙佛 次無上菩提T114_4==[a](AKBh18#〖114_4_a〗)==|【陳】讚底沙精進。定慧覺無間。|
|【唐】六波羅蜜多 於如是四位| |
|【唐】一二又一二 如次修圓滿T115_4|==⑤°唐譯開為二頌。==|
## 3.7.明施戒修
### 3.7.1.略明施戒修
|~~【梵】~~puṇyaṃ kriyātha tadvastu trayaṃ karmapathā yathā//S112_4//|【藏】གསུམ་པོ་བསོད་ནམས་བྱ་བ་དང་། །|
|-|-|
|【唐】施戒修三類 各隨其所應|【陳】福業福業類.|
|~~【梵】~~|【藏】དེའི་གཞི་དཔེར་ན་ལས་ལམ་བཞིན། །B112_4|
|【唐】受福業事名 差別如業道T116_4==[a](AKBh18#〖116_4_a〗)==|【陳】此三如業道。Z115_4|
### 3.7.2.廣明施戒修
#### 3.7.2.1.明布施
##### 3.7.2.1.1.明布施
| ~~【梵】~~dīyate yena tad dānaṃ pūjānugrahakāmayā/ | 【藏】གང་གིས་སྦྱིན་བྱེད་དེ་སྦྱིན་པ། །མཆོད་དང་ཕན་གདགས་འདོད་པ་ཡིས། ། |
| - | - |
| 【唐】由此捨名<font color="#C00000">施</font> 謂為供為益 | 【陳】由此施是施。欲供養利意。 |
| ~~【梵】~~kāyavākkarma sotthānaṃ mahābhogyaphalaṃ ca tat//S113_4// | 【藏】ལུས་དང་ངག་ལས་སློང་དང་བཅས། །དེ་`[PNབདེ།]`འབྲས་ལོངས་སྤྱོད་ཆེན་པོ་ཅན། །B113_4 |
| 【唐】身語及能發 此招大<font color="#C00000">富</font>果T117_4==[a](AKBh18#〖117_4_a〗)== | 【陳】身口及緣起。此大富為果。Z116_4 |
##### 3.7.2.1.2.明施益差別
|~~【梵】~~svaparārthobhayārthāya nobhayārthāya dīyate/ |【藏】བདག་གཞན་དོན་ཕྱིར་གཉིས་དོན་ཕྱིར། །གཉིས་ཀའི་དོན་དུ་མིན་ཕྱིར་སྦྱིན། །|
|-|-|
|【唐】為益自他俱 不為二行施==[a](AKBh18#〖118_4_a〗)==|【陳】為利自他二.不為二故施。|
##### 3.7.2.1.3.明施果別因
###### 3.7.2.1.3.1.明主等異
|~~【梵】~~tadviśeṣaḥ punardātṛvastukṣetraviśeṣataḥ//S114_4//|【藏】དེ་ཡི་ཁྱད་པར་སྦྱིན་བདག་དང་། །དངོས་དང་ཞིང་གི་ཁྱད་པ་ལས། །B114_4|
|-|-|
|【唐】由主財田異 故施果差別T118_4==[c](AKBh18#〖118_4_c〗)==|【陳】勝別由能施.施類<font color="#C00000">由`[田]`</font>勝故。Z117_4|
###### 3.7.2.1.3.2.明主財田
###### 3.7.2.1.3.2.1.明主異
|~~【梵】~~dātā viśiṣṭaḥ śraddhādyaiḥ satkṛtyādi dadātyataḥ/ |【藏】སྦྱིན་བདག་ཁྱད་འཕགས་དད་སོགས་ཀྱིས། །གུས་ལ་སོགས་པས་སྦྱིན་པར་བྱེད། །|
|-|-|
|【唐】主異由信等 行敬重等施|【陳】由信等人勝。以敬重等施。|
|~~【梵】~~satkārodārarucitā kālānācchedyalābhitā//S115_4//|【藏】དེ་ཕྱིར་བཀུར་སྟི་རྒྱ་ཆེན་དང་། །དུས་དང་བར་ཆད་མེད་པར་རྙེད། །B115_4|
|【唐】得尊重廣愛 應時難奪果T119_4==[a](AKBh18#〖119_4_a〗)==|【陳】得尊重大樂.應時及難奪。Z118_4|
###### 3.7.2.1.3.2.2.明財異
|~~【梵】~~varṇādisampadā vastu surūpatvaṃ yaśasvi vā/ |【藏】ཁ་དོག་ལ་སོགས་ཕུན་སུམ་དངོས། །དེ་ལས་གཟུགས་བཟང་གྲགས་ལྡན་དང་། །|
|-|-|
|【唐】財異由色等 得妙色好名|【陳】色等德物勝。妙色好名聞.|
|~~【梵】~~priyatā sukumārartusukhasparśāṅgatā tataḥ//S116_4//|【藏】དགའ་དང་ཤིན་ཏུ་གཞོན་ཤ་དང་`[PNཅན།]`། །དུས་སུ་རེག་ན་བདེ་ལུས་འགྱུར། །B116_4|
|【唐】眾愛柔軟身 有隨時樂觸T120_4==[a](AKBh18#〖120_4_a〗)==|【陳】可愛相軟滑.隨時樂觸身。Z119_4|
###### 3.7.2.1.3.2.3.明田異
|~~【梵】~~gatiduḥkhopakāritvaguṇaiḥ kṣetraṃ viśiṣyate/ |【藏】འགྲོ་དང་སྡུག་བསྔལ་ཕན་འདོགས་དང་། །ཡོན་ཏན་རྣམས་ཀྱིས་ཞིང་ཁྱད་འཕགས། །|
|-|-|
|【唐】<font color="#C00000">田</font>異由趣苦 恩<font color="#C00000">德</font>有差別==[a](AKBh18#〖121_4_a〗)==|【陳】由道苦恩德.施田有勝德。|
##### 3.7.2.1.4.明施福最勝
|~~【梵】~~agraṃ muktasya muktāya bodhisattvasya cāṣṭamam//S117_4//|【藏】མཆོག་ནི་`[PNན།]`གྲོལ་བས་གྲོལ་བའམ`[PNབ་ལམ།]`། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ཡིས་བརྒྱད་པ། །B117_4|
|-|-|
|【唐】脫於<font color="#C00000">脫</font>菩薩 第八施最勝T121_4==[c](AKBh18#〖121_4_c〗)==|【陳】脫人施脫勝。菩薩。及第八。Z120_4|
##### 3.7.2.1.5.明施果無量
|~~【梵】~~mātāpitṛglānadhārmakathikebhyo 'ntyajanmane/ |【藏】འཕགས་པ་མིན་ཡང་ཕ་མ་དང་། །ནད་པ་དང་ནི་ཆོས་སྨྲ་དང་། །|
|-|-|
|【唐】父母病法師 最後<font color="#C00000">生</font>菩薩|【陳】父母病說法.人後生菩薩.|
|~~【梵】~~bodhisattvāya cāmeyā anāryebhyo 'pi dakṣiṇāḥ//S118_4//|【藏】སྐྱེ་མཐའི་བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའ་ལ། །ཡོན་ནི་གཞལ་དུ་མེད་པ་ཡིན། །B118_4|
|【唐】設非證聖者 施果亦無量T122_4==[a](AKBh18#〖122_4_a〗)==|【陳】雖凡夫中施.果報無數量。Z121_4|
##### 3.7.2.1.6.明業輕重相
|~~【梵】~~pṛṣṭhaṃ kṣetramadhiṣṭhānaṃ prayogaś cetanāśayaḥ/ |【藏】མཇུག་དང་ཞིང་དང་གཞི་`[PNབཞི།]`དང་ནི། །སྦྱོར་དང་སེམས་པ་བསམ་པ་སྟེ། །|
|-|-|
|【唐】<font color="#C00000">後</font>起田根本 加行思意樂|【陳】後分田及依.前分故意願.|
|~~【梵】~~eṣāṃ mṛdvadhimātratvāt karmamṛdvadhimātratā//S119_4//|【藏】དེ་དག་ཆུང་དང་ཆེ་བ་ལས། །ལས་ཀྱང་ཆུང་དང་ཆེ་བ་ཉིད། །B119_4|
|【唐】由此下上故 業成下上品T123_4==[a](AKBh18#〖123_4_a〗)==|【陳】此下上品故.故業有下上。Z122_4|
##### 3.7.2.1.7.明造作增長
|~~【梵】~~sañcetanasamāptibhyāṃ niṣkaukṛtya vipakṣataḥ/ |【藏】བསམས་བཞིན་པ་དང་རྫོགས་པ་དང་། །མི་འགྱོད་གཉེན་པོ་མེད་པ་དང་། །|
|-|-|
|【唐】由審思圓滿 無惡作對治|【陳】故意作圓滿.無憂悔對治.|
|~~【梵】~~parivārād vipākāc ca karmopacitamucyate//S120_4//|【藏】འཁོར་དང་རྣམ་པར་སྨིན་པ་ལས། །བསགས་པའི་ལས་ཤེས་བྱ་བ་ཡིན། །B120_4|
|【唐】有<font color="#C00000">伴</font>異熟故 此業名增長T124_4==[a](AKBh18#〖124_4_a〗)==|【陳】由伴類果報.說業所增長。Z123_4|
##### 3.7.2.1.8.明施制多福
|~~【梵】~~caitye tyāgānvayaṃ puṇyaṃ maitryādivadagṛhṇati/ |【藏】མཆོད་རྟེན་ལ་བཏང་རྒྱུས་བྱུང་བའི། །བསོད་ནམས་ལེན་མེད་བྱམས་སོགས་བཞིན། །|
|-|-|
|【唐】制多捨類福 如慈等無受==[a](AKBh18#〖125_4_a〗)==|【陳】支提捨類福。如慈雖不受。|
##### 3.7.2.1.9.明果由内心
|~~【梵】~~kukṣetre 'pīṣṭaphalatā phalabījaviparyayāt//S121_4//|【藏】རྒྱུ་ལས་འབྲས་བུ་མི་འཁྲུལ་ཕྱིར། །ངན་པའི་ཞིང་ལའང་འབྲས་ཡིད་འོང་། །B121_4|
|-|-|
|【唐】惡田有愛果 種果無倒故T125_4==[c](AKBh18#〖125_4_c〗)==|【陳】惡田有好<font color="#C00000">菓.菓</font>種不倒故。Z124_4|
#### 3.7.2.2.明戒修
##### 3.7.2.2.1.明戒
|~~【梵】~~dauḥśīlyamaśubhaṃ rūpaṃ śīlaṃ tadviratirdvidhā/ |【藏】འཆལ་པའི་ཚུལ་ཁྲིམས་མི་དགེའི་གཟུགས། །དེ་སྤོང་ཚུལ་ཁྲིམས་རྣམ་གཉིས་སོ། །|
|-|-|
|【唐】離犯戒及遮|【陳】邪戒謂惡色.正戒離此二。|
|~~【梵】~~pratikṣiptāc ca buddhena viśuddhaṃ tu caturguṇam//S122_4//|【藏】སངས་རྒྱས་ཀྱིས་ནི་བཅད་པ་ཡང་། །རྣམ་དག་ཡོན་ཏན་བཞི་ལྡན་ནོ། །B122_4|
|【唐】名戒各有二|【陳】及是佛遮制。此清淨四德。Z125_4|
|~~【梵】~~dauḥśīlyataddhetvahataṃ tadvipakṣasamāśritam/ |【藏】འཆལ་ཁྲིམས་དེའི་རྒྱུས་འཕེན་`[PNའཕན།]`མ་བྱུང་། །དེ་`[PNདེའི།]`གཉེན་པོ་དང་ཞི་ལ་རྟེན`[PNབཞི་ལ་བརྟེན།]`། །|
|【唐】非犯戒因壞 依治滅淨等T126_4==[a](AKBh18#〖126_4_a〗)==|【陳】非邪戒因污.依對治寂滅。|
##### 3.7.2.2.2.明修
|~~【梵】~~samāhitaṃ tu kuśalaṃ bhāvanā cittavāsanāt//S123_4//|【藏】མཉམ་པར་བཞག་པའི་དགེ་བ་ནི། །བསྒོམ་པའོ་སེམས་ལ་སྒོ་`[PNསྒོམ།]`ཕྱིར་རོ། །B123_4|
|-|-|
|【唐】等引善名修 極能熏心故==[a](AKBh18#〖127_4_a〗)==|【陳】寂靜地善業修。能薰心故。Z126_4|
##### 3.7.2.2.3.明戒修果
###### 3.7.2.2.3.1.明戒修果
|~~【梵】~~svargāya śīlaṃ prādhānyād visaṃyogāya bhāvanā/ |【藏】མཐོ་རིས་དོན་དུ་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། །འབྲལ་བའི་དོན་དུ་བསྒོམ་གཙོའི་`[PNབཅོའི།]`ཕྱིར། །|
|-|-|
|【唐】戒修勝如次 感生天解脫T127_4==[c](AKBh18#〖127_4_c〗)==|【陳】由勝戒感天.修感相離果。|
###### 3.7.2.2.3.2.明梵福量
|~~【梵】~~caturṇāṃ brāhmapuṇyatvaṃ kalpaṃ svargeṣu modanāt//S124_4//|【藏】བསྐལ་པར་མཐོ་རིས་དགའ་གནས་`[PNབའི།]`ཕྱིར། །བཞི་ཡི་ཚངས་པའི་བསོད་ནམས་ཡིན། །B124_4|
|-|-|
|【唐】感劫生天等 為一梵福量==[a](AKBh18#〖128_4_a〗)==|【陳】四業名梵福.劫生天樂故。Z127_4|
#### 3.7.2.3.明法施
|~~【梵】~~dharmadānaṃ yathābhūtaṃ sūtrādyakliṣṭadeśanā/ |【藏】ཆོས་སྦྱིན་ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་པས། །མདོ་སོགས་ཡང་དག་ཇི་བཞིན་སྟོན། །|
|-|-|
|【唐】法施謂如實 無染辯經等T128_4==[c](AKBh18#〖128_4_c〗)==|【陳】法施如實理.無染說經等。|
## 3.8.明順三分善
|~~【梵】~~puṇyanirvāṇanirvedhabhāgīyaṃ kuśalaṃ tridhā//S125_4//|【藏】བསོད་ནམས་མྱ་ངན་འདས་པ་དང་། །|
|-|-|
|【唐】順福順解脫 順決擇分三|【陳】福解脫決擇.|
|~~【梵】~~|【藏】ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་དགེ་རྣམ་གསུམ། །B125_4|
|【唐】感愛果涅槃 聖道善如次T129_4==[a](AKBh18#〖129_4_a〗)==|【陳】能感善有三。Z128_4|
|==⑤感愛果涅槃 聖道…如次：唐+。==| |
## 3.9.明書印等
|~~【梵】~~yogapravartitaṃ karma sasamutthāpakaṃ tridhā/ |【藏】རིགས་པས་རབ་ཏུ་བཅུག་པའི་ལས། །རྣམ་གསུམ་ཀུན་སློང་`[Nཀློང་།]`བཅས་པ་ནི། །|
|-|-|
|【唐】諸如理所起 三業并能發|【陳】如理所成業.共緣起有三.|
|~~【梵】~~lipimudre sagaṇanaṃ kāvyaṃ saṃkhyā yathākramam//S126_4//|【藏】ཡིག་འབྲུ་བརྒྱ་དང་བགྲང་བཅས་པའི། །སྙན་ངག་གྲངས་ཏེ་གོ་རིམས་`[Nརིམ།]`བཞིན། །B126_4|
|【唐】如次為書印 算文數自體T130_4==[a](AKBh18#〖130_4_a〗)==|【陳】字印及算量.文章數次第。Z129_4|
## 3.10.明諸法異名
| ~~【梵】~~sāvadyā nivṛtā hīnāḥ kliṣṭā dharmāḥ śubhāmalāḥ/ | 【藏】བསྒྲིབས་ངན་ཁ་ན་མ་ཐོ་བཅས། །ཉན་མོངས་ཅན་ཆོས་དྲི་མེད་དགེ ། |
| - | - |
| 【唐】善無漏名妙 染有罪覆劣 | 【陳】有訶覆下性.染污。善無流 |
| ~~【梵】~~praṇītāḥ saṃskṛtaśubhāḥ sevyā mokṣastvanuttaraḥ//S127_4// | 【藏】གྱ་ནོམ་འདུས་བྱས་དགེ་བསྟེན་`[Nབསྟན།]`བྱ། །ཐར་པ་བླ་ན་མེད་པ་ཡིན། །B127_4 |
| 【唐】善有為應習 解脫名無上T131_4==[a](AKBh18#〖131_4_a〗)== | 【陳】美妙。有為善.應事。脫無上。Z130_4 |
| ==~~【梵】~~abhidharmakośe karmanirddeśo nāma== | 【藏】ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་ལས། ། |
| ==~~【梵】~~caturtha kośasthānamiti//== | 【藏】ལས་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་གནས་བཞི་པའོ།། །། |
# 分別隨眠品第五
|~~【梵】~~pañcamaṃ kośasthānam (5. anuśayanirdeśaḥ)|【藏】==ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་ལས། ཕྲ་རྒྱས་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་གནས་ལྔ་པ། །== |
|-|-|
|【唐】分別隨眠品第五(69頌)|【陳】釋論卷第十四 分別惑品第五|
|【唐】＊19-1| |
|~~【梵】~~oṃ namo buddhāya| |
# 1.明惑体
## 1.1.明根本惑
### 1.1.1.明增數
#### 1.1.1.1.明六隨眠
|~~【梵】~~mūlaṃ bhavasyānuśayāḥ ṣaḍ, rāgaḥ pratighastathā/ |【藏】སྲིད་པའི་རྩ་བ་ཕྲ་རྒྱས་དྲུག །འདོད་ཆགས་དེ་བཞིན་ཁོང་ཁྲོ་དང་། །|
|-|-|
|【唐】隨眠諸有本 此差別有六__|【陳】隨眠惑有本。六。謂如欲瞋.|
|~~【梵】~~mano 'vidyā ca dṛṣṭiś ca vicikitsā ca te punaḥ//S01_5//|【藏】ང་རྒྱལ་མ་རིག་ལྟ་བ་དང་། །ཐེ་ཚོམ་ཡིན་ཏེ་ དེ་དྲུག་ཀྱང་། །B01_5|
|【唐】謂貪瞋亦慢 無明見及疑T01_5==[a](AKBh19#〖01_5_a〗)==|【陳】<font color="#C00000">憍</font>慢無明見.心疑。復說彼.Z01_5|
#### 1.1.1.2.明七隨眠
|~~【梵】~~ṣaḍ, rāgabhedāḥ saptoktāḥ, bhavarāgo dvidhātujaḥ/ |【藏】འདོད་ཆགས་དབྱེ་བས་བདུན་དུ་བཤད། །ཁམས་གཉིས་ལས་སྐྱེས་སྲིད་འདོད་ཆགས། །|
|-|-|
|【唐】六由貪異七 有貪上二界|【陳】六由欲別七。有欲二界生。|
|~~【梵】~~antarmukhatvāt tanmokṣasaṃjñāvyāvṛttaye kṛtaḥ//S02_5//|【藏】ཁ་ནི་ནང་དུ་བལྟས་`[PNལྟ།]`ཕྱིར་དེར། །ཐར་པའི་འདུ་ཤེས་བཟློག་ཕྱིར་བཤད། །B02_5|
|【唐】於內門轉故 為遮解脫想T02_5==[a](AKBh19#〖02_5_a〗)==|【陳】內門起故說斷彼解脫想。Z02_5|
#### 1.1.1.3.明十隨眠
|~~【梵】~~dṛṣṭayaḥ pañca satkāyamithyāntagrāhadṛṣṭayaḥ/ |【藏】ལྟ་བ་ལྔ་སྟེ་འཇིག་ཚོགས་དང་། །ལོག་དང་མཐར་འཛིན་ལྟ་བ་དང་། །|
|-|-|
|【唐】六由見異十 異謂有身見|【陳】見五.謂身見.邊見及邪見.|
|~~【梵】~~dṛṣṭiśīlavrataparāmarśāviti punardaśa//S03_5//|【藏】ལྟ་བ་དང་ནི་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། །བརྟུལ་ཞུགས་མཆོག་ཏུ་འཛིན་དང་བཅུ། །B03_5|
|【唐】邊執見邪見 見取戒禁取T03_5==[a](AKBh19#〖03_5_a〗)==|【陳】見取戒執取.由此復成十。Z03_5|
#### 1.1.1.4.明九十八隨眠
|~~【梵】~~daśaite sapta saptāṣṭau tridvidṛṣṭivivarjitāḥ/ |【藏】དེ་དག་བཅུ་དང་བདུན་བདུན་བརྒྱད། །ལྟ་བ་གསུམ་གཉིས་མ་གཏོགས་པ། །|
|-|-|
|【唐】六行部界異 故成九十八|【陳】彼十七七八.三二見所離.|
|==⑤°[六行部界異.故成九十八，為梵藏第5頌后二句]==| |
|~~【梵】~~yathākramaṃ prahīyante kāme duḥkhādidarśanaiḥ//S04_5//|【藏】འདོད་ན་སྡུག་བསྔལ་ལ་སོགས་པ ། མཐོང་བས་རིམ་བཞིན་སྤོང་བར་བྱེད། །B04_5|
|【唐】欲見苦等斷 十七七八四T04_5==[a](AKBh19#〖04_5_a〗)==|【陳】次第俱斷滅.見欲苦等故。Z04_5|
|~~【梵】~~catvāro bhāvanāheyāḥ, ta evāpratighāḥ punaḥ/ |【藏】བཞི་ནི་བསྒོམ་པས་སྤང་བྱ་ཡིན། །ཁོང་ཁྲོ་མ་གཏོགས་དེ་དག་ཉིད། །|
|【唐】謂如次具離 三二見見疑|【陳】四惑名修滅。合彼唯除瞋.|
|~~【梵】~~rūpadhātau, tathārūpye ityaṣṭānavatirmatā//S05_5//|【藏】གཟུགས་ཁམས་གཟུགས་མེད་དེ་དང་འདྲ། །དེ་ལྟར་<font color="#C00000">དགུ་བཅུ་བརྒྱད</font>་དུ་འདོད། །B05_5|
|【唐】色無色除瞋 餘等如欲說T05_5|【陳】色惑。無色爾。故立九十八。Z05_5|
### 1.1.2.明見修斷
|~~【梵】~~bhavāgrajāḥ kṣāntivadhyā dṛggheyā eva śeṣajāḥ/ |【藏】སྲིད་རྩེ་ལས་སྐྱེས་བཟོད་པ་ཡིས། །གཞོམ་བྱ་མཐོང་བས་སྤང་བྱ་ཉིད། །|
|-|-|
|【唐】忍所害隨眠 有頂唯見斷|【陳】有頂忍所滅.定見滅。餘生.|
|~~【梵】~~dṛgbhāvanābhyāmakṣāntivadhyā bhāvanayaiva tu//S06_5//|【藏】ལྷག་སྐྱེས་མཐོང་དང་བསྒོམ་གཉིས་ཀྱིས། །བཟོད་པས་གཞོམ་མིན་བསྒོམ་ཁོ་ནས། །B06_5|
|【唐】餘通見修斷 智所害唯修T06_5==[a](AKBh19#〖06_5_a〗)==|【陳】見修滅。非忍滅.必修道滅。Z06_5|
### 1.1.3.明五見
#### 1.1.3.1.正明五見
|~~【梵】~~ātmātmīyadhruvocchedanāstihīnāgradṛṣṭayaḥ/ |【藏】བདག་དང་བདག་གི་རྟག་ཆད་དང་། །མེད་དང་དམན་`[PNདམའ།]`ལ་མཆོག་ལྟ་དང་། །|
|-|-|
|【唐】我我所斷常 撥無劣謂勝|【陳】我我所常斷.無於下勝見.|
|~~【梵】~~ahetvamārge taddṛṣṭiretāstāḥ pañca dṛṣṭayaḥ//S07_5//|【藏】རྒྱུ་མིན་ལམ་མིན་དེར་`[PNདེ།]`ལྟ་བ། །དེ་དག་ལྟ་བ་ལྔ་ཡིན་ནོ། །B07_5|
|【唐】非因道妄謂 是五見自體T07_5==[a](AKBh19#〖07_5_a〗)==|【陳】非因道此見.是名五見性。Z07_5|
#### 1.1.3.2.別釋戒禁取
|~~【梵】~~īśvarādiṣu nityātmavirpayāsāt pravartate/ |【藏】དབང་ཕྱུག་སོགས་རྒྱུར་མངོན་ཞེན་པ། །རྟག་བདག་ཕྱིན་ཅི་ལོག་པ་ཡིས། །|
|-|-|
|【唐】於大自在等 非因妄執因__|【陳】於自在等處.從常我倒生.|
|~~【梵】~~kāraṇābhiniveśo 'to dukhadṛggheya eva saḥ//S08_5//|【藏】རབ་ཏུ་འཇུག་པས་དེ་ཕྱིར་དེ། །སྡུག་བསྔལ་མཐོང་བས་སྤང་བྱ་ཉིད། །B08_5|
|【唐】從常我倒生 故唯見苦斷T08_5==[a](AKBh19#〖08_5_a〗)==|【陳】因等虛妄執.是故見苦滅。Z08_5|
### 1.1.4.明四倒
|~~【梵】~~dṛṣṭitrayād viparyāsacatuṣkaṃ viparītataḥ/ |【藏】ལྟ་བ་གསུམ་ལས་ཕྱིན་ཅི་ལོག །བཞི་ཚན་ཕྱིན་ཅི་ལོག་ཕྱིར་`[PNཔ།]`དང་། །|
|-|-|
|【唐】四顛倒自體 謂從於三見|【陳】從二見半生四倒。顛倒故.|
|~~【梵】~~nitīraṇāt samāropāt, saṃjñācitte tu tadvaśāt//S09_5//|【藏】ངེས་རྟོག་ཕྱིར་དང་སྒྲོ་འདོགས་ཕྱིར། །སེམས་དང་འདུ་ཤེས་དེའི་དབང་གིས། །B09_5|
|【唐】唯倒推增故 想心隨見力T09_5==[a](AKBh19#〖09_5_a〗)==|【陳】決度.增益故。想心隨見故。Z09_5|
### 1.1.5.明七九慢
#### 1.1.5.1.正明七九慢
|~~【梵】~~sapta mānā navavidhāstribhyo dṛgbhāvanākṣayāḥ/ |【藏】ང་རྒྱལ་བདུན་རྣམ་དགུ་གསུམ་པོ། །མཐོང་དང་བསྒོམ་པས་ཟད་བྱ་བ། །|
|-|-|
|【唐】慢七九從三 皆通見修斷|【陳】七慢。九慢類.從三。見修滅。|
|~~【梵】~~vadhādiparyavasthānaṃ heyaṃ bhāvanayā tathā//S10_5//|【藏】བསྒོམ་པས་སྤང་བར་བྱ་བ་ནི། །གསོད་`[PNགཅོད།]`སྩོགས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་`[PNབཀྲིས།]`པའོ། །B10_5|
|【唐】聖如殺纏等 有修斷不行T10_5==[a](AKBh19#〖10_5_a〗)==|【陳】殺等上心惑.修滅如彼爾。Z10_5|
#### 1.1.5.2.明未斷不起
|~~【梵】~~vibhavecchā na cāryasya sambhavanti vidhādayaḥ/ |【藏】དེ་བཞིན་འཇིག་སྲེག(སྲེད)་འཕགས་པ་ལ། །རྣམ་སོགས་ངའོ་སྙམ་མི་འབྱུང་། །|
|-|-|
|【唐】慢類等我慢 惡作中不善|【陳】非有愛聖人不起。慢類等。|
|~~【梵】~~nāsmitā dṛṣṭipuṣṭatvāt kaukṛtyaṃ nāpi cāśubham//S11_5//|【藏】ལྟ་བས་རྒྱས་པར་འགྱུར་ཕྱིར་རོ། །མི་དགེའི་འགྱོད་པའང་མ་ཡིན་ནོ། །B11_5|
|【唐】聖有`(者)`而不起 見疑所增故T11_5==[a](AKBh19#〖11_5_a〗)==|【陳】無見所圓故。惡性憂亦無。Z11_5|
## 1.2.諸門分別
### 1.2.1.明遍行非遍行
|~~【梵】~~sarvatragā duḥkhahetudṛggheyā dṛṣṭayas tathā/ |【藏】སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་མཐོང་སྤང་བྱ་བ། །ལྟ་དང་དེ་བཞིན་ཐེ་ཚོམ་དང་། །|
|-|-|
|【唐】見苦集所斷 諸見疑相應|【陳】遍行見苦集.滅惑謂諸見.|
|~~【梵】~~vimatiḥ saha tābhiś ca yā'vidyā''veṇikī ca yā//S12_5//|【藏】གང་དེ་ལྷན་ཅིག་མ་འདྲེས་པའི། །མ་རིག་གང་ཡིན་ཀུན་ཏུ་འགྲོ། །B12_5|
|【唐】及不共無明 遍行自界地T12_5==[a](AKBh19#〖12_5_a〗)==|【陳】疑共彼無明.及獨行無明。Z12_5|
|~~【梵】~~navordhvālambanā eṣāṃ dṛṣṭidvayavivarjitāḥ/ |【藏】དེ་དག་ལས་དགུ་གོང་དུ་དམིགས། །ལྟ་བ་གཉིས་པོ་མ་གཏོགས་སོ། །|
|【唐】於中除二見 餘九能上緣|【陳】九惑上地境.於彼除二見。|
|~~【梵】~~prāptivarjyāḥ sahabhuvo ye 'pyebhiste 'pi sarvagāḥ//S13_5//|【藏】དེ་དག་དང་ནི་ལྷན་ཅིག་གང་། །འབྱུང་དེའང་ཀུན་འགྲོ་ཐོབ་མ་གཏོགས། །B13_5|
|【唐】除得餘隨行 亦是遍行攝T13_5|【陳】離至得與彼.俱起亦遍行。Z13_5|
### 1.2.2.明有漏無漏緣
|~~【梵】~~mithyā dṛgvimatī tābhyāṃ yuktā'vidyātha kevalā/ |【藏】འགོག་དང་ལམ་མཐོང་སྤང་བྱ་བ། །ལོག་ལྟ་ཐེ་ཚོམ་དེ་དག་དང་། །|
|-|-|
|【唐】見滅道所斷 邪見疑相應|【陳】邪見疑與二.應無明獨行.|
|~~【梵】~~nirodhamārgadṛggheyāḥ ṣaḍanāsravagocarāḥ//S14_5//|【藏】ལྡན་དང་`[PNཔ།]`འབའ་ཞིག་མ་རིག་དང་། །དྲུག་ནི་ཟག་མེད་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན། །B14_5|
|【唐】及不共無明 六能緣無漏T14_5==[a](AKBh19#〖14_5_a〗)==|【陳】見滅道所滅.六無流為境。Z14_5|
|~~【梵】~~svabhūmyuparamo mārgaḥ ṣaḍbhūminavabhūmikaḥ/ |【藏】རང་གི་ས་པའི་འགོག་པ་དང་། །ལམ་ནི་ཕན་ཚུན་རྒྱུ་ཡིན་པས། །|
|【唐】於中緣滅者 唯緣自地滅_|【陳】自地滅及道.六地及九地.|
|~~【梵】~~tadgocarāṇāṃ viṣayo mārgo hyanyonyahetukaḥ//S15_5//|【藏】ས་དྲུག་ས་དགུའི་ལམ་ནི་དེའི། །སྤྱོད་ཡུལ་`[PNདེ་ཡི། །སྤྱོད་ཚུལ།]`ཅན་གྱི་ཡུལ་ཡིན་ནོ། །B15_5|
|【唐】緣道六九地 由別治相因T15_5|【陳】緣無流惑境.由道互為因。Z15_5|
|~~【梵】~~na rāgastasya varjyatvāt, na dveṣo 'napakārataḥ/ |【藏】འདོད་ཆགས་མིན་ཏེ་སྤང་བྱའི་ཕྱིར། །གནོད་མི་བྱེད་ཕྱིར་ཞེ་སྡང་མིན། །|
|【唐】貪瞋慢二取 並非無漏緣|【陳】非欲所離故。非瞋非過故。|
|~~【梵】~~na māno na parāmarśau śāntaśuddhyagrabhāvataḥ//S16_5//|【藏】ཞི་དང་དག་དང་མཆོག་གྱུར་ཕྱིར། །ང་རྒྱལ་མ་ཡིན་མཆོག་འཛིན་མིན། །B16_5|
|【唐】應離境非怨 靜淨勝性故T16_5|【陳】非慢非二取靜淨勝性故。Z16_5|
### 1.2.3.明二隨增
|~~【梵】~~sarvatragā anuśayāḥ sakalāmanuśerate/ |【藏】ཕྲ་རྒྱས་ཀུན་ཏུ་འགྲོ་རྣམས་ནི། །དམིགས་པའི་སྒོ་ནས་རང་གི་ས། །|
|-|-|
|【唐】未斷遍隨眠 於自地一切|【陳】遍行隨眠惑.具自地隨眠.|
|~~【梵】~~svabhūmimālambanataḥ svanikāyamasarvagāḥ//S17_5//|【藏】ཐམས་ཅད་དུ་ནི་རྒྱས་པར་འགྱུར། །ཀུན་འགྲོ་མ་ཡིན་རང་རིས་སུ། །B17_5|
|【唐】非遍於自部 所緣故隨增T17_5==[a](AKBh19#〖17_5_a〗)==|【陳】唯由緣緣故。非遍行自部。Z17_5|
|~~【梵】~~nānāsravordhvaviṣayāḥ, asvīkārād vipakṣataḥ/ |【藏】ཟག་མེད་གོང་མའི་ཡུལ་ཅན་མིན། །བདག་གིར་མ་བྱས་གཉེན་པོའི་ཕྱིར། །|
|【唐】非無漏上緣 無攝有違故|【陳】非無流上境。非自取對故。|
|~~【梵】~~yena yaḥ samprayuktastu sa tasmin samprayogataḥ//S18_5//|【藏】གང་ཞིག་གང་དང་མཚུངས་ལྡན་པ། །དེ་ནི་དེར་མཚུངས་ལྡན་སྒོ་ནས། །B18_5|
|【唐】隨於相應法 相應故隨增T18_5|【陳】若彼與相應.於此由相應。Z18_5|
### 1.2.4.明二性分別
|~~【梵】~~ūrdhvamavyākṛtāḥ sarve kāme satkāyadarśanam/ |【藏】གོང་མ་ཐམས་ཅད་ལུང་མ་བསྟན། །འདོད་ན་འཇིག་ཚོགས་ལྟ་བ་དང་། །|
|-|-|
|【唐】上二界隨眠 及欲身邊見|【陳】上界惑無記。於欲界身見.|
|~~【梵】~~antagrāhaḥ sahābhyāṃ ca mohaḥ, śeṣāstvihāśubhāḥ//S19_5//|【藏】མཐར་འཛིན་ལྷན་ཅིག་མ་རིག་པ`[PNཔའང་།]`། །ལྷག་མ་རྣམས་འདིར་མི་དགེ་བའོ། །B19_5|
|【唐】彼俱癡無記 此餘皆不善T19_5==[a](AKBh19#〖19_5_a〗)==|【陳】邊見共無明。所餘惑惡性。Z19_5|
### 1.2.5.明根非根
#### 1.2.5.1.明不善根
|~~【梵】~~kāme 'kuśalamūlāni rāgapratighamūḍhayaḥ/ |【藏】འདོད་ན་འདོད་ཆགས་ཁོང་ཁྲོ་དང་། །རྨོངས་རྣམས་མི་དགེའི་རྩ་བ་ཡིན། །|
|-|-|
|【唐】不善根欲界 貪瞋不善癡==[a](AKBh19#〖20_5_a〗)==|【陳】於欲界惡根.貪欲瞋無明。|
#### 1.2.5.2.明無記根
##### 1.2.5.2.1.明無記根
|~~【梵】~~trīṇyakuśalamūlāni tṛṣṇā'vidyā matiś ca sā//S20_5//|【藏】ལུང་མ་བསྟན་པའི་རྩ་བ་གསུམ། །དེ་ནེ་སྲིད་དང་མ་རིག་བློ། །B20_5|
|-|-|
|【唐】無記根有三 無記愛癡慧T20_5==[c](AKBh19#〖20_5_c〗)==|【陳】無記根有三。愛無明及慧。Z20_5|
|~~【梵】~~dvaidhordhvavṛtternāto 'nyau, catvāryeva ca bāhyakāḥ/ |【藏】རྣམ་གཉིས་མཐོར་`[PNའཐོར།]`འཇུག་ཕྱིར་དེ་ལས། །གཞན་མིན་བཞི་ཞེས་ཉི་འོག་པ། །|
|【唐】非餘二高故 外方立四種|【陳】二緣高生故.餘非。外師說.|
|~~【梵】~~tṛṣṇādṛṅmānamohāste, dhyāyitritvādavidyayā//S21_5//|【藏】དེ་དག་སྲེད་ལྟ་ང་རྒྱལ་རྨོངས། །བསམ་གཏན་པ་གསུམ་མ་རིག་ལས། །B21_5|
|【唐】中愛見慢癡 三定皆癡故T21_5|【陳】四。`[謂]`愛見慢癡。三觀人由癡。Z21_5|
##### 1.2.5.2.2.因便明四記事
|~~【梵】~~ekāṃśato vyākaraṇaṃ vibhajya paripṛcchya ca/ |【藏】མགོ་གཅིག་དང་ནི་རྣམ་ཕྱེ་དང་། །དྲི་དང་གཞག་`[PNབཞག（ཆོས་ཚན་འདིའི་ནང་དུ་གཞག་ཅེས་པ་རྣམས་PNལ་བཞག་ཅེས་འཁོད་ཀྱང་བསྡུར་མཆན་དུ་བཀོད་མེད།）]`པར་ལུང་བསྟན་པ། །|
|-|-|
|【唐】應一向分別 反詰捨置記_|【陳】一向記分別.反問及置記.|
|~~【梵】~~sthāpyaṃ ca maraṇotpattiviśiṣṭātmānyatādivat//S22_5//|【藏】འཆི་དང་སྐྱེ་དང་`[PNབར།]`ཁྱད་པར་འཕགས། །བདག་གཞན་ལ་སོགས་ལྟ་བུ་ཡིན། །B22_5|
|【唐】如死生殊勝 我蘊一異等T22_5==[a](AKBh19#〖22_5_a〗)==|【陳】譬如死生勝.及我異等義。Z22_5|
### 1.2.6.明惑能繫
#### 1.2.6.1.約世明能繫
##### 1.2.6.1.1.正約世明繫
|【唐】＊20-2| |
|-|-|
|~~【梵】~~rāgapratighamānaiḥ syādatītapratyupasthitaiḥ/|【藏】འདས་དང་ཉེར་གནས་འདོད་ཆགས་དང་། །ཁོང་ཁྲོ་ང་རྒྱལ་དག་གིས་ནི། །|
|【唐】若於此<font color="#C00000">事中</font> 未斷貪瞋慢|【陳】由欲瞋高慢.過去及現世.|
|~~【梵】~~yatrotpannāprahīṇāste tasmin vastuni saṃyutāḥ//S23_5//|【藏】གང་ལ་དེ་སྐྱེས་མ་སྤངས་པའི། །དངོས་པོ་དེ་དང་ལྡན་པ་ཡིན། །B23_5|
|【唐】過現若已起|【陳】是處起未滅.於此類相應。Z23_5|
|~~【梵】~~sarvatrānāgatair ebhir mānasaiḥ|【藏】ཡིད་ཀྱི་དེ་དག་མ་འོངས་པས། །ཀུན་དང་|
|【唐】未來意遍行T23_5==[a](AKBh20#〖23_5_a〗)==|【陳】一切中由當心地。|
|~~【梵】~~svādhvike`{S. ºkai(ḥ), P75.Y36. ºke}` paraiḥ/ ajaiḥ sarvatra,|【藏】གཞན་གྱིས་རང་དུས་པ། ། མི་སྐྱེ་རྣམས་ཀྱིས་ཐམས་ཅད་དང་། །|
|【唐】五可生自世 不生亦遍行|【陳】餘自世。不生一切中。|
|~~【梵】~~śeṣaistu sarvaiḥ sarvatra saṃyutaḥ//S24_5//|【藏】ལྷག་མ་ཀུན་གྱིས་ཀུན་དང་ལྡན། །B24_5|
|【唐】餘過未遍行 現正緣能繫T24_5|【陳】一切餘中應。Z24_5|
|==⑤°[餘過未遍行]梵藏陳：過未-一切(三世)。[現正緣能繫]唐+==| |
##### 1.2.6.1.2.明三世有無
###### 1.2.6.1.2.1.述宗
|~~【梵】~~sarvakālāstitoktatvāt, dvayāt, sadviṣayāt, phalāt/ |【藏】དུས་རྣམས་ཀུན་ཏུ་ཡོད་གསུངས་ཕྱིར། །གཉིས་ཕྱིར་ཡུལ་ཡོད་ཕྱིར་འབྲས་ཕྱིར། །|
|-|-|
|【唐】三世有由說 <font color="#C00000">二</font>有境果故|【陳】三世有。說故。由二。有境。果。|
###### 1.2.6.1.2.1.1.教理證
|~~【梵】~~tadastivādāt sarvāstivādāḥ iṣṭāś caturvidhāḥ//S25_5//|【藏】དེ་ཡོད་སྨྲ་བའི་ཕྱིར་ཐམས་ཅད། །ཡོད་པར་སྨྲ་བར་འདོད་དེ་དག །B25_5|
|-|-|
|【唐】說三世有故 許說一切有T25_5==[a](AKBh20#〖25_5_a〗)==|【陳】由執說一切有許。|
###### 1.2.6.1.2.1.2.敍説定宗
|~~【梵】~~te bhāvalakṣaṇāvasthā'nyathā'nyathikasaṃjñitāḥ/ |【藏】རྣམ་བཞི་དངོས་དང་མཚན་ཉིད་དང་། །གནས་སྐབས་གཞན་གཞན་འགྱུར་ཞེས་བྱ། །|
|-|-|
|【唐】此中有四種 類相位待異|【陳】彼四種.Z25_5彼師有相位.異異分別名。|
|~~【梵】~~tṛtīyaḥ śobhano 'dhvānaḥ kāritreṇa vyavasthitāḥ//S26_5//|【藏】གསུམ་པ་བཟང་སྟེ་བྱ་བ་ཡིས། །དུས་རྣམས་རྣམ་གཞག་ |
|【唐】第三約作用 立世最為善T26_5==[a](AKBh20#〖26_5_a〗)==|【陳】第三可。諸世.由功能立故。Z26_5|
###### 1.2.6.1.2.2.正破
|~~【梵】~~kiṃ vighnaṃ tat kathaṃ |【藏】གེགས་སུ་བྱེད། །B26_5དེ་ཡང་ཇི་ལྟར་གཞན་མ་ཡིན། །|
|-|-|
|【唐】何礙用云何|【陳】何礙。<u>緣不具.非常</u>。此云何。|
| |【陳】<u>壞悉檀理故</u>。|
|==⑤°[緣不具.非常。][壞悉檀理故。]陳+==| |
|~~【梵】~~nānyat, adhvāyogas tathā sataḥ/ |【藏】དུས་སུ་མི་རུང་དེ་བཞིན་དུ། །|
|【唐】無異世便壞|【陳】非能不異故。Z27_5世義則不成。|
|~~【梵】~~ajātanaṣṭatā kena gambhīrā khalu dharmatā//S27_5//|【藏】ཡོད་ན་ཅི་ཕྱིར་མ་སྐྱེས་ཞིག །ཆོས་ཉིད་དག་ནི་ཟབ་པ་ཡིན། །B27_5|
|【唐】有誰未生滅 此法性甚深T27_5==[a](AKBh20#〖27_5_a〗)==|【陳】未生滅云何。由去來體故。|
#### 1.2.6.2.約斷明離繫
| |【陳】釋論卷第十五 分別惑品之二|
|-|-|
|~~【梵】~~prahīṇe duḥkhadṛggheye saṃyuktaḥ sarvaśeṣagaiḥ/ |【藏】སྡུག་བསྔལ་མཐོང་སྤང་བྱ་སྤངས་ཀྱང་། །ཀུན་འགྲོ་ལྷག་མ་རྣམས་ཀྱིས་`[PNཀྱི།]`ལྡན། །|
|【唐】於見苦已斷 餘遍行隨眠|【陳】滅苦下惑中.Z28_5由餘遍行應.|
|~~【梵】~~prāk prahīṇe prakāre ca śeṣais tadviṣayair malaiḥ//S28_5//|【藏】དང་པོའི་རྣམ་པ་སྤངས་ཀྱང་དེའི། །ཡུལ་ཅན་དྲི་མ་ལྷག་རྣམས་ཀྱིས། །B28_5|
|【唐】及前品已斷 餘緣此猶繫T28_5==[a](AKBh20#〖28_5_a〗)==|【陳】於前類已滅.餘同境惑應。|
### 1.2.7.明惑隨增
#### 1.2.7.1.正明惑隨增
|~~【梵】~~duḥkhahetudṛgabhyāsapraheyāḥ kāmadhātujāḥ/ |【藏】སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་མཐོང་གོམས་པ་ཡིས། །སྤང་བྱ་འདོད་ཁམས་ལས་སྐྱེས་པ། །|
|-|-|
|【唐】見苦集<font color="#C00000">修</font>斷 若欲界所繫_|【陳】見苦集修滅.Z29_5是欲相應法.|
|~~【梵】~~svakatrayaikarūpāptāmalavijñānagocarāḥ//S29_5//|【藏】རང་གི་གསུམ་དང་གཟུགས་གཏོགས་གཅིག །དྲི་མེད་རྣམ་ཤེས་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །B29_5|
|【唐】自界三色一 無漏識所行T29_5==[a](AKBh20#〖29_5_a〗)==|【陳】自界三一色.無垢識境界。|
|~~【梵】~~svakādharatrayordhvaikāmalānāṃ rūpadhātujāḥ/ |【藏】གཟུགས་ཁམས་ལས་སྐྱེས་རང་གི་དང་། །འོག་གསུམ་གོང་གཅིག་དྲི་མེད་ཀྱིའང་། །|
|【唐】色自下各三 上一淨識境|【陳】自界下界三.Z30_5上一淨識境。|
|~~【梵】~~ārūpyajāstridhātvāptatrayānāsravagocarāḥ//S30_5//|【藏】གཟུགས་མེད་ལས་སྐྱེས་`[PNསྐྱེ།]`ཁམས་གསུམ་གཏོགས། །གསུམ་དང་ཟག་མེད་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །B30_5|
|【唐】無色通三界 各三淨識<font color="#FF0000">緣</font>T30_5|【陳】無色三界三.無流識境界。|
|~~【梵】~~nirodhamārgadṛggheyāḥ sarvasvādhikagocarāḥ/ |【藏】འགོག་དང་ལམ་མཐོང་སྤང་བྱ་ཀུན། །རང་གིས་གླགས་`[PNཀླག]`པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །|
|【唐】見滅道所斷 皆增自識行|【陳】見滅道所滅Z31_5一切自長境。|
|~~【梵】~~anāsravāstridhātvantyatrayānāsravagocarāḥ//S31_5//|【藏】ཟག་མེད་ཁམས་གསུམ་མཐའ་གསུམ་དང་། །ཟག་པ་མེད་པའི་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །B31_5|
|【唐】無漏三界中 後三淨識境T31_5|【陳】無流三界後.三無流心境。|
#### 1.2.7.2.明有隨眠心
|~~【梵】~~dvidhā sānuśayaṃ kliṣṭam |【藏】ཉོན་མོངས་ཕྲ་རྒྱས་བཅས་རྣམ་`[PNརྣམས།]`གཉིས། །|
|-|-|
|【唐】有隨眠心二 謂有染無染|【陳】有縛心二種.染Z32_5|
|~~【梵】~~akliṣṭam anuśāyakaiḥ/ |【藏】ཉོན་མོངས་ཅན་མིན་རྒྱས་འགྱུར་གྱིས། །|
|【唐】有染心通二 無染局隨增T32_5==[a](AKBh20#〖32_5_a〗)==|【陳】無染由眠。|
|==⑤有隨眠心二：「二」意不同，唐譯重組意譯。==| |
### 1.2.8.明次第起
#### 1.2.8.1.正明次第
|~~【梵】~~mohākāṅkṣā, tato mithyādṛṣṭiḥ satkāyadṛk tataḥ//S32_5//|【藏】རྨོངས་ལས་ཐེ་ཚོམ་དེ་ནས་ནི། །ལོག་ལྟ་དེ་ནས་འཇིག་ཚོགས་ལྟ། །B32_5|
|-|-|
|【唐】無明疑邪<font color="#C00000">身</font>|【陳】從<font color="#C00000">癡疑</font>。邪見。從身見。邊見。|
|~~【梵】~~tato 'ntagrahaṇaṃ tasmācchīlāmarśastato dṛśaḥ/ |【藏】དེ་ནས་མཐར་འཛིན་དེ་ནས་ནི། །ཚུལ་ཁྲིམས་མཆོག་འཛིན་དེ་ནས་ལྟ། །|
|【唐】邊見戒見取|【陳】從此戒執取。Z33_5次見取。自見.|
|~~【梵】~~rāgaḥ svadṛṣṭau mānaś ca, dveṣo 'nyatrety anukramaḥ//S33_5//|【藏】རང་གི་ལྟ་ལ་ང་རྒྱལ་ཆགས། །གཞན་ལ་ཞེ་སྡང་དེ་ལྟར་རིམ། །B33_5|
|【唐】貪慢瞋如次 由前引後生T33_5==[a](AKBh20#〖33_5_a〗)==|【陳】欲慢。於他見瞋起。如次第。|
#### 1.2.8.2.明起惑因
|~~【梵】~~aprahīṇādanuśayād viṣayāt pratyupasthitāt/ |【藏】ཕྲ་རྒྱས་སྤངས་པ་མ་ཡིན་དང་། །ཡུལ་ནི་ཉེ་བར་གནས་པ་དང་། །|
|-|-|
|【唐】由未斷隨眠 及隨應境現|【陳】從未滅隨眠.Z34_5及對根現塵.|
|~~【梵】~~ayoniśomanaskārāt kleśaḥ sampūrṇakāraṇaḥ//S34_5//|【藏】ཚུལ་བཞིན་མ་ཡིན་ཡིད་བྱེད་ལས། །ཉོན་མོངས་རྒྱུ་ནི་ཚང་བ་ཡིན། །B34_5|
|【唐】非理作意起 說<font color="#C00000">惑</font>具因緣T34_5==[a](AKBh20#〖34_5_a〗)==|【陳】由不正思惟惑起。具因緣。|
## 1.3.雜明諸煩惱起
### 1.3.1.明漏等四門
#### 1.3.1.1.出體
|~~【梵】~~kāme saparyāvasthānāḥ kleśāḥ kāmāsravo vinā/ |【藏】འདོད་ན་གཏི་མུག་མ་གཏོགས་པའི། །ཉོན་མོངས་ཀུན་ནས་དཀྲིས་བཅས་ཟག །|
|-|-|
|【唐】欲煩惱并纏 除癡名欲漏|【陳】欲界共倒起.Z35_5煩惱名欲流.|
|~~【梵】~~mohenānuśayā eva rūpārūpye bhavāsravaḥ//S35_5//|【藏】གཟུགས་དང་གཟུགས་ནི་མེད་པ་ན། །ཕྲ་རྒྱས་ཁོ་ན་སྲིད་པའི་ཟག །B35_5|
|【唐】有漏上二界 唯煩惱除癡T35_5==[a](AKBh20#〖35_5_a〗)==|【陳】離癡。唯隨眠.色無色有流。|
|~~【梵】~~avyākṛtāntarmukhā hi te samāhitabhūmikāḥ/ |【藏】དེ་ལུང་མ་བསྟན་ཁ་ནང་བལྟས། །མཉམ་གཞག་ས་པའི་ཕྱིར་གཅིག་བྱས། །|
|【唐】同無記<font color="#C00000">內門</font> 定地故合一_|【陳】無記內門起.Z36_5依寂靜地生.|
|~~【梵】~~ata ekīkṛtā mūlam avidyety āsravaḥ pṛthak//S36_5//|【藏】ཙ(རྩ)་བ་མ་རིག་ཡིན་པས་ན། །ལོགས་ཤིག་ཏུ་ནི་ཟག་པར་བསྟན། །B36_5|
|【唐】無明諸有本 故別為一漏T36_5|【陳】故合一。為根.立無明別流。|
|~~【梵】~~tathaughayogā dṛṣṭīnāṃ pṛthagbhāvastu pāṭavāt/ |【藏】ཆུ་བོ་སྦྱོར་བའང་དེ་བཞིན་དུ། །ལྷ་རྣམས་གསལ་ཕྱིར་ལོགས་ཤིག་བསྟན། །|
|【唐】瀑流軛亦然 別立見利故|【陳】暴河繫亦爾.Z37_5別立見明故。|
|~~【梵】~~nāsraveṣv asahāyānāṃ na kilāsyānukūlatā//S37_5//|【藏】ཟག་པར་མ་ཡིན་གྲོགས་མེད་རྣམས། །འཇོག་པའི་རྗེས་སུ་མི་མཐུན་ལོ། །B37_5|
|【唐】見不順住故 非於漏獨立T37_5|【陳】非於流無伴.由非順流故。|
|~~【梵】~~yathoktā eva sā'vidyā dvidhā dṛṣṭervivecanāt/ |【藏】ཇི་སྐད་བཤད་ཉིད་མ་རིག་བཅས། །ཉེར་ལེན་རྣམས་ཏེ་ལྟ་རྣམ་`[PNརྣམས།]`གཉིས། །|
|【唐】欲有軛并癡 見分二名取|【陳】如所說共癡.Z38_5有二分見故名取。|
|~~【梵】~~upādānānyavidyā tu grāhikā neti miśritā//S38_5//|【藏】ཕྱེ་བའི་ཕྱིར་རོ་ མ་རིག་པ། །འཛིན་པར་བྱེད་པ་མིན་ཕྱིར་བསྲེས། །B38_5|
|【唐】無明不別立 以非能取故T38_5|【陳】由無明.非能取故合。|
#### 1.3.1.2.釋名
|~~【梵】~~aṇavo 'nugatāś caite dvidhā cāpy anuśerate/ |【藏】གང་ཕྱིར་དེ་དག་ཕྲ་བ་དང་། །རྗེས་འབྲེལ་རྣམ་གཉིས་རྒྱས་འགྱུར་དང་། །|
|-|-|
|【唐】微細二隨增|【陳】微細隨逐故.Z39_5二種隨眠故.|
|~~【梵】~~anubadhnanti yasmāc ca tasmādanuśayāḥ smṛtāḥ//S39_5//|【藏】རྗེས་སུ་འབྲང་བས་`[PNབ།]`དེ་ཡི་ཕྱིར། །ཕྲ་རྒྱས་དག་ཏུ་བཤད་པ་ཡིན། །B39_5|
|【唐】隨逐與隨縛|【陳】非功用恒故.故說彼隨眠。|
|==⑤°非功用恒故，陳依長行替「隨縛」==| |
|~~【梵】~~āsayantyāsravantyete haranti śleṣayantyatha/ |【藏】དེ་དག་འཇོག་བྱེད་ཟག་བྱེད་དང་། །འཁྱེར་བར་བྱེད་དང་འབྱར་`[Nའབྱོར།]`བྱེད་དང་། །|
|【唐】住流漂合執|【陳】令住及令流.Z40_5能牽及能合.|
|~~【梵】~~upagṛhṇanti cety eṣām āsravādiniruktayaḥ//S40_5//|【藏】ཉེ་བར་འཛིན་ཕྱིར་ཟག་ལ་སོགས། །དེ་དག་གི་ནི་ངེས་ཚིག་ཡིན། །B40_5|
|【唐】是隨眠等義T39_5==[a](AKBh20#〖39_5_a〗)==|【陳】能取故說彼.名流暴河等。|
### 1.3.2.明結等六門
#### 1.3.2.1.正明結等
##### 1.3.2.1.1.明結等五門
###### 1.3.2.1.1.1.標章
|【唐】＊21-3| |
|-|-|
|~~【梵】~~saṃyojanādibhedena punaste pañcadhoditāḥ/ |【藏】དེ་དག་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་སོགས་ཀྱི`[PNཀྱིས།]`། །དབྱེ་བས་ཡང་རྣམ་ལྔར་བཤད་དོ། །|
|【唐】由結等差別 復說有五種==[a](AKBh21#〖40_5_a〗)==|【陳】由結等差別.Z41_5復說彼五種。|
###### 1.3.2.1.1.2.別釋
###### 1.3.2.1.1.2.1.釋結
###### 1.3.2.1.1.2.1.1.明九結
|~~【梵】~~dravyāmarśanasāmānyād dṛṣṭiḥ saṃyojanāntaram//S41_5//|【藏】རྫས་དང་མཆོག་འཛིན་འདྲ་བའི་ཕྱིར། །ལྟ་གཉིས་ཀུན་ཏུ་སྦྱོར་གཞན་ནོ། །B41_5|
|-|-|
|【唐】結九物取等 立見取二結T40_5==[c](AKBh21#〖40_5_c〗)==|【陳】物取平等故.立見為別結。|
|~~【梵】~~ekāntākuśalaṃ yasmāt svatantraṃ cobhayaṃ yataḥ/|【藏】གང་ཕྱིར་གཉིས་ཀའང་གཅིག་ཏུ་ནི། །མི་དགེ་རང་དབང་དེ་ཡི་ཕྱིར། །|
|【唐】由二唯不善 及自在起故|【陳】由一向不善.Z42_5由二自在故.|
|~~【梵】~~īrṣyā mātsaryameṣūktaṃ pṛthak saṃyojanadvayam//S42_5//|【藏】ཕྲག་དོག་སེར་སྣ་དེ་དག་ལས། །ལོགས་ཤིག་ཀུན་སྦྱོར་གཉིས་སུ་བཤད། །B42_5|
|【唐】纏中唯嫉慳 建立為二結T41_5|【陳】於中<font color="#C00000">惑姤</font>悋.別立為二結。`妬`|
|~~【梵】~~==alpeśākhyālpabhogakāraṇatvāt sarvasūcanāt/==|【藏】==ཕྲག་དོག་དང་སེར་སྣ་དག་ནི་ དབང་ཆུང་བར་གྲགས་པ་དང་ ལོངས་སྤྱོད་ཆུང་བ་ཉིད་ཀྱི་རྒྱུ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་དང་==|
|【唐】<font color="#C00000">或</font>二數行故 為賤貧<font color="#C00000">因</font>故|【陳】無貴重富財.Z43_5因故遍相故.|
|~~【梵】~~==dvipakṣasaṃkleśatvāc ca, mātsaryerṣye pṛthak kṛte/==|【藏】==ཐམས་ཅད་སྟོན་པའི་ཕྱིར་དང་ཕྱོགས་གཉིས་ཉོན་མོངས་པར་བྱེད་པ་ཡིན་པའི་ཕྱིར་ ལོགས་ཤིག་ཏུ་བཤད་དོ།==|
|【唐】遍顯隨惑故 惱亂二部故T42_5|【陳】能損二部故.別立姤悋結。|
|==⑤°梵藏-(稱友引正理論釋)<br>{Here there seems to be a passage missing. <br>The passage includes one karika and a quotation of half of a verse,==|==⑤°which is commented upon by Yasomitra. <br>It is found in both of the Chinese translations. }==|
###### 1.3.2.1.1.2.1.2.明五下分結
|~~【梵】~~pañcadhāvarabhāgīyaṃ dvābhyāṃ kāmānatikramaḥ/ |【藏】ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་རྣམ་ལྔ། །གཉིས་ཀྱིས་འདོད་ལས་མི་འདའ་ལ། །|
|-|-|
|【唐】又五順下分 由二不超欲_|【陳】五種下分結。Z44_5由二不過欲.|
|~~【梵】~~tribhistu punarāvṛttirmukhamūlagrahāt trayam//S43_5//|【藏】གསུམ་པོ་ཡིས་ནི་ཕྱིར་ཟློག་བྱེད། །སྒོ་དང་རྩ་བས་`[PNབ།]`བསྡུས་ཕྱིར་གསུམ། །B43_5|
|【唐】由三復還下 攝門根故三T43_5==[a](AKBh21#〖43_5_a〗)==|【陳】由三更還下。由執門根三。|
|~~【梵】~~agantukāmatā mārgavibhramo mārgasaṃśayaḥ/ |【藏】འགྲོ་མི་འདོད་དང་ལམ་ནོར་དང་། །ལམ་ལ་ཐེ་ཚོམ་དེ་སྙེད་ཅིག །|
|【唐】<font color="#C00000">或</font>不欲發<font color="#C00000">趣</font> 迷道及疑道|【陳】不欲去.亂道.Z45_5疑道.是三事.|
|~~【梵】~~ityantarāyā mokṣasya gamane 'tastrideśanā//S44_5//|【藏】ཐར་པ་བགྲོད་ལ་གེགས་བྱེད་པ། །དེ་ཡི་ཕྱིར་ན་གསུམ་བསྟན་ཏོ། །B44_5|
|【唐】能障趣解脫 故唯說斷三T44_5|【陳】是障解脫行.故說滅三結。|
###### 1.3.2.1.1.2.1.3.明五上分結
|~~【梵】~~pañcadhaivordhvabhāgīyaṃ dvau rāgau rūpyarāgijau/ |【藏】གོང་མའི་ཆ་དང་མཐུན་ལྔ་ཉིད། །གཟུགས་དང་གཟུགས་མེད་ལས་སྐྱེས་པའི། །|
|-|-|
|【唐】順上分亦五 色無色二貪|【陳】上分結有五。Z46_5二色非色欲.|
|~~【梵】~~auddhatya-māna-mohāś ca |【藏】འདོད་ཆགས་གཉིས་རྒོད་ང་རྒྱལ་རྨོངས། །|
|【唐】掉舉慢無明 令不超上故T45_5==[a](AKBh21#〖45_5_a〗)==|【陳】掉起慢無明。|
|==⑤°令不超上故，唐+。==| |
###### 1.3.2.1.1.2.2.明三縛
|~~【梵】~~vidvaśād bandhanatrayam//S45_5//|【藏】ཚོར་བའི་དབང་གིས་འཆིང་བ་གསུམ། །B45_5|
|-|-|
|【唐】縛三由三受==[a](AKBh21#〖46_5_a〗)==|【陳】因受說三縛。|
###### 1.3.2.1.1.2.3.明隨眠
|【唐】隨眠前已說==[b](AKBh21#〖46_5_b〗)==| |
|-|-|
|==⑤°梵文長行。==| |
###### 1.3.2.1.1.2.4.明隨煩惱
|~~【梵】~~ye 'py anye caitasāḥ kliṣṭāḥ saṃskāraskandhasaṃjñitāḥ/ |【藏】ཉོན་མོངས་ལས་གཞན་ཉོན་མོངས་ཅན། །སེམས་བྱུང་འདུ་བྱེད་ཕུང་ཞེས་པ། །|
|-|-|
|【唐】隨煩惱此餘 染心所行蘊T46_5==[c](AKBh21#〖46_5_c〗)==|【陳】餘染污心法.Z47_5說名為行陰.|
|~~【梵】~~kleśebhyas te 'py upakleśās te tu na kleśasaṃjñitāḥ//S46_5//|【藏】གང་དེའང་ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་ཏེ། །དེ་དག་ཉོན་མོངས་ཞེས་མི་བྱ། །B46_5|
| |【陳】於煩惱小分.說彼非煩惱。|
|==⑤°唐譯作長行。==| |
###### 1.3.2.1.1.2.5.明纏
|~~【梵】~~āhrīkyamanapatrāpyamīrṣyā mātsaryamuddhavaḥ/ |【藏】ངོ་ཚ་མེད་དང་ཁྲེལ་མེད་དང་། །ཕྲག་དོག་སེར་སྣ་རྒོད་པ་དང་། །|
|-|-|
|【唐】纏八無慚愧 嫉慳并悔眠|【陳】無羞及無慚.Z48_5姤悋及掉起.|
|~~【梵】~~kaukṛtyaṃ styānamiddhaṃ ca paryavasthānamaṣṭadhā//S47_5//|【藏】འགྱོད་དང་རྨུགས་དང་གཉིད་དང་ནི། །ཀུན་ནས་དཀྲིས་པ་རྣམ་པ་བརྒྱད། །B47_5|
|【唐】及掉舉惛沈 或十加忿覆T47_5==[a](AKBh21#〖47_5_a〗)==|【陳】憂悔疲弱睡.倒起惑有八.|
|~~【梵】~~krodhamrakṣau ca rāgotthā āhrīkyauddhatyamatsarāḥ/ |【藏】ཁྲོ་དང་འཆབ་པའོ་ འདོད་ཆགས་ཀྱིས། །ངོ་ཚ་མེད་རྒོད་སེར་སྣ་བསླང་། །|
|【唐】無慚慳掉舉 皆從貪所生|【陳】及忿覆。欲生.Z49_5無羞掉起悋。|
|~~【梵】~~mrakṣe vivādo 'vidyātaḥ styānamiddhānapatrapāḥ//S48_5//|【藏】འཆབ་པ་རྩོད་དོ་ མ་རིག་ལས། །རྨུགས་དང་གཉིད་དང་ཁྲེལ་མེད་དོ། །B48_5|
|【唐】無愧眠惛沈 從無明所起T48_5|【陳】於覆諍。癡生疲弱睡無慚。|
|~~【梵】~~kaukṛtyaṃ vicikitsājaṃ krodherṣye pratighānvaye/ |【藏】ཐེ་ཚོམ་ལས་འགྱོད་ཁྲོ་བ་དང་། །ཕྲག་དོག་ཁོང་ཁྲོའི་རྒྱུ་ལས་བྱུང་། །|
|【唐】嫉忿從瞋起 悔從疑覆諍|【陳】憂悔從疑生。Z50_5忿姤瞋恚流。|
##### 1.3.2.1.2.明煩惱六垢
|~~【梵】~~anye ca ṣaṭ kleśamalā māyā śāṭhyaṃ madastathā//S49_5//|【藏】གཞན་ཡང་ཉོན་མོངས་དྲི་མ་དྲུག །སྒྱུ་དང་གཡོ་དང་རྒྱགས་པ་དང་། །B49_5|
|-|-|
|【唐】煩惱垢六惱|【陳】復餘六惑垢。誑諂醉如前.|
|~~【梵】~~pradāśa upanāhaś ca vihiṃsā ceti rāgajau/ |【藏】དེ་བཞིན་འཚིག་དང་ཁོན་འཛིན་དང་། །རྣམ་འཚེ་རྒྱུ་དང་རྒྱགས་པ་ནི། །|
|【唐】害恨諂誑憍T49_5==[c](AKBh21#〖49_5_c〗)==|【陳】不捨及結過.Z51_5逼惱。從欲生|
|~~【梵】~~māyā-madau pratighaje upanāha-vihiṃsane//S50_5//|【藏】འདོད་ཆགས་ལས་སྐྱེས་ཁོན་འཛིན་དང་། །རྣམ་འཚེ་ཁོང་ཁྲོ་ལས་སྐྱེས་སོ། །B50_5|
|【唐】誑憍從貪生 害恨從瞋起_|【陳】誑醉。瞋恚生結過及逼惱。|
|~~【梵】~~dṛṣṭyāmarśāt pradāśastu śāṭhyaṃ dṛṣṭisamutthitam/ |【藏】འཚིག་པ་ལྟ་བ་མཆོག་འཛིན་ལས། །གཡོ་ནི་ལྟ་བས་ཀུན་ནས་བསླང་། །|
|【唐】惱從見取起 諂從諸見生T50_5|【陳】從見取不捨.Z52_5從見諂曲生。|
#### 1.3.2.2.諸門分別
##### 1.3.2.2.1.三斷分別
|~~【梵】~~tatrāhrīkyānapatrāpyastyānamiddhoddhavā dvidhā//S51_5//|【藏】དེ་ལས་ངོ་ཚ་མེད་པ་དང་། །ཁྲེལ་མེད་རྨུགས་གཉིད་རྒོད་རྣམ་གཉིས། །B51_5|
|-|-|
|【唐】纏無慚愧眠 惛掉見修斷|【陳】此中無<font color="#C00000">羞</font>慚.疲弱睡掉起.|
|~~【梵】~~tadanye bhāvanāheyāḥ svatantrāś ca tathā malāḥ/ |【藏】དེ་ལས་གཞན་ནི་བསྒོམ་སྤང་བྱ། །རང་དབང་དེ་བཞིན་དྲི་མ་རྣམས། །|
|【唐】餘及煩惱垢 自在故唯修T51_5==[a](AKBh21#〖51_5_a〗)==|【陳】有二。餘修滅。Z53_5及自在惑垢。|
##### 1.3.2.2.2.三性分別
|~~【梵】~~kāme 'śubhāstrayo dvedhā, pareṇāvyākṛtāstataḥ//S52_5//|【藏】འདོད་ན་མི་དགེ་གསུམ་རྣམ་གཉིས། །དེ་ཡན་ཆད་ནི་ལུང་མ་བསྟན། །B52_5|
|-|-|
|【唐】欲三二餘惡 上界皆無記==[a](AKBh21#〖52_5_a〗)==|【陳】於欲惡。三二。上界彼無記。|
##### 1.3.2.2.3.三界分別
|~~【梵】~~māyā śāṭhyaṃ ca kāmādyadhyānayorbrahmavañcanāt/ |【藏】འདོད་དང་`[PNནང་།]`བསམ་གཏན་དང་པོ་ན། །གཡོ་སྒྱུ་ཚངས་པས་`[PNཔ།]`འདྲིད་ཕྱིར་རོ། །|
|-|-|
|【唐】諂誑欲初定|【陳】誑諂從欲界.Z54_5初定。梵誑故。|
|~~【梵】~~styānauddhatyamadā dhātutraye 'nye kāmadhātujāḥ//S53_5//|【藏】རྨུགས་རྒོད་རྒྱགས་པ་ཁམས་གསུམ་ན། །གཞན་དག་འདོད་ཁམས་ལས་སྐྱེས་པ། །B53_5|
|【唐】三三界餘欲T52_5==[c](AKBh21#〖52_5_c〗)==|【陳】疲掉醉三界。餘惑唯欲界。|
|==⑤°「梵誑故」，唐-==| |
##### 1.3.2.2.4.明六識相應
|~~【梵】~~samānamiddhā dṛggheyā manovijñānabhūmikāḥ/ |【藏】མཐོང་སྤང་བྱ་གཉིད་`[PNཉིད།]`ང་རྒྱལ་བཅས། །ཡིད་ཀྱི་རྣམ་ཤེས་ས་པ་ཡིན། །|
|-|-|
|【唐】見所斷慢眠 自在隨煩惱|【陳】見滅及慢睡.Z55_5依意識地生。|
|~~【梵】~~upakleśāḥ svatantrāś ca ṣaḍvijñānāśrayāḥ pare//S54_5//|【藏】ཉེ་བའི་ཉོན་མོངས་རང་དབང་ཡང་། །གཞན་ནི་རྣམ་ཤེས་དྲུག་རྟེན་ཅན། །B54_5|
|【唐】皆唯意地<font color="#C00000">起</font> 餘<font color="#C00000">通</font>依六識T53_5==[a](AKBh21#〖53_5_a〗)==|【陳】自在小分惑。餘依六識起。|
##### 1.3.2.2.5.明五受相應
###### 1.3.2.2.5.1.明本惑相應
|~~【梵】~~sukhābhyāṃ samprayukto hi rāgo dveṣo viparyayāt/ |【藏】བདེ་བ་དག་དང་འདོད་ཆགས་སུ། །མཚུངས་ལྡན་ཞེ་སྡང་བཟློག་པའོ། །|
|-|-|
|【唐】欲界諸煩惱 貪喜樂相應|【陳】欲與喜樂應。Z56_5瞋與憂苦應。|
|~~【梵】~~mohaḥ sarvair asaddṛṣṭir manoduḥkhasukhena tu//S55_5//|【藏】མ་རིག་པ་དག་ཐམས་ཅད་དང་། །མེད་ལྟ་ཡིད་བདེ་སྡུག་བསྔལ་དང་། །B55_5|
|【唐】瞋憂苦癡<font color="#C00000">遍</font> 邪見憂及喜T54_5==[a](AKBh21#〖54_5_a〗)==|【陳】無明一切應。邪見憂喜應。|
|~~【梵】~~daurmanasyena kāṅkṣānye saumanasyena kāmajāḥ/ |【藏】ཡིད་མི་བདེ་དང་ཐེ་ཚོམ་མོ། །གཞན་ཡིད་བདེ་དང་འདོད་ལས་སྐྱེས། །|
|【唐】疑憂餘五喜 一切捨相應|【陳】疑憂應。餘惑Z57_5與喜應。欲生。|
|~~【梵】~~sarve 'py upekṣayā svaiḥ svair yathābhūmy ūrdhvabhūmikāḥ//S56_5//|【藏】བཏང་སྙོམས་དང་ཀུན་ས་གོང་མ། །ས་ཇི་བཞིན་དུ་རང་རང་དང་། །B56_5|
|【唐】上地皆隨應 遍自識諸受T55_5|【陳】一切與捨應。隨自自如地.上地惑相應。Z58_5|
###### 1.3.2.2.5.2.明隨惑五受相應
|~~【梵】~~daurmanasyena kaukṛtyamīrṣyā krodho vihiṃsanam/ |【藏】འགྱོད་དང་ཕྲག་དོག་ཁྲོ་བ་དང་། །རྣམ་འཚེ་ཁོན་དུ་འཛིན་པ་དང་། །|
|-|-|
|【唐】諸隨煩惱中 嫉悔忿及惱|【陳】憂根應憂悔.嫉姤忿逼惱.|
|~~【梵】~~upanāhaḥ pradāśaś ca, mātsaryaṃ tu viparyayāt//S57_5//|【藏】འཚིག་པ་ཡིད་མི་བདེ་བ་དང་། །སེར་སྣ་དག་ནི་བཟློག་པ་ཡིན། །B57_5|
|【唐】害恨憂俱起 慳喜<font color="#C00000">受</font>相應T56_5==[a](AKBh21#〖56_5_a〗)==|【陳】結過不捨`[耶＝`邪`‹三宮›]耶`。慳悋翻此義。Z59_5|
|~~【梵】~~māyā śāṭhyamatho mrakṣo middhaṃ cobhayathā, madaḥ/ |【藏】གཡོ་དང་སྒྱུ་དང་འཆབ་དང་གཉིས`[PNཔ་ཉིད།]`། །གཉིས་ཀ་དང་ལྡན་བདེ་དག་དང་`[PNཔ་དེ་དག]`། །|
|【唐】諂誑及眠覆 通憂喜俱起_|【陳】欺誑及諂曲.覆藏睡<font color="#C00000">二</font>種。|
|~~【梵】~~sukhābhyāṃ sarvagopekṣā catvāryanyāni pañcabhiḥ//S58_5//|【藏】རྒྱགས་པ་བཏང་སྙོམས་ཀུན་ཏུ་འགྲོ། །བཞི་པོ་གཞན་ནི་ལྔ་དག་དང་། །B58_5|
|【唐】憍喜樂皆捨 餘四遍相應T57_5|【陳】醉喜樂。捨遍。餘四五根應。Z60_5|
### 1.3.3.明五蓋差別
|~~【梵】~~kāme nivaraṇānyekavipakṣāhārakṛtyataḥ/ |【藏】འདོད་ན་སྒྲིབ་རྣམས་མི་མཐུན་དང་། །ཟས་དང་བྱ་བ་གཅིག་པའི་ཕྱིར། །|
|-|-|
|【唐】蓋五唯在欲 <font color="#C00000">食</font>治用同故|【陳】欲界中五蓋。一對治食事.|
|~~【梵】~~dvyekatā, pañcatā skandhavighātavicikitsanāt//S59_5//|【藏】གཉིས་གཅིག་ཕུང་པོ་གནོད་བྱེད་དང་། །ཐེ་ཚོམ་ཕྱིར་ན་ལྔ་ཉིད་དོ། །B59_5|
|【唐】雖二立一蓋 障蘊故唯五T58_5==[a](AKBh21#〖58_5_a〗)==|【陳】合二一。能破法聚起.疑故。Z61_5|
|==⑤°「疑故」，唐-==| |
# 2.明惑滅
## 2.1.明斷惑四因
|~~【梵】~~ālambanaparijñānāt , tadālambanasaṃkṣayāt/ |【藏】དམིགས་པ་ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་དང་། །དེ་ལ་དམིགས་པ་ཡང་དག་པར། །|
|-|-|
|【唐】遍知所緣故 斷彼能緣故|【陳】由了別彼境.能緣境滅故.|
|~~【梵】~~ālambanaprahāṇāc ca, pratipakṣodayāt kṣayaḥ//S60_5//|【藏】ཟད་དང་དམིགས་པ་སྤངས་པས་སོ། །གཉེན་པོ་སྐྱེས་པས་ཟད་པར་འགྱུར། །B60_5|
|【唐】斷彼所緣故 對治起故斷T59_5==[a](AKBh21#〖59_5_a〗)==|【陳】境界惑滅故。對治起故盡。Z62_5|
## 2.2.明四種對治
|~~【梵】~~prahāṇādhāradūratvadūṣaṇākhyaś caturvidhaḥ/ |【藏】གཉེན་པོ་རྣམ་བཞི་སྤོང་བ་དང་། །གཞི་དང་སྲིད་ཉིད་རྣམ་པར་ནི། །|
|-|-|
|【唐】對治有四種 謂斷持遠厭==[a](AKBh21#〖60_5_a〗)==|【陳】滅持能遠離.厭惡對治四.說次異。|
## 2.3.明斷惑處
|~~【梵】~~pratipakṣaḥ, prahātavyaḥ kleśa ālambanānmataḥ//S61_5//|【藏】སུན་འབྱིན་ཞེས་བྱ་དམིགས་པ་ལས། །ཉོན་མོངས་པ་ནི་སྤང་བྱར་འདོད། །B61_5|
|-|-|
|【唐】應知從所緣 可令諸惑斷T60_5==[c](AKBh21#〖60_5_c〗)==|【陳】應除.惑於自境界。Z63_5|
## 2.4.明四遠性
|~~【梵】~~vailakṣaṇyād vipakṣatvād deśavicchedakālataḥ/ |【藏】མཚན་ཉིད་མི་མཐུན་མི་མཐུན་ཕྱོགས། །ཡུལ་རྣམ་`[PNརྣམས།]`ཆད་དང་དུས་ཀྱིས་ཏེ། །|
|-|-|
|【唐】遠性有四種 謂相治處時|【陳】相異對治故.各處別時故.|
|~~【梵】~~bhūtaśīlapradeśādhvadvayānāmiva dūratā//S62_5//|【藏】འབྱུང་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཕྱོགས་དང་ནི། །དུས་གཉིས་རིང་བ་ཉིད་ལྟ་བུའོ། །B62_5|
|【唐】如大種尸羅 異方二世等T61_5==[a](AKBh21#〖61_5_a〗)==|【陳】四大戒處所.世二如遠義。Z64_5|
## 2.5.明斷惑得滅
|~~【梵】~~sakṛt kṣayo visaṃyogalābhasteṣāṃ punaḥ punaḥ/ |【藏】ལན་ཅིག་ཏུ་ཟད་དེ་དག་གི །བྲལ་བའི་ཐོབ་པ་ཡང་དང་ཡང་། །|
|-|-|
|【唐】諸惑無再斷 離繫有重得|【陳】諸惑同一滅。重得彼永離。|
|~~【梵】~~pratipakṣodayaphalaprāptīndriyavivṛddhiṣu//S63_5//|【藏】གཉེན་པོ་སྐྱེས་དང་འབྲས་ཐོབ་དང་། །དབང་པོ་རྣམ་པར་འཕེལ་རྣམས་སུ། །B63_5|
|【唐】謂治生得果 練根六時中T62_5==[a](AKBh21#〖62_5_a〗)==|【陳】對治生得果.練根六時中。Z65_5|
## 2.6.明九遍知
### 2.6.1.列九遍知名
|~~【梵】~~parijñā nava, kāmādyaprakāradvayasaṃkṣayaḥ/ |【藏】ཡོངས་སུ་ཤེས་དགུ་འདོད་པ་ན། །དང་པོ(འི)་རྣམ་གཉིས་ཟད་ལ་གཅིག །|
|-|-|
|【唐】斷遍知有九 欲初二斷一|【陳】永斷九。欲界.初<font color="#C00000">二</font>部惑滅一。|
|~~【梵】~~ekā, dvayoḥ kṣaye dve te, tathordhvaṃ tisra eva tāḥ//S64_5//|【藏】གཉིས་ཟད་པ་ནི་དེ་གཉིས་སོ། །དེ་བཞིན་གོང་མའི་དེ་གསུམ་ཉིད། །B64_5|
|【唐】二各一合三 上界三亦爾T63_5==[a](AKBh21#〖63_5_a〗)==|【陳】後二滅離<font color="#C00000">二</font>。上三亦爾。Z66_5|
|~~【梵】~~anyā avarabhāgīyarūpasarvāsravakṣayāḥ/ |【藏】ཡོངས་སུ་ཤེས་པ་གཞན་གསུམ་སྟེ། །ཐ་མའི་ཆ་དང་མཐུན་གཟུགས་དང་། །|
|【唐】餘五順下分 色一切斷三_|【陳】所餘下分色.一切惑滅盡.|
### 2.6.2.明六對果
|~~【梵】~~tisraḥ parijñāḥ, ṣaṭ kṣāntiphalaṃ jñānasya śeṣitāḥ//S65_5//|【藏】ཟག་པ་ཀུན་ཟད་དྲུག་བཟོད་འབྲས། །ལྷག་མ་རྣམས་ནི་ཤེས་པའི་ཡིན། །B65_5|
|-|-|
|【唐】於中忍果六 餘三是智果T64_5==[c](AKBh21#〖64_5_c〗)==|【陳】更三永斷智。六忍`[果]`。餘智果。Z67_5|
|~~【梵】~~anāgamyaphalaṃ sarvā dhyānānāṃ pañca vā'tha vā/ |【藏】མི་ལྕོགས་མེད་འབྲས་ཐམས་ཅད་དོ། །བསམ་གཏན་རྣམས་ཀྱི་ལྔའམ་བརྒྱད། །|
|【唐】未至果一切 根本五或八|【陳】非<font color="#C00000">至</font>果一切.本定.五或八。|
|~~【梵】~~aṣṭau, sāmantakasyaikā, maulārūpyatrayasya ca//S66_5//|【藏】ཉེ་བར་བསྡོགས་པའི་གཅིག་ཡིན་ཏེ། །གཟུགས་མེད་དངོས་གཞི་གསུམ་གྱི་ཡང་། །B66_5|
|【唐】無色邊果一 三根本亦爾T65_5|【陳】無色定果一。本三無色一。Z68_5|
|~~【梵】~~āryamārgasya sarvā dve laukikasyānvayasya ca/ |【藏】ཐམས་ཅད་འཕགས་པའི་ལམ་གྱི་ཡིན། །འཇིག་རྟེན་པའི་གཉིས་རྗེས་ཀྱི་ཡང་། །|
|【唐】俗果二聖九 法智三類二|【陳】聖道果一切。世道二。類爾。|
|~~【梵】~~dharmajñānasya tisrastu, ṣaṭ tatpakṣasya pañca vā//S67_5//|【藏】ཆོས་ཤེས་པའི་ནི་གསུམ་ཡིན་ནོ། །དེའི་ཕྱོགས་མཐུན་གྱི་དྲུག་དང་ལྔ། །B67_5|
|【唐】法智品果六 類智品果五T66_5|【陳】法智三。二類.六五永斷智。Z69_5|
### 2.6.3.明建立遍知緣
|~~【梵】~~anāsravaviyogāpterbhavāgravikalīkṛteḥ/ |【藏】བྲལ་བའི་ཐོབ་པ་ཟད(ཟག)་མེད་དང་། །སྲིད་རྩེ་ཉམས་པར་བྱས་པ་དང་། །|
|-|-|
|【唐】得無漏斷得 及缺第一有|【陳】得無流離故.損有頂分故.|
|~~【梵】~~hetudvayasamuddhātāt parijñā dhātvatikramāt//S68_5//|【藏】རྒྱུ་གཉིས་ཀུན་ཏུ་བཅོམ་པའི་ཕྱིར། །ཡོངས་ཤེས་ཁམས་ལས་འདས་པ་ལས`[PNལ།]`། །B68_5|
|【唐】滅雙因越界 故立九遍知T67_5==[a](AKBh21#〖67_5_a〗)==|【陳】拔除二因故.斷智。過界故。Z70_5|
### 2.6.4.明成就遍知
|~~【梵】~~naikayā pañcabhir yāvad darśanasthaḥ samanvitaḥ/ |【藏】གཅིག་མིན་མཐོང་ལ་གནས་པ་ནི། །ལྔ་ཡི་བར་དང་ཡང་དག་ལྡན། །|
|-|-|
|【唐】住見諦位無 或成一至五|【陳】無與一至五.在見位相應。|
|~~【梵】~~bhāvanāsthaḥ punaḥ ṣaḍbhir ekayā vā dvayena vā//S69_5//|【藏】བསྒོམས་ལ་གནས་པ་དྲུག་གམ་ནི། །གཅིག་གམ་ཡང་ན་གཉིས་དང་ངོ་། །B69_5|
|【唐】修成六一二 無學唯成一T68_5==[a](AKBh21#〖68_5_a〗)==|【陳】住修復與六.乃至與一二。Z71_5|
### 2.6.5.明集遍知
|~~【梵】~~tāsāṃ saṅkalanaṃ dhātuvairāgyaphalalābhataḥ/ |【藏】ཁམས་ལས་འདོད་ཆགས་བྲལ་བ་དང་། །འབྲས་བུ་ཐོབ་ཕྱིར་དེ་དག་བསྡོམས། །|
|-|-|
|【唐】越界得果故 二處集遍知==[a](AKBh21#〖69_5_a〗)==|【陳】算彼由離界.及至沙門果。|
### 2.6.6.明得捨遍知
| ~~【梵】~~ekāṃ dve pañca ṣaṭ kaścij jahāty āpnoti pañca na//S70_5// | 【藏】ལ་ལ་གཅིག་གཉིས་ལྔ་དང་དྲུག །གཏོང་སྟེ་<font color="#FF0000">འ</font>ཐོབ་པ་ལྔ་མིན་ནོ། །B70_5 |
| - | - |
| 【唐】捨一二五六 得亦然除五T69_5==[c](AKBh21#〖69_5_c〗)== | 【陳】有人捨一二.五六無得五。Z72_5 |
| ==~~【梵】~~abhidharmakośe 'nuśayanirddeśo nāma== | 【藏】ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་ལས། ། |
| ==~~【梵】~~pañcamaṃ kośasthānaṃ samāptamiti//== | 【藏】ཕྲ་རྒྱས་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་གནས་<font color="#C00000">ལྔ</font>་པའོ།། །། |
| ==~~【梵】~~śrīlāmāvākasya yad atra puṇyam/== | |
# 分別賢聖品第六
|~~【梵】~~ṣaṣṭhaṃ kośasthānam (6. mārga-pudgalanirdeśaḥ) |【藏】==ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་`[Pཔ་མཛོད།]`ཀྱི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་ལས། ལམ་དང་གང་ཟག་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་`[PN-སྟེ]`གནས་དྲུག་པ། །== |
|-|-|
|【唐】＊22-1|【陳】釋論卷第十六|
|【唐】分別賢聖品第六(83頌)|【陳】分別聖道果人品第六之一|
|~~【梵】~~oṃ namo buddhāya//| |
# 1.總明道體性
|~~【梵】~~kleśaprahāṇamākhyātaṃ satyadarśanabhāvanāt/ |【藏】བདེན་པ་མཐོང་དང་བསྒོམས་`[PNཞིང་བསྒོམ།]`པ་ལས། །ཉོན་མོངས་སྤངས་པ་ཞེས་བཤད་པ། །|
|-|-|
|【唐】已說煩惱斷 由見<font color="#C00000">諦修</font>故|【陳】煩惱滅已說.由見修四諦。|
|~~【梵】~~dvividho bhāvanāmārgo darśanākhyastvanāsravaḥ//S01_6//|【藏】བསྒོམ་པའི་ལམ་ནི་རྣམ་གཉིས་ཏེ`[PNཔ་གཉིད།]`། །མཐོང་བ་ཞེས་བྱ་ཟག་པ་མེད། །B01_6|
|【唐】見道<font color="#C00000">唯無漏</font> 修道<font color="#C00000">通二種</font>T01_6==[a](AKBh22#〖01_6_a〗)==|【陳】修道有二種.見道唯無流。Z01_6|
|==⑤°[顯宗改]==| |
# 2.明道所證諦
## 2.1.明四諦
### 2.1.1.正明四諦
|~~【梵】~~satyānyuktāni catvāri duḥkhaṃ samudayastathā/ |【藏】བདེན་པ་དག་ནི་བཞིར་བཤད་དོ། །སྡུག་བསྔལ་ཀུན་འབྱུང་དེ་བཞིན་དུ། །|
|-|-|
|【唐】諦四名`(先)`已說 謂苦集滅道|【陳】已說諦有四。謂苦諦集諦.|
|~~【梵】~~nirodhamārga ityeṣāṃ yathābhisamayaṃ kramaḥ//S02_6//|【藏】འགོག་དང་ལམ་སྟེ་དེ་ལྟར་ན། །དེ་དག་ཇི་ལྟར་མངོན་རྟོགས་རིམ། །B02_6|
|【唐】彼自體亦然 次第隨現觀T02_6==[a](AKBh22#〖02_6_a〗)==|【陳】滅道諦亦爾。對正觀次第。Z02_6|
### 2.1.2.別明苦諦
|~~【梵】~~duḥkhāstriduḥkhatāyogād yathāyogamaśeṣataḥ/ |【藏】ཡིད་འོང་ཡིད་དུ་མི་འོང་དང་། །དེ་ལས་གཞན་ཟག་བཅས་རྣམས་ཉིད། །|
|-|-|
|【唐】苦由三苦合 如所應一切|【陳】苦由三苦應.如理皆無餘.|
|~~【梵】~~manāpā amanāpāś ca tadanye caiva sāsravāḥ//S03_6//|【藏】སྡུག་བསྔལ་ཉིད་གསུམ་ལྡན་པའི་ཕྱིར། །ཅི་རིགས་མ་ལུས་སྡུག་བསྔལ་ལོ། །B03_6|
|【唐】可意非可意 餘有漏行法T03_6==[a](AKBh22#〖03_6_a〗)==|【陳】可愛非可愛.及餘有流行。Z03_6|
## 2.2.明二諦
|~~【梵】~~yatra bhinnena tadbuddhiranyāpohe dhiyā ca tat/ |【藏】གང་ལ་བཅོམ་དང་བློ་ཡིས་`[PNཡི།]`གཞན། །བསལ་ན་དེ་བློ་མི་འཇུག་པ། །|
|-|-|
|【唐】彼覺破便無 慧析餘亦爾|【陳】若破無彼智.由智除餘爾.|
|~~【梵】~~ghaṭāmbuvat saṃvṛttisat, paramārthasadanyathā//S04_6//|【藏】བུམ་ཆུ་བཞིན་དུ་ཀུན་རྫོབ་ཏུ། །ཡོད་དེ་དོན་དམ་ཡོད་གཞན་ནོ། །B04_6|
|【唐】如瓶水世俗 異此名勝義T04_6==[a](AKBh22#〖04_6_a〗)==|【陳】俗諦如瓶水.異此名真諦。Z04_6|
# 3.約聖道辨人
## 3.1.明聖道加行
### 3.1.1.總標加行
|~~【梵】~~vṛttasthaḥ śrutacintāvān bhāvanāyāṃ prayujyate/ |【藏】ཚུལ་གནས་ཐོས་དང་བསམ་ལྡན་པས། །བསྒོམ་པ་ལ་ནི་རབ་ཏུ་སྦྱོར། །|
|-|-|
|【唐】將趣見諦道 應住戒勤修|【陳】住善行有聞.思後學修慧。|
|~~【梵】~~nāmobhayārthaviṣayā śrutamayyādikā dhiyaḥ//S05_6//|【藏】ཐོས་སྩོགས་ལས་བྱུང་བློ་རྣམས་ནི། །མིང་དང་གཉིས་ཀ་དོན་ཡུལ་ཅན། །B05_6|
|【唐】聞思修所成 謂名俱義境T05_6==[a](AKBh22#〖05_6_a〗)==|【陳】名二義境界.聞思修三慧。Z05_6|
### 3.1.2.廣明加行
#### 3.1.2.1.明身器清靜
|~~【梵】~~vyapakarṣadvayavato nāsantuṣṭamahecchayoḥ/ |【藏】བསྲིང་`[PNབསྲིངས།]`གཉིས་ལྡན་ཆོག་མི་ཤེས་དང་། །འདོད་ཆེན་ཅན་ལ་མ་ཡིན་ནོ། །|
|-|-|
|【唐】具身心遠離 無不足大欲|【陳】有二離人。無.不知足大欲。|
|~~【梵】~~labdhe bhūyaḥ spṛhā'tuṣṭiralabdhecchā mahecchatā//S06_6//|【藏】རྙེད་ལ་ཡང་སྲེད་ཆོག་མི་ཤེས། །མ་རྙེད་ལ་འདོད་འདོད་ཆེན་ཅན། །B06_6|
|【唐】謂已得未得 多求名所無T06_6==[a](AKBh22#〖06_6_a〗)==|【陳】前已得求多.後未得求得。Z06_6|
|~~【梵】~~viparyāsāt tadvipakṣau tridhātvāptāmalau ca tau/ |【藏】བཟློག་པ་དེ་ཡི་གཉེན་པོ་དག །དེ་གཉིས་ཁམས་`[PNཁམ།]`གསུམ་གཏོགས་དྲི་མེད། །|
|【唐】治相違界三 無漏無貪性|【陳】翻此二對治。或三界無流。|
|~~【梵】~~alobha āryavaṃśāś ca, teṣāṃ tuṣṭyātmakās trayaḥ//S07_6//|【藏】མ་ཆགས་འཕགས་རིགས་དེ་དག་ལས། །གསུམ་ནི་ཆོག་ཤེས་བདག་ཉིད་དོ། །B07_6|
|【唐】四聖種亦爾 前三唯喜足T07_6|【陳】無貪類。聖種。前三知足體。Z07_6|
|~~【梵】~~karmāntena tribhir vṛttis tṛṣṇotpādavipakṣataḥ/ |【藏】གསུམ་གྱིས་ཚུལ་བསྟན་ཐ་མས་ལས། །སྲེད་པ་སྐྱེ་བའི་གཉེན་པོའི་ཕྱིར། །|
|【唐】三生具後業 為治四愛生|【陳】後顯業三生。愛生對治故。|
|~~【梵】~~mamāhaṅkāravastvicchātatkālātyantaśāntaye//S08_6//|【藏】བདག་གིར་བདག་འཛིན་དངོས་འདོད་པ། །དེ་ཡི་དུས་དང་གཏན་ཞིའི་ཕྱིར། །B08_6|
|【唐】我所我事欲 暫息永除故T08_6|【陳】我所我類愛.為暫永除滅。Z08_6|
#### 3.1.2.2.明五停心位
##### 3.1.2.2.1.總標
|~~【梵】~~tatrāvatāro 'śubhayā cānāpānasmṛtena ca/ |【藏】དེ་ལ་འཇུག་པ་མི་སྡུག་པ`[PNདང་།]`། །དབུགས་རྔུབ་འབྱུང་བ་དྲན་པ་ཡིས། །|
|-|-|
|【唐】入修要二門 不淨觀息念|【陳】入修由二因.不淨觀息念。|
|~~【梵】~~adhirāgavitarkāṇāṃ |【藏】འདོད་ཆགས་རྣམ་རྟོག་ལྷག་`[PNལྟགས།]`རྣམས་སོ། །|
|【唐】貪尋增上者 如次第應修T09_6==[a](AKBh22#〖09_6_a〗)==|【陳】多欲多覺觀。|
##### 3.1.2.2.2.別釋
###### 3.1.2.2.2.1.釋不淨觀
###### 3.1.2.2.2.1.1.明行相
|~~【梵】~~śaṅkalā sarvarāgiṇām//S09_6//|【藏】ཀེང་རུས་ཆགས་བཅས་ཐམས་ཅད་ལ། །B09_6|
|-|-|
|【唐】為通治四貪 且辯觀骨<font color="#C00000">鎖</font>|【陳】骨觀通欲治。Z09_6|
|~~【梵】~~āsamudrāsthivistārasaṃkṣepādādikarmikaḥ/ |【藏】རུས་པ་རྒྱ་མཚོའི་བར་དུ་ནི། །སྤྲོ་ཞིང་སྡུད་པས་ལས་དང་པོ། །|
|【唐】廣至海復略 名初習業位T10_6==[a](AKBh22#〖10_6_a〗)==|【陳】骨量遍至海.增減名初發。|
|~~【梵】~~pādāsthna ākapālārdhatyāgāt kṛtajayaḥ smṛtaḥ//S10_6//|【藏】རྐང་རུས་ནས་ནི་ཐོད་ཕྱེད་བར། །བཏང་བས་སྦྱང་བ་བྱས་པར་བཤད། །B10_6|
|【唐】除足至頭半 名為已熟修|【陳】除脚頭骨半.說名數習成。Z10_6|
|~~【梵】~~atikrāntamanaskāro bhrūmadhye cittadhāraṇāt/ |【藏】སྨིན་མའི་བར་དུ་སེམས་འཛིན་པས། །ཡིད་ལ་བྱེད་པ་རྫོགས་པ་ཡིན། །|
|【唐】繫心在眉間 名超作意位T11_6|【陳】安心於眉間.說名過思量。|
###### 3.1.2.2.2.1.2.諸門分別
|~~【梵】~~alobho daśabhūḥ kāmādṛśyālambā nṛjā'śubhā//S11_6//|【藏】མི་སྡུག་མ་ཆགས་ས་བཅུ་དང་། །དམིགས་པ་འདོད་སྣང་མིས་སྐྱེད་`[PNབསྐྱེད།]`དོ། །B11_6|
|-|-|
|【唐】無貪性十地 緣欲色人生|【陳】無貪性十地.欲見境人生。Z11_6|
|【唐】不淨自世緣 有漏通二得T12_6==[a](AKBh22#〖12_6_a〗)==|==⑤°唐+==|
###### 3.1.2.2.2.2.别釋持息念
###### 3.1.2.2.2.2.1.明念差别
|~~【梵】~~ānāpānasmṛtiḥ prajñā pañcabhūrvāyvagocarā/ |【藏】དབུགས་རྔུབ་དབུགས་འབྱུང་དྲན་པ་ནི། །ཤེས་རབ་ས་ལྔ་སྤྱོད་ཡུལ་རླུང་། །|
|-|-|
|【唐】息念慧五地 緣風依欲身|【陳】阿那波那念.慧五地風境.|
|~~【梵】~~kāmāśrayā, na bāhyānāṃ ṣaḍvidhā gaṇanādibhiḥ//S12_6//|【藏】འདོད་རྟེན་ཕྱི་བའི་`[PNམའི།]`མ་ཡིན་ནོ། །བགྲང་ལ་སོགས་པ་རྣམ་པ་དྲུག །B12_6|
|【唐】二得實外無 有六謂數等T13_6==[a](AKBh22#〖13_6_a〗)==|【陳】依欲身。外道無。六由數等。Z12_6|
###### 3.1.2.2.2.2.2.明息差别
|~~【梵】~~ānāpānau yataḥ kāyaḥ sattvākhyāvanupāttakau/ |【藏】དབུགས་རྔུབ་དབུགས་འབྱུང་གང་ལས་ལུས། །སེམས་ཅན་ཞེས་བྱ་མ་ཟིན་པའོ། །|
|-|-|
|【唐】入出息隨身 依二差別轉|【陳】入出息隨身。眾生名。非取。|
|~~【梵】~~naiḥṣyandikau nādhareṇa lakṣyete manasā ca tau//S13_6//|【藏】རྒྱུ་མཐུན་ལས་བྱུང་འོག་མ་ཡི། །ཡིད་ཀྱིས་དེ་གཉིས་མ་རྟོགས་`[PNམི་གཏོགས།]`སོ། །B13_6|
|【唐】情數非執受 等流非下緣T14_6==[a](AKBh22#〖14_6_a〗)==|【陳】等流。非下心.所緣非餘心。Z13_6|
#### 3.1.2.3.明四念住
##### 3.1.2.3.1.明別相念住
|【唐】＊23-2| |
|-|-|
|~~【梵】~~niṣpannaśamathaḥ kuryāt smṛtyupasthānabhāvanām/ |【藏】ཞི་གནས་གྲུབ་པར་གྱུར་པ་ཡིས། །དྲན་པ་ཉེར་གཞག་བསྒོམ་པར་བྱ། །|
|【唐】依已修成止 為觀修念住|【陳】修觀已成就.方修四念處。|
|~~【梵】~~kāyaviccittadharmāṇāṃ dvilakṣaṇaparīkṣaṇāt//S14_6//|【藏】ལུས་ཚོར་སེམས་དང་ཆོས་རྣམས་ལ། །མཚན་ཉིད་གཉིས་སུ་ཡོངས་བརྟགས་པས། །B14_6|
|【唐】以自相共相 觀身受心法T15_6==[a](AKBh23#〖15_6_a〗)==|【陳】身受及心法.由簡擇二相。Z14_6|
|~~【梵】~~prajñā śrutādimayy anye saṃsargālambanāt kramaḥ/ |【藏】ཤེས་རབ་ཐོས་སོགས་ལས་བྱུང་བའོ། །གཞན་ནི་འབྲེལ་དང་དམིགས་པ་ལས། །|
|【唐】自性<font color="#C00000">聞等慧</font> 餘相雜所緣|【陳】性慧。聞思修。餘相應境故。|
|~~【梵】~~yathotpatti catuṣkaṃ tu viparyāsavipakṣataḥ//S15_6//|【藏】རིམ་ནི་ཇི་ལྟར་སྐྱེ་བ་བཞིན། །ཕྱིན་ཅི་ལོག་གི་གཉེན་པོར་བཞི། །B15_6|
|【唐】說次第隨生 治倒故唯四T16_6|【陳】次第如生。四.對治倒等故。Z15_6|
##### 3.1.2.3.2.明總相念住
|~~【梵】~~sa dharmasmṛtyupasthāne samastālambane sthitaḥ/ |【藏】དེ་ནི་ཆོས་དྲན་ཉེར་གཞག་པ། །སྤྱི་ལ་དམིགས་པ་ལ་གནས་ཏེ། །|
|-|-|
|【唐】彼居法念住 總觀四所緣|【陳】此人法念中.總攝境界住.|
|~~【梵】~~anityaduḥkhataḥ śūnyānātmatastān vipaśyati//S16_6//|【藏】དེ་དག་ལ་ནི་མི་རྟག་དང་། །སྡུག་བསྔལ་སྟོང་བདག་མེད་པར་ལྟ`[PNལྟའོ།]`། །B16_6|
|【唐】修非常及苦 空非我行相T17_6==[a](AKBh23#〖17_6_a〗)==|【陳】觀法無常苦空無我相故。Z16_6|
#### 3.1.2.4.明煖等四善根
##### 3.1.2.4.1.明善根觀行
|~~【梵】~~tata ūṣmagatotpattis taccatuḥsatyagocaram/ |【藏】དེ་ལས་དྲོ་བར་གྱུར་པ་འབྱུང་། །དེ་ནི་བདེན་བཞིའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན། །|
|-|-|
|【唐】從此生煖法 具觀四聖諦|【陳】從此暖行生。具四諦為境.|
|~~【梵】~~ṣoḍaśākāram ūṣmabhyo mūrdhānas te 'pi tādṛśāḥ//S17_6//|【藏】རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་དྲོ་བ་ལས། །རྩེ་མོ་དེ་ཡང་དེ་དང་འདྲ། །B17_6|
|【唐】修十六行相 次生頂亦然T18_6==[a](AKBh23#〖18_6_a〗)==|【陳】有十六種行。從暖頂亦爾。Z17_6|
|~~【梵】~~ubhayākaraṇaṃ dharmeṇānyair api tu vardhanam/ |【藏】གཉིས་ཀ་ཆོས་ཀྱིས་རྣམ་པ་གཏོད། །གཞན་དག་གིས་ཀྱང་འཕེལ་བར་བྱེད། །|
|【唐】如是二善根 皆初法後四|【陳】於二由法念.安相。長由餘。|
|~~【梵】~~tebhyaḥ kṣāntir dvidhā tadvat kṣāntyā dharmeṇa vardhanam//S18_6//|【藏】དེ་ལས་བཟོད་པ་གཉིས་དེ་བཞིན། །ཐམས་ཅད་ཆོས་ཀྱིས་`[PNཀྱི།]`འཕེལ་བར་བྱེད། །B18_6|
|【唐】次忍唯法念 下中品同頂T19_6|【陳】從彼忍。二忍.同彼。法念長。Z18_6|
|~~【梵】~~kāmāptaduḥkhaviṣayā tvadhimātrā, kṣaṇaṃ ca sā/ |【藏】ཆེན་པོ་འདོད་གཏོགས་སྡུག་བསྔལ་ཡུལ། །དེ་ནི་སྐད་ཅིག་གཅིག་དེ་བཞིན། །|
|【唐】上唯觀欲苦 一行一剎那|【陳】欲界苦為境增上品。一念。|
|~~【梵】~~tathāgradharmāḥ sarve tu pañcaskandhā vināptibhiḥ//S19_6//|【藏】ཆོས་མཆོག་ཐམས་ཅད་ཕུང་པོ་ལྔ། །ཐོབ་པ་མ་གཏོགས་དེ་ལྟར་ན། །B19_6|
|【唐】世第一亦然 皆慧五除得T20_6|【陳】世第一亦爾。諸五陰離至。Z19_6|
##### 3.1.2.4.2.諸門分別
|~~【梵】~~iti nirvedhabhāgīyaṃ caturdhā bhāvanāmayam/ |【藏】ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་རྣམ་པ་བཞི། །བསྒོམས་བྱུང་མི་ལྕོགས་མེད་པ་དང་། །|
|-|-|
|【唐】此順決擇分 四皆修所成|【陳】如此決擇分.能四。修慧類。|
|~~【梵】~~anāgamyāntaradhyānabhūmikaṃ dve tvadho 'pi vā//S20_6//|【藏】ཁྱད་པར་བསམ་གཏན་ས་པའོ། །གཉིས་ནི་འོག་ནའང་ཡོད་པའམ། །B20_6|
|【唐】六地二或七 依欲界身九T21_6==[a](AKBh23#〖21_6_a〗)==|【陳】未來中間定.地。說二下地。Z20_6|
|~~【梵】~~kāmāśrayāṇyagradharmān dvyāśrayān labhate 'ṅganā/ |【藏】འདོད་རྟེན་ཆོས་མཆོག་བུད་མེད་ཀྱིས། །གཉིས་ཀའི་རྟེན་ཅན་འཐོབ་པར་འགྱུར། །|
|【唐】三女男得二 第四女亦爾|【陳】欲依三。第一.女得由二依。|
|~~【梵】~~bhūmityāgāt tyajatyāryastānyanāryastu mṛtyunā//S21_6//|【藏】འཕགས་པས་དེ་དག་ས་བོར་ནས། །གཏོང་ངོ་(འ)ཕགས་མིན་འཆི་བས་སོ། །B21_6|
|【唐】聖由失地捨 異生由命終T22_6|【陳】由捨地聖捨。非聖捨由死。Z21_6|
|~~【梵】~~ādye dve parihāṇyā ca maules tatraiva satyadṛk/ |【藏】དང་པོ་གཉིས་ཡོངས་`[PNའོངས།]`ཉམས་པས་ཀྱང་། །དངོས་གཞིས་དེ་ཉིད་ལ་བདེན་མཐོང་། །|
|【唐】初二亦退捨 依本必見諦|【陳】初二由退捨。由本中見諦。|
|~~【梵】~~apūrvāptirvihīneṣu |【藏】རྣམ་པར་ ཉམས་ཚེ་`[PNན།]`སྔོན་མེད་འཐོབ། །|
|【唐】捨已得非先 |【陳】退已得非先。|
| |【陳】釋論卷第十七 分別聖道果人品之二|
|~~【梵】~~hānī dve asamanvitiḥ//S22_6//|【藏】ཉམས་པ་གཉིས་ནི་མི་ལྡན་པ། །B22_6|
|【唐】二捨性非得T23_6|【陳】二退非至得。Z22_6|
##### 3.1.2.4.3.明善根勝利
|【唐】煖必至涅槃 |【陳】暖不受邪教。|
|-|-|
|==⑤°梵藏無。暖不受邪教，梵藏唐長行亦無。==| |
|~~【梵】~~mūrdhalābhī na mūlacchit, |【藏】རྩེ་མོ་ཐོབ་པ་རྩ་མི་འཆད། །|
|【唐】頂終不斷善|【陳】頂不斷善根。|
|~~【梵】~~kṣāntilābhyanapāyagaḥ/ |【藏】བཟོད་ཐོབ་ངན་སོང་མི་འགྲོའོ། །|
|【唐】忍不墮惡趣 |【陳】忍不墮惡道。|
|~~【梵】~~| |
|【唐】第一入離生T24_6==[a](AKBh23#〖24_6_a〗)==|【陳】世第一離凡。Z23_6|
|==⑤°梵藏長行亦無==| |
##### 3.1.2.4.4.明三乘轉根
|~~【梵】~~śiṣyagotrānnivartya dve buddhaḥ syāt trīṇyapītaraḥ//S23_6//|【藏】གཉིས་སློབ་རིགས་ལས་བཟློག་ནས་ནི། །སངས་རྒྱས་སུ་འགྱུར་གཞན་གསུམ་ཡང་། །B23_6|
|-|-|
|【唐】轉聲聞種<font color="#FF0000">性</font> 二成佛三餘|【陳】轉弟子性二.成佛。轉三餘。|
| |【陳】不求利他故.餘轉性不遮。Z24_6|
|==⑤°陳+==| |
|~~【梵】~~ābodheḥ sarvamekatra dhyānāntye śāstṛkhaḍgayoḥ/ |【藏】སྟོན་དང་བསེ་རུ་བྱང་ཆུབ་བར། །བསམ་གཏན་མཐའ་རྟེན་གཅིག་ལ་ཀུན། །|
|【唐】麟角佛無轉 一坐成覺故T25_6==[a](AKBh23#〖25_6_a〗)==|【陳】至覺彼一坐.後定佛獨覺。|
##### 3.1.2.4.5.明得果久近
|~~【梵】~~prāk tebhyo mokṣabhāgīyaṃ kṣipraṃ mokṣas tribhir bhavaiḥ//S24_6//|【藏】དེ་ཡི་སྔོན་དུ་ཐར་ཆ་མཐུན། །མྱུར་བ་སྲིད་པ་གསུམ་གྱིས་ཐར། །B24_6|
|-|-|
|【唐】前順解脫分 速三生解脫|【陳】前彼解脫分。速解脫三生。Z25_6|
|~~【梵】~~śrutacintāmayaṃ trīṇi karmāṇy ākṣipyate nṛṣu/ |【藏】ཐོས་བསམས་ལས་བྱུང་ལས་གསུམ་མོ། །མི་ཡི་ནང་ནས་འཕེན་པར་བྱེད། །|
|【唐】聞思成三業 殖在人三洲T26_6==[a](AKBh23#〖26_6_a〗)==|【陳】聞思性。三業。引生於人道。|
## 3.2.約三道辨人
### 3.2.1.明三道建立
#### 3.2.1.1.約現觀位明
##### 3.2.1.1.1.明十六心
###### 3.2.1.1.1.1.正明十六心
|~~【梵】~~laukikebhyo 'gradharmebhyo dharmakṣāntiranāsravā//S25_6//|【藏】འཇིག་རྟེན་པ་ཡི་ཆོས་མཆོག་ལས། །ཆོས་ཀྱི་བཟོད་པ་ཟག་པ་མེད། །B25_6|
|-|-|
|【唐】世第一無間 即緣欲界苦|【陳】世第一無間.無流法智忍。Z26_6|
|~~【梵】~~kāmaduḥkhe tato 'traiva dharmajñānaṃ tathā punaḥ/ |【藏】འདོད་སྡུག་བསྔལ་ལ་དེ་ནས་ནི། །དེ་ཉིད་ལ་ཆོས་ཤེས་དེ་བཞིན། །|
|【唐】生無漏法忍 忍次生法智T27_6==[a](AKBh23#〖27_6_a〗)==|【陳】欲界苦。次中.法智。復爾生.|
|~~【梵】~~śeṣe duḥkhe 'nvayakṣāntijñāne |【藏】སྡུག་བསྔལ་ལྷག་ལ་རྗེས་བཟོད་ཤེས། །|
|【唐】次緣餘界苦 生類忍類智|【陳】於餘苦類忍.及智。|
|~~【梵】~~satyatraye tathā//S26_6//|【藏】བདེན་པ་གསུམ་ལའང་དེ་བཞིན་ནོ། །B26_6|
|【唐】緣集滅道諦 各生四亦然T28_6|【陳】三諦爾。Z27_6|
|~~【梵】~~iti ṣoḍaśacitto 'yaṃ satyābhisamayas tridhā/ |【藏】དེ་ལྟར་བདེན་པ་མངོན་རྟོགས་འདི། །|
|【唐】如是十六心 名聖諦現觀|【陳】如此十六心.觀四諦。|
|~~【梵】~~darśanālambakāryākhyaḥ |【藏】སེམས་བཅུ་དྲུག་གོ་རྣམ་གསུམ་སྟེ། །མཐོང་དམིགས་བྱ་བ་ཞེས་བྱའོ། །|
|【唐】此總有三種 謂見緣事別T29_6|【陳】有三.見境界及事。|
###### 3.2.1.1.1.2.明十六心依地
|~~【梵】~~so 'gradharmaikabhūmikaḥ//S27_6//|【藏】དེ་ནི་ཆོས་མཆོག་དང་ས་གཅིག །B27_6|
|-|-|
|【唐】皆與世第一 同依於一地==[a](AKBh23#〖30_6_a〗)==|【陳】世第一同地。Z28_6|
###### 3.2.1.1.1.3.明忍智次第
|~~【梵】~~kṣāntijñānānyanāntaryamuktimārgāḥ yathākramam/ |【藏】བཟོད་དང་ཤེས་པ་གོ་རིམས་བཞིན། །བར་ཆད་མེད་དང་རྣམ་གྲོལ་ལམ། །|
|-|-|
|【唐】忍智如次第 無間解脫道T30_6==[c](AKBh23#〖30_6_c〗)==|【陳】忍智無間道.解脫道次第。|
###### 3.2.1.1.1.4.明見修道別
|~~【梵】~~adṛṣṭadṛṣṭer dṛṅmārgas tatra pañcadaśa kṣaṇāḥ//S28_6//|【藏】དེ་ལ་`[PNལས།]`སྐད་ཅིག་བཅོ་ལྔ་ནི། །མ་མཐོང་མཐོང་ཕྱིར་མཐོང་བའི་ལམ། །B28_6|
|-|-|
|【唐】前十五見道 見未曾見故==[a](AKBh23#〖31_6_a〗)==|【陳】由見未曾見.見道十五心。Z29_6|
##### 3.2.1.1.2.依位建立
###### 3.2.1.1.2.1.依十五心
|~~【梵】~~mṛdutīkṣṇendriyau teṣu śraddhādharmānusāriṇau/ |【藏】དབང་པོ་རྣོ་རྟུལ་དེ་དག་ཏུ། །དད་དང་ཆོས་ཀྱི་རྗེས་འབྲང་བ། །|
|-|-|
|【唐】名隨信法行 由根鈍利別T31_6==[c](AKBh23#〖31_6_c〗)==|【陳】鈍利根二人.於中信法行。|
|~~【梵】~~ahīnabhāvanāheyau phalādyapratipannakau//S29_6//|【藏】བསྒོམས་པས་སྤང་བྱ་མ་སྤངས་ན། །འབྲས་བུ་དང་པོ་ལ་ཞུགས་པ། །B29_6|
|【唐】具修惑斷一 至五向初果|【陳】若已滅修惑.於初果道向。Z30_6|
|~~【梵】~~yāvat pañcaprakāraghnau dvitīye 'rvāṅnavakṣayāt/ |【藏】རྣམ་ལྔའི་བར་བཅོམ་གཉིས་པ་ལ། །དགུ་པ་ཚུན་ཆད་ཟད་པ་ཡིན། །|
|【唐】斷次三向二|【陳】乃至滅五品。向二滅九前。|
|~~【梵】~~kāmād viraktāvūrdhvaṃ vā tṛtīyapratipannakau//S30_6//|【藏】འདོད་པའམ་ཡང་ན་གོང་མ་ལས། །ཆགས་བྲལ་གསུམ་པ་ལ་ཞུགས་པ། །B30_6|
|【唐】離八地向三T32_6|【陳】離欲欲色界.則向第三果。Z31_6|
###### 3.2.1.1.2.2.依第十六心
###### 3.2.1.1.2.2.1.明建立果位
|~~【梵】~~ṣoḍaśe tu phalasthau tau yatra yaḥ pratipannakaḥ/ |【藏】གང་ཞིག་གང་ལ་ཞུགས་པ་ནི། །བཅུ་དྲུག་པ་ལ་དེ་འབྲས་གནས། །|
|-|-|
|【唐】至第十六心 隨三向住果|【陳】十六二住果.隨所向三人。|
|~~【梵】~~śraddhādhimuktadṛṣṭyāptau mṛdutīkṣṇendriyau tadā//S31_6//|【藏】དེ་ཚེ་དབང་པོ་རྣོ་རྟུལ་དག །དད་པས་མོས་དང་མཐོང་བས་ཐོབ། །B31_6|
|【唐】名信解見至 亦由鈍利別T33_6==[a](AKBh23#〖33_6_a〗)==|【陳】是時信樂得.見至軟利根。Z32_6|
###### 3.2.1.1.2.2.2.明住果非向
|~~【梵】~~phale phalaviśiṣṭasya lābho mārgasya nāstyataḥ/ |【藏】འབྲས་ཐོབ་འབྲས་བུ་ཁྱད་པར་གྱི། །ལམ་ཐོབ་མེད་པས་དེ་ཡི་ཕྱིར། །|
|-|-|
|【唐】諸得果位中 未得勝果道|【陳】得果果勝道.由不能得故.|
|~~【梵】~~nāprayukto viśeṣāya phalasthaḥ pratipannakaḥ//S32_6//|【藏】འབྲས་གནས་ཁྱད་པར་བྱ་བའི་ཕྱིར། །མི་བརྩོན་པ་ནི་ཞུགས་མ་ཡིན། །B32_6|
|【唐】故未起勝道 名住果非向T34_6==[a](AKBh23#〖34_6_a〗)==|【陳】未修行勝道.故住果非向。Z33_6|
#### 3.2.1.2.約修無學道
##### 3.2.1.2.1.明德失數
|~~【梵】~~navaprakārā doṣā hi bhūmau bhūmau tathā guṇāḥ/ |【藏】ས་དང་ས་ན་ཉེས་རྣམ་དགུ། །དེ་བཞིན་དུ་ནི་ཡོན་ཏན་རྣམས། །|
|-|-|
|【唐】地地失德九==[a](AKBh23#〖35_6_a〗)==|【陳】諸失有九品.地地德亦爾。|
|~~【梵】~~mṛdumadhyādhimātrāṇāṃ punarmṛdvādibhedataḥ//S33_6//|【藏】ཆུང་དང་འབྲིང་དང་ཆེ་རྣམས་ཀྱི། །ཆུང་ངུ་ལ་སོགས་ཐ་དད་ཕྱིར། །B33_6|
|【唐】下中上各三|【陳】軟中上三品.更軟等差別。Z34_6|
##### 3.2.1.2.2.歷位廣明
###### 3.2.1.2.2.1.明預流七生
|~~【梵】~~akṣīṇabhāvanāheyaḥ phalasthaḥ saptakṛt paraḥ/ |【藏】འབྲས་གནས་བསྒོམ་སྤང་བྱ་`[PNབྱ་སྤང་།]`མ་ཟད། །རེ་`[Nདེ།]`ལྟར་ཐོགས་ན་ལན་བདུན་པ། །|
|-|-|
|【唐】未斷修斷失 住果極七返T35_6==[c](AKBh23#〖35_6_c〗)==|【陳】未滅修惑品.住果七生竟。|
###### 3.2.1.2.2.2.明一來向果
|【唐】＊24-3| |
|-|-|
|~~【梵】~~tricaturvidhamuktastu dvitrijanmā kulaṅkulaḥ//S34_6//|【藏】རྣམ་གསུམ་རྣམ་བཞི་ལས་གྲོལ་བ། །ཚེ་གཉིས་གསུམ་དུ་རིགས་ནས་རིགས། །B34_6|
|【唐】斷欲三四品 三二生家家|【陳】若滅三四品.<font color="#C00000">二</font>三生家家。Z35_6|
|~~【梵】~~āpañcamaprakāraghno dvitīyapratipannakaḥ/ |【藏】རྣམས་པ་ལྔ་ཡི་བར་བཅོམ་པ། །གཉིས་པ་ལ་ནི་ཞུགས་པའང་ཡིན། །|
|【唐】斷至五二向|【陳】已滅至五品.是向第二果。|
|~~【梵】~~kṣīṇaṣaṣṭhaprakārastu sakṛdāgāmyasau punaḥ//S35_6//|【藏】རྣམ་པ་དྲུག་པ་ཟད་གྱུར་པ། །དེ་ནི་ལན་ཅིག་ཕྱིར་འོང་བ། །B35_6|
|【唐】斷六一來果T36_6==[a](AKBh24#〖36_6_a〗)==|【陳】已滅第六品.則成斯陀含。Z36_6|
###### 3.2.1.2.2.3.明不還向果
###### 3.2.1.2.2.3.1.明不還向果
|~~【梵】~~kṣīṇasaptāṣṭadoṣāṃśa ekajanmaikavīcikaḥ/ |【藏】ཉེས་ཆ་བདུན་དང་བརྒྱད་ཟད་པ། །ཚེ་གཅིག་བར་ཆད་གཅིག་པ་དང་། །|
|-|-|
|【唐】斷七或八品 一生名一間|【陳】已滅七八品.一生名一間.|
|~~【梵】~~tṛtīyapratipannaś ca, so 'nāgāmī navakṣayāt//S36_6//|【藏】གསུམ་པ་ལ་ནི་ཞུགས་པའང་ཡིན། །དེ་དགུ་ཟད་པས་ཕྱིར་མི་འོང་། །B36_6|
|【唐】此即第三向 斷九不還果T37_6==[a](AKBh24#〖37_6_a〗)==|【陳】則向第三果。滅九阿那含。Z37_6|
###### 3.2.1.2.2.3.2.明果位差別
###### 3.2.1.2.2.3.2.1.明七種不還
|~~【梵】~~so 'ntarotpannasaṃskārāsaṃskāraparinirvṛtiḥ/ |【藏】དེ་ནི་བར་སྐྱེས་འདུ་བྱེད་དང་། །འདུ་བྱེད་མེད་ཡོངས་མྱ་ངན་འདའ། །|
|-|-|
|【唐】此中生有行 無行般涅槃|【陳】此中生有行.無行般涅槃.|
|~~【梵】~~ūrdhva(ṃ)srotāś ca sa dhyāne vyavakīrṇe 'kaniṣṭhagaḥ//S37_6//|【藏】གོང་དུ་འཕོ་བ་རྣམས་དེ་ནི། །བསམ་གཏན་སྤེལ་ན་འོག་མིན་འགྲོ། །B37_6|
|【唐】上流若雜修 能往色究竟T38_6==[a](AKBh24#〖38_6_a〗)==|【陳】上流。此於定.雜修行無下。Z38_6|
|~~【梵】~~sa pluto 'rdhaplutaḥ sarvacyutaś cānyo bhavāgragaḥ/ |【藏】དེ་འཕར་ཕྱེད་འཕར་`[PNབྱེད་མཐར།]`ཐམས་ཅད་དུ། །འཆི་འཕོ་གཞན་སྲིད་རྩེ་མོར་འགྲོ། །|
|【唐】超半超遍<font color="#C00000">歿</font> 餘能往有頂|【陳】超出半超出.遍退。餘行頂。|
|~~【梵】~~ārūpyagaś caturdhānya iha nirvāyako 'paraḥ//S38_6//|【藏】གཞན་ནི་གཟུགས་མེད་འགྲོ་རྣམ་བཞི། །གཞན་ནི་འདི་ལ་མྱ་ངན་འདའ། །B38_6|
|【唐】行無色有四 住此般涅槃T39_6|【陳】行無色餘四。欲界滅復別。Z39_6|
###### 3.2.1.2.2.3.2.2.明九種不還
|~~【梵】~~punastrīṃstrividhān kṛtvā nava rūpopagāḥ smṛtāḥ/ |【藏】གསུམ་ལ་ཡང་རྣམ་གསུམ་ཕྱེ་ནས། །གཟུགས་སུ་ཉེ་`[Nསོ་ཉེར།Cཉེ།]`འགྲོ་དགུར་བཤད་དོ། །|
|-|-|
|【唐】行色界有九 謂三各分三|【陳】三人更分三.應知九色行。|
|~~【梵】~~tadviśeṣaḥ punaḥ karmakleśendriyaviśeṣataḥ//S39_6//|【藏】དེ་དག་གི་ནི་ཁྱད་པར་རྣམས། །ལས་དབང་ཉོན་མོངས་བྱེ་བྲག་ལས། །B39_6|
|【唐】業惑根有殊 故成三九別T40_6==[a](AKBh24#〖40_6_a〗)==|【陳】復彼人差別.業惑根異故。Z40_6|
###### 3.2.1.2.2.3.2.3.明七善士趣
|~~【梵】~~ūrdhvaṃsroturabhedena sapta sadgatayo matāḥ/ |【藏】གོང་དུ་འཕོ་བ་མ་ཕྱེ་བར། །དམ་པའི་འགྲོ་བ་བདུན་དུ་འདོད། །|
|-|-|
|【唐】立七善士趣 由上流無別|【陳】上流非差別.說七賢聖行。|
|~~【梵】~~sadasadvṛttyavṛttibhyāṃ gatāpratyāgateś ca tāḥ//S40_6//|【藏】དམ་པ་དམ་མིན་འཇུག་མི་འཇུག །སོན་པ་ཕྱིར་མི་འོང་ཕྱིར་དེ`[PNཏེ།]`། །B40_6|
|【唐】善惡行不<font color="#C00000">行</font> 有往無還故T41_6==[a](AKBh24#〖41_6_a〗)==|【陳】善惡行不行.由往不更還。Z41_6|
###### 3.2.1.2.2.3.2.4.明非生上界
|~~【梵】~~na parāvṛttajanmāryaḥ kāme dhātvantaropagaḥ/ |【藏】འདོད་པར་ཚེ་ཡོངས་གྱུར་པའི་འཕགས། །ཁམས་གཞན་དུ་ནི་འགྲོ་བ་མེད། །|
|-|-|
|【唐】經欲界生聖 不往餘界生|【陳】欲界轉生聖.不往生餘界。|
|~~【梵】~~sa cordhvajaś ca naivākṣasañcāraparihāṇibhāk//S41_6//|【藏】དེ་དང་`[PNདག]`གོང་མར་སྐྱེས་པ་ནི། །ཡོངས་ཉམས་དབང་པོ་འཕོ་མི་སྟེན`[PNབསྟེན།]`། །B41_6|
|【唐】此及往上生 無練根并退T42_6==[a](AKBh24#〖42_6_a〗)==|【陳】此及上生人.無練根并退。Z42_6|
###### 3.2.1.2.2.3.2.5.明雜修靜慮
|~~【梵】~~ākīryate caturthaṃ prāk niṣpattikṣaṇamiśraṇāt/ |【藏】དང་པོ་བཞི་པ་སྤེལ་བར་བྱེད། །སྐད་ཅིག་མ་ནི་བསྲེས་པས་གྲུབ`[Pའགྱུར།Nའགྲུབ།]`། །|
|-|-|
|【唐】先雜修第四 成由一念雜|【陳】先雜修後定。成由一念雜。|
|~~【梵】~~upapattivihārārthaṃ kleśabhīrutayāpi ca//S42_6//|【藏】སྐྱེ་དང་གནས་པར་བྱ་ཕྱིར་དང་། །ཉོན་མོངས་པས་ནི་འཇིགས་ཕྱིར་ཡང་། །B42_6|
|【唐】為受生現樂 及遮煩惱退T43_6==[a](AKBh24#〖43_6_a〗)==|【陳】為生及遊戲.并怖畏惑退。Z43_6|
###### 3.2.1.2.2.3.2.6.明淨居唯五
|~~【梵】~~tatpāñcavidhyāt pañcaiva śuddhāvāsopapattayaḥ/ |【藏】དེ་ནི་རྣམ་པ་ལྔ་ཡི་ཕྱིར། །གནས་གཙང་སྐྱེ་བ་ལྔ་ཁོ་ན། །|
|-|-|
|【唐】由雜修五品 生有五淨居==[a](AKBh24#〖44_6_a〗)==|【陳】由雜修五品.淨居生有五。|
###### 3.2.1.2.2.3.2.7.明身證不還
|~~【梵】~~nirodhalābhyanāgāmī kāyasākṣī punarmataḥ//S43_6//|【藏】འགོག་པ་ཐོབ་པའི་ཕྱིར་མི་འོང་`[PNའོངས།]`། །ལུས་ཀྱིས་མངོན་སུམ་བྱེད་པར་འདོད། །B43_6|
|-|-|
|【唐】得滅定不還 轉名為身證T44_6==[c](AKBh24#〖44_6_c〗)==|【陳】得滅定那含.說名為身證。Z44_6|
###### 3.2.1.2.2.4.明阿羅漢向果
###### 3.2.1.2.2.4.1.明向果差別
|【唐】上界修惑中 斷初定一品| |
|-|-|
|==⑤°唐+==| |
|~~【梵】~~ābhavāgrāṣṭabhāgakṣidarhattve pratipannakaḥ/ |【藏】སྲིད་རྩེའི་བར་ཆ་`[Nཆད།]`བརྒྱད་ཟད་པ། །དགྲ་བཅོམ་ཉིད་ལ་ཞུགས་པ་ཡིན། །|
|【唐】至有頂八品 皆阿羅漢向T45_6==[a](AKBh24#〖45_6_a〗)==|【陳】滅有頂八品.成阿羅漢向。|
|~~【梵】~~navamasyāpyānantaryapathe vajropamaś ca saḥ//S44_6//|【藏】དགུ་པའི་བར་ཆད་མེད་ལམ་ཡང་། །དེ་ནི་རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུ་ཡིན། །B44_6|
|【唐】第九無間道 名金剛喻定|【陳】第九無間道。此名金剛定。Z45_6|
|~~【梵】~~tatkṣayāptyā kṣayajñānamaśaikṣo 'rhannasau tadā/ |【藏】དེ་ཟད་ཐོབ་དང་ཟད་པ་ཤེས། །དེ་ཚེ་དེ་མི་སློབ་དགྲ་བཅོམ། །|
|【唐】盡得俱盡智 成無學應果T46_6|【陳】由得第九滅.盡智。無學應。|
###### 3.2.1.2.2.4.2.因論明治道
###### 3.2.1.2.2.4.2.1.明地由道離染
|~~【梵】~~lokottareṇa vairāgyaṃ bhavāgrādanyato dvidhā//S45_6//|【藏】འཇིག་རྟེན་འདས་ཀྱིས་`[PNཀྱི།]`སྲིད་རྩེ་ལས། །ཆགས་འབྲལ་`[Nབྲལ།]`གཞན་ལས་རྣམ་པ་གཉིས། །B45_6|
|-|-|
|【唐】有頂由無漏 餘由二離染==[a](AKBh24#〖47_6_a〗)==|【陳】由出世離欲.有頂。餘二種。Z46_6|
###### 3.2.1.2.2.4.2.2.明道引離繫得
|~~【梵】~~laukikenāryavairāgye visaṃyogāptayo dvidhā/ |【藏】འཇིག་རྟེན་པ་ཡིས་ཆགས་བྲལ་བའི། །འཕགས་ལ་བྲལ་བའི་ཐོབ་རྣམ་གཉིས། །|
|-|-|
|【唐】聖二離八修 各二離繫得T47_6==[c](AKBh24#〖47_6_c〗)==|【陳】由世道聖人.離欲至得二。|
|~~【梵】~~lokottareṇa cety eke tyakte kleśāsamanvayāt//S46_6//|【藏】ཁ་ཅིག་འཇིག་རྟེན་འདས་ཀྱིས་ཀྱང་། །བཏང་ལ་ཉོན་མོངས་མི་ལྡན་ཕྱིར། །B46_6|
| |【陳】餘說由出世。捨惑不應故。Z47_6|
|==⑤°唐-==| |
|~~【梵】~~bhavāgrārdhavimuktordhvajātavat tvasamanvayaḥ/ |【藏】སྲིད་རྩེའི་ཕྱེད་ལས་རྣམ་གྲོལ་དང་། །གོང་དུ་སྐྱེས་པ་བཞིན་མི་སྡན(ལྡན)། །|
| |【陳】有頂半解脫.如上生不應。|
|==⑤°唐-==| |
###### 3.2.1.2.2.4.2.3.明道離染通局
| |【陳】釋論卷第十八 分別聖道果人品之三|
|-|-|
|~~【梵】~~anāsraveṇa vairāgyamanāgamyena sarvataḥ//S47_6//|【藏】ཟག་མེད་མི་ལྕོགས་མེད་པ་ཡིས། །ཐམས་ཅད་ལས་ནི་འདོད་ཆགས་འབྲལ། །B47_6|
|【唐】無漏未至道 能離一切地|【陳】由無流非至.離欲一切地。Z48_6|
|【唐】<font color="#C00000">餘八離自上</font> 有漏離次下T48_6==[a](AKBh24#〖48_6_a〗)==| |
|==⑤°[有漏離次下]唐+==| |
###### 3.2.1.2.2.4.2.4.明近分道
|~~【梵】~~dhyānāt sāmantakād vāntyo muktimārgastribhūjaye/ |【藏】ས་གསུམ་རྒྱལ་ལ་བསམ་`[PNབསལ།]`གཏན་ནམ། །ཉེར་བསྡོགས་`[Pསྔོགས།]`ལས་མཐའི་རྣམ་གྲོལ་ལམ། །|
|-|-|
|【唐】近分離下染 初三後解脫|【陳】從定近分.後脫道.三地勝。|
|~~【梵】~~nordhvaṃ sāmantakād āryair aṣṭābhiḥ svordhvabhūjayaḥ//S48_6//|【藏】གོང་མའི་ཉེར་བསྡོགས་`[PNསྔོགས།]`ལས་མིན་འཕགས། །བརྒྱད་ཀྱིས་རང་གོང་ས་ལས་རྒྱལ། །B48_6|
|【唐】根本或近分 上地唯根本T49_6==[a](AKBh24#〖49_6_a〗)==|【陳】非上近分。<font color="#C00000">聖由八自上滅。Z49_6</font>|
###### 3.2.1.2.2.4.2.5.明世道緣行
|~~【梵】~~vimuktyānantaryapathā laukikāstu yathākramam/ |【藏】འཇིག་རྟེན་པ་ཡི་རྣམ་གྲོལ་དང་། །བར་ཆད་མེད་ལམ་གོ་རིམས་བཞིན། །|
|-|-|
|【唐】世無間解脫 如次緣下上|【陳】解脫無間道.世間如次第.|
|~~【梵】~~śāntādyudārādyākārā uttarādharagocarāḥ//S49_6//|【藏】ཞི་སོགས་རགས་སོགས་རྣམ་པ་ཅན། །གོང་དང་འོག་མའི་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན། །B49_6|
|【唐】作麁苦障行 及靜妙離三T50_6==[a](AKBh24#〖50_6_a〗)==|【陳】寂靜麁重等.想上下地境。Z50_6|
###### 3.2.1.2.2.4.3.明盡智後智
|~~【梵】~~yadyakopyaḥ kṣayajñānādanutpādamatir na cet/ |【藏】གལ་ཏེ་མི་གཡོའི་ཟད་ཤེས་ལས། །མི་སྐྱེའི་བློ་གྲོས་གལ་ཏེ་མིན། །|
|-|-|
|【唐】不動盡智後 必起無生智|【陳】若不壞盡智.後無生不生.|
|~~【梵】~~kṣayajñānamaśaikṣī vā dṛṣṭiḥ sarvasya sārhataḥ//S50_6//|【藏】ཟད་པ་ཤེས་སམ་མི་སློབ་`[PNཤེས།]`ལྟ། །དེ་ནི་དགྲ་བཅོམ་ཐམས་ཅད་ལ། །B50_6|
|【唐】餘盡或正見 此應果皆有T51_6==[a](AKBh24#〖51_6_a〗)==|【陳】盡智或無學.正見。此通應。Z51_6|
###### 3.2.1.2.2.4.4.明道果
###### 3.2.1.2.2.4.4.1.明沙門性果
|~~【梵】~~śrāmaṇyamamalo mārgaḥ saṃskṛtāsaṃskṛtaṃ phalam/ |【藏】དགེ་སྦྱོང་ཚུལ་ནི་དྲི་མེད་ལམ། །འབྲས་བུ་འདུས་བྱས་འདུས་མ་བྱས། །|
|-|-|
|【唐】淨道沙門性 有為無為果|【陳】沙門無垢道。有為無為果。|
|~~【梵】~~ekānnanavatistāni muktimārgāḥ saha kṣayaiḥ//S51_6//|【藏】དེ་དག་བརྒྱད་ཅུ་རྩ་དགུའོ། །གྲོལ་ལམ་ཟད་པ་རྣམས་`[PNརྣམ།]`དང་བཅས། །B51_6|
|【唐】此有八十九 解脫道及滅T52_6==[a](AKBh24#〖52_6_a〗)==|【陳】彼一減九十。解脫道與滅。Z52_6|
###### 3.2.1.2.2.4.4.2.明立四果因緣
|~~【梵】~~catuṣphalavyavasthā tu pañcakāraṇasambhavāt/ |【藏】འབྲས་བུ་བཞིར་རྣམས་གཞག་པ་ནི། །རྒྱུ་ལྔ་དག་ནི་སྲིད་ཕྱིར་རོ། །|
|-|-|
|【唐】五因立四果|【陳】成立四種果.由五因具有。|
|~~【梵】~~pūrvatyāgo 'nyamārgāptiḥ kṣayasaṅkalanaṃ phale//S52_6//|【藏】འབྲས་ལ་སྔོན་ལམ་བཏང་བ་དང་། །གཞན་ཐོབ་པ་དང་ཟད་བསྡོམས་དང་། །B52_6|
|【唐】捨曾得勝道|【陳】捨前得別道.得通滅果果.Z53_6|
|~~【梵】~~jñānāṣṭakasya lābho 'tha ṣoḍaśākārabhāvanā/ |【藏】ཤེས་པ་བརྒྱད་ཚན་ཐོབ་པ་དང་། །རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་ཐོབ་པའོ། །|
|【唐】集斷得八智 頓修十六行T53_6==[a](AKBh24#〖53_6_a〗)==|【陳】及至得八智.修習十六行。|
###### 3.2.1.2.2.4.4.3.別明中二果
|~~【梵】~~laukikāṣṭaṃ tu miśratvānāsravāpti<font color="#FF0000">r</font>[?] |【藏】འཇིག་རྟེན་པ་ཡིས་ཐོབ་འབྲས་ནི། །བསྲེས་དང་|
|-|-|
|【唐】世道所得斷 聖所得雜故|【陳】世道得<font color="#C00000">雜</font>故.|
|~~【梵】~~dhṛte(<font color="#FF0000">ḥ</font>) phalam//S53_6//|【藏】ཟད་མེད་ཐོབ་འཛིན་ཕྱིར། །B53_6|
|【唐】無漏得持故 亦名沙門果T54_6==[a](AKBh24#〖54_6_a〗)==|【陳】得無流持果。Z54_6|
###### 3.2.1.2.2.4.4.4.明沙門果異名
|~~【梵】~~brāhmaṇyaṃ |【藏】དེ་ཉིད་ཚངས་ཚུལ་ཚངས་པ་ཡི། །|
|-|-|
|【唐】所說沙門性 亦名婆羅門|【陳】婆羅門梵輪.|
|~~【梵】~~brahmacakraṃ ca tad eva brahmavartanāt/ |【藏】འཁོར་ལོ་ཚངས་པས་བསྐོར་ཕྱིར་རོ། །|
|【唐】亦名為梵輪 真梵所轉故T55_6==[a](AKBh24#〖55_6_a〗)==|【陳】說此梵轉故。|
|~~【梵】~~dharmacakraṃ tu dṛṅmārga |【藏】ཆོས་ཀྱི་འཁོར་ལོ་མཐོང་བའི་ལམ། །|
|【唐】於中唯見道 說名為法輪|【陳】法輪名見道。|
|~~【梵】~~āśugatvādyarādibhiḥ//S54_6//|【藏】མྱུར་བར་འགྲོ་སོགས་རྩིབས་སོགས་ཀྱིས། །B54_6|
|【唐】由速等似輪 或具輻等故T56_6|【陳】疾行等輻等。Z55_6|
###### 3.2.1.2.2.4.4.5.明沙門果依身
|~~【梵】~~kāme trayāptirantyasya triṣu nordhvaṃ hi dṛkpathaḥ/ |【藏】འདོད་པར་གསུམ་འཐོབ་ཐ་མ་ནི། །གསུམ་དུའོ་གོང་ན་མཐོང་ལམ་མེད། །|
|-|-|
|【唐】三依欲後三 由上無見道|【陳】欲三三界後。上界無見道。|
|~~【梵】~~asaṃvegādiha vidhā tatra niṣṭheti cāgamāt//S55_6//|【藏】མི་སྐྱོ་ལུང་ལས་འདིར་`[PNའདིས།]`རྩོམ་ཞིང་། །དེར་མཐར་ཕྱིན་ཞེས་འབྱུང་ཕྱིར་རོ། །B55_6|
|【唐】無<font color="#C00000">聞</font>無緣下 無厭及經故T57_6==[a](AKBh24#〖57_6_a〗)==|【陳】無厭故此作.彼究竟經故。Z56_6|
|==⑤°無聞無緣下，唐+==| |
###### 3.2.1.2.2.4.5.明六種姓
###### 3.2.1.2.2.4.5.1.明六阿羅漢
|【唐】＊25-4| |
|-|-|
|~~【梵】~~ṣaḍarhanto matāsteṣāṃ pañca śraddhādhimuktajāḥ/ |【藏】དགྲ་བཅོམ་དྲུག་འདོད་དེ་དག་ལས། །ལྔ་ནི་དད་པས་མོས་ལས་སྐྱེས། །|
|【唐】阿羅漢有六 謂退至不動|【陳】阿羅漢有六。前五信樂性。|
|~~【梵】~~vimuktiḥ sāmayikyeṣāmakopyākopyadharmaṇaḥ//S56_6//|【藏】དེ་དག་རྣམ་གྲོལ་དུས་དང་སྦྱོར། །མི་གཡོའི་ཆོས་ཅན་མི་གཡོ་བ། །B56_6|
|【唐】前五信解生 總名時解脫T58_6==[a](AKBh25#〖58_6_a〗)==|【陳】彼脫依時愛。不壞法無壞。Z57_6|
|~~【梵】~~ato 'samayamukto 'sau dṛṣṭiprāptānvayaś ca saḥ/ |【藏】དེ་ཕྱིར་དེ་དུས་མི་སྦྱོར་གྲོལ། །དེ་ནི་མཐོང་ཐོབ་རྒྱུ་ལས་བྱུང་། །|
|【唐】後不時解脫 從前見至生|【陳】故非時解脫。此先見至類。|
###### 3.2.1.2.2.4.5.2.明六姓先後
|~~【梵】~~tadgotro āditaḥ kecit keciduttāpanāgatāḥ//S57_6//|【藏】ཁ་ཅིག་དང་པོ་ནས་དེའི་རིགས། །ཁ་ཅིག་སྦྱངས་པ་ལས་གྱུར་ཏོ། །B57_6|
|-|-|
|【唐】有是先種性 有後練根得T59_6==[c](AKBh25#〖59_6_c〗)==|【陳】有餘本得性.有餘練根得。Z58_6|
###### 3.2.1.2.2.4.5.3.明從姓果退
|~~【梵】~~gotrāc caturṇāṃ pañcānāṃ phalāddhānirna pūrvakāt/ |【藏】བཞི་ནི་རིགས་ལས་ལྔ་འབྲས་ལ`[PNལས།]`། །ཉམས་འགྱུར་`[PNགྱུར།]`དང་པོ་ལས་མ་ཡིད(ཡིན)། །|
|-|-|
|【唐】四從種性退 五從果非先==[a](AKBh25#〖60_6_a〗)==|【陳】退性有四人.五退果。非先。|
| |【陳】見惑無類故。說無放逸事。Z59_6|
| |【陳】時解脫瞿提。由火聚譬退。|
|==⑤°陳+==| |
###### 3.2.1.2.2.4.5.4.明學凡種性
|~~【梵】~~śaikṣānāryāś ca ṣaḍgotrā sañcāro nāsti darśane//S58_6//|【藏】སློབ་དང་འཕགས་མིན་རིགས་དྲུག་ལྡན། །མཐོང་བ་ལ་ནི་འཕོ་བ་མེད། །B58_6|
|-|-|
|【唐】學異生亦六 練根非見道T60_6==[c](AKBh25#〖60_6_c〗)==|【陳】凡學人六性。見道無練根。Z60_6|
###### 3.2.1.2.2.4.5.5.明三退
|~~【梵】~~parihāṇistridhā jñeyā prāptāprāptopabhogataḥ/ |【藏】ཐོབ་དང་མ་ཐོབ་ཉེར་སྤྱད་ལས། །ཡོངས་ཉམས་རྣམ་པ་གསུམ་ཤེས་`[PNཞེས།]`བྱ། །|
|-|-|
|【唐】應知退有三 已未得受用|【陳】退墮有三種.已得未得用。|
|~~【梵】~~antyā śāsturakopyasya madhyā cānyasya tu tridhā//S59_6//|【藏】སྟོན་ལ་ཐ་མ་མི་གཡོ་ལ། །བར་མའང་གཞན་ལ་རྣམ་གསུམ་མོ། །B59_6|
|【唐】佛唯有最後 利中後鈍三T61_6==[a](AKBh25#〖61_6_a〗)==|【陳】最後佛不壞.中間餘有三。Z61_6|
###### 3.2.1.2.2.4.5.6.明退果時相
|~~【梵】~~mriyate na phalabhraṣṭas |【藏】འབྲས་ལས་ཉམས་པ་འཆི་བ་མེད། །|
|-|-|
|【唐】一切從果退 必得不命終|【陳】退位不死故。|
|~~【梵】~~tadakāryaṃ karoti na/ |【藏】བྱ་བ་མ་ཡིན་དེ་མི་བྱེད། །|
|【唐】住果所不為 慚增故不作T62_6==[a](AKBh25#〖62_6_a〗)==|【陳】不作非所作。|
###### 3.2.1.2.2.4.5.7.明練根不同
|~~【梵】~~vimuktyānantaryapathā navākopye 'tisevanāt//S60_6//|【藏】མི་གཡོ་རྣམ་གྲོལ་བར་ཆད་མེད། །ལམ་དགུའོ་ཤིན་ཏུ་བསྟེན་ཕྱིར་རོ། །B60_6|
|-|-|
|【唐】練根無學位 九無間解脫|【陳】無間解脫九.不壞。由久事。Z62_6|
|~~【梵】~~dṛṣṭyāptatāyāmekaiko 'nāsravā nṛṣu vardhanam/ |【藏】མཐོང་བས་ཐོབ་ལ་རེ་རེའོ། །ཟག་མེད་མི་ཡི་ནང་དུ་འཕེལ། །|
|【唐】久習故學一 無漏依人三T63_6==[a](AKBh25#〖63_6_a〗)==|【陳】於見至一一。無流。人道增。|
|~~【梵】~~aśaikṣo nava niśritya bhūmīḥ śaikṣastu ṣaḍ yataḥ//S61_6//|【藏】མི་སློབ་ས་དགུ་ལ་བསྟེན་`[PNརྟེན།]`ཏེ། །སློབ་པ་དྲུག་ལ་གང་གི་ཕྱིར། །B61_6|
|【唐】無學依九地 有學但依六|【陳】無學依九地.有學但依六。Z63_6|
|~~【梵】~~saviśeṣaṃ phalaṃ tyaktvā phalamāpnoti vardhayan/ |【藏】འཕེལ་བ་`[PNལ།]`འབྲས་བུ་ཁྱད་པར་ཅན། །བཏང་སྟེ་འབྲས་བུ་ཐོབ་པར་འགྱུར། །|
|【唐】捨果勝果道 唯得果道故T64_6|【陳】捨有差別果.得勝果道增。|
###### 3.2.1.2.2.4.5.8.明無學九人
|~~【梵】~~dvau buddhaśrāvakāḥ sapta navaite navadhendriyāḥ//S62_6//|【藏】སངས་རྒྱས་གཉིས་དང་ཉན་ཐོས་བདུན། །དེ་དགུ་དབང་པོ་རྣམ་དགུ་ཅན། །B62_6|
|-|-|
|【唐】七聲聞二佛 差別由九根==[a](AKBh25#〖65_6_a〗)==|【陳】二佛聲聞七.有九由九根。Z64_6|
### 3.2.2.明七聖人
#### 3.2.2.1.建立七聖
|~~【梵】~~prayogākṣasamāpattivimuktyubhayataḥ kṛtāḥ/ |【藏】གང་ཟག་བདུན་པོ་སྦྱོར་བ་དང་། །དབང་པོ་སྙོམས་འཇུག་རྣམ་གྲོལ་དང་། །|
|-|-|
|【唐】加行根滅定 解脫故成七T65_6==[c](AKBh25#〖65_6_c〗)==|【陳】加行根滅定.解脫二故成.|
|~~【梵】~~pudgalāḥ sapta, ṣaṭ tvete dvau dvau mārgatraye yataḥ//S63_6//|【藏】གཉིས་ཀས་བྱས་པའོ་དེ་དག་དྲུག །འདི་ལྟར་ལམ་གསུམ་ལ་གཉིས་གཉིས། །B63_6|
|【唐】此事別唯六 三道各二故|【陳】七人。或六人.三道人雙故。Z65_6|
#### 3.2.2.2.明俱慧解脫
|~~【梵】~~nirodhalābhyubhayatovimuktaḥ prajñayetaraḥ/ |【藏】འགོག་ཐོབ་གཉིས་ཀ་ལས་རྣམ་གྲོལ། །ཤེས་རབ་ཀྱིས་ནི་ཅིག་ཤོས་སོ། །|
|-|-|
|【唐】俱由得滅定 餘名慧解脫T66_6==[c](AKBh25#〖66_6_c〗)==|【陳】<font color="#C00000">得滅定俱脫</font>.餘人慧解脫。|
### 3.2.3.明學無學滿
|~~【梵】~~samāpattīndriyaphalaiḥ pūrṇaḥ śaikṣo 'bhidhīyate//S64_6//|【藏】སྙོམས་འཇུག་`[Nམཇུག]`དབང་པོ་འབྲས་རྣམས་ཀྱིས། །སློབ་པ་ཡོངས་རྫོགས་ཞེས་བྱའོ། །B64_6|
|-|-|
|【唐】有學名為滿 由根果定三|【陳】由定根果故.說圓滿具學。Z66_6|
|~~【梵】~~aśaikṣaparipūrṇatvaṃ dvābhyāṃ |【藏】གཉིས་ཀྱིས་མི་སློབ་ཡོངས་སུ་རྫོགས། །|
|【唐】無學得滿名 但由根定二T67_6==[a](AKBh25#〖67_6_a〗)==|【陳】無學圓滿德.由二。|
## 3.3.明諸道差別
### 3.3.1.明四道
|~~【梵】~~mārgaḥ samāsataḥ/ |【藏】མདོར་ན་ལམ་ནི་རྣམ་བཞི་སྟེ། །|
|-|-|
|【唐】應知一切道 略說唯有四|【陳】略說道四.|
|~~【梵】~~viśeṣamuktyānantaryaprayogākhyaś caturvidhaḥ//S65_6//|【藏】ཁྱད་པར་ཅན་དང་རྣམ་གྲོལ་དང་། །བར་ཆད་མེད་དང་སྦྱོར་ཞེས་བྱ། །B65_6|
|【唐】謂加行無間 解脫勝進道T68_6==[a](AKBh25#〖68_6_a〗)==|【陳】加行無間.解脫增進道。Z67_6|
### 3.3.2.明四通行
|~~【梵】~~dhyāneṣu mārgaḥ pratipatsukhā duḥkhānyabhūmiṣu/ |【藏】བསམ་གཏན་དག་གི་`[Pགིས།]`ལམ་རྣམས་སླ`[PNལ།]`། །ས་གཞན་དག་གི་དཀའ་བ་ཡིན། །|
|-|-|
|【唐】通行有四種 樂依<font color="#C00000">本</font>靜慮|【陳】依定道樂行。於餘地苦行。|
|~~【梵】~~dhandhābhijñā mṛdumateḥ kṣiprābhijñetarasya tu//S66_6//|【藏】བློ་རྟུལ་མངོན་ཤེས་བུལ་བ་སྟེ། །ཅིག་ཤོས་ཀྱི་`[PNཀྱིས།]`ནི་མངོན་ཤེས་མྱུར། །B66_6|
|【唐】苦依所餘地 遲速鈍利根T69_6==[a](AKBh25#〖69_6_a〗)==|【陳】遲智軟根人.速智約利根。Z68_6|
### 3.3.3.明菩提分法
#### 3.3.3.1.舉數釋名
|~~【梵】~~anutpādakṣayajñāne bodhis tādanulomyataḥ/ |【藏】ཟད་དང་མི་སྐྱེ་ཤེས་པ་ནི། །བྱང་ཆུབ་དེ་དང་མཐུན་ཉིད་ཕྱིར། །|
|-|-|
|【唐】覺分三十七 謂四念住等|【陳】盡無生二智.菩提。由順此.|
|~~【梵】~~saptatriṃśat tu tatpakṣyā |【藏】སུམ་ཅུ་རྩ་བདུན་དེའི་ཕྱོགས་མཐུན། །|
|【唐】覺謂盡無生 順此故名分T70_6==[a](AKBh25#〖70_6_a〗)==|【陳】三十七覺助。|
#### 3.3.3.2.明出體
|~~【梵】~~nāmato dravyato daśa//S67_6//|【藏】མིང་གི་སྒོ་ནས་རྫས་སུ་བཅུ། །B67_6|
|-|-|
|【唐】此實事唯十 |【陳】由名實義十。Z69_6|
|~~【梵】~~śraddhā vīryaṃ smṛtiḥ prajñā samādhiḥ prītyupekṣaṇe/ |【藏】དད་དང་བརྩོན་འགྲུས་དྲན་པ་དང་། །ཤེས་རབ་ཏིང་འཛིན་བཏང་སྙོམས་དགའ། །|
|【唐】謂慧勤定信 念喜捨輕安|【陳】信精進憶念.三摩提智慧.|
|~~【梵】~~prasrabdhi-śīla-saṅkalpāḥ, |【藏】རྟོག་དང་ཚུལ་ཁྲིམས་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས། །|
|【唐】及戒尋為體T71_6==[a](AKBh25#〖71_6_a〗)==|【陳】喜捨及輕安.戒覺。|
#### 3.3.3.3.明念住等
|~~【梵】~~prajñā hi smṛtyupasthitiḥ//S68_6//|【藏】དྲན་པ་ཉེར་གཞག་ཤེས་རབ་སྟེ། །B68_6|
|-|-|
|【唐】四念住正斷 神足隨增上|【陳】慧念處.Z70_6|
|~~【梵】~~vīryaṃ samyakprahāṇākhyam, ṛddhipādāḥ samādhayaḥ/ |【藏】བརྩོན་འགྲུས་ཡང་དག་འཇོག་ཅེས་བྱ། །རྫུ་འཕྲུལ་རྐང་པ་ཏིང་འཛིན་ཏོ། །|
|【唐】說為慧勤定|【陳】精進名正勤.如意足名定。|
|~~【梵】~~pradhānagrahaṇaṃ sarve guṇāḥ prāyogikāstu te//S69_6//|【藏】གཙོ་བོ་སྨོས་པ་དེ་དག་ནི། །སྦྱོར་བྱུང་ཡོན་ཏན་ཀུན་ཀྱང་ཡིན། །B69_6|
|【唐】實諸加行善T72_6==[a](AKBh25#〖72_6_a〗)==|【陳】由隨勝立名.一切加行得。Z71_6|
#### 3.3.3.4.明覺分增
|~~【梵】~~ādikarmikanirvedhabhāgīyeṣu prabhāvitāḥ/ |【藏】སྡེ་ཚན་བདུན་ནི་གོ་རིམས་`[PNརིམ།（ཆོས་ཚན་འདིའི་ནང་དུ་རིམས་ཞིས་པ་རྣམས་PNལ་རིམ་ཞེས་འཁོད་ཀྱང་བསྡུར་མཆན་དུ་བཀོད་མེད།）]`བཞིན། །ལས་ནི་དང་པོ་`[Nདངོས།]`པ་དག་དང་། །|
|-|-|
|【唐】初業順決擇 及修見道位|【陳】初發行決擇.分中所分別.|
|~~【梵】~~bhāvane darśane caiva sapta vargā yathākramam//S70_6//|【藏】ངེས་འབྱེད་ཆ་མཐུན་རྣམས་དང་ནི། །བསྒོམ་དང་མཐོང་ལ་རབ་ཏུ་ཕྱེ། །B70_6|
|【唐】念住等七品 應知次第增T73_6==[a](AKBh25#〖73_6_a〗)==|【陳】於修位見位.七部次第知。Z72_6|
#### 3.3.3.5.明漏無漏
|~~【梵】~~anāsravāṇi bodhyaṅgamārgāṅgāṇi |【藏】བྱང་ཆུབ་ཡན་ལག་ལམ་ཡན་ལག །ཟག་པ་མེད་|
|-|-|
|【唐】七覺八道支 一向是無漏|【陳】無流覺道分。|
|~~【梵】~~dvidhetare/ |【藏】གཞན་རྣམ་གཉིས་སོ། །|
|【唐】三四五根力 皆通於二種T74_6==[a](AKBh25#〖74_6_a〗)==|【陳】餘法有二種。|
#### 3.3.3.6.依地分別
|~~【梵】~~sakalāḥ prathame dhyāne 'nāgamye prītavarjitāḥ//S71_6//|【藏】བསམ་གཏན་དང་པོ་ན་ཐམས་ཅད། །མི་ལྕོགས་མེད་ན་དགའ་མ་གཏོགས། །B71_6|
|-|-|
|【唐】初靜慮一切 未至除喜根|【陳】於初定具足。非至定除喜。Z73_6|
|~~【梵】~~dvitīye 'nyatra saṅkalpāt dvayostaddvayavarjitāḥ/ |【藏】གཉིས་པ་ན་ནི་རྟོག་མ་གཏོགས། །གཉིས་ན་དེ་གཉིས་མ་གཏོགས་པ། །|
|【唐】二靜慮除尋 三四中除二T75_6==[a](AKBh25#〖75_6_a〗)==|【陳】第二定離覺。於二二所離。|
|~~【梵】~~dhyānāntare ca śīlāṅgaistābhyāṃ ca triṣv arūpiṣu//S72_6//|【藏】བསམ་གཏན་བར་ནའང་གཟུགས་མེད་པ། །གསུམ་ནའང་དེ་དང་ཚུལ་ཡན་ལག །B72_6|
|【唐】前三無色地 除戒前二種|【陳】及中定。離戒前二 三無色。Z74_6|
|~~【梵】~~kāmadhātau bhavāgre ca bodhimārgāṅgavarjitāḥ/ |【藏】བྱང་ཆུབ་དང་ནི་ལམ་ཡན་ལག །མ་གཏོགས་འདོད་ཁམས་སྲིད་རྩེ་ན`[PNནས།]`། །|
|【唐】於欲界有頂 除覺及道支T76_6|【陳】於欲界有頂.離覺聖道分。|
### 3.3.4.明證淨
|【唐】證淨有四種 謂佛法僧戒| |
|-|-|
|==⑤°唐+==| |
|~~【梵】~~trisatyadarśane śīladharmāvetyaprasādayoḥ//S73_6//|【藏】བདེན་གསུམ་མཐོང་ན་ཚུལ་ཁྲིམས་དང་། །ཆོས་ལ་ཤེས་ནས་དད་པ་འཐོབ`[Pཐོབ།]`། །B73_6|
|【唐】見三得法戒|【陳】見三諦得戒.及法正解信.Z75_6|
|~~【梵】~~lābho mārgābhisamaye buddhatatsaṅghayor api/ |【藏】ལམ་མངོན་རྟོགས་ན་སངས་རྒྱས་དང་། །དེ་ཡི་དགེ་འདུན་དག་ལ་ཡང་། །|
|【唐】見道兼佛僧T77_6==[a](AKBh25#〖77_6_a〗)==|【陳】於見道信佛.及信弟子眾。|
|~~【梵】~~dharmaḥ satyatrayaṃ bodhisattvapratyekabuddhayoḥ//S74_6//|【藏】ཆོས་བདེན་གསུམ་དང་རང་སངས་རྒྱས། །བྱང་ཆུབ་སེམས་དཔའི་ལམ་ཡིན་ནོ། །B74_6|
|【唐】法謂三諦全 菩薩獨覺道|【陳】法謂三諦.及菩薩獨覺道。Z76_6|
|~~【梵】~~mārgaś ca dravyatastu dve śraddhā śīlaṃ ca nirmalāḥ/ |【藏】རྫས་སུ་གཉིས་ཏེ་དད་པ་དང་། །ཚུལ་ཁྲིམས་དྲི་མ་མེད་པ་ཡིན། །|
|【唐】信戒二為體 四皆唯無漏T78_6|【陳】若約物唯二.信戒。皆無流。|
### 3.3.5.明正智解脫
#### 3.3.5.1.明二支
|~~【梵】~~noktā vimuktiḥ śaikṣāṅgaṃ baddhatvāt sā punardvidhā//S75_6//|【藏】བཅིངས་ཕྱིར་སློབ་པའི་ཡན་ལག་ཏུ། །རྣམ་གྲོལ་མ་བཤད་དེ་རྣམ་གཉིས། །B75_6|
|-|-|
|【唐】學有餘縛故 無正脫智支|【陳】解脫非學分有.繫故.二種。Z77_6|
|~~【梵】~~asaṃskṛtā kleśahānamadhimuktistu saṃskṛtā/ |【藏】ཉོན་མོངས་བཅོམ་པ་འདུས་མ་བྱས། །མོས་པ་འདུས་བྱས་ཡན་ལག་ནི། །|
|【唐】解脫為無<font color="#C00000">為</font> 謂勝解<font color="#C00000">惑</font>滅T79_6==[a](AKBh25#〖79_6_a〗)==|【陳】惑滅是無為.心淨了有為。|
|~~【梵】~~sāṅgaḥ saiva vimuktī dve |【藏】དེ་ཡིན་དེ་ཉིད་རྣམ་གྲོལ་གཉིས། །|
|【唐】有為無學支 即二解脫蘊|【陳】此分。即二脫。|
|~~【梵】~~jñānaṃ bodhiryathoditā//S76_6//|【藏】བྱང་ཆུབ་ཇི་སྐད་བཤད་ཅེས་`[PNཤེས།]`པ། །B76_6|
|【唐】正智如覺說 謂盡無生智T80_6|【陳】慧如說菩提。Z78_6|
#### 3.3.5.2.明解脫時
|~~【梵】~~vimucyate jāyamānamaśaikṣaṃ cittamāvṛteḥ/ |【藏】མི་སློབ་སེམས་ནི་སྐྱེ་འགྱུར་བ། །སྒྲིབ་པ་ལས་ནི་རྣམ་གྲོལ་འགྱུར། །|
|-|-|
|【唐】無學心生時 正從障解脫==[a](AKBh25#〖81_6_a〗)==|【陳】解脫正生心.無學從惑障。|
#### 3.3.5.3.明斷障時
|~~【梵】~~nirudhyamāno mārgastu prajahāti tadāvṛtim//S77_6//|【藏】འགག་པར་འགྱུར་བའི་ལམ་གྱིས་ནི། །དེ་ཡི་སྒྲིབ་པ་རབ་ཏུ་སྤོང་། །B77_6|
|-|-|
|【唐】道唯正滅位 能令彼障斷T81_6==[c](AKBh25#〖81_6_c〗)==|【陳】正滅道 能滅能障道諸惑。Z79_6|
#### 3.3.5.4.明滅斷離
|~~【梵】~~asaṃskṛtaiva dhātvākhyā virāgo rāgasaṃkṣayaḥ/ |【藏】འདུས་མ་བྱས་ཉིད་ཁམས་ཞེས་བྱ། །འདོད་ཆགས་ཀུན་ཟད་འདོད་ཆགས་བྲལ། །|
|-|-|
|【唐】無為說三界 離界唯`(謂)`離貪|【陳】無為解脫界。離欲謂欲滅。|
|~~【梵】~~prahāṇadhāturanyeṣāṃ nirodhākhyasya vastunaḥ//S78_6//|【藏】སྤངས་པའི་ཁམས་ནི་`[PNན།]`གཞན་དག་གོ །འགོག་པའི་ཁམས་ཞེས་བྱ་བ་གཞི`[Nབཞི།]`། །B78_6|
|【唐】斷界斷餘結 滅界滅彼事T82_6==[a](AKBh25#〖82_6_a〗)==|【陳】滅界餘惑滅。永除別類滅。Z80_6|
### 3.3.6.明厭離通局
| ~~【梵】~~nirvidyate duḥkhahetukṣāntijñānair virajyate/ | 【藏】སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་བཟོད་ཤེས་རྣམས་ཀྱིས། །ཡིད་འབྱུང་ གང་གིས་སྤོང་འགྱུར་བ། ། |
| - | - |
| 【唐】厭緣苦集慧 離緣四能斷 | 【陳】厭離由苦集.忍智故。離欲。 |
| ~~【梵】~~sarvair jahāti yair evaṃ catuṣkoṭikasambhavaḥ//S79_6// | 【藏】ཀུན་གྱི་`[PNགྱིས།]`འདོད་ཆགས་འབྲལ་བར་འགྱུར། །དེ་ལྟར་`[PNལྟ།]`ན་ནི་མུ་བཞི་སྲིད། །B79_6 |
| 【唐】相對互廣<font color="#C00000">狹</font> 故應成四句T83_6==[a](AKBh25#〖83_6_a〗)== | 【陳】二由一切滅。此中立四句。Z81_6 |
| ==~~【梵】~~abhidharmakośe mārgapudgalanirdeśo nāma== | 【藏】ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་ལས། ། |
| ==~~【梵】~~ṣaṣṭhaṃ kośasthānaṃ samāptam iti//== | 【藏】ལམ་དང་གང་ཟག་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་གནས་དྲུག་པའོ།། །། |
# 分別智品第七
|~~【梵】~~saptamaṃ kośasthānam (7. jñānanirdeśaḥ)|【藏】==ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་ལས། ཡེ་ཤེས་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་གནས་བདུན་པ། །== |
|-|-|
|【唐】＊26-1|【陳】釋論卷第十九|
|【唐】分別智品第七(61頌)|【陳】分別慧品第七之一|
|~~【梵】~~namo buddhāya//| |
# 1.明諸智差別
## 1.1.明忍智見別
|~~【梵】~~nāmalāḥ kṣāntayo jñānaṃ kṣayānutpādadhīrna dṛk/ |【藏】དྲི་མེད་བཟོད་རྣམས་ཤེས་པ་མིན`[PNརྣམ་ཤེས་པ་ཡིན།]`། །ཟད་དང་མི་སྐྱེའི་བློ་ལྟ་མིན། །|
|-|-|
|【唐】聖慧忍非智 盡無生非見|【陳】無垢忍非智。盡無生非見。|
|~~【梵】~~tadanyobhayathāryā dhīranyā jñānaṃ dṛśaś ca ṣaṭ//S01_7//|【藏】དེ་ལས་གཞན་འཕགས་བློ་གཉིས་ཀ །གཞན་ཤེས་དྲུག་ནི་ལྟ་བའང་ཡིན། །B01_7|
|【唐】餘二有漏慧 皆智六見性T01_7==[a](AKBh26#〖01_7_a〗)==|【陳】異彼聖智二。餘智。見有六。Z01_7|
## 1.2.明十智相殊
### 1.2.1.明漸增至十
#### 1.2.1.1.明二智三智
|~~【梵】~~sāsravānāsravaṃ jñānamādyaṃ saṃvṛtijñāpakam/ |【藏】ཤེས་པ་ཟག་བཅས་ཟག་པ་མེད། །དང་པོ་ཀུན་རྫོབ་ཅེས་བྱའོ། །|
|-|-|
|【唐】智十總有二 有漏無漏別__|【陳】有流無流智。第一名俗智。|
|~~【梵】~~anāsravaṃ dvidhā dharmajñānamanvayameva ca//S02_7//|【藏】ཟག་མེད་རྣམ་གཉིས་ཆོས་དང་ནི། །རྗེས་སུ་ཤེས་པ་ཁོ་ན་ཡིན། །B02_7|
|【唐】有漏稱世俗 無漏名法類T02_7==[a](AKBh26#〖02_7_a〗)==|【陳】無流智有二.法智及類智。Z02_7|
|~~【梵】~~sāṃvṛtaṃ sarvaviṣayaṃ kāmaduḥkhādigocaram/ |【藏】ཀུན་རྫོབ་ཡུལ་ནི་ཐམས་ཅད་དོ། །ཆོས་ཞེས་བྱ་བའི་སྤྱོད་ཡུལ་ནི། །|
|【唐】世俗遍為境 法智及類智|【陳】俗智一切境。欲苦等為境.|
|~~【梵】~~dharmākhyamanvayajñānaṃ tūrdhvaduḥkhādigocaram//S03_7//|【藏】འདོད་སྡུག་བསྔལ་སོགས་རྗེས་ཤེས་པའི། །སྤྱོད་ཡུལ་གོང་མའི་སྡུག་བསྔལ་སོགས། །B03_7|
|【唐】如次欲上界 苦等諦為境T03_7|【陳】法智。若類智.上苦等為境。Z03_7|
#### 1.2.1.2.明三增至九
|~~【梵】~~te eva satyabhedena catvāryete caturvidhe/ |【藏】དེ་དག་ཉིད་བདེན་བྱེ་བྲག་གིས། །བཞི་སྟེ་རྣམ་བཞི་དེ་དག་ནི། །|
|-|-|
|【唐】法類由境別 立苦等四名|【陳】此二由諦異.成四。四更二.|
|~~【梵】~~anutpādakṣayajñāne te punaḥ prathamodite//S04_7//|【藏】མི་སྐྱེ་བ་དང་ཟད་པ་ཤེས། །|
|【唐】皆通盡無生|【陳】名盡無生智。|
|~~【梵】~~duḥkhahetvanvayajñāne |【藏】དེ་གཉིས་དང་པོ་སྐྱེས་པ་ནི། །B04_7སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་རྗེས་ཤེས་པ་ཡིན། །|
|【唐】初唯苦集類T04_7==[a](AKBh26#〖04_7_a〗)==|【陳】此智復初生.Z04_7苦集類智性。|
#### 1.2.1.3.明九增至十
|~~【梵】~~caturbhyaḥ paracittavit/ |【藏】བཞི་ལས་ཕ་རོལ་སེམས་རིག་པ། །|
|-|-|
|【唐】法類道世俗 有成他心智|【陳】從四他心智。|
|~~【梵】~~bhūmyakṣapudgalotkrāntaṃ naṣṭājātaṃ na vetti tat//S05_7//|【藏】དེས་ནི་ས་དབང་གང་ཟག་འདས། །ཞིག་དང་མ་སྐྱེས་མི་`[PNམ།]`རིག་གོ །B05_7|
|【唐】於勝地根位 去來世不知T05_7==[a](AKBh26#〖05_7_a〗)==|【陳】過地根人上。滅未生不知。Z05_7|
|~~【梵】~~na dharmānvayadhīpakṣyamanyonyaṃ darśanakṣaṇau/ |【藏】ཆོས་རྗེས་བློ་ཕྱོགས་ཕན་ཚུན་མིན། །ཉན་ཐོས་མཐོང་བའི་སྐད་ཅིག་གཉིས། །|
|【唐】法類不相知 聲聞麟喻佛|【陳】法類互不知。見位初二念.|
|~~【梵】~~śrāvako vetti khaḍgastrīn sarvān buddho 'prayogataḥ//S06_7//|【藏】རིག་སྟེ་བསེ་རུ་ལྟ་བུས་གསུམ། །སངས་རྒྱས་སྦྱོར་བ་མེད་པར་`[PNཔ།]`ཀུན། །B06_7|
|【唐】如次知見道 二三念一切T06_7|【陳】聲聞犀喻<font color="#C00000">三</font>.佛自然具知。Z06_7|
### 1.2.2.明盡無生別
|~~【梵】~~kṣayajñānaṃ hi satyeṣu parijñātādiniścayaḥ/ |【藏】ཟད་པར་`[PNཔ།]`ཤེས་པ་བདེན་རྣམས་ལ། །ཡོངས་ཤེས་ལ་སོགས་པ་`[PN-པ།]`ངེས་པའོ། །|
|-|-|
|【唐】智於四聖諦 知我已知等|【陳】盡智於四諦.已知等決知.|
|~~【梵】~~na parijñeyamityādiranutpādamatirmatā//S07_7//|【藏】ཡོངས་ཤེས་བྱར་མེད་ཅེས་`[PNབྱ་བ་མེད།]`ལ་སོགས། །མི་སྐྱེ་བ་ཡི་བློ་`[PNབློར།]`འདོད་དོ། །B07_7|
|【唐】不應更知等 如次盡無生T07_7==[a](AKBh26#〖07_7_a〗)==|【陳】不更應知等.說名無生智。Z07_7|
### 1.2.3.明建立十智
|~~【梵】~~svabhāvapratipakṣābhyāmākārākāragocarāt/ |【藏】རང་བཞིན་དང་ནི་གཉེན་པོ་དང་། །རྣམ་པ་རྣམ་པ་སྤྱོད་ཡུལ་དང་། །|
|-|-|
|【唐】由自性對治 行相行相境|【陳】由自性對治.行相行相境.|
|~~【梵】~~prayogakṛtakṛtyatvahetūpacayato daśa//S08_7//|【藏】སྦྱོར་དང་བྱ་བ་བྱས་ཉིད་དང་། །རྒྱུ་རྒྱས་པ་ལས་བཅུ་ཡིན་ནོ། །B08_7|
|【唐】加行<font color="#C00000">辦</font>因圓 故建立十智T08_7==[a](AKBh26#〖08_7_a〗)==|【陳】加行作事辦.因圓故說十。Z08_7|
### 1.2.4.明法類智兼治
|~~【梵】~~dharmajñānaṃ nirodhe yanmārge vā bhāvanāpathe/ |【藏】བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་འགོག་པའམ། །ལམ་ལ་ཆོས་ཤེས་གང་ཡིན་དེ། །|
|-|-|
|【唐】緣滅道法智 於修道位中__|【陳】法智於滅諦.及道諦修道.|
|~~【梵】~~tridhātupratipakṣastat kāmadhātostu nānvayam//S09_7//|【藏】ཁམས་གསུམ་གྱི་ནི་གཉེན་པོ་ཡིན། །འདོད་པའི་ཁམས་ཀྱི་རྗེས་མ་ཡིན། །B09_7|
|【唐】兼治上修斷 類無能治欲T09_7==[a](AKBh26#〖09_7_a〗)==|【陳】是三界對治。類智非欲治。Z09_7|
## 1.3.明十智行相
### 1.3.1.明十智行相
|~~【梵】~~dharmajñānānvayajñānaṃ ṣoḍaśākāramanyathā/ |【藏】ཆོས་ཤེས་པ་དང་རྗེས་སུ་ཤེས། །རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་ཀུན་རྫོབ་ནི། །|
|-|-|
|【唐】法智及類智 行相俱十六|【陳】法智及類智.有十六行相。|
|~~【梵】~~tathā ca sāṃvṛtaṃ svaiḥ svaiḥ satyākāraiś catuṣṭayam//S10_7//|【藏】དེ་བཞིན་གཞན་དུའང་རང་རང་གི །བདེན་པའི་རྣམ་པས་བཞི་ཡིན་ནོ། །B10_7|
|【唐】世俗此及餘 四諦智各四T10_7==[a](AKBh26#〖10_7_a〗)==|【陳】俗智如不如。由自諦相四。Z10_7|
|~~【梵】~~tathā paramanojñānaṃ nirmalaṃ samalaṃ punaḥ/ |【藏】ཕ་རོལ་ཡིད་ཤེས་དྲི་མེད་ཀྱང་། །དེ་བཞིན་དྲི་མ་དང་བཅས་ནི། །`[P-དེ་བཞིན་དྲི་མ་དང་བཅས་ནི། །]`|
|【唐】他心智無漏 唯四謂緣道|【陳】他心智亦爾.無垢。復有垢.|
|==⑤°唯四謂緣道，唐增改==| |
|~~【梵】~~jñeyasvalakṣaṇākāramekaikadravyagocaram//S11_7//|【藏】ཤེས་བྱ་`[PNབྱའི།]`རང་གི་མཚན་ཉིད་རྣམ`[PNརྣམས།]`། །རྫས་རེ་རེ་ཞིག་སྤྱོད་ཡུལ་ལོ། །B11_7|
|【唐】有漏自相緣 俱但緣一事T11_7|【陳】如應知自相。緣一物為境。Z11_7|
|~~【梵】~~śeṣe caturdaśākāre śūnyānātmavivarjite/ |【藏】ལྷག་མ་རྣམ་པ་བཅུ་བཞི་ཅན། །སྟོང་དང་བདག་མེད་མ་གཏོགས་སོ། །|
|【唐】盡無生十四 謂離空非我|【陳】後二十四相.空無我所<font color="#C00000">離</font>。|
### 1.3.2.明行攝淨盡
|~~【梵】~~nāmalaḥ ṣoḍaśebhyo 'nya ākāro 'nye 'sti śāstrataḥ//S12_7//|【藏】དྲི་མེད་བཅུ་དྲུག་གཞན་རྣམ་`[Pརྣམས།]`མེད། །གཞན་ཡོད་ཅེས་པ་བསྟན་བཅོས་ལས། །B12_7|
|-|-|
|【唐】淨無越十六 餘說有論故T12_7==[c](AKBh26#〖12_7_c〗)==|【陳】無淨出十六.行相。餘師有。Z12_7|
### 1.3.3.明實體能所
|~~【梵】~~dravyataḥ ṣoḍaśākārāḥ prajñākāras tayā saha/ |【藏】རྫས་སུ་རྣམ་པ་བཅུ་དྲུག་གོ །རྣམ་པ་ཤེས་རབ་དང་བཅས་པའི། །|
|-|-|
|【唐】行相實十六 此體唯是慧|【陳】實物有十六。行相謂智慧。|
|~~【梵】~~ākārayanti sālambāḥ sarvamākāryate tu sat//S13_7//|【藏】དམིགས་དང་བཅས་པས་འཛིན་པར་བྱེད། །ཡོད་པ་ཐམས་ཅད་གཟུང་བྱ་ཡིན། །B13_7|
|【唐】能行有所緣 所行諸有法T13_7==[a](AKBh26#〖13_7_a〗)==|【陳】共此緣境法。所取別有法。Z13_7|
## 1.4.諸門分別
### 1.4.1.明性依地身
|~~【梵】~~tridhādyaṃ kuśalānyanyānyādyaṃ sarvāsu bhūmiṣu/ |【藏】དང་`[PNདབང་།]`པོ་རྣམ་གསུམ་གཞན་རྣམས་དགེ །དང་པོ་ས་རྣམས་ཐམས་ཅད་ན། །|
|-|-|
|【唐】性俗三九善 依地俗一切|【陳】初智三餘善。此智通諸地。|
|~~【梵】~~dharmādyaṃ ṣaṭsu navasu tvanvayākhyaṃ tathaiva ṣaṭ//S14_7//|【藏】དྲུག་ན་ཆོས་ཤེས་བྱ་བར་དགུ`[PNདགུ་ན།]`། །རྗེས་ཤེས་བྱ་བ་དེ་བཞིན་དྲུག །B14_7|
|【唐】他心智唯四|【陳】法智六地。類.九地。復六智。Z14_7|
|~~【梵】~~dhyāneṣv anyamanojñānaṃ |【藏】གཞན་ཡིད་ཤེས་པ་བསམ་གཏན་བཞི`[PNབཞིན།]`། །|
|【唐】法六餘<font color="#C00000">七</font>九T14_7==[a](AKBh26#〖14_7_a〗)==|【陳】四定他心智。|
|~~【梵】~~kāmarūpāśrayaṃ ca tat/ |【藏】དེ་ནི་འདོད་དང་གཟུགས་རྟེན་ཅན། །|
|【唐】現起所依身 他心依欲色|【陳】欲色身依止。|
|~~【梵】~~kāmāśrayaṃ tu dharmākhyamanyat traidhātukāśrayam//S15_7//|【藏】ཆོས་ཤེས་བྱ་བ་འདོད་རྟེན་ཅན། །ཁམས་གསུམ་པ་ཡི་རྟེན་ཅན་གཞན། །B15_7|
|【唐】法智但依欲 餘八通三界T15_7|【陳】法智依欲身。餘智依三界。Z15_7|
### 1.4.2.明念住攝智
|~~【梵】~~smṛtyupasthānamekaṃ dhīrnirodhe paracittadhīḥ/ |【藏】འགོག་བློ་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་པ། །གཅིག་སྟེ་|
|-|-|
|【唐】諸智念住攝 滅智唯最後__|【陳】念處一滅智。|
|~~【梵】~~trīṇi catvāri śeṣāṇi |【藏】ཕ་རོལ་སེམས་བློ་ནི། །གསུམ་མོ་ལྷག་མ་བཞི་ཡིན་ནོ། །|
|【唐】他心智後三 餘八智通四T16_7==[a](AKBh26#〖16_7_a〗)==|【陳】他心智三念。所餘四念處。|
### 1.4.3.明十智相緣
|~~【梵】~~dharmadhīgocaro nava//S16_7//nava mārgānvayadhiyor |【藏】ཆོས་བློའི་སྤྱོད་ཡུལ་དགུ་ཡིན་ནོ། །B16_7ལམ་རྗེས་བློ་ཡི་དགུ་ཡིན་ནོ། །|
|-|-|
|【唐】諸智互相緣 法類道各九|【陳】法智境九智。Z16_7類道智境九。|
|~~【梵】~~duḥkhahetudhiyordvayam/ caturṇāṃ daśa naikasya |【藏】སྡུག་བསྔལ་རྒྱུ་བློའི་`[PNབློ།]`གཉིས་ཡིན་ནོ། །བཞི་ཡི་བཅུ་ཡིན་གཅིག་གི་མིན། །|
|【唐】苦集智各二 四皆十滅<font color="#C00000">非</font>T17_7==[a](AKBh26#〖17_7_a〗)==|【陳】苦集智境二。四智十。非一。|
### 1.4.4.明十智緣境
#### 1.4.4.1.正明十智緣境
|~~【梵】~~yojyā dharmāḥ punardaśa//S17_7//traidhātukāmalā dharmā |【藏】ཆོས་བཅུ་དག་ནི་སྦྱར་བར་བྱ། །B17_7 ཁམས་གསུམ་པ་དང་དྲི་མེད་ཆོས། །|
|-|-|
|【唐】所緣總有十 謂三界無漏|【陳】應合法有十。Z17_7三界無流法.|
|~~【梵】~~akṛtāś ca dvidhā dvidhā/ |【藏】འདུས་མ་བྱས་རྣམས་གཉིས་གཉིས་སོ། །|
|【唐】無為各有二 俗緣十法五T18_7==[a](AKBh26#〖18_7_a〗)==|【陳】無為二二種。|
|【唐】類七苦集六 滅緣一道二| |
|【唐】他心智緣三 盡無生各九T19_7| |
|==⑤°5句，唐+==| |
#### 1.4.4.2.明俗智緣境
|~~【梵】~~sāṃvṛtaṃ svakalāpānyad |【藏】ཀུན་རྫོབ་གཅིག་པུས་རང་ཚོགས་ལས། །གཞན་ནི་|
|-|-|
|【唐】俗智除自品 總緣一切法|【陳】世智除類初.|
|~~【梵】~~ekaṃ vidyādanātmataḥ//S18_7//|【藏】བདག་མེད་ཉིད་རིག་འགྱུར། །B18_7|
|【唐】為非我行相 |【陳】一智由無我。Z18_7|
|【唐】唯聞思所成T20_7==[a](AKBh26#〖20_7_a〗)==|==⑤°唐+==|
### 1.4.5.明人成智
|~~【梵】~~ekajñānānvito rāgī prathame 'nāsravakṣaṇe/ |【藏】ཟག་མེད་སྐད་ཅིག་དང་པོ་ལ། །ཆགས་ཅན་ཤེས་པ་གཅིག་དང་ལྡན། །|
|-|-|
|【唐】異生聖見道 初念定成一|【陳】一智應有欲.於無流初念。|
|==⑤°異生聖見道，唐+==| |
|~~【梵】~~dvitīye tribhir ūrdhvastu caturṣv ekaikavṛddhimān//S19_7//|【藏】གཉིས་པ་ལ་གསུམ་ཡན་ཆད་ནི། །བཞི་ལ་རེ་རེ་འཕེལ་དང་ལྡན། །B19_7|
|【唐】二定成三智 後四一一增T21_7==[a](AKBh26#〖21_7_a〗)==|【陳】第二三應。上.於四一一增。Z19_7|
|【唐】修道定成七 離欲增他心|==⑤°唐+==|
|【唐】無學鈍利根 定成九成十T22_7|==⑤°頌並長行，唐+==|
### 1.4.6.約位辨修
#### 1.4.6.1.約見道辨
| ~~【梵】~~yathotpannāni bhāvyante kṣāntijñānāni darśane/ | 【藏】མཐོང་བའི་ལམ་ལ་བཟོད་པ་དང་། །ཤེས་པ་ཇི་ལྟར་སྐྱེས་པ་རྣམས། ། |
| ---------------------------------------------------------------- | ----------------------------------------------------------------- |
| 【唐】見道忍智起 即彼未來修__ | 【陳】如生彼所修.忍智於見位. |
| ~~【梵】~~anāgatāni tatraiva sāṃvṛtaṃ cānvayatraye//S20_7// | 【藏】མ་འོངས་པ་འཐོབ་དེ་ཉིད་ལ། །རྗེས་གསུམ་ལ་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཀྱང་། །B20_7 |
| 【唐】三類智兼修 現觀邊俗智T23_7==[a](AKBh26#〖23_7_a〗)== | 【陳】未來。於中爾.世智於三類。Z20_7 |
| ~~【梵】~~ato 'bhisamayāntyākhyaṃ tadānutpattidharmakam/ | 【藏】དེ་ཕྱིར་མངོན་རྟོགས་མཐའ་ཞེས་བྱ། །དེ་ནི་མི་སྐྱེའི་ཆོས་ཅན་ཡིན། ། |
| 【唐】不生自下地 苦集四滅後 | 【陳】名對觀後智。此無生為法。 |
| ~~【梵】~~svādhobhūminirodhe 'ntyaṃ svasatyākāraṃ yātnikam//S21_7// | 【藏】རང་དང་འོག་ས་འགོག་པའི་མཐའ། །རང་བདེན་རྣམ་ཅན་འབད་ལས་བྱུང་། །B21_7 |
| 【唐】自諦行相境 唯加行所得T24_7 | 【陳】自下地。滅後。共諦相。用得。Z21_7 |
#### 1.4.6.2.約修道辨
|~~【梵】~~ṣoḍaśe ṣaṭ sarāgasya vītarāgasya sapta tu/ |【藏】ཆགས་བཅས་བཅུ་དྲུག་པ་ལ་དྲུག །འདོད་ལས་ཆགས་དང་བྲལ་བས་<font color="#C00000">བདུན</font>། །|
|-|-|
|【唐】修道初剎那 修<font color="#FFC000">六</font>或<font color="#FFC000">七</font>智|【陳】十六<font color="#FFC000">六</font>有欲。離欲人有<font color="#FFC000">七</font>。|
|~~【梵】~~sarāgabhāvanā mārge tadūrdhvaṃ saptabhāvanā//S22_7//|【藏】དེ་ཡི་གོང་མ་ཆགས་བཅས་ཀྱི། །བསྒོམ་པའི་ལམ་ལ་བདུན་འཐོབ་བོ`[PNཐོབ་པོ།]`། །B22_7|
|【唐】斷八地<font color="#FFC000">無間</font> 及<font color="#FFC000">有欲</font>餘道T25_7==[a](AKBh26#〖25_7_a〗)==|【陳】<font color="#FFC000">有欲</font>修道中.從此上七修。Z22_7|
|~~【梵】~~saptabhūmijayā'bhijñākopyāptākīrṇabhāvite/ |【藏】ས་བདུན་ལས་རྒྱལ་མངོན་ཤེས་དང་། །མི་གཡོ་འཐོབ་དང་སྤེལ་བསྒོམ་པའི`[PNཔའོ།]`། །|
|【唐】有頂八<font color="#FFC000">解脫</font> 各修於七智|【陳】七地勝.<font color="#C00000">通解.得不壞.雜修</font>.|
|~~【梵】~~ānantaryapatheṣūrdhvaṃ muktimārgāṣṭake 'pi ca//S23_7//|【藏】བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་དག་དང་། །གོང་མའི་གྲོལ་བའི་ལམ་བརྒྱད་ལ<font color="#C00000">འང</font>་། །B23_7|
| |【陳】於<font color="#FFC000">無間</font>道。上.諸八<font color="#FFC000">解脫</font>道。Z23_7|
|【唐】**上**無間**餘**道 如次修六八T26_7| |
|==⑤°唐25-30，大改，義如婆沙==| |
#### 1.4.6.3.約無學道辨
|【唐】<font color="#C00000">無學初剎那</font> <font color="#FFC000">修九</font><font color="#C00000">或</font><font color="#FFC000">修十</font>| |
|-|-|
|【唐】鈍利根別故 勝進道亦然T27_7==[a](AKBh26#〖27_7_a〗)==| |
#### 1.4.6.4.約餘位辨
|【唐】<font color="#C00000">練根</font>無間道 學<font color="#FFC000">六</font>無學七| |
|-|-|
|~~【梵】~~śaikṣottāpanamuktau vā ṣaṭsaptajñānabhāvanā/ |【藏】སློབ་པ་སྦྱོང་བའི་གྲོལ་བ་ལ། །ཤེས་པ་དྲུག་དང་བདུན་འཐོབ་བམ། །|
|【唐】餘學六七<font color="#E36C0A">八</font>|【陳】學練根解脫.六七智修<font color="#E36C0A">餘</font>。|
|【唐】應八九一切T28_7==[a](AKBh26#〖28_7_a〗)==| |
|~~【梵】~~ānantaryapathe ṣaṇṇāṃ |【藏】བར་ཆད་མེད་པའི་ལམ་ལ་དྲུག །|
| |【陳】無間道<font color="#FFC000">六</font>修。|
|~~【梵】~~bhavāgravijaye tathā//S24_7//|【藏】དེ་བཞིན་སྲིད་རྩེ་`[PNརྩེའི།]`རྣམ་རྒྱལ་ལའང་། །B24_7|
| |【陳】**有頂**勝亦爾。Z24_7|
|~~【梵】~~navānāṃ tu kṣayajñāne 'kopyasya daśabhāvanā/ |【藏】ཟད་པ་`[PNཔའི།]`ཤེས་པ་ལ་དགུའོ། །མི་གཡོ་བས་ནི་བཅུ་འཐོབ་བོ། །|
| |【陳】<font color="#C00000">於盡智</font><font color="#FFC000">修九</font>。<font color="#C00000">得不壞</font><font color="#FFC000">修十</font>。|
|~~【梵】~~tatsaṃcāre 'ntyamuktau ca proktaśeṣe 'ṣṭabhāvanā//S25_7//|【藏】དེར་འཕོ་གྲོལ་བའི་ཐ་མ་ལའང་། །བཤད་པའི་ལྷག་མ་ལ་བརྒྱད་འཐོབ། །B25_7|
| |【陳】<font color="#C00000">練不壞</font>解脫。所說**餘修八**。Z25_7|
|【唐】<font color="#C00000">雜修通</font>無間 學七應八九| |
|【唐】餘道學修**八** 應九或一切T29_7| |
|【唐】聖起餘功德 及異生諸位__| |
|【唐】所修智多少 皆如理應思T30_7| |
|==⑤°唐+==| |
#### 1.4.6.5.約依地辨
|【唐】諸道依得此 修此地有漏| |
|-|-|
|==⑤°唐+==| |
|~~【梵】~~yadvairāgyāya yallābhas tatra cādhaś ca bhāvyate/ |【藏】གང་ལས་ཆགས་བྲལ་བྱ་ཕྱིར་གང་། །ཐོབ་པ་དེར་ཡང་འོག་མའང་འཐོབ། །|
|【唐】為離得起此 修此下無漏T31_7==[a](AKBh26#〖31_7_a〗)==|【陳】為離此地欲.是得此下修。|
|~~【梵】~~sāsravāś ca kṣayajñāne |【藏】ཟད་པ་ཤེས་ལ་ཟག་བཅས་ཀྱང་། །ས་ཀུན་|
|【唐】唯初盡遍修 九地有漏德|【陳】有流於盡智。|
|~~【梵】~~labdhapūrvaṃ na bhāvyate//S26_7//|【藏】སྔོན་རྙེད་མི་འཐོབ་བོ། །B26_7|
|【唐】生上不修下 曾所得非修T32_7|【陳】先曾得非修。Z26_7|
#### 1.4.6.6.明四修義
|~~【梵】~~pratilambhaniṣevākhye śubhasaṃskṛtabhāvane/ |【藏】རྙེད་དང་བསྟེན་ཞེས་`[PNབསྟན་ཅེས།]`བྱ་བ་ནི། །དགེ་བ་འདུས་བྱས་ཐོབ་པའོ། །|
|-|-|
|【唐】立得修習修 依善有為法|【陳】得修及習修.是善有為修.|
|==⑤°生上不修下：唐+==| |
|~~【梵】~~pratipakṣavinirdhāvabhāvane sāsravasya tu//S27_7//|【藏】གཉེན་པོ་དང་ནི་ཐག་བསྲིང་`[PNསྲིང་།]`པའི། །ཐོབ་པ་ཟག་དང་བཅས་པའི་ཡིན། །B27_7|
|【唐】依諸有漏法 立治修遣修T33_7==[a](AKBh26#〖33_7_a〗)==|【陳】對治治淨修.有流諸法修。Z27_7|
# 2.明智所成功德
## 2.1.明不共法
### 2.1.1.舉數標名
|【唐】＊27-2|【陳】釋論卷第二十 分別慧品之二 |
|-|-|
|~~【梵】~~aṣṭādaśāveṇikāstu buddhadharmā balādayaḥ/ |【藏】སངས་རྒྱས་ཆོས་ནི་མ་འདྲེས་པ། །སྟོབས་ལ་སོགས་པ་བཅོ་བརྒྱད་དོ། །|
|【唐】十八不共法 謂佛十力等==[a](AKBh27#〖34_7_a〗)==|【陳】十八不共得.佛法.謂力等。|
### 2.1.2.依名別釋
#### 2.1.2.1.明十力
##### 2.1.2.1.1.明佛心力
|~~【梵】~~sthānāsthāne daśajñānāny aṣṭau karmaphale nava//S28_7//|【藏】གནས་དང་གནས་མིན་ཤེས་པ་བཅུ། །ལས་འབྲས་ལ་བརྒྱད་བསམ་གཏན་སོགས། །B28_7|
|-|-|
|【唐】力處非處十 業八除滅道T34_7==[c](AKBh27#〖34_7_c〗)==|【陳】處非處十智。業力有八智。Z28_7|
|~~【梵】~~dhyānādhyakṣādhimokṣeṣu dhātau ca pratipatsu tu/ |【藏】དབང་པོ་མོས་དང་ཁམས་ལ་ནི། །དགུའོ་ལམ་དག་ལ་བཅུ་འམ། །|
|【唐】定根解界九 遍趣九或十|【陳】定根欲性力.九智遍行道.|
|~~【梵】~~daśa vā saṃvṛtijñānaṃ dvayoḥ ṣaḍ daśa vā kṣaye//S29_7//|【藏】གཉིས་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་ཡིན། །ཟད་པ་དྲུག་གམ་བཅུ་ཡིན་ནོ། །B29_7|
|【唐】宿住死生俗 盡六或十智T35_7|【陳】或十智。世智.於二。六十滅。Z29_7|
|~~【梵】~~prāṅnivāsacyutotpādabaladhyāneṣu śeṣitam/ |【藏】སྔོན་གནས་འཆི་འཕོ་སྐྱེ་བའི་སྟོབས། །བསམ་གཏན་དག་ན་ལྷག་མ་`[PNཔ།]`ནི། །|
|【唐】宿住死生智 依靜慮餘通|【陳】宿住退生力.於定。所餘力.|
|~~【梵】~~sarvabhūmiṣu kenāsya balamavyāhataṃ yataḥ//S30_7//|【藏】ས་རྣམས་ཀུན་ན་ཅི་ཡི་ཕྱིར། །འདིའི་སྟོབས་གང་ཕྱིར་ཐོགས་མི་མངའ། །B30_7|
|【唐】<font color="#C00000">贍</font>部男佛身 於境無礙故T36_7|【陳】於諸地。云何.力由此無礙。Z30_7|
|==⑤°贍部男佛身：唐+==| |
##### 2.1.2.1.2.明佛身力
|~~【梵】~~nārāyaṇaṃ balaṃ kāye sandhiṣv anye daśādhikam/ |【藏】སྐུ་ལ་སྲེད་མེད་བུ་ཡི་སྟོབས། །གཞན་དག་ཚིགས་`[PNདང་ཚིག]`ན་གླང་ཆེན་སོགས། །|
|-|-|
|【唐】身那羅延力 或節節皆然__|【陳】身那羅延力。或節節。百增.|
|~~【梵】~~hastyādisaptakabalaṃ spraṣṭavyāyatanaṃ ca tat//S31_7//|【藏】བདུན་ཅུས་བླགས་`[PNཅུ་གླགས།]`པའི་སྟོབས་ཡིན་ནོ། །དེ་ནི་རེག་བྱའི་སྐྱེ་མཆེད་དོ། །B31_7|
|【唐】象等七十增 此觸處為性T37_7==[a](AKBh27#〖37_7_a〗)==|【陳】象等七種力。此觸入為性。Z31_7|
#### 2.1.2.2.明四無畏
|~~【梵】~~vaiśāradyaṃ caturdhā tu |【藏】མི་འཇིགས་པ་ནི་རྣམ་པ་བཞི། །|
|-|-|
|【唐】四無畏如次==[a](AKBh27#〖38_7_a〗)== |【陳】無畏有四種。|
|~~【梵】~~yathādyadaśame bale/ dvitīyasaptame caiva |【藏】ཇི་ལྟར་སྟོབས་ནི་དང་པོ་དང་། །བཅུ་པ་གཉིས་པ་བདུན་པ་བཞིན། །|
|【唐】初十二七力|【陳】前二初十力.後二<font color="#C00000">第</font>二七。|
#### 2.1.2.3.明三念住
|~~【梵】~~smṛtiprajñātmakaṃ trayam//S32_7//|【藏】དྲན་དང་ཤེས་བཞིན་བདག་ཉིད་གསུམ། །B32_7|
|-|-|
|【唐】三念住念慧 緣順違俱境T38_7==[c](AKBh27#〖38_7_c〗)==|【陳】三念念慧性。Z32_7|
#### 2.1.2.4.明大悲
|~~【梵】~~mahākṛpā saṃvṛtidhīḥ sambhārākāragocaraiḥ/ |【藏】ཐུགས་རྗེ་ཆེན་པོ་ཀུན་རྫོབ་བློ། །ཚོགས་དང་རྣམ་པ་སྤྱོད་ཡུལ་དང་། །|
|-|-|
|【唐】大悲唯俗智 資糧行相境|【陳】大悲世俗智。由資糧行相.|
|~~【梵】~~samatvādādhimātryāc ca nānākaraṇamaṣṭadhā//S33_7//|【藏】མཉམ་པའི་ཕྱིར་དང་ཆེས་`[PNཆས།]`ཆེའི་ཕྱིར། །ཐ་དད་བྱ་བ་རྣམ་པ་བརྒྱད། །B33_7|
|【唐】平等上品故 異悲由八因T39_7==[a](AKBh27#〖39_7_a〗)==|【陳】境平等最上。差別有八種。Z33_7|
#### 2.1.2.5.明佛同異
|~~【梵】~~sambhāradharmakāyābhyāṃ jagataś cārthacaryayā/ |【藏】སངས་རྒྱས་ཐམས་ཅད་ཚོགས་དང་ནི། །ཆོས་སྐུ་འགྲོ་བའི་དོན་སྤྱོད་པས། །|
|-|-|
|【唐】由資糧法身 利他佛相似|【陳】由資糧法身.及行他利益.|
|~~【梵】~~samatā sarvabuddhānāṃ nāyurjātipramāṇataḥ//S34_7//|【藏】མཉམ་པ་ཉིད་དེ་སྐུ་ཚེ་དང་། །རིགས་དང་སྐུ་བོང་ཚོད་ཀྱིས་མིན། །B34_7|
|【唐】壽種姓量等 諸佛有差別T40_7==[a](AKBh27#〖40_7_a〗)==|【陳】一切佛平等.非壽姓量等。Z34_7|
## 2.2.明共功德
### 2.2.1.總標名
|~~【梵】~~śiṣyasādhāraṇā anye dharmāḥ kecit pṛthagjanaiḥ/ |【藏】ཆོས་གཞན་སློབ་དང་ཐུན་མོང་ཡིན`[PNམིན།]`། །ཁ་ཅིག་སོ་སོའི་སྐྱེ་བོ་དང་། །|
|-|-|
|【唐】復有餘佛法 共餘聖異生|【陳】有餘佛法共.弟子及凡夫。|
|~~【梵】~~araṇāpraṇidhijñānapratisaṃvidguṇādayaḥ//S35_7//|【藏】ཉོན་མོངས་མེད་དང་སྨོན་ནས་ཤེས། །སོ་སོ་ཡང་དག་རིག་`[Nརིགས།]`མངོན་སོགས། །B35_7|
|【唐】謂無諍願智 無礙解等德T41_7==[a](AKBh27#〖41_7_a〗)==|【陳】無諍及願智.無礙解等德。Z35_7|
### 2.2.2.別解釋
#### 2.2.2.1.明共聖德
##### 2.2.2.1.1.明無諍行
|~~【梵】~~saṃvṛtijñānamaraṇā, dhyāne 'ntye 'kopyadharmaṇaḥ/ |【藏】ཉོན་མོངས་མེད་པ་ཀུན་རྫོབ་ཤེས། །བསམ་གཏན་མཐའ་ན་མི་གཡོའི་ཆོས། །|
|-|-|
|【唐】無諍世俗智 後靜慮不動|【陳】世俗智無諍。後定。不壞法。|
|~~【梵】~~nṛjānutpannakāmāptasavastukleśagocarāḥ//S36_7//|【藏】མིས་སྐྱེས་`[PNསྐྱེད།]`ཉོན་མོངས་འདོད་གཏོགས་པ། །མ་སྐྱེས་གཞིར་`[Nབཞིར།]`བཅས་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན། །B36_7|
|【唐】三洲緣未生 欲界有事惑T42_7==[a](AKBh27#〖42_7_a〗)==|【陳】人道生。未生.欲有類<font color="#C00000">惑</font>境。Z36_7|
##### 2.2.2.1.2.明願智
|~~【梵】~~tathaiva praṇidhijñānaṃ sarvālambaṃ tu tat tathā/ |【藏】སྨོན་ནས་ཤེས་པའང་དེ་བཞིན་ནོ། །དེ་ཡི་དམིགས་པ་ཐམས་ཅད་དོ། །|
|-|-|
|【唐】願智能遍緣 餘如無諍說==[a](AKBh27#〖43_7_a〗)==|【陳】願智亦如此。但緣一切境。|
##### 2.2.2.1.3.明無礙解
|~~【梵】~~dharmārthayorniruktau ca pratibhāne ca saṃvidaḥ//S37_7//|【藏】དེ་བཞིན་ཆོས་དོན་ངེས་ཚིག་དང་། །སྤོབས་པ་སོ་སོ་ཡང་དག་རིག །B37_7|
|-|-|
|【唐】無礙解有四 謂法義詞辯T43_7==[c](AKBh27#〖43_7_c〗)==|【陳】於法義方言.巧辯無礙解。Z37_7|
|~~【梵】~~tisro nāmārthavāgjñānamavivartyaṃ yathākramam/ |【藏】གསུམ་ནི་གོ་རིམས་བཞིན་མིང་དང་། །དོན་དང་ངག་ལ་ཐོགས་`[PN ཐོག]`མེད་ཤེས། །|
|【唐】名義言說道 |【陳】前三名義言.次第無礙解。|
|| |
|~~【梵】~~caturthī yuktamuktābhilāpamārgavaśitvayoḥ//S38_7//|【藏】བཞི་པ་རིགས་པ་ཐགས་ཐོགས་མེད། །མངོན་བརྗོད་ལམ་ལ་དབང་ཉིད་ལ། །B38_7|
| |【陳】第四中理脫.於言道自在。Z38_7|
|~~【梵】~~vāṅmārgālambanā cāsau |【藏】དེ་ཡི་དམིགས་པ་ངག་དང་ལམ། །|
|==⑤°唐略為半句==|【陳】此緣言道境。|
|【唐】無退智為性__|==⑤°唐+(依長行)==|
|~~【梵】~~nava jñānāni sarvabhūḥ/ daśa ṣaḍ vārthasaṃvit |【藏】ཤེས་པ་དགུའོ་ས་ཐམས་ཅད། ། ཡང་དག་དོན་རིག་བཅུའམ་དྲུག །|
|【唐】法詞唯俗智 五二地為依T44_7|【陳】九智。一切地。十或六義解。|
|~~【梵】~~sā sarvatrānye tu sāṃvṛtam//S39_7//kāmadhyāneṣu dharme vit |【藏】དེ་ནི་ཀུན་ན་གཞན་ཀུན་རྫོབ། །B39_7 ཆོས་རིག་འདོད་དང་བསམ་གཏན་ན། །|
|【唐】義十六辯九 皆依一切地|【陳】遍處。餘世智。Z39_7欲界定法解。|
|~~【梵】~~vāci prathamakāmayoḥ/ |【藏】ངག་ནི་འདོད་དང་དང་པོ་ན། །|
| |【陳】於言欲初定。|
|~~【梵】~~vikalābhir na tallābhī |【藏】མ་ཚང་བར་ནི་དེ་ཐོབ་མེད། །|
|【唐】但得必具四 |【陳】若不具未得。|
|【唐】餘如無諍說T45_7|==⑤°唐+(依長行)==|
##### 2.2.2.1.4.明依邊際定力得
|~~【梵】~~ṣaḍete prāntakoṭikāḥ//S40_7//tat ṣaḍvidhaṃ dhyānamantyaṃ |【藏】དྲུག་པོ་དེ་དག་རབ་མཐའ་བས། །B40_7 དེ་ནི་རྣམ་དྲུག་བསམ་གཏན་མཐའ། །|
|-|-|
|【唐】六依邊際得 邊際六後定|【陳】六遠際定得。Z40_7此六。最後定.|
|~~【梵】~~sarvabhūmyanulomitam/ vṛddhikāṣṭhāgataṃ tac ca |【藏】དེ་ནི་ས་ཀུན་གྱིས་མཐུན་བྱས། །འཕེལ་པའི་རབ་ཏུ་ཕྱིན་པ་ཡིན། །|
|【唐】遍順至究竟|【陳】隨順一切地.此至增究竟。|
|~~【梵】~~buddhānyasya prayogajāḥ//S41_7//|【藏】སངས་རྒྱས་ལས་གཞན་སྦྱོར་ལས་སྐྱེས། །B41_7|
|【唐】佛餘加行得T46_7==[a](AKBh27#〖46_7_a〗)==|【陳】唯佛.非行得。Z41_7|
#### 2.2.2.2.明共凡德
##### 2.2.2.2.1.明六通
|~~【梵】~~ṛddhiśrotramanaḥ pūrvajanmacyutyudayakṣaye/ |【藏】རྫུ་འཕྲུལ་རྣ་བ་`[PNརྣམ་པ།]`ཡིད་དང་ནི། །སྔོན་ཚེ་<font color="#C00000">འཆི་འཕོ་སྐྱེ་བ</font>་དང་། །|
|-|-|
|【唐】通六謂神境 天眼耳他心|【陳】如意成耳心.宿住死生盡.|
|~~【梵】~~jñāna sākṣīkriyābhijñā ṣaḍvidhā muktimārgadhīḥ//S42_7//|【藏】ཟད་ཤེས་མངོན་དུ་བྱ་བ་ཡི། །མངོན་ཤེས་རྣམ་དྲུག་རྣམ་གྲོལ་བློ། །B42_7|
|【唐】宿住漏盡通 解脫道慧攝T47_7==[a](AKBh27#〖47_7_a〗)==|【陳】智證名通解.六種。解脫智。Z42_7|
|~~【梵】~~catasraḥ saṃvṛtijñānaṃ cetasi jñānapañcakam/ |【藏】བཞི་ནི་ཀུན་རྫོབ་ཤེས་པ་སྟེ། །སེམས་ལ་ཤེས་པ་ལྔ་ཡིན་ནོ། །|
|【唐】四俗他心五|【陳】此四世俗智。他心慧五智。|
|~~【梵】~~kṣayābhijñā balaṃ yadvat |【藏】ཟད་པའི་མངོན་ཤེས་སྟོབས་བཞིན་ནོ། །|
|【唐】漏盡通如力|【陳】盡通慧如力。|
|~~【梵】~~pañca dhyānacatuṣṭaye//S43_7//svādhobhūviṣayā |【藏】ལྔ་ནི་བསམ་གཏན་བཞི་དག་ན། །B43_7རང་དང་འོག་སའི་ཡུལ་`[PNཡུན།]`ཅན་ཡིན། །|
|【唐】五依四靜慮 自下地為境T48_7|【陳】餘五於四定。Z43_7自下地境通解。|
|~~【梵】~~| |
|【唐】<font color="#C00000">聲聞麟喻佛</font> <font color="#FFC000">二三千</font><font color="#C00000">無數</font>|【陳】[如下二句。]|
|==⑤°[梵藏陳55偈]==| |
|【唐】未曾由加行 |==⑤°唐+==|
|~~【梵】~~labhyā ucitāstu virāgataḥ/ |【藏】ཐོབ་བྱ་འདྲིས་པ་ཆགས་བྲལ་བས། །|
|【唐】曾修離染得T49_7|【陳】曾悉離得。|
|~~【梵】~~tṛtīyā trīṇyupasthānānyādyaṃ śrotrardhicakṣuṣi//S44_7//|【藏】གསུམ་པ་དྲན་པ་ཉེར་གཞག་གསུམ། །དང་པོ་རྫུ་འཕྲུལ་རྣ་བ་མིག །B44_7|
|【唐】念住初三身 他心三餘四|【陳】第三三念處。意成耳眼初。Z44_7|
|~~【梵】~~avyākṛte śrotracakṣurabhijñe itarāḥ śubhāḥ/ |【藏】མིག་དང་རྣ་བའི་མངོན་ཤེས་ནི། །ལུང་དུ་མ་བསྟན་ལྷག་རྣམས་དགེ །|
|【唐】天眼耳無記 餘四通唯善T50_7|【陳】天耳眼無記.餘通慧皆善。|
##### 2.2.2.2.2.辨三明
|~~【梵】~~tisro vidyā avidyāyāḥ pūrvāntādau nivartanāt//S45_7//|【藏】གསུམ་ནི་རིག་པ་སྔོན་`[PNམངོན།]`མཐའ་སོགས། །མ་རིག་པ་ནི་བཟློག་ཕྱིར་རོ། །B45_7|
|-|-|
|【唐】第五二六明 治三際愚故__|【陳】三明得。前際.等無明對治。Z45_7|
|~~【梵】~~aśaikṣyantyā tadākhye dve tatsantānasamudbhavāt/ |【藏】མི་སློབ་ཐ་མ་གཉིས་ནི་དེའི། །རྒྱུད་ལ་`[PNལས།]`སྐྱེས་ཕྱིར་དེ་ཞེས་བྱ། །|
|【唐】後真二假說|【陳】最後無學。二.同名彼續生。|
|~~【梵】~~iṣṭe śaikṣasya nokte tu vidye sāvidyasantateḥ//S46_7//|【藏】སློབ་ལ་འདོད་དེ་མ་རིག་དང་། །བཅས་རྒྱུད་ཕྱིར་ན་རིག་མ་`[PNམ་རིག]`བཤད། །B46_7|
|【唐】學有<font color="#C00000">闇</font>非<font color="#C00000">明</font>T51_7==[a](AKBh27#〖51_7_a〗)==|【陳】於學不說明.續有無明故。Z46_7|
##### 2.2.2.2.3.明三示導
|~~【梵】~~ādyā tṛtīyā ṣaṣṭhī ca prātihāryāṇi śāsanam/ |【藏】དང་པོ་གསུམ་པ་དྲུག་པ་ནི། །ཆོ་འཕྲུལ་རྣམས་ཡིན་བསྟན་པ་མཆོག །|
|-|-|
|【唐】第一四六導 教誡導為尊|【陳】一三六是導。三中正教勝。|
|~~【梵】~~agryamavyabhicāritvād dhiteṣṭaphalayojanāt//S47_7//|【藏】མི་འཁྲུལ་ཕྱིར་`[PNའཕྲུལ་ཕྱི།]`དང་ཕན་པ་དང་། །ཡིད་འོང་འབྲས་ལ་སྦྱོར་བྱེད་ཕྱིར། །B47_7|
|【唐】定由通所成 引利樂果故T52_7==[a](AKBh27#〖52_7_a〗)==|【陳】非不決定故.生善愛果故。Z47_7|
##### 2.2.2.2.4.別明神境
###### 2.2.2.2.4.1.正明神境
|~~【梵】~~ṛddhiḥ samādhir gamanaṃ nirmāṇaṃ ca gatistridhā/ |【藏】རྫུ་འཕྲུལ་ཏིང་འཛིན་དེ་ལས་ནི། །སྤྲུལ་དང་འགྲོ་བ་སྟོན་པ་ལ། །|
|-|-|
|【唐】神體謂等持 境二謂行化|【陳】如意成定。中.行空及化生。|
|~~【梵】~~śāsturmanojavānyeṣāṃ vāhinyapyādhimokṣikī//S48_7//|【藏】ཡིད་མགྱོགས་འགྲོ་བ་གཞན་དག་ལ། །ཕྱིན་བྱེད་མོས་པ་ལས་བྱུང་ཡང་། །B48_7|
|【唐】行三意勢佛 運身勝解通T53_7==[a](AKBh27#〖53_7_a〗)==|【陳】心疾行唯佛。餘將身願成。Z48_7|
|~~【梵】~~kāmāptaṃ nirmitaṃ bāhyaṃ caturāyatanaṃ dvidhā/ |【藏】འདོད་པར་གཏོགས་པའི་སྤྲུལ་པ་ནི། །ཕྱི་ཡི་སྐྱེ་མཆེད་བཞི་རྣམ་གཉིས། །|
|【唐】化二謂欲色 四二外處性|【陳】欲界化外入.四入類二種。|
|~~【梵】~~rūpāptaṃ dve tu |【藏】གཟུགས་གཏོགས་གཉིས་ སྤྲུལ་སེམས་དག་གིས། །|
|【唐】此各有二種 謂似自他身T54_7|【陳】色二。由化心.|
|==⑤°謂似自他身，唐+(依長行)。==| |
###### 2.2.2.2.4.2.明能所化
|~~【梵】~~nirmāṇacittaistāni caturdaśa//S49_7//|【藏】དེ་དག་ཀྱང་ནི་བཅུ་བཞིའོ། །B49_7 བསམ་གཏན་འབྲས་གཉིས་ནས་ལྔའི་བར། །|
|-|-|
|【唐】能化心十四 |【陳】此心有十四。Z49_7如次第定果.|
|~~【梵】~~yathākramaṃ dhyānaphalaṃ dve yāvat pañca nordhvajam/ |【藏】རིམ་བཞིན་གོང་མ་ལས་སྐྱེས་མིན། །དེ་རྙེད་`[PNསྙེད།]`བསམ་གཏན་བཞིན་དེ་ནི། །|
|【唐】定果二至五 如所依定得|【陳】二至五。非上。得如定。|
|~~【梵】~~tallābho dhyānavat śuddhāt tat svataś ca tato 'pi te//S50_7//|【藏】དག་དང་རང་ལས་དེ་ལས་གཉིས། །B50_7|
|【唐】從淨自生二T55_7==[a](AKBh27#〖55_7_a〗)==|【陳】淨定.自生二從彼。Z50_7|
|~~【梵】~~svabhūmikena nirmāṇaṃ bhāṣaṇaṃ tvadhareṇa ca/ |【藏】རང་གི་ས་པས་སྤྲུལ་པར་བྱེད། །སྨྲར་འཇུག་པ་ནི་འོག་མས་ཀྱང་། །|
|【唐】化事由自地 語通由自下|【陳】由自地化生。言說由餘地。|
|~~【梵】~~nirmātraiva sahāśāstur |【藏】སྟོན་མིན་སྤྲུལ་པ་པོ་དང་བཅས། །|
|【唐】化身與化主 語必俱非佛T56_7|【陳】與能化非佛。|
|~~【梵】~~adhiṣṭhāyānyavartanāt//S51_7//|【藏】བྱིན་གྱིས་བརླབས་ནས་གཞན་འཇུག་ཕྱིར། །B51_7|
|【唐】先立願留身 後起餘心語|【陳】立願已別作。Z51_7|
|~~【梵】~~mṛtasyāpyastyadhiṣṭhānaṃ nāsthirasyāpare tu na/ |【藏】ཤི་བ་ལ་ཡང་བྱིན་བརླབས་`[PNབརླབ།]`ཡོད། །མི་བརྟན་ལ་མེད་གཞན་དག་མིན། །|
|【唐】有死留堅體 餘說無留義T57_7|【陳】已死願事成。非虛餘說無。|
|~~【梵】~~ādāvekamanekena jitāyāṃ tu viparyayāt//S52_7//|【藏】དང་པོ་`[PNཔོར།]`དུ་མས་གཅིག་ཡིན་ཏེ། །བྱང་བར་གྱུར་ནས་བཟློག་པའོ། །B52_7|
|【唐】初多<font color="#C00000">心一</font>化 成滿此相違__|【陳】初一由多心.已成翻此能。Z52_7|
|~~【梵】~~avyākṛtaṃ bhāvanājaṃ trividhaṃ tūpapattijam/ |【藏】བསྒོམས་`[PNབསྒོམ།]`ལས་སྐྱེས་པ་ལུང་མ་བསྟན། །སྐྱེ་བ་ལས་སྐྱེས་རྣམ་གསུམ་མོ། །|
|【唐】修得無記攝 餘得通三性T58_7|【陳】修得是無記。若生得有三。|
|~~【梵】~~ṛddhirmantrauṣadhābhyāṃ ca karmajā ceti pañcadhā//S53_7//|【藏】རྫུ་འཕྲུལ་གསང་སྔགས་སྨན་དག་དང་། །ལས་ལས་སྐྱེས་དང་རྣམ་པ་ལྔ། །B53_7|
| |【陳】意成由呪藥.業生故<font color="#FFC000">五</font>種。Z53_7|
|==⑤°唐60a==| |
##### 2.2.2.2.5.別釋眼耳
|~~【梵】~~divyaśrotrākṣiṇī rūpaprasādau dhyānabhūmikau/ |【藏】ལྷ་ཡི་མིག་དང་རྣ་བ་ཡིན། །བསམ་གཏན་ས་པའི་གཟུགས་དང་བ། །|
|-|-|
|【唐】天眼耳謂根 即定地淨色|【陳】天耳及天眼.清淨色定地。|
|~~【梵】~~sabhāgavikale nityaṃ dūrasūkṣmādigocare//S54_7//|【藏】རྟག་ཏུ་རྟེན་`[PNསྟེན།]`བཅས་མ་ཚང་མེད། །ཐག་རིང་ཕྲ་སོགས་སྤྱོད་ཡུལ་ཅན། །B54_7|
|【唐】恒同分無缺 取障細遠等T59_7==[a](AKBh27#〖59_7_a〗)==|【陳】等分具恒故.遠細等境界。Z54_7|
|~~【梵】~~dvitrisāhasrakāsaṅkhyadṛśo 'rhatkhaḍgadaiśikāḥ/ |【藏】དགྲ་བཅོམ་བསེ་རུ་སྟོན་རྣམས་ཀྱིས། །སྟོང་གཉིས་གསུམ་དང་གྲངས་མེད་མཐོང་། །|
| |【陳】<font color="#FFC000">二三千</font><font color="#C00000">無數.應供獨覺佛。</font>|
|==⑤°見上==| |
|~~【梵】~~anyadapyupapattyāptaṃ |【藏】གཞན་ཡང་<font color="#C00000">སྐྱེ་བས་ཐོབ</font>་|
| |【陳】有餘生得。|
|==⑤°唐61a==| |
|~~【梵】~~taddṛśyo nāntarābhavaḥ//S55_7//|【藏】དེས་ནི། །སྲིད་པ་བར་མ་མི་མཐོང་ངོ། །B55_7|
| |【陳】眼.中陰非彼境。Z55_7|
|==⑤°見上“同淨天眼見”==| |
##### 2.2.2.2.6.明通種類
| 【唐】神境<font color="#FFC000">五</font>修生 呪藥業成故 | |
| - | - |
| ==⑤°梵藏陳53== | |
| ~~【梵】~~cetojñānaṃ tu tat tredhā tarkavidyākṛtaṃ ca yat/ | 【藏】སེམས་ཤེས་<font color="#C00000">དེ</font>་ནི་རྣམ<font color="#C00000">་གསུམ</font>་གང་`[PNདང་།]`། །རྟོག་དང་རིག་སྔགས་ཀྱིས་བྱས་པ<font color="#C00000">འང</font>་། ། |
| 【唐】他心修生呪 又加占相成T60_7==[a](AKBh27#〖60_7_a〗)== | 【陳】他心智有三。觀明呪所作。 |
| 【唐】三修生業成 除修皆<font color="#C00000">三</font>性 | ==⑤°唐：長行入頌。== |
| ~~【梵】~~jānate nārakā ādau nṛṇāṃ notpattilābhikam//S56_7// | 【藏】དམྱལ་བ་པས་ནི་དང་པོ་ཤེས། །མི་ལ་སྐྱེ་བས་ཐོབ་པ་མེད། །B56_7 |
| 【唐】人唯無生得 地獄初能知T61_7 | 【陳】地獄初能知。於人無生得。Z56_7 |
| ==~~【梵】~~//abhidharmakośe jñānanirdeśo nāma saptamaṃ kośasthānam//== | 【藏】ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་ལས། ཡེ་ཤེས་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་གནས་བདུན་པའོ།། །། |
| ==~~【梵】~~sthaviraśrīlāmāvākasya yadatra puṇyam /== | |
# 分別定品第八
|~~【梵】~~aṣṭamaṃ kośasthānam (8. samāpattinirdeśaḥ)|【藏】==ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་བ་ལས། སྙོམས་པར་འཇུག་པ་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་གནས་བརྒྱད་པ། །== |
|-|-|
|【唐】＊28-1|【陳】釋論卷第二十一|
|【唐】分別定品第八(39頌)|【陳】分別三摩跋提品第八|
|~~【梵】~~oṃ namo buddhāya//| |
# 1.明定功德
## 1.1.明所依諸定
### 1.1.1.明四靜慮
|~~【梵】~~dvidhā dhyānāni catvāri, proktāstadupapattayaḥ/ |【藏】བསམ་གཏན་དག་ནི་རྣམ་གཉིས་བཞི། །དེར་སྐྱེ་བ་དག་རབ་ཏུ་བཤད། །|
|-|-|
|【唐】靜慮四各二 於中生已說|【陳】四定有二種。生得定已說。|
|~~【梵】~~samāpattiḥ śubhaikāgryaṃ pañca skandhāstu sānugam//S01_8//|【藏】སྙོམས་འཇུག་དགེ་བ་རྩེ་གཅིག་པ། །རྗེས་འབྲང་བཅས་ན་ཕུང་པོ་ལྔ། །B01_8|
|【唐】定謂善一境 并伴五蘊性T01_8==[a](AKBh28#〖01_8_a〗)==|【陳】修定善一類。共伴類五陰。Z01_8|
|~~【梵】~~vicāraprītisukhavat pūrvapūrvāṅgavarjitam/ |【藏】དཔྱོད་དང་དགའ་དང་བདེ་དང་ལྡན། །ཡན་ལག་སྔ་སྔ་སྤངས་པ་ཡི`[Pསྔ་སྔ་སྤང་བ་ཡིན།Nལྔ་ལྔ་སྤང་བ་ཡིན།]`། །|
|【唐】初具伺喜樂 後漸離前支|【陳】有觀及喜樂。前前分所離。|
### 1.1.2.明四無色定
|~~【梵】~~tathārūpyāś catuḥskandhā adhobhūmivivekajāḥ//S02_8//|【藏】དེ་བཞིན་གཟུགས་མེད་ཕུང་པོ་བཞི། །འོག་མའི་ས་ལས་དབེན་ལས་སྐྱེས། །B02_8|
|-|-|
|【唐】無色亦如是 四蘊離下地T02_8==[c](AKBh28#〖02_8_c〗)==|【陳】無色爾。四陰。寂離下地生。Z02_8|
|~~【梵】~~vibhūtarūpasaṃjñākhyāḥ saha sāmantakaistribhiḥ/ |【藏】ཉེར་བསྡོགས་`[Nབསྡོམས།]`གསུམ་དང་བཅས་པར་ནི། །གཟུགས་ཀྱི་འདུ་ཤེས་བཤིག་ཅེས་བྱ། །|
|【唐】并上三近分 總名除色想|【陳】制伏色想名.共三種近分。|
|~~【梵】~~nārūpye rūpasadbhāvaḥ rūpotpattistu cittataḥ//S03_8//|【藏】གཟུགས་མེད་པ་ན་གཟུགས་མེད་དོ། །གཟུགས་ནི་སེམས་ལས་སྐྱེ་བར་འགྱུར། །B03_8|
|【唐】無色謂無色 後色起從心T03_8|【陳】無色定無色。更生色從心。Z03_8|
|~~【梵】~~ākāśānantyavijñānānantyākiñcanyasaṃjñakāḥ/ |【藏】རྣམ་ཤེས་མཐའ་ཡས་མཁའ་མཐའ་ཡས། །ཅི་ཡང་མེད་ཅེས་བྱ་དེ་ལྟར། །|
|【唐】空無邊等三 名從加行立|【陳】空無邊及識.無邊無所有.|
|~~【梵】~~tathāprayogān māndyāttu nasaṃjñānāpyasaṃjñakaḥ//S04_8//|【藏】སྦྱོར་ཕྱིར་དམན་ཕྱིར་འདུ་ཤེས་མེད། །འདུ་ཤེས་མེད་པའང་མ་ཡིན་ནོ། །B04_8|
|【唐】非想非非想 昧劣故立名T04_8|【陳】由加行立名。昧故非想非。Z04_8|
### 1.1.3.明八等至
#### 1.1.3.1.總明八等至
|~~【梵】~~iti maulaṃ samāpattidravyamaṣṭavidhaṃ tridhā/ |【藏】དེ་ལྟར་སྙོམས་འཇུག་དངོས་གཞིའི་རྫས། །རྣམ་པ་བརྒྱད་བདུན་རྣམ་པ་གསུམ། །|
|-|-|
|【唐】此本等至八 前七各有三|【陳】如此根本定.八物。有三種.|
|~~【梵】~~saptāsvādanavacchuddhānāsravāṇy aṣṭamaṃ dvidhā//S05_8//|【藏】རོ་མྱང་ལྡན་དང་དག་པ་དང་། །ཟག་མེད་བརྒྱད་པ་རྣམ་པ་གཉིས། །B05_8|
|【唐】謂味淨無漏 後味淨二種T05_8==[a](AKBh28#〖05_8_a〗)==|【陳】七。有噉清淨.無流。第八二。Z05_8|
|~~【梵】~~āsvādanāsamprayuktaṃ satṛṣṇaṃ laukikaṃ śubham/ |【藏】རོ་མྱང་མཚུངས་ལྡན་སྲེད་བཅས་སོ། །འཇིག་རྟེན་པ་ཡི་དགེ་བ་ནི། །|
|【唐】味謂愛相應 淨謂世間善|【陳】噉味相應定.有愛。世間淨.|
|~~【梵】~~śuddhakaṃ tat tadāsvādyaṃ lokottaramanāsravam//S06_8//|【藏】དག་པ་དེ་ནི་དེས་མྱང་བྱ། །ཟག་མེད་འཇིག་རྟེན་འདས་པའོ། །B06_8|
|【唐】此即所味著 無漏謂出世T06_8|【陳】清淨。是堪噉。出世定無流。Z06_8|
#### 1.1.3.2.别明八等至
##### 1.1.3.2.1.明靜慮支
###### 1.1.3.2.1.1.明靜慮支數
|~~【梵】~~pañcādye tarkacārau ca prītisaukhyasamādhayaḥ/ |【藏】དང་པོ་ལ་ལྔ་རྟོག་དཔྱོད་དང་། །དགའ་དང་བདེ་དང་ཏིང་འཛིན་རྣམས། །|
|-|-|
|【唐】靜慮初五支 尋伺喜樂定|【陳】於初有五分。覺觀喜樂住。|
|~~【梵】~~prītyādayaḥ prasādaś ca dvitīye 'ṅgacataṣṭayam//S07_8//|【藏】གཉིས་པ་ལ་ནི་ཡན་ལག་བཞི། །རབ་དང་དང་ནི་དགའ་ལ་སོགས། །B07_8|
|【唐】第二有四支 內淨喜樂定T07_8==[a](AKBh28#〖07_8_a〗)==|【陳】<font color="#C00000">熹</font>等及內淨.於第二四分。Z07_8|
|~~【梵】~~tṛtīye pañca tūpekṣā smṛtiḥ prajñā sukhaṃ sthitiḥ/ |【藏】གསུམ་པ་ལ་ལྔ་བཏང་སྙོམས་དང་། །དྲན་དང་ཤེས་བཞིན་བདེ་དང་གནས། །|
|【唐】第三具五支 捨念慧樂定|【陳】第三有五分.捨念慧樂住。|
|~~【梵】~~catvāryante 'sukhāduḥkhopekṣāsmṛtisamādhayaḥ//S08_8//|【藏】མཐའ་ན་བཞི་དྲན་བཏང་སྙོམས་དང་། །བདེ་མིན་སྡུག་མིན་ཏིང་འཛིན་རྣམས`[PNགནས།]`། །B08_8|
|【唐】第四有四支 捨念中受定T08_8|【陳】最後有四分.中受捨念住。Z08_8|
###### 1.1.3.2.1.2.明支體
|~~【梵】~~dravyato daśa caikaṃ ca prasrabdhisukhamādyayoḥ/ |【藏】རྫས་སུ་བཅུ་གཅིག་དང་པོ་ན། །ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་པ་བདེ་བ་ཡིན། །|
|-|-|
|【唐】此實事十一 初二樂輕安|【陳】實物有十一。輕安樂前二。|
|~~【梵】~~śraddhāprasādaḥ prītistu saumanasyaṃ dvidhāgamāt//S09_8//|【藏】རབ་ཏུ་དང་བ་དད་པ་ཡིན། །ལུང་རྣམ་གཉིས་ཕྱིར་དགའ་ཡིད་བདེ། །B09_8|
|【唐】內淨即信根 喜即是喜受T09_8==[a](AKBh28#〖09_8_a〗)==|【陳】信根內淨。喜.適心由二證。Z09_8|
###### 1.1.3.2.1.3.明染無支
|~~【梵】~~kliṣṭeṣv asat prītisukhaṃ prasādaḥ sampradhīḥ smṛtiḥ/ |【藏】ཉོན་མོངས་ཅན་ལ་དགའ་བདེ་དང་། །རབ་དང་ཤེས་བཞིན་དྲན་པ་དང་། །|
|-|-|
|【唐】染如次從初 無喜樂內淨|【陳】染污無喜樂.內澄淨念慧.|
|~~【梵】~~upekṣāsmṛtiśuddhiś ca kecit prasrabdhyupekṣaṇe//S10_8//|【藏】བཏང་སྙོམས་དྲན་པ་དག་པ་མེད། །ཁ་ཅིག་ཤིན་ཏུ་སྦྱངས་བཏང་སྙོམས། །B10_8|
|【唐】正念慧捨念 餘說無安捨T10_8==[a](AKBh28#〖10_8_a〗)==|【陳】及捨念清淨。餘說無輕捨。Z10_8|
###### 1.1.3.2.1.4.明不動
|~~【梵】~~aṣṭāpakṣālamuktatvād āniñjaṃ tu caturthakam/ |【藏】སྐྱོན་བརྒྱད་ལས་ནི་གྲོལ་བའི་ཕྱིར། །བཞི་པ་གཡོ་བ་མེད་པ་ཡིན། །|
|-|-|
|【唐】第四名不動 離八災患故|【陳】離八過失故.說第四不動。|
|~~【梵】~~vitarkacārau śvāsau ca sukhādi ca catuṣṭayam//S11_8//|【藏】རྟོག་དང་དཔྱོད་དང་དབུགས་དག་དང་། །བདེ་བ་ལ་སོགས་བཞི་ཡིན་ནོ། །B11_8|
|【唐】八者<font color="#C00000">謂</font>尋伺 四受入出息T11_8==[a](AKBh28#〖11_8_a〗)==|【陳】覺觀及二息.餘樂等四種。Z11_8|
###### 1.1.3.2.1.5.明生受有異
|~~【梵】~~saumanasyasukhopekṣā upekṣāsumanaskṛte/ |【藏】སྐྱེ་བའི་བསམ་གཏན་དག་ན་ནི། །ཡིད་བདེ་བདེ་དང་བཏང་སྙོམས་དང་། །|
|-|-|
|【唐】生靜慮從初 有喜樂捨受|【陳】喜受樂捨受.捨受及喜受.|
|~~【梵】~~sukhopekṣe upekṣā pravido dhyānopapattiṣu//S12_8//|【藏】བཏང་སྙོམས་ཡིད་བདེ་བདེ་བ་དང་། །བཏང་སྙོམས་བཏང་སྙོམས་ཚོར་བ་ཡོད`[PNདང་།]`། །B12_8|
|【唐】及喜捨樂捨 唯捨受如次T12_8==[a](AKBh28#〖12_8_a〗)==|【陳】樂捨及捨受.生得定諸受。Z12_8|
###### 1.1.3.2.1.6.明起下心
|~~【梵】~~kāyākṣi śrotravijñānaṃ vijñaptyutthāpakaṃ ca yat/ |【藏】གཉིས་པ་སོགས་ན་ལུས་མིག་དང་། །རྣ་བའི་རྣམ་ཤེས་རྣམ་རིག་སློང་། །|
|-|-|
|【唐】生上三靜慮 起三識表心|【陳】眼耳身三識.身口業緣起.|
|~~【梵】~~dvitīyādau tadādyāptamakliṣṭāvyākṛtaṃ ca tat//S13_8//|【藏】གང་ཡིན་དེ་ནི་དང་པོར་གཏོགས། །དེ་ལུང་མ་བསྟན་ཉོན་མོངས་མིན། །B13_8|
|【唐】皆初靜慮攝 唯無覆無記T13_8==[a](AKBh28#〖13_8_a〗)==|【陳】二等初定得。此無染無記。Z13_8|
##### 1.1.3.2.2.明淨等等至
###### 1.1.3.2.2.1.初明得等至
|~~【梵】~~atadvān labhate śuddhaṃ vairāgyeṇopapattitaḥ/ |【藏】དེ་དང་མི་ལྡན་འདོད་ཆགས་བྲལ། །སྐྱེ་བ་ལས་ནི་དག་པ་འཐོབ`[PNཐོབ།]`། །|
|-|-|
|【唐】全不成而得 淨由離染生|【陳】不得得清淨.由離欲及生。|
|~~【梵】~~anāsravaṃ tu vairāgyāt kliṣṭaṃ hānyupapattitaḥ//S14_8//|【藏】ཟག་མེད་འདོད་ཆགས་བྲལ་བ་ཡིས། །ཉོན་མོངས་ཅན་ཉམས་སྐྱེ་བ་ཡིས། །B14_8|
|【唐】無漏由離染 染由生及退T14_8==[a](AKBh28#〖14_8_a〗)==|【陳】無流由離欲。染污退生得。Z14_8|
###### 1.1.3.2.2.2.明等至相生
|~~【梵】~~tṛtīyād yāvadūrdhvādho 'nāsravānantaraṃ śubham/ |【藏】ཟག་པ་མེད་པའི་མཇུག་ཐོགས་སུ། །ལྟག་འོག་གསུམ་པའི་བར་དགེ་བ། །|
|-|-|
|【唐】無漏次生善 上下至第三|【陳】從第三上下.無流後善生。|
|~~【梵】~~utpadyate tathā śuddhāt kliṣṭaṃ cāpi svabhūmikam//S15_8//|【藏】སྐྱེའོ་`[PNསྐྱེ་བོས།]`དག་པ་ལས་དེ་བཞིན། །རང་གི་ས་པའི་ཉོན་མོངས་ཀྱང་། །B15_8|
|【唐】淨次生亦然 兼生自地染T15_8==[a](AKBh28#〖15_8_a〗)==|【陳】從淨生亦爾.長染污自地。Z15_8|
|~~【梵】~~kliṣṭāt svaṃ śuddhakaṃ kliṣṭamevaṃ cādharaśuddhakam/ |【藏】ཉོན་མོངས་ཅན་ལས་རང་དག་དང་། །ཉོན་མོངས་འོག་མའི་དག་གཅིག་ཀྱང་། །|
|【唐】染生自淨染 并下一地淨|【陳】從污自地淨.染。一下地淨。|
|~~【梵】~~cyutau tu śuddhakāt kliṣṭaṃ sarvaṃ kliṣṭāttu nottaram//S16_8//|【藏】འཆི་འཕོའི་`[PNའཕོ།]`དག་ལས་ཉོན་མོངས་ཀུན། །ཉོན་མོངས་ཅན་ལས་གོང་མ་མིན། །B16_8|
|【唐】死淨生一切 染生自下染T16_8|【陳】退時從淨染.一切。染非上。Z16_8|
###### 1.1.3.2.2.3.明順四分定
|~~【梵】~~caturdhā śuddhakaṃ hānabhāgīyādi yathākramam/ |【藏】དག་པ་ཉམས་པའི་ཆ་མཐུན་སོགས། །|
|-|-|
|【唐】淨定有四種 謂即順退分|【陳】清淨定有四.|
|~~【梵】~~|【藏】རྣམ་བཞི་དེ་ནི་གོ་རིམས་བཞིན། །|
|【唐】順住順勝進 順決擇分攝T17_8==[a](AKBh28#〖17_8_a〗)==|【陳】退分等。次第.|
|~~【梵】~~kleśotpattisvabhūmyūrdhvānāsravānuguṇaṃ hi tat//S17_8//|【藏】ཉོན་མོངས་སྐྱེ་དང་རང་ས་དང་། །གོང་དང་ཟག་མེད་རྗེས་མཐུན་པ`[PNཔའོ།]`། །B17_8|
|【唐】如次順煩惱 自<font color="#C00000">上</font>地無漏|【陳】<u><font color="#C00000">或</font>生</u>自上地.無流隨得故。Z17_8|
|~~【梵】~~dve trīṇi trīṇi caikaṃ ca hānabhāgādyanantaram/ |【藏】ཉམས་ཆ་མཐུན་སོགས་མཇུག་ཐོགས་སུ། །གཉིས་དང་གསུམ་དང་གསུམ་དང་གཅིག །|
|【唐】互相望如次 生二三三一T18_8|【陳】二三三及一.從退等次第。|
###### 1.1.3.2.2.4.明修超等至
|~~【梵】~~gatvāgamya(ṃ) dvidhā bhūmīr aṣṭau śliṣṭai{S. aṣṭākṛṣṭai}kalaṅghitāḥ//S18_8//|【藏】ས་བརྒྱད་རྣམ་གཉིས་འབྲེལ་བ་དང་། །གཅིག་རྒལ་`[PNབརྒལ།]`སོང་ཞིང་འོངས་ནས་ནི། །B18_8|
|-|-|
|【唐】二類定順逆 均間次及超|【陳】去來於二類.八地密超一.Z18_8|
|~~【梵】~~vyutkrāntakasamāpattirvisabhāgatṛtīyagā/ |【藏】རིགས་`[PNརིས།]`མི་མཐུན་པ་གསུམ་པར་འགྲོ། །ཐོད་རྒལ་`[PNབརྒལ།]`གྱི་ནི་སྙོམས་འཇུག་ཡིན། །|
|【唐】至間超為成 三洲利無學T19_8==[a](AKBh28#〖19_8_a〗)==|【陳】修超諸定觀.行非等分三。|
###### 1.1.3.2.2.5.明等至依身
|~~【梵】~~svādhobhūmyāśrayā eva dhyānarūpyā vṛthā'dharam//S19_8//|【藏】བསམ་གཏན་གཟུགས་མེད་རང་དང་ནི། །འོག་སའི་རྟེན་ཅན་འོག་དགོས་མེད། །B19_8|
|-|-|
|【唐】諸定依自下 非上無用故|【陳】自下地依止色無色。非下。Z19_8|
|~~【梵】~~āryākiñcanyasāmmukhyād bhavāgre tvāsravakṣayaḥ/ |【藏】སྲིད་རྩེར་འཕགས་པའི་`[PNཔ།]`ཅི་ཡང་མེད། །མངོན་སུམ་བྱས་ནས་ཟག་པ་ཟད། །|
|【唐】唯生有頂聖 起下盡餘惑T20_8==[a](AKBh28#〖20_8_a〗)==|【陳】聖現無所有.入`[於]`有頂流盡。|
###### 1.1.3.2.2.6.明等至緣境
|~~【梵】~~satṛṣṇāḥ svabhavālambāḥ dhyānaṃ sadviṣayaṃ śubham//S20_8//|【藏】སྲེད་བཅས་རང་གི་སྲིད་`[PNསྲིད།]`ལ་དམིགས། །བསམ་གཏན་དགེ་ཡུལ་ཡོད་དགུ་ཡིན། །B20_8|
|-|-|
|【唐】味定緣自繫 淨無漏遍緣|【陳】有愛自有境。善定遍有境。Z20_8|
|~~【梵】~~na maulāḥ kuśalārūpyāḥ sāsravādharagocarāḥ/ |【藏】གཟུགས་མེད་དངོས་གཞི་དགེ་རྣམས་ཀྱི། །སྤྱོད་ཡུལ་ཟག་བཅས་འོག་མ་མིན། །|
|【唐】根本善無色 不緣下有漏T21_8==[a](AKBh28#〖21_8_a〗)==|【陳】本善色無色.非有流下境。|
###### 1.1.3.2.2.7.明等至斷惑
|~~【梵】~~anāsraveṇa hīyante kleśāḥ sāmantakena ca//S21_8//|【藏】ཟག་པ་མེད་པས་ཉོན་མོངས་རྣམས། །སྤོང་ངོ་ཉེར་བཟློག་`[PNསྡོགས།]`དག་པས་ཀྱང་། །B21_8|
|-|-|
|【唐】無漏能斷惑 及諸淨近分==[a](AKBh28#〖22_8_a〗)==|【陳】由無流惑滅。及諸定近分。Z21_8|
###### 1.1.3.2.2.8.明近分差別
|~~【梵】~~aṣṭau sāmantakānyeṣāṃ śuddhāduḥkhāsukhāni hi/ |【藏】དེ་དག་ལ་ནི་ཉེར་བཟློག་`[PNསྡོགས།]`བརྒྱད། །དག་པ་བདེ་མིན་སྡུག་བསྔལ་མིན། །|
|-|-|
|【唐】近分八捨淨|【陳】彼定近分八。清淨非苦樂。|
|~~【梵】~~āryaṃ cādyaṃ tridhā kecit, atarkaṃ dhyānamantaram//S22_8//|【藏】དང་པོ་འཕགས་པའང་ཁ་ཅིག་གསུམ། །|
|【唐】初亦聖<font color="#C00000">或</font>三T22_8==[c](AKBh28#〖22_8_c〗)==|【陳】初聖。餘說三。|
###### 1.1.3.2.2.9.明中定不同
|~~【梵】~~tridhā'duḥkhāsukhaṃ tac ca |【藏】རྟོག་མེད་བསམ་གཏན་ཁྱད་པར་ཅན། །B22_8རྣམ་གསུམ་བདེ་མིན་སྡུག་བསྔལ་`[PNདེ་བདེ་མི་སྡུག]`མིན། །|
|-|-|
|【唐】中靜慮無尋 具三唯捨受==[a](AKBh28#〖23_8_a〗)==|【陳】無覺中間定。Z22_8三種無苦樂。|
|~~【梵】~~mahābrahmaphalaṃ ca tat/ |【藏】དེ་ནི་ཚངས་ཆེན་འབྲས་བུ་ཅན། །|
| |【陳】大梵王為果。|
|==⑤°唐-==| |
### 1.1.4.明諸等持
#### 1.1.4.1.明尋伺等三
|~~【梵】~~savitarkavicāro 'dhaḥ samādhiḥ parato 'dvayaḥ//S23_8//|【藏】མན་ཆད་རྟོག་དཔྱོད་བཅས་པ་ཡི། །ཏིང་འཛིན་ཡན་ཆད་གཉིས་ཀ་མེད། །B23_8|
|-|-|
|【唐】初下有尋伺 中唯伺上無T23_8==[c](AKBh28#〖23_8_c〗)==|【陳】有覺觀此下。此上定無二。Z23_8|
|==⑤°中唯伺，梵藏陳-==| |
#### 1.1.4.2.明單空等三
|~~【梵】~~ānimittaḥ samākāraiḥ śūnyatānātmaśūnyataḥ/ |【藏】མཚན་མེད་ཞི་བའི་རྣམ་པ་དང་། །སྟོང་ཉིད་བདག་མེད་སྟོང་ཉིད་དུ། །|
|-|-|
|【唐】空謂空非我 無相謂滅四|【陳】無相應靜相。空定無我空。|
|~~【梵】~~pravartate 'praṇihitaḥ satyākārair ataḥ paraiḥ//S24_8//|【藏】འཇུག་པའོ་སྨོན་པ་མེད་པ་ནི། །དེ་ལས་གཞན་བདེན་རྣམ་པ་དང་། །B24_8|
|【唐】無願謂餘十 諦行相相應T24_8==[a](AKBh28#〖24_8_a〗)==|【陳】無願定所餘.諦相相應故。Z24_8|
|~~【梵】~~śuddhāmalāḥ, nirmalāstu te vimokṣamukhatrayam/ |【藏】དག་དང་དྲི་མ་མེད་དེ་དག །དྲི་མེད་རྣམ་ཐར་སྒོ་གསུམ་མོ། །|
|【唐】此通淨無漏 無漏三脫門|【陳】彼清淨無垢。淨三解脫門。|
#### 1.1.4.3.明重空等三
|~~【梵】~~śūnyatāśūnyatādyākhyāstrayo 'parasamādhayaḥ//S25_8//|【藏】སྟོང་ཉིད་སྟོང་ཉིད་ཅེས་ལ་སོགས། །གཞན་ཡང་ཏིང་ངེ་འཛིན་གསུམ་མོ། །B25_8|
|-|-|
| |【陳】空空等名定.復有三別定。Z25_8|
|==⑤°唐-==| |
|~~【梵】~~ālambete aśaikṣaṃ dvau śūnyatā cāpy anityataḥ/ |【藏】གཉིས་ནི་སྟོང་དང་མི་རྟག་པར། །མི་སློབ་པའི་ལ་དམིགས་པ་ཡིན། །|
|【唐】重二緣無學 取空非常相T25_8==[c](AKBh28#〖25_8_c〗)==|【陳】<font color="#C00000">二</font>定緣無學.由空無常相。|
|==⑤°重：唐+==| |
|~~【梵】~~ānimittānimittastu śāntato 'saṅkhyayā kṣamam//S26_8//|【藏】མཚན་མ་མེད་པ་མཚན་མེད་ནི། །ཞི་བར་མ་བརྟགས་`[PNབཏགས།]`ཟད་པ་ལ། །B26_8|
|【唐】後緣無相定 非擇滅為靜|【陳】無相無相定.靜相非擇滅。Z26_8|
|~~【梵】~~sāsravā nṛṣv akopyasya saptasāmantavarjitāḥ/ |【藏】ཟག་བཅས་མི་ནང་མི་གཡོ་ལ། ཉེར་བསྡོགས་`[PNསྡོགས།]`བདུན་ནི་མ་གཏོགས་སོ། །|
|【唐】有漏人不時 離上七近分T26_8|【陳】有流。人。不壞。七近分所離。|
#### 1.1.4.4.明四修等持
|~~【梵】~~samādhibhāvanā dhyānaṃ śubhamādyaṃ sukhāya hi//S27_8//|【藏】དགེ་བའི་བསམ་གཏན་དང་པོ་ནི། །བདེ་འགྱུར་ཏིང་འཛིན་སྒོམ་`[PNབསྒོམ།]`པ་ཡིན། །B27_8|
|-|-|
|【唐】為得現法樂 修諸善靜慮|【陳】有別修四定.淨初為現樂。Z27_8|
|~~【梵】~~darśanāyākṣyabhijñeṣṭā |【藏】མིག་གི་མངོན་ཤེས་མཐོང་འགྱུར་འདོད། །|
|【唐】為得勝知見 修淨天眼通T27_8==[a](AKBh28#〖27_8_a〗)==|【陳】為知見眼通。|
|~~【梵】~~dhībhedāya prayogajāḥ/ |【藏】སྦྱོར་བ་ལས་བྱུང་བློ་དབྱེར་འགྱུར། །|
|【唐】為得分別慧 修諸加行善|【陳】為別慧行生。|
|~~【梵】~~vajropamo 'ntye yo dhyāne sāsravakṣamabhāvanā//S28_8//|【藏】རྡོ་རྗེ་ལྟ་བུའི་བསམ་གཏན་མཐའི། །གང་ཡིན་དེ་ཟག་ཟད་འགྱུར་བསྒོམ`[PNསྒོམ།]`། །B28_8|
|【唐】為得諸漏盡 修金剛喻定T28_8|【陳】金剛譬後定.能滅有流修。Z28_8|
## 1.2.明能依功德
### 1.2.1.明四無量
|【唐】＊29-2| |
|-|-|
|~~【梵】~~apramāṇāni catvāri vyāpādādivipakṣataḥ/ |【藏】ཚད་མེད་པ་ནི་བཞི་ཡིན་ནོ། །གནོད་སེམས་ལ་སོགས་གཉེན་པོའི་ཕྱིར། །|
|【唐】無量有四種 對治瞋等故|【陳】無量定有四。由瞋等對治。|
|~~【梵】~~maitryadveṣo 'pi karuṇā muditā sumanaskatā//S29_8//|【藏】ཞེ་སྡང་མེད་བྱམས་སྙིང་རྗེ་ཡང་། །ཡིད་བདེ་བ་ནི་དགའ་བ་ཡིན། །B29_8|
|【唐】慈悲無瞋性 喜喜捨無貪T29_8==[a](AKBh29#〖29_8_a〗)==|【陳】慈無瞋及悲。喜定謂適心。Z29_8|
|~~【梵】~~upekṣā lobha ākāraḥ sukhitā duḥkhitā bata/ |【藏】བཏང་སྙོམས་མ་ཆགས་རྣམ་པ་ནི། །ཀྱེ་མ་བདེར་གྱུར་སྡུག་བསྔལ་དང་། །|
|【唐】此行相如次 與樂及拔苦|【陳】捨無貪。行相.有樂及有苦.|
|~~【梵】~~modantāmiti sattvāś ca kāmasattvāstu gocaraḥ//S30_8//|【藏】དགར་གྱུར་སེམས་ཅན་རྣམས་སྙམ་`[PNམཉམ།]`པ། །སྤྱོད་ཡུལ་འདོད་པའི་སེམས་ཅན་རྣམས། །B30_8|
|【唐】欣慰有情等 緣欲界有情T30_8|【陳】得喜及眾生。彼欲眾生境。Z30_8|
|~~【梵】~~dhyānayormuditānyāni ṣaṭsu kecit tu pañcasu/ |【藏】དགའ་བ་བསམ་གཏན་གཉིས་ན་ཡོད། །གཞན་ནི་དྲུག་ན་ཁ་ཅིག་ལྔ། །|
|【唐】喜初二靜慮 餘六或五十|【陳】於二定喜。餘六地。餘說五。|
|~~【梵】~~na taiḥ prahāṇaṃ nṛṣv eva janyante tryanvito dhruvam//S31_8//|【藏】དེ་ཡིས་མི་སྤོང་མི་དག་གི །ནང་དུ་སྐྱེད་དེ་`[PNདོ།]`ངེས་གསུམ་ལྡན། །B31_8|
|【唐】不能斷諸惑 人起定成三T31_8|【陳】由彼惑不滅。人`[道]`生。三應定。Z31_8|
### 1.2.2.明八解脫
|~~【梵】~~aṣṭau vimokṣāḥ prathamāvaśubhā dhyānayordvayoḥ/ |【藏】རྣམ་པར་ཐར་བརྒྱད་དང་པོ་གཉིས། །མི་སྡུག་བསམ་གཏན་གཉིས་ན་ཡོད། །|
|-|-|
|【唐】解脫有八種 前三無貪性|【陳】解脫八。前二.不淨觀。二定。|
|~~【梵】~~tṛtīyo 'ntye sa cālobhaḥ śubhārūpyāḥ samāhitāḥ//S32_8//|【藏】གསུམ་པ་མཐའ་ན་དེ་མ་ཆགས། །གཟུགས་མེད་མཉམ་གཞག་དགེ་རྣམས་སོ། །B32_8|
|【唐】二二一一定 四無色定善T32_8==[a](AKBh29#〖32_8_a〗)==|【陳】三後定無貪。淨無色定地。Z32_8|
|~~【梵】~~nirodhastu samāpattiḥ sūkṣmasūkṣmādanantaram/ |【藏】འགོག་པའི་སྙོམས་པར་འཇུག་པའོ། །ཕྲ་བ་`[PNབའི།]`ཕྲ་བའི་མཇུག་ཐོགས་སུ། །|
|【唐】滅受想解脫 微微無間生|【陳】滅心定解脫。最後細後成。|
|~~【梵】~~svaśuddhakādhārāryeṇa vyutthānaṃ cetasā tataḥ//S33_8//|【藏】རང་གི་དག་དང་འོག་མ་ཡི། །འཕགས་པའི་སེམས་ཀྱིས་དེ་ལས་ལྡང་། །B33_8|
|【唐】由自地淨<font color="#C00000">心</font> 及下無漏出T33_8|【陳】自地淨下聖.心從彼出觀。Z33_8|
|~~【梵】~~kāmāptadṛśyaviṣayā prathamā ye tvarūpiṇaḥ/ |【藏】དང་པོ་འདོད་གཏོགས་`[PNཆགས།]`སྣང་ཡུལ་ཅན། །གང་དག་གཟུགས་ཅན་མིན་དེ་དག །|
|【唐】三境欲可見 四境類品道|【陳】欲界<font color="#C00000">可</font>見境.前三。四無色.|
|~~【梵】~~te 'nvayajñānapakṣordhvasvabhūduḥkhādigocarāḥ//S34_8//|【藏】སྤྱོད་ཡུལ་གོང་དང་རང་གི་སའི། །སྡུག་བསྔལ་སོགས་དང་རྗེས་ཤེས་ཕྱོགས། །B34_8|
|【唐】自上苦集滅 非擇滅虛空T34_8|【陳】是類智種類.自上地諦境。Z34_8|
|==⑤°「非擇滅虛空」，梵藏攝入等字，陳無。==| |
### 1.2.3.明八勝處
|~~【梵】~~abhibhvāyatanānyaṣṭau dvayamādyavimokṣavat/ |【藏】ཟིལ་གྱིས་གནོན་པའི་སྐྱེ་མཆེད་བརྒྱད། །གཉིས་ནི་རྣམ་ཐར་དང་པོ་བཞིན`[PNགཉིས།]`། །|
|-|-|
|【唐】勝處有八種 二如初解脫|【陳】制入有八種。二如初解脫。|
|~~【梵】~~dve dvitīyavadanyāni punaḥ śubhavimokṣavat//S35_8//|【藏】གཉིས་ནི་གཉིས་པ་བཞིན་དེ་`[PNནོ།]`གཞན། །སྡུག་པའི་རྣམ་པར་ཐར་པ་བཞིན། །B35_8|
|【唐】次二如第二 後四如第三T35_8==[a](AKBh29#〖35_8_a〗)==|【陳】後二如第二。餘如淨解脫。Z35_8|
### 1.2.4.明十遍處
|~~【梵】~~daśa kṛtsnānyalobho 'ṣṭau dhyāne 'ntye gocaraḥ punaḥ/ |【藏】ཟད་པར་བཅུའོ་ བརྒྱད་མ་ཆགས། །བསམ་གཏན་མཐའ་ན་ སྤྱོད་ཡུལ་ནི། །|
|-|-|
|【唐】遍處有十種 八如淨解脫|【陳】十遍入。無貪.八。後定。|
|~~【梵】~~kāmā dve śuddhakārūpye svacatuḥskandhagocare//S36_8//|【藏】འདོད་པ་ གཉིས་ནི་གཟུགས་མེད་དག །སྤྱོད་ཡུལ་ རང་གི་ཕུང་པོ་བཞི། །B36_8|
|【唐】後二淨無色 緣自地四蘊T36_8==[a](AKBh29#〖36_8_a〗)==|【陳】彼境.欲。二.淨無色。自地四陰境。Z36_8|
### 1.2.5.明得依身
|~~【梵】~~nirodha ukto vairāgyaprayogāptaṃ tu śoṣitam/ |【藏】འགོག་པ་བཤད་ཟིན་ལྷག་མ་ནི། །འདོད་ཆགས་བྲལ་དང་སྦྱོར་བས་འཐོབ། །|
|-|-|
|【唐】滅定如先辯 餘皆通二得|【陳】滅心定已說。餘離欲行得。|
|~~【梵】~~tridhātvāśrayasārūpyasaṃjñaṃ śeṣaṃ manuṣyajam//S37_8//|【藏】གཟུགས་མེད་ཅེས་བྱ་ཁམས་གསུམ་གྱི། །རྟེན་ཅན་ལྷག་མ་མི་ལས་སྐྱེ། །B37_8|
|【唐】無色依三界 餘唯人趣起T37_8==[a](AKBh29#〖37_8_a〗)==|【陳】三界依無色.餘人道修得。Z37_8|
### 1.2.6.明起定緣
|~~【梵】~~hetukarmabalād dhātvorārūpyotpādanaṃ dvayoḥ/ |【藏】ཁམས་གཉིས་དག་ཏུ་གཟུགས་མེད་པ། །རྒྱུ་དང་ལས་ཀྱི་སྟོབས་ཀྱིས་སྐྱེ`[Nསྟེ།]`། །|
|-|-|
|【唐】<font color="#C00000">二</font>界由因業 能起無色定|【陳】因業力二界.生色無色定。|
|~~【梵】~~dhyānānāṃ rūpadhātau tu tābhyāṃ dharmatayāpi ca//S38_8//|【藏】གཟུགས་ཀྱི་ཁམས་སུ་བསམ་གཏན་རྣམས། །དེ་དག་དང་ཆོས་ཉིད་ཀྱིས་ཀྱང་། །B38_8|
|【唐】色界起靜慮 亦由法爾力T38_8==[a](AKBh29#〖38_8_a〗)==|【陳】於色界.色定由二法爾得。Z38_8|
# 流通分
# 2.明正法住世
|~~【梵】~~saddharmo dvividhaḥ śāsturāgamādhigamātmakaḥ/ |【藏】སྟོན་པའི་དམ་ཆོས་རྣམ་གཉིས་ཏེ། །ལུང་དང་རྟོགས་པའི་བདག་ཉིད་དོ། །|
|-|-|
|【唐】佛正法有二 謂教證為體|【陳】世尊正法二.教修得為體。|
|~~【梵】~~dhātārastasya vaktāraḥ pratipattāra eva ca//S39_8//|【藏】དེ་འཛིན་བྱེད་པ་སྨྲ་བྱེད་དང་། །སྒྲུབ་པར་བྱེད་པ་ཁོ་ན་ཡིན། །B39_8|
|【唐】有持說行者 此便住世間T39_8==[a](AKBh29#〖39_8_a〗)==|【陳】於中有能持.能說及能行。Z39_8|
# 3.明造論宗旨
## 3.1.正明宗旨
|~~【梵】~~kāśmīravaibhāṣikanītisiddhaḥ, |【藏】བདག་གིས་མངོན་པའི་ཆོས་འདི་ཕལ་ཆེར་ནི། །|
|-|-|
|【唐】迦濕彌羅議理成|【陳】罽賓毘婆沙理成.|
|~~【梵】~~prāyo mayāyaṃ kathito 'bhidharmaḥ/ |【藏】ཁ་ཆེ་བྱེ་བྲག་སྨྲ་བའི་ཚུལ་གྲུབ་བཤད། །|
|【唐】我多依彼釋對法|【陳】我多隨彼說此論.|
|~~【梵】~~yad durgṛhītaṃ tadihāsmadāgaḥ, |【藏】ཉེས་པར་ཟིན་གང་དེ་འདིར་བདག་གིས་ཉེས། །|
|【唐】少有貶量為我失|【陳】正法偏執是我失.|
|~~【梵】~~saddharmanītau munayaḥ pramāṇam//S40_8//|【藏】དམ་ཆོས་ཚུལ་ལ་ཚད་མ་ཐུབ་རྣམས་ཡིན། །B40_8|
|【唐】判法正理在牟尼T40_8==[a](AKBh29#〖40_8_a〗)==|【陳】判法正理佛為量。Z40_8|
| |【藏】ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་ལས། |
| |【藏】སྙོམས་པར་འཇུག་པ་བསྟན་པ་ཞེས་བྱ་བ་སྟེ་<font color="#FF0000">གནས་བརྒྱད་པ</font>འོ།། །།|
## 3.2.傷歎勸學
### 3.2.1.傷歎人
#### 3.2.1.1.正傷歎人
##### 3.2.1.1.1.傷歎有德
| |【陳】釋論卷第二十二 **破說我品第九** |
|-|-|
|~~【梵】~~nimīlate śāstari lokacakṣuṣi, |【藏】སྟོན་པ་འཇིག་རྟེན་མིག་ནི་ཟུམ་གྱུར་ཅིང་། །|
|【唐】大師<font color="#C00000">世</font>眼久已閉|【陳】大師世間眼已閉|
|~~【梵】~~kṣayaṃ gate sākṣijane na bhūyasā/ |【藏】དཔང་གྱུར་སྐྱེ་བོ་ཕལ་ཆེར་ཟད་པ་ན། །|
|【唐】堪為證者多散滅|【陳】又證教人稍滅散|
##### 3.2.1.1.2.傷歎起失
|~~【梵】~~adṛṣṭatattvair niravagrahaiḥ kṛtaṃ, |【藏】དེ་ཉིད་མ་མཐོང་རང་དགར་གྱུར་པ་ཡི། །|
|-|-|
|【唐】不見真理無制人|【陳】不見實義無制人|
|~~【梵】~~kutārkikaiḥ śāsanametadākulam//S41_8//|【藏】ངན་རྟོག་`[Nརྟོགས།]`རྣམས་ཀྱིས་བསྟན་པ་འདི་དཀྲུགས་སོ། །_41|
|【唐】由鄙尋思亂聖教T41_8==[a](AKBh29#〖41_8_a〗)==|【陳】由不如思動亂法Z41_8|
#### 3.2.1.2.重釋傷歎人
##### 3.2.1.2.1.重釋有德
|~~【梵】~~gate 'tha{S.Y. G. hi} śāntiṃ paramāṃ svayambhuvi, |【藏】རང་བྱུང་རང་བྱུང་བསྟན་པ་གཅེས་འཛིན་རྣམས། །|
|-|-|
|【唐】自覺已歸勝寂靜|【陳】自覺已入最妙靜|
|~~【梵】~~svayambhuvaḥ śāsanadhūrdhareṣu ca/ |【藏】མཆོག་ཏུ་ཞིར་གཤེགས་འགྲོ་མགོན་མེད་པ་ན། །|
|【唐】持彼教者多隨滅|【陳】荷負教人隨入滅|
##### 3.2.1.2.2.重釋起失
|~~【梵】~~jagaty anāthe g<font color="#FF0000">a</font>ṇaghāt<font color="#FF0000">i</font>bhir malaiḥ |【藏】འདོམས་མེད་ཡོན་ཏན་འཇོམས་པར་བྱེད་པ་ཡི། །|
|-|-|
|【唐】世無依怙喪眾德|【陳】世間<font color="#C00000">無主</font>能壞德|
|~~【梵】~~niraṅkuś<font color="#FF0000">aiḥ</font> svairam ihādya caryate//S42_8//|【藏】དྲི་མས་དགའ་མགུར་དེང་སང་འདི་ན་སྤྱོད། །_42|
|【唐】無鉤制惑隨意轉T42_8|【陳】無鉤制惑隨意行Z42_8|
### 3.2.2.勸學法
| ~~【梵】~~evaṃ kaṇṭhagataprāṇaṃ | 【藏】དེ་ལྟར་ཐུབ་པ་དག་གི་བསྟན་པ་ནི། ། |
| - | - |
| 【唐】既知如來正法壽 | 【陳】若知佛法壽 |
| ~~【梵】~~viditvā śāsanaṃ muneḥ/ | 【藏】ལྐོག་མར་སྲོག་ཕྱིན་འདྲ་དང་དྲི་མ་རྣམས། ། |
| 【唐】漸次淪亡如至喉 | 【陳】將盡已至喉 |
| ~~【梵】~~balakālaṃ malānāṃ ca | 【藏】སྟོབས་དང་ལྡན་པའི་དུས་སུ་རིག་ནས་ནི། ། |
| 【唐】<font color="#C00000">是</font>諸煩惱力增時 | 【陳】是惑力盛時 |
| ~~【梵】~~na pramādyaṃ mumukṣubhiḥ//S43_8// | 【藏】ཐར་པ་འདོད་པ་དག་གིས་བག་ཡོད་གྱིས`[*ཀྱིས?]`། །_43 |
| 【唐】應求解脫勿放逸T43_8 | 【陳】求脫勿放逸Z43_8 |
| ~~【梵】~~ | 【藏】==`[藏譯自釋至此為第八品]`== |
| ~~【梵】~~iti abhidharmakośakārikāḥ samāptāḥ | 【藏】ཆོས་མངོན་པའི་མཛོད་ཀྱི་ཚིག་ལེའུར་བྱས་པ་ |
| 【唐】<font color="#1D1B11">說一切有部</font>俱舍論本頌一卷 | |
| ~~【梵】~~==//abhidharmakośe samāpattinirderśo nāmāṣṭamakośasthānamiti//== | 【藏】སློབ་དཔོན་ཤཱཀྱའི་དགེ་སློང་དབྱིག་གཉེན་གྱིས་མཛད་པ་རྫོགས་སོ།། །། |
| | 【藏】རྒྱ་གར་གྱི་མཁན་པོ་ཛི་`[Pའཛི།]`ན་མི་ཏྲ་དང་། ། |
| | 【藏】ཞུ་ཆེན་གྱི་ལོཙྪ་བནྡེ་དཔལ་བརྩེགས་ཀྱིས་ |
| | 【藏】བསྒྱུར་ཅིང་ཞུས་ཏེ་གཏན་ལ་ཕབ་པའོ།། །། |
| 【唐】 破執我品第九之一 | |
| - | - |
| 【唐】越此依餘豈無解脫。 | 【陳】離此法於餘法為無得解脫耶。無。 |
| 【唐】理必無有。所以者何。虛妄我執所迷亂故。 | 【陳】云何如此。非如我見誑於心故。 |
| 【唐】…… | 【陳】…… |
# 顯宗論頌異同
## 20處異版
俱舍頌：顯宗論頌
1. 即說(許卽)十處界：即說十處界
2. 蘊不攝(說)無為：蘊不說無為
3. 五識唯(有)尋伺：五識有尋伺
4. 欲色無色繫：欲色無色界
5. 成受身命意：成受身意命
6. 相不正圓明：相不正<font color="#ff0000">明圓</font>
7. 餘六半半陿：餘六半半狹
8. 其相圓無缺：其相如滿月
9. 北俱盧畟方 面各二千等：北洲如方座 四面各二千
10. 謂非如善受：以非如善受
11. 謂約能持說：約能持故說
12. 業果無動故：果業無動故
13. 由田意殊勝：由田意樂勝
14. 種果無倒故：果種無倒故
15. 靜淨勝性故：清淨勝性故
16. 各三淨識緣：各三淨識行
17. 麟角佛無轉：麟喻佛無轉
18. 世俗此及餘：[俗智＝世俗【三宮】]俗智此及餘
19. 立治修遣修：立遣修治修
20. 唯無覆無記：唯無覆無<font color="#d8d8d8">起</font>
## 31條改字
1. 因此傳佛說對法：為寂大師說對法
2. 聲唯有八種：聲唯有二種
3. 亂心無心等 隨流淨不淨：作等餘心等 及無心有記
4. 大種所造性 由此說無表：無對所造性 是名無表色
5. 愚根樂三故：愚根等三故
6. 傳說是明闇：體即是光闇
7. 非彼能依識 傳說不能觀 被障諸色故：非識見因故 識類無別故 不觀障色故
8. 傳說五於四：五根於四事
9. 俱有互為果：俱有一果法
10. 心於心隨轉：心心隨轉等
11. 三界染心中 得六六二種：三界染如次 得七六二種
12. 色善三學四 餘皆自可得：色善二學三 二無餘自得
13. 此上十七處：此上十六處
14. 三靜慮各三：初二二三三
15. 傳許約位說：佛依分位說
16. 二千踰繕那：三千二百餘
17. 無漏異熟非：俱非修所成
18. 恒成就過未：多恒成過未
19. <font color="#ff0000">住</font>定道成中：入定道成中
20. 捨未生表聖：捨未生表定
21. 定生得<font color="#ff0000">定地</font>：定生得靜慮
22. 捨聖由得果 練根及退失：捨諸無漏善 由得果退失
23. <font color="#ff0000">此</font>餘皆不善：所餘皆不善
24. 餘遍行隨眠：餘緣此隨眠
25. 同無記內門：同無記對治
26. 通<font color="#ff0000">憂喜</font>俱起：通憂喜相應
27. 由見諦修故：由見修道故
28. 見道唯無漏 修道通二種：見道見聖諦 修道修九品
29. 唯聞思所成：聞思修所成
30. 念住初三身 他心三餘四：三身一餘三 一法後法四
31. 我多依彼釋對法 少有貶量為我失：我唯依彼釋對法 或有差違是我失
## 六段大改
1
「前五境唯現，四境唯所造，餘用遠速明，或隨處次第」，敘而不破，後別作頌：「前五用先起，五用初二遠，三用初二明，或隨處次第。」
2(刪)
了自境增上 總立於六根 ：
從身立二根 女男性增上 ：
於同住雜染 清淨增上故 ：
應知命五受 信等立為根 ：
未當知已知 具知根亦爾 ：
於得後後道 涅槃等增上 ：
或流轉所依 及生住受用 ：
建立前十四 還滅後亦然 ：
3
像實有不成：我宗許像生 其中亦無間
：不成故非譬 是一類所許
：彼所說非理 能生餘像故
：有相相應故 非恒可得故
：能障餘色故 無分別境故
：**一處無二並** 由謂如是得
：非光二像生 **不等故非譬**
：從一生多故 **非相續二生**
：聖說健達縛 **及五七經故**
說有健達縛：聖說健達縛
4
非行動為體 以諸有為法：非行有為法
生因應能滅：生因應滅故 無決定因故
：地等無異故 了相有別故
形亦非實有：取不待餘故 相違因別故
應二根取故：有滅不滅故 許別有微故
無別極微故：非二根取故 彼定意境故
：分別堅等已 長等智方生
：一面觸多生 比知有長等
：於多觸聚中 定有長等故
：同故過同故
5
何礙用云何 無異世便壞：
有誰未生滅 此法性甚深：
6
：大覺所行真妙義 唯隨對法正理鉤
：諸善逝子能證知 定非自執所迷者
：諸欲證知真妙義 要依正理了義經
：非唯執教所堪能 應亦摽心於正理
：故順佛言正理論 及順正理阿笈摩
：足能為證妙義依 何用固求邪難論
：智者但能依此教 可無損墜不由餘
：故判法義真不真 唯大覺尊為定量
大師世眼久已閉 堪為證者多散滅 ：
不見真理無制人 由鄙尋思亂聖教 ：
自覺已歸勝寂靜 持彼教者多隨滅 ：
世無依怙喪眾德 無鉤制惑隨意轉 ：
既知如來正法壽 漸次淪亡如至喉 ：
是諸煩惱力增時 應求解脫勿放逸 ：
3 . anuṣṭubh (8 syllables)随赞[śloka输落迦]
⏓ ⏓ ⏓ ⏓ ˘ ¯ ¯ ⏓ (第二、第三音节不能是˘ ˘)
⏓ ⏓ ⏓ ⏓ ˘ ¯ ˘ ⏓ (第三至第五音节不能是˘ ˘ ⏓或¯ ˘ ¯)
⏓ ⏓ ⏓ ⏓ ˘ ¯ ¯ ⏓
⏓ ⏓ ⏓ ⏓ ˘ ¯ ˘ ⏓
4 . pramāṇikā (8 syllables)定量
Pramāṇikā is composed of ja (˘ ¯ ˘), ra (¯ ˘ ¯ ), la (˘) and ga (¯).
The yati is 4 by 4.
˘ ¯ ˘ ¯ ˘ ¯ ˘ ¯